Considerationes pathologico-semeioticae, de omnibus humani corporis functionibus ...

61쪽

Si angina tantum spuria fuerit, symptomata e3us sequentis fiant 10. deglutitio magis vel minus dolens & dissicilis pro

tumore & inflammatione tonsillarum; M. respiratio incommoda, per nares nulla Vel pauca, per fauces angusta ; 3'. materies

deglutienda redit per Os , Ob anginias & summos dolores , aut per vim detrusa in fauces tape tristim excitat ; '. exscreatio pituitosa ferme perpetua; S' saepe dolor acutus in aure interna dc ductu Eustachii , tum crepitatio in aure diim deglutitur, nec non aliquando surditas perfecta; 6L denique, tumor mox

unam dumtaxat amygdalam occupat, mox alterutram, illeque

major vel minor est : & febris datur pro divexi O gradu inflam

Prognossis anginae cujusvis generaliter periclitosa est ex se& ratione subsequentium, nisii morbus fuerit levissimus. At angina vera Omin Ossior quam spuria , praetereaqlle pejor angina laryngis quam pharyngis, non solum propter necessitatem respirationis, sed quia suppuratio in larynge periculo-1ior, ibique facilior gangraena. Quaecumque etiam periculosior, prout febris major Se exacerbescens, tum pro saevitie & numero symptomatum. De caetero angina catharrati S minus periculosa est quam phlegmonosa , haecque minus quam erysipelatos a quae saepissime gangraenosa est; at periculum maximum , quand angina erysipelatos a complicatur cum scarlatina febre. Periculosior etiam angina laryngis ut Sc pharyngis, si ea

tantummodo occupet membranaS eorum ductuum; Sc contra,

si musculi eorum praesertim asticiantur. In priori casu nullus tumor in faucibus nec in collo : in posteriori e contra. Circa Primum sic statuitur coaca 363 , anginoe in quibus nequd in colla , equo in faucibus, quicquam apparet, sed quod Vehementem flo*cationem ac spirandi dissicuitatem adferunt , eodem aut tertio dis

62쪽

meant. Quoad alterum, ita aph. 37 sect. 6 , an ind detento

tumor in collo eitror, Im oriatur, bonum.

Item periclitosiissima angina pharyngis quae per accidens super venit febricitanti propter convulsionem musculorum colli &pharyngis ipsius : si febricitanti collum pervertitur, ac viae deglutire possit , nullo existente tumore, Iethule, ex aph. 33 secto. , tibi paulo supra, aph. scilicet 3 , idem judicium sic sertur de angina laryngis, si febre perato, nullo eripente in faucibus tumore , fu-bito accidat frangulatio , lethale , nam thinc fit metastasis supra laryngem, qua citissime necatur aegrotans. His in casibus deseperatis emeticum non semel profecit in mea praxi. Sed clarius elucescet prognosis anginae vulgaris, attendendo ad ejus terminationes , quae sunt resolutio, suppuratio, gangraena & sphacelus, thm induratio & metastasis , haud secus ac in omni inflammatione. Resolutio fieri solet a septimo die ad decimum, eaque significatur ex levamine deglutitionis aut respirationis quod signis coctionis stipatur & plurima exscreatione cocta ue secus enim malum : ideoque, angina labonantes nis celeriter cocta erotiant, perniciosὰ habent , ut docetur coaca 37I; sed ex coaca 377 I puta eae angina viscida, cthsu , ezalbida, vi educta, malum denuntiant, omnisque ejusmodi maturatio mala es. In nis multa deorsum purgatio , lexis Lyderationis modo , MOLtem adfert, sicut aliquando observatur.

Supuratio sic circa decimum diem sicut in inflammationibus

internis. Eam designat nova exacerbatio symptomatum , Praesertimque illud febris augmentum quod circa puris generationem generatim observari docetur aph. 47 sect. a. Gangraena autem & sphacelus, quae sunt finis funestissimus maligniorum anginarum , contingunt ante praedictas epochaS. Praenoscunthar ex majori acutie symptomatum, quae maturi u

cedit sine bona causa sed cum signis lethiseris.

63쪽

Ιndri ratio locum praecipue reperit in catharrosis amygdalarum trime factionibus, praeteriam apud Obnoxios. Quo in calci re remanent amygdata tumentes & scii rholae, non parum nocentes deglutitioni , praebentes ansam Variis recidivis , imb& cancri

Quod demum metastasim anginae spectat , ea accidit ubi materies jam non nihil elaborata , sponte fluit per textum cellularem ratione alicujus revulsionis nimiae aut perperam institutae ; saepius Vero propter constitutionem debiliorem laxio.

remque aegrotanti S.

