장음표시 사용
41쪽
lis nisi tenebras, credo, viserus sit lector. Postquam enim sp. 6 s. b, c. d. recepisset ostensurum se quatuor haec sequentia, de quibus dc nos ordine , quantum satis est, agemus. I. Nihil contra . naturam contingere. 2 . Nos ex miraculis nec σ-Jentiana, nec existentiam , ω consequenter nee
providentiam De posse cogos cere. 3 I am S Apturam per Dei decreta ces volitiones, quenter per providemiam, nihd aliud inres gere
quam inum natura ordinem. 4. Euomori mira cula Scriptura rnterpretaκdas ut, haec subjicit.
6 I . Ad primum quia attimet, id facile
ostenditur ex iis, qua in Cap. . circa legem dis nam demonstravim s, nempe, omne id qod Deu vult sive determinat, aeternam necessitatem γ' et eritatem involvere ς ostendimus enim ex eo, quod Dei in esierim a DA voluntate nou distinguatur, idem nos assismare, caena disim s. Drem aliquid Telze,ac cum dicimus. Deum id ipsum inrem gere,
quare eadem necessi are , qua ex natura per-
sectione divinassequitur, Deum rem aliquam, utestante Agere: ex eadem sequite, Decim eandem,
ut est, ve e. Cum aκtem nihil, nisi ex Dio divinuaeecreto, Wcessaris verum sit, hinc clarissime f
Pitur, leges natu a -vebases mera esse Aecreta Dei, qua ex nec Dare pG edrione natina divina IH-ntur. Si quid igitur in reatura conram Ieret , quod pus uuiversatibuta regulis repugnaret, ira decreto cir intemctus natura divwa necessario ieriam repugnaxet: aus quis statueret, Deum aliquid contra natura leges agere, os uteriam cogeretur statuere , Deum contra Dam naturam gehe,
42쪽
agere,quo uibi absurdius. En primum eius argumentum, in quo ego quidem nihil nisi meram caliginem video. Quis tam linceos habet oculos, ut perspiciat, authorem hic per bonam consequentiam evidenter ostendere, Deum nihil quicquam extra naturae ordinem posse Z Certe qui sic loquitur ut nolit intelligi, debet negligi, ne tempus, res pretiosissima inutiliter teratur. Quae ineptior enim argumentandi ratio , quam ista togendimus ex eo quod Dei intelDE s a Dei voluntate non distinguatur idem nos assii mare cyc. ἰNon erat aliquid colligendum ex eo quod Dei intellectus ab ipsius voluntate non distinguatur, Sed prius deberet ostendi id verum esse, quam ut tainde aliud concluderet , nam quod dicit id se supra evidenter ostendisse, alius putabit falsum esse. Nihil est quod impudentia humana non audeat protrudere: Eam impudentiam facile deprehendet, cui vacabit locum ab authore citatum inqui- rere , & serio examinare. Quid item ineptiusquam, nos idem affirmare, cum dicimus, Denm
aliquid velti, ac cum dicimus Deum id imum 1π- re uigere' Quodnam est istud principium,quaeso, a natura notum, quod dictat nobis actiones intelligendi & volendi in Deo per omnia idem esse. adeo ut & mala omnia a se vetsta, quia intelligit etiam velit i Mihi lumen naturale dictat duo diversa nos assirmare, cum vocibus utimur quae manifeste diversas habent significationes, quas nos item sine mendacio aliter quam secundum ipsarum significationes accipere non possu
43쪽
g 1s. Sed quia ablegat author lectorem situm ad cap. 4. sertasse is si spicabitur, ibi rem clarius explicari ac demonstrari. Dicendum ergo est aliquid δc de illo capite, Sc de argumentatione ibidem proposita. Inscribitur illud caput ab authore de lege divina, quamvis in eo argumentis futilissimis, id agat praecipue, si non solum, ut ostendat, nullam omnino proprie diffam esse legem divinam, ac necesse posse: quocirca M p. 9. b. c. colligit post multam verborum copiam temere effusam, Adamo non latam fuisse a Deo legem, ne de arbore scientiae boni & mali comederet: ita & nec cuiquam alii proprie dictam legem a Deo ullam unquam esse latam, quae scilicet voluntatem ipsius contineat; sed quae leses divinae nobis esse judicantur, respectu Dei nihil esse aliud, quam meras affirmationes aut
negationes aeternam veritatem continenteS. V.G.
