장음표시 사용
81쪽
assiduo eructant ρ Cur proinde infantes sint immunes 3 & demum cur ex aph. 23 seci. 3 pleurisides potissimum grassentur
hyeme 3 quo scilicet tempore saeviunt plurimi affectus biliosi
Symplomata communia & generalia cujusvis pleuritidis jam noscuntur ex definitione. Ea scint spirandi dissicultas , dolor lateris punctorius, febris acuta , Pulsitis durus , quandoque etiam parvus, tussis magis Vel minus sicca & molesta, itim sputa sanguine tincta circa quartum diem morbi. His adde dissicustatem decumbendi pro loco & extensione inflamniationis. At symptomata illa patiuntur nonnullas VarietateS prout pleuritis est legitima aut spuria, vere inflammatoria aut par ticipans de bile vel catharro ; prout composita aut simplex, essentialis aut symptomatica; & prout putrida, aut demum metastasica. Distinguendae sunt igitur praedictae Varietates ad hoc ut pleuritis quaelibet optime dignoscanir nec studii imillud inutile erit ad instilliendam diagnosim generalem, qua mediante discriminatur pleuritis ab omnibus aliis morbis vel magis assinibus, quales sunt periplaetamoniae : & praeterea dicatur num illa ipsa essentialis sit aut symptomatica. Primo itaque pleuritis distinguitur ab omnibus aliis morbis Per syndromem seu cumulationem omnium signorum silpra relatorum in ejus definitione; imo & discriminatur ab ipsamet Peripneumonia, quantumcumque videatur ipsi similis , in eo quod peripneumonia stipetur pulsu molli , dolore gravativo, majori oppressione, sputis ab initio morbi sanguinolentis : dum in pleuritide pulsus durus datur, dolor pungiti, iis, minor oppressio, sputa tantummodo sanguinolenta circa diem quar
Judicatur adesse plei itidem essentialem, si ex se incα-
82쪽
perit ab rie ullo alio morbo praegresso : symptomaticam, quando
cuilibet alteri morbo febrili superaccidit, v. g. febri inflamma toriae, vel simplici catharro , &c. Jam cognita praesenti pleuritide tum essentiali tum symptom esca, dignoscere incumbit utrum legitima sit an spuria ; deindeque utrum Vere inflammatoria seu sanguinea , aut bilioso- sanguinea, aut catharratis, aut bilioso-catharratis : num simplex aut composita : num putrida necne : num denique metastatica.1'. Agnoscitur pleuritis legitima si dolores saeviores caeteraque symptomata fortius eXpressa ; spuria autem si omnia mitiora , doloresque ita ferantur Versus exteriora ut ingraVescant per compressionem externam. Utraque dicitur superior vel inferior prout occupat loca superiora aut inferiora thoracis.
Σ'. Legitima pleuritis vere inflammatoria est si acciderit homini sanguineo dum praesertim viget constitutio sanguinea ge neralis : si subito incoeperit ab horroribus optime distinctis absque ullo alio praeludio : si febris acutisJma , coriaceus sanguis e vena missi is , dolores saeviores & in sede sua fixissimi tum si pulsus durus, fortis & aequalis, nec non sputatio parcior. His adde quod character ejus nonnihil erysipelatosus videatur si dolores acutiores, major febris, sputaque admodum parcarphlegmonosus vero si dolores mitiores, febris paulo benignior, copiosiora sputa ; quin etiam notari meretur quod hic quandoque character sapiat naturam Veluti Cedematosam , quando scilicet excitantur doloreS Obtusiores , magiSque accedentes ad normam dolorum catharratium.
3'. Ρleuritis legitima biliosa est seu bilioso-sanguinea, quando incoepit absque spasmodicis horroribus, sed ab inappetentia aut cum vomitu bilioso aliisque signis copiosae saburrae biliosae, una clim sputis coloris biliosi.