Ratione vicinitatis simul & continuitatis partium, angina sat sepe emigrat ad pulmones, hicque eventu S sic refertur coaca 367 : Quibus angina ad pulmonem divertit , partim quidem intrὰ septem dies pereunt, partim Mero liberati , pus intro colligunt, ni pituit a sursiim educantur; unde qui hac de causa pereunt, reperiuntur habentes ingentem copiam puris in pulmonum textu , absque quod praeces rint signa peripneumoniae formatae. Similis metastasis anginae supra pulmiones memoratur etiam aph. io sect. 3 : Quibus ex angina liberaris subito scilicet & sine bona causa ) , ad pulmones malum Mertitur, ii intra dies δεeptem intereunt; f tamen eos dies evaserint , supputati sunt; in quo textu non memoratur quidem fanatio contingens per sputa, sed omittitur dumtaxat eo quod rarior fiat quam collectio lethi- fera puris intra pulmones, sicut Optime norunt Praetici. Praeter praedictas anginarum metastases, aliae fiunt ad caput' ipsum , ad crura & ad alvum , de quibus mentio habetur in CoaciS, a numero 372 ad 377 inclusive. Imo bis observavi haud ita pridem natum fuisse rhumatismum generalem, cali dissimumque & dolentissimum ex angina die circiter nono emigrata.

64쪽

Prima observatio respicit uxorem meam circiter quiquagenariam , cujus magni angores miti manent alta mente reposti. A fine junii 1 8 ad mensem eumdem I 78j, ea nullos ferme corporeos motUS exercere potuit in partibus superioribus, prae atrocissimo rhumatismo generali, enato ab angina pharyngis

nono sui die emigrat& Rheumatismus ille per viginti dies viit cum validissima febre & doloribus atrocissimis , quibus praeprimis cruciabantur partes positae supra diaphragma , praesertimque circa jugulum. Haec omnia sic fuerunt per primos decem dies morbi metastatici , non sine suffocationis metu continuoque pervigilio, Sub initiis sanguis largissime effusus fuit pro violentia febris & pulsi is, aliaque antiphlogistica affatim adhibita , vesci cantibus posthac ad tibias applicitis ad

hoc ut metastatica materies deriVaretur Versus partes in se

riores.' Cessavit tandem febris post vigesimum diem S sed re mansit omnimoda impotentia motus, qui tamen deinde resti tutus non nihil fuit pedetentam in inferioribus artubus. Usurpatae suerunt Luxovienses balneationes mense octobri qui dem cum aliquo levamine. Sed curatio non fuit absoluta, nec praesert1m manus liberatae nodosis tendinum indurationibus, nisi post usum aquarum Borboniensium. Eae fuerunt epotae Bisuntii , alternis diebus ad libram unam semissem per mensem januarium februariumque, & eodem modo repetitae per subsequentem mensem malum. Earum Ope rediit dc appetitus , di somnus, & mobilitas, dc artuum flexilitas, dc hilaritas , dc

bonus habitus corporis. Altera Vero nata est angina anno 1786, eodem circiter tempore, eaqLle secundum artem Oppugnata adeo ut Videretur abitura circa diem morbi nonum.

Sed ipsi tunc meditanti similem emigrationem , jamque incupientibus doloribus circa jugulum cum vultu tristitia perfuso,

65쪽

occurrimus mediante emetico quantocitis adhibito, non sino attentione ad aph. 18 sect. 4. Observatio altera locum habuit apud nobilem Dominam sexagenariam hujus Urbis , abeunte anno 1783. Ea mense decembri corripiebatur angina pharyngis satis vivida, quae circa diem nonum fingens abire emigravit. Rheumatismus generalis & sat gravis natus est exinde ; duratio ejus tres duntaxes occupavit menses dc perinde persecta fuit curatio in usu Borboniensium aquarum.

Y D R O p S pectoris seu hydrothorax est collectio seri in

cavitate thoracis, qua confirmata producitur Orthopnoea ingens& constans, adeo ut aegrotantes nequeant spiritum ducere, nisi corpore antrorsum incurvato, cruribus ac tibiiS propendentibus , cum impotentia decumbendi ad latus alterutrum vel ad utrumque, sicili nec ad dorsium. Formidanda haec affectio nascitur quandoque a subitanea repercussione sudoris & perspirationis , tum a metastatica materie deposita supra pulmones quae substantiam eorum spasmo potenti assicit & quae, opponendo maXimum obicem sanguinis fluxui, producit citam orthopnoeam convivisivam, atque ideo hydropem pectori S. Saepius vero ille creatur ab omni causa pertinacissima asth maris apud senes cachellicos & pituitosos, quando nulla expectoratione purgantur. Tunc enim accidit Orthopnoea Urgentissima, eaque spasmodica , per quam cohibetur actio respi ratoria pulmonum quousque ii fiant oedematosi : tandemque cogatur serum depluere & colligi in ca litate thoracis ue unde

