Specimen litterarium continens adnotationes criticas in saturas D. Iunii Iuvenalis [microform]

41쪽

33 frequens erat ut nuces relinquere' idem esset quod, pueri excedere. V rgo ubi sermo est de munusculi puero dandis, si nuce absint, desideremus.

Ovidius, Martialis, ersius Sat. I s. 10 de illo

ludo mentionem faciunt. De nucibu asseque rogato' conserendus est locus qui invenitur apud Senecam Const. Sap. 124 2 allatus a Ioh Hayor in libro qui inscribitur Thirteen Satires of Iuvenal ): non ideo quidquam inter illos puerosque interesse quis dixerit, quod illi talorum nucumque et aeris minuti avaritia est, his auri argentique. Quod dicit Scholtius de desectu omni symmetriae sim congruentiae mihi levius esse videtur.

Boletus domino; sed quales Claudius editante illum uxoris, post quem nil amplius edit. Graviter fallitur einrichius sic enarrans: utinam talem ederet qualem Claudius edisset, cum morereturi Talem sensum verbis inesse prorsus negandum est. Hoc si voluisset poeta, certe aperitu Significasset. Facio cum eidneroi hunc locum sic explicante: ἡnaturlic laine n ungesahrliche, te si Claudius 80nstis essen flegie he r am letgten Atarbi' Ironia tamen verbi non inest ut . contendit.

42쪽

Quippe aliter tunc orbe novo coeloque recenti vivebant homines, qui rupto robore nati compositique luto nullos habuere parentea. Scholtius in haec adnotavit: in his verbis rupto Fbore nati aliquod vitium latere puto non quod non possint aliquatenus explicari, sed quia miror quod hoc loco nulla mentio fit illius omnium nobilissimi mythie quo homines e saxo nati sint. Dubito igitur utrum

scribendum sit: rupe et robore an rupe aut robore.

Tres laudat locos, ubi et de saxo et de robore homines nati esse dicuntur. Denique auxilium petit a vocibus quae sunt rupices ' et petrones. 'Quanquam est notissimum homines a poetis natos esse dici e saxo et e robore, tamen Scholii coniectura non probabilis mihi esse videtur. Alia res esset si probasset has notiones semper coniunctas reperiri. Hoc autem non fecit neque facere potuit. Nam et Vergilius de robore tantum loquitur Aen. VIII A. 315: gensque virum truncis et duro robore nata ' ubi de eadem gente virorum Saturno rege

i l. l. pag. 46.

43쪽

35 viventium sermo est de qua nostro loco nec non Statius Theb. IIII 276 Arcades) nemorum qum stirpe vigenti fama satos ' et 27 sqq.: quercus laurique ferebant cruda pueyperia ac populos umbrosa creavit fraxinus, et feta viridis puer excidit orno. 'Deinde vix dubito quin poeta illam materiem Saxum vocaSSet non rupig , ut Cicero fecit in loco a Scholito ipso laudato: non enim e saxo sculptus aut e robore dolatus , et Statius Theb. IIII 340: o saxis nimirum et robore nati l quo igitur iidem Arcades modo a robore

solo, modo a Raxo et robore orti Age dicuntur. Insuper statuae Signaque nunquam de rupe, Saeptu e saxo se ilpuntur. Haec autem Verba rupto robore nati' aliquatenus posse explicari non intellego curra dicat equidem puto apti88ime po88e, nam rumpere' de hac re verbum est

proprium. Conseras Pers. Sat. Ι 8. 24 ἡ nisi quae semel intus innata est rupto iecore exierit caprificus ': Verg. Georg. Ι 472 undantem ruptis fornacibus Aetnam. V Quod ad vocabulum rupices ' attinet, quod apud posteriores demum scriptores invenitur, id potius dici videtur de similitudine naturae quadam, nam homines denotat duro vel stupidos, obstinatos CL Ovid. Metam.

Fortasse hi versu postea demum inserti unt, nam hoc nonne mirum tibi videtur poetam, cum in praecedentibus dixerit, homines priscis temporibus Saturno rege cum pecore communes habitasse domos, glandes glutisse aliasque cupedias, assirmare, aliter tunc vixisse

44쪽

7: haud similis tibi, Cynthia, nec tibi, cuius turbavit nitidos exstinctus passer ocelluAV, quid his acerbius 3 quid decentius γ

Paucae de Cereris vittas contingere dignae, quarum non timeat pater oscula. Hi versus per asyndeton explicandi sunt: de paucae dignae sunt Cereris vittas contingere et paucae sunt quarum non timeat pater oscula. At multo graviusquam illud: paucae ita dignae sunt vittas contingere ut pater non timeat oscula', sicut interpretati sunt W. . eberus et Teussetius. Insuper non quaeriturnum tu minusve dignae int, e quaeritur utrum dignae sint an non Sint.