83쪽
'. citharratis agnoscenda, si habuerit mitiores horrores praevios eosque Vagabundos sicut proprium est catharris in genere; si dolores benigniores, mitior febris, pulsus minus durus, tussis humidior, pallidiora sputa. 10. Bilioso catharratis, si una cum signis catharri praegressa suerit inappetentia aut Vomitus biliosus; si pulsus non ita durus nec fortis ; si sputa copiosa & subflava. 60. Dignoscitur pleuritidem bilioso - sanguineam aut bilioso-catharralem esse magis Vel minus putridam , quo magis caruerunt horroribus praeviis &quo magis expressa apparent signa putroris: qualia sunt imprimis constitutio putrida popularis aut particularis, desectus consistentiae sanguinis sorte mimi e vena , saburra biliosa , prostratus appetitus , dejectiones Verminois, debilitas maxima totius corporis , pulsus non solum valde irri tatus , sed miserrimus dc inaequalis nedum durus, quibus addantur vividus dolor capitis, varia dolorum disseminatio circa Varias thoracis partes, promptitudo delirii Obscuri & mortis.
Pleuritis simplex , si meris duntaxat pleuriticis signis sti-Petur, composita, quando non praedicta solum signa adsunt, sed& oppressio major , dolor gravativus potius quam punctorius ,
sputa sanguinolenta ab exordio. 8'. Demum pleuritis metastatica dignoscitur in eo quod symp- tomata pleuritica producta fuerint ab aliquo humore sponte emigrato vel repercus qualis est materies quaevis inflammatoria , tum ichorosa, arthritica, suppurata , Variolosa, herpe tica, &c.
His praelibatis de diagnosi pleuritidis verae cujuslibet, jam
incumbit eam tradere quae competit pleuritidi spuriae simul &Variis speciebus ejusdem. Porro discriminatur pleuritis spuria hoc modo ue mitiores dolores sunt, ii augescunt per com-
84쪽
prest onem externam, datur febris minor, caeteraque signa
accedunt magis vel minus ad normam catharrorum, cum quibus
spuria pleuritis saepe tapius concurrit. Quae Pleuritis ipsamet sphiria magis inflammatoria est vel minus, prout oritur in circumstantiis magis vel minus instammatoriis; biliosa vero vel putrida , prout contingit in bidosa constitutione, aliundeque stipatur signis quibus indicari supra diximus naturam bilios ampleuritidis legitimae. Haec de diagnosi susticiant, transeamus ad prognossim. Prognosis pleuritidis generatim ominosissima, quandoquidem
morbus est acutissimus , dc quia inter plurimas terminationes quibus capax, una dumtaxat cito & immediate desinit insanitatem : dum aliae adducunt citiissimam mortem vel alios saltem morbos secundarios qui ex se etiam periculosissimi. Varium tamen discrimen in specie varia , tum comparate ad alios affectus pectoris. Pleuritis itaque minus discriminos a quam Peripneumonia : spuria minlas quam legitima : simplex minusquam composita minus essentialis quam symptomatica item
que minus periculosa pleuritis sanguinea quam bitiosa, praesertim si haec celaverit quid piam putridi.
Praeterea character erysipelatosus facilius adducit gangraenam :phlegmon Odeus , suppurationem : catharratis, indurationem. Quoniam vero subauditur ex dictis pleuritidem capacem esse Va.riarum terminationum inflammationis, ratio instituti nostri posse tulat ut tradiderimus signa quorum beneficio praenuntientur Variae illae terminationes, incipiendo a feliciori scilicet a re sollitione.