66쪽

concipitur quare cor & diaphragina multo inferiora reperiantur in cadaveribus eorum qui hydrope pectoris perierunt. Quamvis pro certo habeatur oriri hydropem hunc eo modo quem mox designavimus , haud facile tamen definiri potest initium illius, etiam quando propius imminere creditur. Quapropter saepius non ita licet assirmare hydropem adesse incipientem , quam rationabiliter judicare eum necessario accersi tum iri inter labores majores asthmatis & orthopnoeae. Sed nullum sere dubium superest , quando tandem istis angoribus adjungitur subita suffocatio ubi primum obrepit somnus vel levis, itim quandoque singularis stupor brachii alterutrius. His

addantur sequentia symptomata; nempe pulsus constanter miserabilis & singulariter inaequalis, 2'. urinae fere nullae ob minorem pressionem sanguinis in aorta, eaeque admodum lateritiae; 3'. tumor oedematosus faciei manuumque, sed praesertim tibiarum ac genitalium quae intumescunt quousque contingant aliquae cutis fissurae; 4'. demum febricula exacerbescens

quae accidit huic hydropi jam ingravescenti. Num fieri quandoque possit chylosus hydrops pectoris

sinistri a disrupto vel eroso ductu thoracico , non solum probabile est, sed observatione confirmatum. Id praesertim

possibile post vulnera thoracis, sicut & post aliam quamlibet

causam quae capax sit laedere ductum thoracicum ; qualia sunt exercitia corporis immodica, itum imprimis ictus supra dorsum, ratione ecchymosis ab hanc Oriundae, &c.

Datur colligere ex dictis diagnosim hydropis magis esis

incertam omnium. Ρropterea hic morbus non admodum cognitus

fuit ante saeculum XVII, quamvis descriptus sit ab Hippocrate, libro de internis affectionibus, sect. V. foes pag. 3Os S FO6. Incertitudo priscorum pendebat forsan ex eo quod rarius olim

67쪽

cadavera aperirentur , eaque ratione putaretur asthmate duntaxa extinctus qui reipsa perierat hydrope pectoris. Ignoscant pii

manes Hippocratis, aliorumque clarorum Virorum qui pastina docuerunt haberi signium certum in percepta fluctuatione aquarum intra thoracem. Fateor saltem me nunquam audivisse similem fluctuationem, nec mihi datur concipere quomodo hic rumor excitari posset, quoniam nullum Vacuum ib1 relinquitur. Signum magis tutum, fors anque magis utile haberetur in majori protuberantia costarum lateris seroso latice repleti.

Sed praeterquam quod . illud inutile foret si ambae assicerentur

thoracis cavitates, fatendum est illud quoque non esse admodum utile , etiamsi una tantummodo cavitas repleretur. Cum

non appareret praedicta protuberantia costarum , nisi hydrops daretur copiosissimus & valde provectus, ea tunc nihil esset nisii genuinum vexillum lethi inevitabilis, nedum aliquod indicium diagnosticum hydropis praesentis, ex quo therapeia

illuminaretur.

Sapientius, ut opinor , augurari de hydrope pectoris &ipsi occurrere , quantum in Medico, quoties in homine ca- cochymo , contabescente & morbis pectoris obnoxio datur summa spirandi dissicultas vere orthopnO1ca & pertinax, quae stipatur subita suffocatione in somno, cum urinis parcissimis lateritiisque, pulsu debilissimo & inaequali, tandemque magna intumescentia pedum dc genitalium. His tamen signis invitis,

aliquando hydropici quidam habiti sunt qui minime tales erant: & Vice versa; sed quod pejus, hydrops ille ferme semper

immedicabilis est quando evidenter dignoscitur : Dec curatur unquam nisi in bene constitutis qui recenter eo laborant propter quemdam abusum in rebus inevitabilibus, Vel novam quam dam metastasim subito cognitam dc congruenter oppugnatam.

68쪽

CATHARRUs febrilis, tussiculosiis vel pectoralis dictus .

gallice rhume de potirine, esst ille pectoris morbus in quo percipitur dolens difficultas inter respirandum cum levi quodam murmure intra pectus & tussi magis Vel minus frequente& acerba qu1n tamen initio hujus affectus expectoretur quicquam, Praeter paucum mucum tenuem , album de ali quando veluti subsalsum. Quibus symptomatibus praeter aliquam sobrem majorem Vel minorem, adjungitur dolor lateris & pectoris prout infarctus catharratis pulmonum magis Vel minuS participat de inflammatione. Plerumque una cum catharrati affectu pulmonum, similiter tentatur membrana pituitosa, ideoque creatur simul altera catharri species quae graecis audit nomine gallice en ch tenement : Vel & catharrias simul Occupat laryngem & producit raucedinem , graecis branchos dictam, gallice enmuement.