Vivat Gabiis, ut vixit in agro, vivat Fidenis, et agello cedo paterno. quis tamen assirmat, nil actum in montibus etc. Non audiendi sunt ii, qui, ut Keidnerugy), haec verba sic vertunt: si eadem illa aeque castam et innocentem se praebet vel Gabiis vel Fidenis, libens ego cedo

45쪽

3T paterno quo nihil mihi carius agro. V Cum A. 55 eadem fere vocabula rure paterno' occurrant, haec, Si de altero agello intellegenda essent, frigerent. Tum p0eta certe dixisset: et agello meo cedo paterno , ut lectinrem admoneret, de alio atque ante agello Sermonem esse. Sensit hoc eidnerua, qui vertit: libens ego cedo agello. ' Accedit quod particula tamen ' s. 58 commode explicari non potest, potius requiritur inSuper. ' Quae cum ita sint, agellus paternus' idem est, quod ante dicitur rus paternum. 'Versus per ellipsin explicandus est, ut volunt Hein-richius' et taerus' sic enarrantes: concedo agello paterno nil actum Age, quis tamen adfirmat Aqq. nimadvertendum est particulam et ' hoc loco ut saepius cum singulari vi positam esse, ut fere idem valeat quod et insuper. ' Velim tamen pro cedo ' legere, credo. V Quanquam est notum verbum cedere' eodem

Sen8 quo concedere' dici posse de qua significatione vide Benileium ad Hor epist. II 1. 67, cui facile comoede ibi cedo' esse legendum), tamen hoc loco her dere' mihi visum est praestare, et quod lepidius est dicere: concedo tibi nil actum esse ' tanquam poeta ipse conscius et praesens adfuisset, et quod poeta id iam concessit his verbis ut vixit in agro ' et quod verbum quod est credo ' sententiae magi consentaneum est. Habemus igitur: et agello paterno nil actum est,

x l. l. pag. 226. l. l. p. 125.

46쪽

Fortem animum praestant rebus, quas turpiter audent. Scholitust versum eiecit Ordinem vero gententiarum si perspexeris, ei non assentieri8. Poeta postquam narravit Eppiam nuptam senatori per omnia maris pericula constanti pectore comitatam esse ludium, inde averso 4 ad universum genus femineum describendum transit sententiis ordine inter se oppositis: si iusta pericli ratio est et honesta, timent sortem animum praestant rebus qua turpiter audent; si iubeat coniux, durum est conscendere navem quae moechum Sequitur, stomacho valet illa maritum convomit haec inter nautas et prandet et errat. ' Tum redit ad Eppiam.

Optima sed quare Censennia teste marito 3bis quingena dedit tanto vocat ille pudicam; nec pharetris Veneris macer est aut lampade servet: inde faces ardent, veniunt a dote sagittae.

47쪽

39ἡInde vs. 139 respicere videtur ad sequentia quae sunt a dote , non ad priora bis quingena dedit ' ut sit sensus: inde a dote dico, ardent faces, veniunt Sagittae.

Etiam in Sat. V 560 et XV 36 inde' sequentibus

verbis excipitur, ut passim fit apud omnes Scriptores. Itaque non est quod facias cum Scholito x versum 138 ea de causa delente, quod sequentem divellat a versu 137, quocum arctissime cohaereat. s. 13 vel ideo servari debet, quod tam arcte cum sequenti cohaeret, ut si alterum deleas, et alterum eicia necem Sit, nam s. 13 altero misso claudicat, quoniam de affectione coniugali proprie Sermo non mi, verum Oeta de pudicitia loquitur. Quod Scholtius addit: pharetris macerari' dici non Ρ088e, igne macerari' posse, mihi iocari visus est. Ρ0ssis dicere eodem iure laborantes homine igne non ,,macerari sed deflagrare. V alia mihi videntur poetaeeMe satirici. De pharetra et lampade Veneris conferendus locus,

qui invenitur apud Lucretium IIII A. 1278: nec divinitus interdum Venerisque sagittis deteriore fit ut

forma muliercula ametur ' et alter apud Propertium 3 s. 49 sq.: omni amor magnus Sed aperto in coniuge maior hanc Venus, ut vivat, ventilat ipsa

facem.