Cum dictum est Adamo, ne edas de fructu filius arboris, alioqui morte morieris, sensum nullum esse alium quam hunc ue Cum edes de arboris illius fructu, id quod iam est a me ipso decretum ut facias, etsi tibi Adame nondum revelatum, certo morieris. In hoc capite ergo manifestissima ponuntur atheismi fundamcnta. Si enim nullaesiuit proprie ac vere dictae Dei leges, ergo nemo proprie ac vere dici potest Dei leges violare: tum si verum est id quod in eodem capite sp b.)absolute concedit author nam concedere huic homini idem est quod probare, quamvis agat de eo, suod scit ipse infinitis mortalibus improbari omnia ex legibus natura uΚυhrsalibus determ
44쪽
nari aE existendum cs' operandum certa ac d terminata ratione ς sequitur omnia necessario
evenire secundum ipsa Dei decreta; quibus nemo nec potest nec debet reluctari velle. Quod si ita 'est, quae, quaeis, potest in ullo peccato homini
culpa tribui, dc quae ratio ipsum convincere potest, quod ullam mereatur poenam, seu in hac, seu poli hanc vitam: iraanolitur novus magister, dum hominibus omnem metum adimit; impietatis semina ipsis inserere, quo tollat omnem pla- ae Religionis necessitatem, S ei substituat om-aium pia e libidinum, quamdiu hominibus oc- cultari postunt, plenam licentiam, per certissimam impunitatis exspe*ationem. At qui stitis se , nullos esse seu aerios spiritus, seu daemones Platoni dictos, quibus aliqua libertas a Creatore
Deo concessa est, qua possitiat aliquando non totam quidem rerum naturam muta e , sed aliquid
saltem in hac aut in illa ejus par:c sicut & ipsi
homines multa possunt unde totam illam necessitatis absblutae in rebus omnibus concatenationem collabi necesse est. Quamvis autem tam aperte absolutam omnium rerum necessitatem hic concesserit, seu adstruxerit, tamen in eadem
pagina eo monet, adusaevi vitae melius, imo necesse esse res ut possibiles considerare. Quo verissimo verbo ostenciit, sitam politicam nullius esse momenti, id est, eam suae ipsius Theologiae tepugnare ; nec posse administrari rempublicam, nisi ab eo, qui per omnes vitae actus simulatorem e praestet eximium, nec Vereatur unquam vel Dei nomine ipso, si res ita serat, nefarie abuti.
45쪽
Quocirca mortalibus certe sitisset utilius ipsiuri suam Theologiam sui vitae ipsorum perniciosam) cum politia non miscere: quia miscella icta alio non potest tendere, quam ut Principes Se Magi liratus ignaram plebem mentiantur, se ex sincerae conscientiae dictamine cum ipsis agere et quae ignorantia ubi apud illos cessaverit, quies superest, nisi ut homines illa naturali sua quis' elibertate utantur, & in mutuam undique perni
6 16. In hoc ergo eodem capite p. 8. 65c p. a. b. legitur insignis ea demon stratio , ad quam hoc loco lectorem provocat author his verbis. Voluntas Dei a Dei intesiectu non nisi re- θ ectu nos a rationis distinguitur. En stolidam authoris rationem, qui putat se demonstrare ictquod concedit, vel assirmat. Sed addit tamen hujus siuae sententiae explicationem, ut imponat lectori incauto, quod explicatio quaevis aliis tantum verbis secta non sit petitio principii, ut loquuntdr , sed bona ac solida demonstratio ; Sic
igitur perit. Hoc est,Dei voluntas Dei intem- misisse revera unum cs idem sunt, neσά fu-guuntur, nisi re 'ecra uos,arum cogitationum , quas de Dei inteluc,sormamus.Exempli gratia,