B esolutio facilior in p euritide vere inflammatoria quam in alia quacumque, fatisque facilis in cathar rati ut & in pleuritide spuria. Dissicilior vero in pleuritide bili Osti omnibusque doloribus latera ibus comitantibus febres putridas, quoniam in
85쪽
illis major habetur proclivitas in gangraenam spha celosam aut
pessimam suppurationem perinde lethalem. Eamdern eorum dolorum prognossim protulit Medicus graecuS dicenS, coaca 38a, morbos lateraleS gra 'iores esse qui fiunt absque spasmodicis horripilationibus, sicut proprium est inflammationibus &stassibus febrilibus biliosis ; in quo textu vox θasematon
improprie omnino versa legitur apud traductores, quantum saltem mihi competit ibi proponere hanc annotationem, dictatam a praxi & Observatione quotidiana. Num recte intellexerim, dicent Practici. Generalia & praecipua signa futurae resolutionis in pleuritidibus haec sunt; 1'. character vere inflammatorius & benignitas
morbi, 20. urina nubeculam rubram vel & albam continens
die quarto dc alia pro ratione, ex aph. 71 sect. . & coaca , 86 3'. fluxus haemorrhoidalis restitutio, si casus fuerit ; P. sputatio libera & levans , suborta ante diem quartam morbi, quae hoc ipso superior es: omnibus aliis signis salutiferis. Omnes siquidem pleuritides solvuntur cum sputis & sudoribus coctis die septimo, non O , undecimo, vel decimo quarto ad summum Cum igitur sputatio illa tantopere faciat ad indicandam felicem resolutionem pleuritidum , operae precium est hic designare qualitates eorum bonas & malas, secundum obser Vationes Hippocratis quae omnium tutiores sunt. Porro hic Medicus, in fine aph. Ia sect. 1, expresse monet quod pleuritide laborantibus sputum si statim circa initia at Pareat, morbum faciat breviorem longiorem vero , si polletius Videatur. Quinimo statuit coaca 383 maturationem S ejecti Ο- item sputorum debere incipere die tertio ad hoc ut solution
celeres fiant: & quod tardiores, si posteritis; sicque addit, Coacd subsequente, quibusnam adjunctis comprobari possit
86쪽
bona sputorum qualitas aut mala : in morbo laterati assectis, dolores O aluum emolliri, iatile e s. Sputa colorari , nullos in pectore strepitus seri , urinum read Procedere. Quibus contraria , molesa sunt, sputumque descescere. At qui voluerit attenta cogitatione assequi varias qualitates sputorum, consideret coacam 39O, quam hic per partes di videre curavimus ut addi possit quaedam brevis commentatio singulis observationibus ibi relatis. 10. In omnibus, inquit, uterum o pulmonum morbis , sputum facite O cito e creari necesse es , savumque sputo permixtum esse. Color enim coccineus sputorum indicat cruditatem sanguinis exscreati, flavus vero coctionem ejus incoeptam. Notum siquidem habetur Ochram ferrugineam ex cruore extricari ideoque illum flaves cere , quando aggregatio ejuS globulorum mutatur mediante
coctione & dissilit in minuta frustula ingredientia. Si ergo sputa flava cito appareant, praesertimque tertia die morbi ,
datur maxima spes curationem celerius absiliitum iri per coc
tionem integerrimam. Quod si multo post dolorem, savuna
aut non commixtum rejicitur , Πon sine multa tu i , Mitiosum
censetan Multa itaque tussis denotat irritationem multam quae proinde non convenit coctioni incoeptae. Hac ergo ratione sputum quod flavum est in talibus circumstantiis procedit dumtaxat ex qualitate biliosa materi ei pleuriticae, adeoque designat inflammationem bilios am quae certe quidem sanguinea pejor. Hoc potissimum patet in sequentibuS. 3'. Omnino autem
praxum saxum si s cerum es O gurtinosum , O candidum O
tundiam. Tunc itaque designattur meracior qualitas biliosa ex sincero colore flavo sputorum , sicut etiam apparet tenacitas magna humoris catharratis ex eorum candicantia gliiii
nos a lite indole & demtim patet magnus calor, nimia siccitas adeoque
87쪽
ideoque minor dispositio ad coctionem, si sputa rotundata
merint. . Itemque Valde pravum vehementer eae virore pallescens
quodque sprDnsfum es , O lividum, O saeruginosum. Nam talis viror denotat acrimoniam , quae & major si accesierit ad meram ceruginem ; spumosa vero S livida qualitas procedit ab irritatione majori, qua quidem Valde quassatur sputorum materies, quantamen quidpiam evellatur inflammatorii. Aliquando vero deteritis sputum quod sic incerum ut nigrum quoque appareat. Quod nempe sit prae maxima faturatione coloris viridis supra dicti taut quia gangraena jam impendet. 6'. At saxum cui paulum sanguinis ammirtum es , initio quidem: salutem pollicetur, quod
peno septimo die aut longiori spatio tale apparet non ades tutiam.