Praeterea Venus ' potest dici pro amor' Ut a pius apud Horatium: cf. Sat. I 4, 113.

y l. l. pag. 50.

48쪽

, Parce, precor, Paean, et tu, dea, pone sagittas, ni pueri faciunt, ipsam configite matrem. VCodices habent: et tu depone sagittas. manc pulcherrimam Graevii coniecturam aspernantur Heinrichius, Kiaerus nec uo Hackermannus ). Hic eineckium collaudans codicum lectionem tuentem ex eius defensione haec repetivit: Tu non referendum ad Dianam sed ad Apollinem, qui praecedit. In his et similibus pronomen tu abundat, quod loquendi genu illustrat entleius ad Hor Carm. I9. 16: nec dulce amore Sperne puer neque tu choreas. V Cons. Sen. Herc. Fur XII 16 sqq. Apollinem autem dum alloquitur, intellegit etiam Di nam, quae una cum illo opus perfecit. Verg. Aen. VIII 525: Vos, o Calliope, precor, adspirate canenti.

Hackermannus illam defensionem vocaverit praeStantem, non video. Mihi quidem admodum debilis esse videtur. Nam ea, quae ille monet de pronomine abundante quod est tu , Solum probant posse hoc pronomen noStro loco referri ad pollinem, nihil aliud. Deinde loci, quos attulit ut demonstraret poetas n0nnumquam unum deum compellare plures significare, in nostro loco prorgusi Dor ithoea Codex pag. 26 sqq.

49쪽

41 disserunt. Quod ita perapicuum est, ut eadem nuper Maero λ allata esse iure mireris. Aliud enim est si

dicas: Vos, Calliope, adspirate , aliud: tu, Rean, depone sagitta8, matrem configite ipsam. Idem esset si poeta scripsisset: parcite, aean, et deponite Sagittas. Cum Graevio igitur statuimus poetam illo pronomine nominatim se convertisse ad Dianam, sicut Verg. Aen. VII 3 fecit ubi Erato alloquitur: tu vatem, tu dea,

mone.

Extulit ergo grege natorum ipsumque parentem, dum sibi nobilior Latonae gente videtur atque eadem Scrofa Niobe fecundior alba. Schollius' reprehendens Heinrichium, qui scripsit gentem idem esse hoc loco ac prolem, quod haec verba prorsus differant, putavit textum Sse corruptum et legendum: dum sibi nobilior Latona gente videtur , ut loci sententia haec esset dum sibi videtur gente i. e. origine nobilior quam Latona et fecundior quam Scrofa. Heinrichium falsum esse et talem sensum versibus inesse libenter ei concedo, ita tamen ut coniectura locus non egere mihi videatur. Coniectura enim mias nonne verbis eadem inest sententia Niobe sibi nobilior videtur quam gens Latonae i. e. gens Sua sibi nobilior

50쪽

42 videtur quam gens Lat0nae ConStat enim rem possemam alteriu interdum non comparari cum re pOASem alterius sed cum hoc altero ipso. Conferas Caes. B. Gall. VICap. 22: ut animi aequitate plebem contineant, cum Sua quisque ope cum potentissimis aequari videat ';Cap. 7: harum est consimilis capris figura ' Iuv. Sat. IIII 5: dis aequa potestaη , et V 413: nec tamen id vitium magis intolerabile quam quae vicinos rapere Solet ' i. e. quam ea femina, quae etc., ubi ratio postulabat: id vitium non est magis intolerabile quam vitium eius seminae quae sqq. Confer etiam Sat.

VIIII 6.

quae tanti gravitas, quae forma, ut se tibi semper imputet huius enim rari summique volupi nulla boni, quotiens animo corrupta Superbo plus aloes quam mellis habet. Plurimi interpretes s. 178 sic explicant: quae nobilitas, quae sorma tanti est tibi, ut aequo animo feras uxorem, quae Se i. e. Suam nobilitatem Sive praestantiam semper tibi imputet, exprobret 8 ' Quo reprehendens iaerus h verba sic enarravit: nulla gravitas neque forma marito tanti est, ut propter eam se tibi imputet . . tuam contumaciam atque superbiam ferat. VAddit substantivum , gravitatem vix quod vulgo

i l. l. pag. 15 sqq.