cum ad hoc tantum attendimus , quod natura Trianguli in natura divina ab aterno cora uetur, tanquam aetem a veritas, tum dicimus Deum trianguli ideam habere, sive naturam trianguli iure uigere : sed cum postea ad hoc attendimus quod κarura triangHi sic in natura divina continetur,ec bla necessitate divinae naturae,inum ex nece I ι - Atate
46쪽
rate essentia c, natura triauulip imo quia necessitas essentia oe proprietarum triangui , qua
ten s etiam ut aeternae Peritates concFiuutur, a
sola nece late ae et inae natura ω intestectus pendeat , non ex narura trianguli, trem id imum quo Dei intestectum vocavinitas, Dei Voluntatem Jeu decretum avestamus. Ouare res ectu Dei unum idem a fremamus, cum ricimus, Deum
ab aeterno decrevisse c, voluisse tres angulos tria. nureli aequales esse oobκs re sis, vel Deum si ci um iure exisipe. Haec est illa clarissirna lolidisia sima , ac certiuima ex ipsis a natura notis principiis, seu notionibus evidentist imis petita demonstratio, tam evidens si authori gratificari velis, adprobandum quod resipectu Dei intellectus & voluntas Dei per omnia idem sint, quam quod bis drio faciant quatuor. Mihi vero haec tam perspicua non fiunt: optassem ut exemplum protultiletiam subtilibus speculationibus non involutum: sequar tamen praeeuntem, dc dicam,nullo modo evidens, imo falsium esse secundum principia a
natura nota, quod natura trianguli sic in natura divina continetur ex sola necessitate divinae naturae, non ex necessitate eissentiae Sc naturae trianguli : nulla enim Veritas . cujuscunque objecti secundum naturalis Luminis principia asciente, sed ab obiecto ipso pendet. Stultum est ergo authorem petere , ut ipsi concedamus, quod veritas quae in triangulo inest non pendeat ab i psa natura trianguli, cum in Deo idea trianguli, hoc est, ipsium triangulum, tanquam objectum intellectus divini consideratur. Certe non evidens
47쪽
evidens esse quod a sola tunc intellectus divini
persectione pendeat ea Veritas, puto omnes Msingulos mini concessuros: credo etiam infinitos mortales concessuros quod omnia & singula non eadem ratione in Dei intellectit & voluntate consideranda sint, qua considerari potest triangulum ; nam trianguli quidem natura aeternam & immobilem habet veritatem , sed non sic etiam omnia alia. Imo credo, infinitos esse etiam eruditos, qui ex naturali lumine agnoscere non possunt, Deum ab aeterno omnia & singula in- telligere,nedum ut ex eodem intelligant,qua ratione & quo modo rerum singulorum ideae in . ipsius intellectu exi stant. 6 i 7. Quis ergo tam insanus erit, ut ob hujusmodi Chimaeras sibi obtrudi patiatur, Deum omnia quae scit etiam necessario velle ὶ Dicant id illi quibus perinde est, sive eum justum sive injustum statuant, qualem se esie hic Theologus variis mihi locis indicat: qui me judice minime
demon stravit, eadem necessitate, qua eX natura& persectione divina sequitur, Deum rem ali- quam ut est intelligere, ex eadem sequi Deum eandem ut est velle Quod enim eam ut est intelligit, postulat naturae ejus persectio, quae procul dubio per errorem vitiaretur . si rem aliter intelli-- geret,quam esset;quemadmodum item perfectionaturae ejus, quatenus in sanctitate consistit, vitiaretur, si aliquas veritates, rerum nempe Velitarum tales existere vellet quales sunt.