Qtiae duae levioris catharri species saepissime quidem locum habent, quin pectus catharro laboret ; sed eae saepenumero sunt praeludium catharri pectoralis aut huic plerumque super accidunt brevi temporis lapsu.

Causa catharri febrilis est major minorve infarctus catharratis proprie dictus cryptarum dc Vesicularum bronchialium, quo magis vel minus tentantur cavernulae textus interlobularis, Praeseritim circa rete malpighianum. Qui infarctus pro causa sua materiali agnoscit humorem pituitosum magis vel minus dispositum ad inflammationem, cui non raro quoque adjun

gitur humor quidam metastaticus, donatus specifica virtute ad irritanda bronchia de vesiculas pulmonares.

69쪽

Proinde cathamis febrilis verum est: diminutivum peri-

pneumoniae catharratis, ut patet ex apparatu morboso supra

dicto, illeque stipatur symptomatibris diminutivis ejusdem morbi: nimirum febre continua , tussi molesi a , dolore capitis , quandoque Sc lateris , nec non sputis leviter sanguinolentis, quae symptomata gravia sunt magis vel minus pro vario gradu

catharri.

Ex dictis de natura , caussis & symptomatibus catharri colligere datur 1'. quare catharri pectoris silc ut & catharrates febres soleant populariter grassari per hyemem, ex aph assect. 3 , necnon inter crebras dc magnas vicissitudines caloris, frigoris & electricitatis aliarum anni tempestatum 3 quae mag1s vel minus efficaces sunt prout Varia loca magis ve, miniis exponuntur praedictis impressionibus atmospherae, secundum eorum situm erga VentOS ; unde etiam concipitur Ι '. quare

loca borealibus ventis fronte perflata & monti applicata versiis austrum, sint magis obnoxia catharris, & contra 3 sicut in regionibus varie montuosiS comprobatur ; 2'. quare seneS, constitutione ut plurimum cathai rosa donati admodum obnoxii sint catharris, ex aph. 31 sect. 33 3'. quare homines natura sua humidiores tapitis corripiantur catharris epidemicis, si post: aestatem siccam & aquilonarem autumnus fuerit pluViosus& australis per quem nimirum aviditis humectentur corpora eorum aptissima vorandae humiditati) ut monetur aph. 13 se l. 3.dtim homines natura sicca donati tunc remanent immunes& potius recreantur, eo quod corrigatur excessus siccitatis ad quem fuerant evecti per aestatem praecedentem; '. demum intelligitur , quare inter ipsos tepores caloresque Vern OS ac aestiVOS non rari quoque accidant catharri sporadici, apud eos

qui subito vel incaute sese exponunt frigori accidςntali

70쪽

Diagno is catharri sobrilis facile eruitur ex ejus symptomatibus,

nec operosum est dignoscere utrum sit magis vel minus inflammatorius, mediante febre quam comitem habet. Facile etiam hi dicatur num epidemicus sit vel sporadicus, numve participet necne de quodam humore peregrino seu metastatico seu cons titutionali : simodo attendatur ad constitutionem generalem& singularem , t im ad morbos concomitantes & praegressos. Quoad prognosim, cum catharrus febrilis sit morbus naturae Peripnetlmonicae, patet eum optime duntaxat sanari per sputa

cocta & libera cum sudoribus levibus & coctis, comparate ad resolutionem peripneumoniae. Intelligitur pariter, quare defectu virium & dispositionis ad resolutionem, raucedines Ogravedines in valde fenibus non coquantur , ex aph. O sect. 2 3rum quare catharri senum sint brevi interficientes quando Post hyemem australem , tranquillam & pluviosam succedit ver siccum & aquilonare, ut docetur aph. 1 a sect. 3 3 quia nempe ex multa humiditate per talem hyemem collecta scaturit tantus infarctus catharrosus pulmonum ut ille coqui nequeat in senibus , & ut ab eo facillime sufflaminetur vitalis motus sanguinis per pulmones, quorum Vasa prope modum deleta sunt ob molem catharri necnon propter constrictionem inductam a vere siceo & aquilonio. Nec difficilius resolvitur ex indole inflammatoria catharri, eum abire posse in suppli

ratum aut gangraenam, necnon ιχ in. indurationem.

Quamvis igitur vulgaris plebs hominum soleat floccipendere catharros, ii postlint esse admodum funesti , tum per se tum ratione sequelarum, praesertim apud juvenes quorum plurimi incidunt in phtysim propter catharrum neglectum ue adeo ut dicere liceat quod multo major hinc procedat numerus phtysicorum , quam ab alia qualibet causa. Hoc sit quatenus acalliaTIQ