Flavedo illa non habet omnia pro ratione coctionis quam videtur ex se subindicare; sanguis enim ammixtus eX se cruditatem e contra designat. ΡOrro haec duo opposita nequeunt subsistere, saltem in aliqua sequi libritate. Requiritur necesse ut unum ab alio superethir. Unde si talia sputa diuturniora sint, periculum est ne cruditas indomitia evadat. 7'. Admodum autem sanguinolentum, aut quod satim initio livescit, perniciem prae se fert. Nam talis rubedo quamdam designat veluti sanguinationem Vulnerariam, proindeque nonnulla Vas cula dehiscere ob rupturam illatam a nimio iniarctu vel propter ingentem pulmonum teneritudinem. Similiter sputa statim ab initio livescentia pessima sunt ; cum enim sanguine carCre nequeant eo tempore quo colorari debent, carentia haec denotat collapsum partis inflammatae simul dc Omnimodam retentionem pleuriticae materiei in loco inflammato. 80. Pravitatem etiam indicant O spumantia sputa , O saxa , O nigra , O aeruginosa v -- cinaque o quaecumque celeriter colorantur. Jam supra 3' de illis sputorum pravitatibus, praeter celeriorem coloragionena
88쪽
eorum ; quae ultima cum non possit esse essectus naturae coqiaenili, mera sequela est Violentiae morbi stimul Sc nimis determinatae qualitatis pravae humorum. 9'. Muc u uiatem O fuligino a , tum celeriter colorantur , tum fecuriora sunt; id est , quae colorantur prima periodo per quam coctio jam valuit inchoari. Nam si talis coloratio fieret ante diem tertium, ea pessimi foret Ominis sicut supra nq. 8'. monitum est dum ea Optime succedit, teste ob servatione , si incoeperit tertia die secundum mentem aph. Iasect. 1 dc coacae 38s , sic pergendo usque ad diem quintum; haec enim est optima periodus coctionis in pleuritidibus, sicut Hip-Pocrates per modum corollarii addit in fine textus de quo agitur,
ita loquens ua vero intra quintum diem diam coctionem aco
Egregia quidem praedicta ad designandas qualitates sputorum utilium in pleuritidibus; sed quia judicium illud admodum difficile est propter maximas rerum Variarum complicationes , ne aliquis supersit locus allucinationis scire oportet in genere, quod sputum quodcumque quo non tollitur dolor significet malum,& contra bonum , sicut docetur coaca 30 i. Quaecumque enim Prodeunt in morbis , minime copia pestimari debent, sed ut prodeant qualia expedit dc aeger facile ferat, ex aptior. 23 sect. I. At vero si tanta evicacia sputorum, facile apparet cur maxime sint metuendi morbi laterales sicci & in quibus nil exsipuitur, sicut notatum legitur coaca 381; tunc enim omniS plet ritica materies ipritans restitat absque spe coctionis ob defectum vehiculi, tum sine crisi locali ob defectum evacuationis pro-χimioris. Neque latet 1'. cur, ex coaca 388, quibus in morbo lateris plurimus eae sputo strepitus in pectore sonat , O vultus de mi Plis est, ocula que aurigine fussu us O caligine obductus, in his mora e pecrandast. 2'. Quare, ex aph. 16 sect. 6, pleuritide
89쪽