6 i 8. Haec ad hypothesin ex capite 4 petitam , quam puto me ostendisse, nihil esse aliud
48쪽
quam merum authoris somnium. Redeamus ab
isto diverticulo in viam, id est, ad id quod in hoc sexto capite deinceps siubjicit, cum dicit, nihil nisi
exsolo decreto divino κecessario verum esse p. 6 8. Quid audio ὶ An nonnecessario veru inest, ipsiim Deum este 3 An non necessario verum, ni
hil ei posse aequale dari ὶ An illa dubia per se
etiam infectum fieri posiet 3 Unde nos haec ma- gister iste docebit 3 Quid opusest cum aliquid est
hoc, aut tale, vel tale, ut decretum Dei accedat, ne sertasse aut non hoc sit, aut non tale, vel tale quod aut quale necesse est esse, eo ipis quod vellio vel tale aut tale est 3
6 19 Judicet vero lector, quam recte magi- ster hic colligat, indidem claristime liquere leges natura universales mera esse decreta Dei, qua ex necessitate perfectione ream in Q π Jeν-tur: quam perfectionem, si talem cum homine isto statuas, quae nullam omnino arbitrii liberta item habere potest, triumphat certe: at si contra vel minimum quid libertatis hujus Deo tribuas, in fumum abeunt omnia ejus ampullata verba. Haec latius deduxi ad primum ipsius argumentum, eo tantum,ne quia videar ludio omisisse. 9 ao. Alterym addit in haec verba p. 69. b., Idem etiam facile ex hoc posset ostenaei, quod nimirum potevtia natura sit 'sa divisa nuntiac virlin, Avisa autem potontia sit ipsissima Dei essentia: se hoc impraesentiarum, inquit, liben-' rius omitto. Habes viri argumenta Achillea,quae vera clara esse persiuadeat socijs suis, qui fide '
49쪽
implicita ipsi gratificari omnia volent: jactet ppud
illos, eadem p. 69. d. quod Pafana rati ua- Eeat natura lymitatam potentiam virtutem tribuere, eis lique leges ad certa tantum , csnm ad omnia, aptas statuere: non apud alios, qui sentiunt, nullam sanam rationem madere, ut Dei potentia ad naturae potentiam restringatur, nisi ipsi omnem arbitrii libertatem adimas, scii quod eodem redit, nisi plane eum abneges: nam ipsius summi Dei notioni, ut liquet ex omnium gentium consensione,repugnat,eum talem statuere, ut libertatem arbitri j nullam habeat. Docet eigo sana ratio naturam non tantum legibus suis universalibus, sed & ipsi libero Dei arbitrio perpetuostbjici. Quis enim est, qui Dei potentiam ad naturae potentiam restrinxit 3 Si dicat,ipsum Deum id fecisse,postulabo, ut id Qtidis, non nugatoriis, qualia hactenus dedit, argumentis probet. 6 ar Ex quo simul apparet, perquam absurdum esse id, quod pro suae sententiae confirmatione ibidem p. 69.6 subjicit his verbis: Alias enim quid aliud statuitur, quam quod Deuta na-
ruram ario impotentem crear aeris ejusque leges regiam adeo steriles statuerit, ni sepe de novo ei subvenire cogatur, i eam cosservatam viat. O dignum tanto philosepho argumentum, ad colligendum,quod naturae potentia non limitata, sed
infinita potius sit, si putat alioqui per ipsa miracula naturae statum suisse redintegrandum lSin hoc intendit, ut mihi verisimilius fit, quod aliud Dei subsidium post singula miracula . ut quae naturam scilicet violassent, tuisset necessa-
50쪽
rium ad ejus restitutionem, ostendat, ex sententia nostra ea miracula, quae siubinde facta sint, eam vim imbuisse, ut per ea, citra novum subsidium,totus ipse naturae ordo corrumpendus suiΩsti: quasi corrumpenda esset tota in universita, atque in aeternum omnium hominum natura, si in me uno aliquid , praeter naturam eveniret
Ergo haec novi philossiphi pro naturae conserva- tione sollicitudo plane stupervacanea est. Addo, eo ipso quod naturae limitatam modo potentiam& virtutem tribuamus, nihil aliud statui, quam, Dei potentiam & libertatem in ipsam naturam dominium habere: ex quo etiam porro sequitur, id quod ipsi tam videtur absiurdum, vulgum sibi recte p. 67.d. potentias numero ab invicem Hstinet, imaginari, silicrepotentiam Dei ἄρ' preemiam rerum naturalium et quas duas auctor ipse male confundit. Quomodo enim potest eadem numero potentia esse rerum diversarum, Dei & naturae, creatoris & creaturae, causae & enfecti Z Et cur non rectius, quam ipse, vulgus sta- ' tuit, illam quidem infinitam, quod ratio protinus: amplectitur , quam primum modo supremum Deum agnoscit , hanc non item ; nisi doceat novus philosophus persi icta fionte , pro Deo naturam substituendam esse t . 22. Post terribilia haec argumenta audi, quem sibi triumphum canat, quasi speret moxio supremum omnes scholas acclamaturas. Ex his claris meseyitur, inquit, p 69.f. 7 ..a. meu miraculi non uiseressective ad hominum op