aut perlaneumoms vehementi detento succedens alvi prosus iam , malum. Patet enim in priori casti vires coquentes & expellentes fatiscere, jamque proximius impendere necrossim morti ram :in posteriori vero aegrotantem non solum debilitari ab alvinis evacuationibus, sed & superiores corporis partes privari humo ribus necessariis ad sputa coquenda eliminanda ; nec alio modo censuit Observator graecus, ut patet ex iis quae leguntur lib. I de morb. pag. 6 FOCf., tium lib. 3 Pag. 3Ι. Hactentis expositis signis ex sputatione Petendis quae pro mittunt vel denegant bonam Pleuritidis resolutionem, jam incumbit tradere illa quibus suppuratio dc gangraena designentur Quoad gangraenam, ea imminens sic describitur apud Boer rhaavium, g 9OI, D si pleuritis sicca Ob desectum virium , obdolorem 1ummum, ob ineptitudinem materiae ad expillsionem, b, ob vasa nimis contra cta dc crispata, ob nimium Pisum cali
dorum, dolore simul Vergente ad superiora : si lingua statim sicca, sordibus Obsita, livida, nigra, cum bulla nigra si horum signorum singula, Vel plura simul eVeniunt, plerumque , , morbus ex se lethalis, non facile sanandus, sed ut plurimum gangraena loci in latere, & Vicino in pulmone, necat.
Deinde 3 9O4 ita commemorantur signa gangraenae jam praesentis : sed si causa inflammatoria Vehementissima summa crearit symptomata pleuritica, nec auxilio naturae, Nec re- D medio ullo antipleuritico cedentia, dc haec dein subito sine , cauSa tolluntur, quatenuS ab inflammatione pendebant, ma- nente pulsu parVO, celeri, intermittente, respiratione celeri parvaque, sudore frigido, constat gangraenam jam occupassen loca inflammata. Hinc delirium brevi, statimque morS, ma-
, xime si simul lividus thoracis color quod idem sit, si ille qui sputum subbiliosum exscreat, dolore leVatur sine ratione .
90쪽
,, tunc enim pariter lethalis insania, mortis ex gangraena nuncia
Quoad suppii rationem , ea futura praeVidetur ex pertinacia signorum pleuriticorum ultra diem quartum, absque signis inchoatae coctionis necessariae ad resolutionem. Ratio esst in promtu: nequit natura vi Vens huc usque perferre tantum laborem inflammatorium pleuriticum , quin ab illo nascatur peripneumonia admodum gravis, quae respuat solutionem omnem praeter suppuratoriam, ad quam mollissima substantia pulmonum aptissima est. Suppuratio igitur hoc in casu contingit & quidem necesse Larib, nisi sorte gangraena prius acciderit prae graVitate symp-
tomatum. Non alia de causa dolones in locis pleuriticis , qui nequd ad e pultioΠes, neque ad Menoe ectionem , aut victus rationem dei unt , ad supplanationem tendunt, ut docetur coaca 30 . Ρroinde, dum res sic se habent, qui pleuritici facti, intra dies quatuor decim per superiora non purgantur , iis in suppurationem malum
vertitur ex aph. 8 , sect. 3 , quod & tardius quandoque accidit sens 1m sine sensu. Aliunde etiam habetur signum futurae suppurationis ex purulenta forma sputorum quae Observatur ab initiis pleuritidis. Cum vera coctio ad summum incipiat tertio aut quarto die morbi, si sputa videantur puriformia ante hunc terminum, ea nihil designant nisi validiorem attritum materiei pleuriticae , ex quo gangraena per se brev1 lethi fera nascitur, vel & suppuratiosi vitae vires ad hanc essiciendam sussiciant. Ii eventus sic
recensentur coaca 379, in morbo laterati quibus circa initia in totum puriformes funt spmtiones , ii tertio die aut quinto moriuntur, nempe gangraenosi. Quos A superent, nec λπὰ melius 'ubHerint, septimo , aut nono , aut undecimo suppurati sunt.
Cognoscitur denique pleuritidem jam esse suppuratam de factum