De codice Liviano vetustissimo Vindobonensi [microform]

51쪽

Jam quae inde conligi posso videantur breviter ex

52쪽

tiam ut fo- Spectu ubium Sse nequit, qui Summum studium qui

vocabula v0cabul0rumve syllabas adscripsit in e conl0earit, ut foli0rum praecipue connexum genuinum restitueret ). Quod ut efficoret, satis habuit priorum quattuor cuiusque quaternionis Diiorum vel trium ternionis significare ordi- m, cum bene dispositis soliis prioribus posteriora

qu0que e recte excipere necesse esset; quare plerumque

i. e. quaternionum III X XXXI XXXIII soliis tantum versis 1, 2, 3, rectis 2, 3 4 syllabas istas confines adscripsit'. Ex eo quod foliorum 41 et 2 - q. VIIII, 70 8 cohaerentiam significavit, folia eius quaterni0niSextrema n0n cohaesisse inter se concludamus portet.

Ubicumque vero etiam media quaternionis alicuius soli1 exscriptis syllabis connexa invenimus, inde rem0tum 8Sequaterni0nem inept antea ibi constitutum infra probare c0nabimur. De quaternionibus quoqus XXIIII sit XXIII singillatim agetur. aut quater Verum non lali0rum tantum, sed tribus locis etiauiquaterni0num ordinem legitimum restitutum esse ex tabula illa c0gnoscimus. Significando autem quaternionum II et ΙΙΙ, ΙΙ t ΙΙΙ XXX sit XXXII gonuinam cohaerentistin turbatum suisse antequam ipse codic0m traetare inciperet, iis ipsis l0cis quaternionum ordinem testatus est. Quare cum e numeris a manu saeculi otavi adscriptis quaterni0nem III prim l0 0, quaterni0nem XII post quaterni0nem

3 Conlata hae tabula cum ea, qua statum codicis Dorostadiensem inlustravimus, hoc l0co in disiectorum numero quaternioties invenimus eosdem III VI VIII VIII XIJ inter quos saeculo octa o plurimos quaterniones vagos II XV XV XVIII XXI insertos fuisse statuimus; sufficiat commemorasse eo ipso quaternion uniistorum statu, quippe qui ordini a nobis statuto egregie faveat, dconstituendum eum ordinem nos esse perductos.' s. e. g. q. III:

53쪽

in medio quaternione XXXI fuisse conlocatum supra viderimus, in eorum quaternionum significata coniunctione manifestum deprehenditur Argumentum, etiamtum cum ordo restituebatur, utriusqus ordinis illegitimi adfuisse vestigia. Quaeritur iam, qualis in significanda ordinis prioris Mutationis

significandae

mutatione rati in Ita sit. Cum quaternionis XII neque ratio. cum quaternione XI neque cum XII cohastrentia indicetur, quamquam- eum quaterni0nem su0 0nl0catum esse l0co cum probabilitate quadam contendimus, id plane adparet, n0n quemque locum, ubi quaterni inserebatur esse significatum, pr0cul dubi quia plerumque primariis quaterni0num notis eorum ordin0m satis accurate significari putabat quilibri connexum legitimum restituebat '). Contra cum cohaerentiam si quaternionum VI sit VIII, unde quaterni XII, et mediorum quaternionis XXXI foliorum si fol. 169 et 17w,und quaterni XXXII demptus est, significatam esse

Videamus, Sed08, qua antea occupaverant quaterni0nes isti

transpositi, syllabis in margine repetitis indicari recte coni

ciemus.

Qua coniectura alia re confirmatur. Cum respecto ordins a litterarum scriptore instituto eandem inter quater

rationem perspiciamus, dubium esse nequit, quin quaternio XXI, quo temp0re novus hie ordo instituebatur, in medio quaternion XX 0n amplius fuerit conlocatus; quia neque laliorum mediorum quaternionis XX neque quaternionum XX t XX cohaerentia significatur. Idem valet de quaternione VI, cuius item folia media coniungenda esse Sine dubio significasset homo ille de libri ordin restituendo bene meritus, si quaternionem XXVIIII ibi conlocatum invenisset. Atque profecto cum ex litteris ipsis, quibus pri0 0rdo significatus erat, o tempore codicis compages firmatas non eSSe pateat, quia c0nnexis artius inter si adhibitis filoacuque quat0rnionibus litterae supravaeaneae videntur, qu

Exeipiendi sunt quaterniones V et III, quorum cohaerentiam significari necessarium erat propior numerum manu saeculi octavi folio 1 quaternionis III prave adscriptum.

54쪽

Sodes qua Ergo ubinam suerint inserti quaterniones vagi, cum vagis adsi is, cui novus ordo debetur, librum tractar indipsiret, iee-

bit quaerere. t tu sane Irum est, missis quaternionibus XV XVIII, quos iam superiore aetate eum summa pr0-

habilitat inter deperditos retulimus, quot partim litteris istis, partim numer i saeculo Octavo adscripto testibus Scimus vagos suisse integros quaterniones II XX XXVIIII XXXII), tot quaternionum soli media inis se vocabulis syllabisve continuis repetitis coniungi q. VII ΙΙΙ ΙΙΙΙXXXI). Qua ratione nam eas illud laetum esse negaverim, tunc temporis quat 0rniones II XX XXVIII mediis qua- tornionibus VI VII VIII misso insertos atque inde ab eo, quem quaternionum numeris ducibus libri 0rdinem pristinum restituiss negari nequit, rem0tos sedibusque legitimis esse conlocatos contenderim. Quaterniones 0rro praetermittendum non est, voeabula ista finissdibus tum vocabul0rumve syllabas, quibus exscriptis duas pagi-

restituti non . , - . . . . '.

135 in 108138 2 13113261337134I folia ea coniungendi ratione arsant; nam licet quaternio xsis esset 0nstitutus, sella tamen ea unius quaterni0nis n0nesse perquam facile erat intellegere. Quatomionsis At Videtur Vertere Sententiam, in qua defendenda XXVII. Versamur, quaterni XXVII, cuius quamquam h0dis mutili folia in ordinem digesta esse tabula superiore d0cemur. Quaesti haec e magis fit intrioata, eum conlatis eiusdem

55쪽

terulae sit modo repetitae. Quam quaestionem ut expediamus, necessarium est, ut et in memoriam nobis revocemus, quinam quaternionis XXVI status eo tempore,

quo litterae Α- adscriptae sunt, fuerit et quid ex cohaerentias signis quibusdam quaternionis XXIII foliis adseriptis conligendum sit, inquiramus. tque in uno quaternione XXΙΙΙΙ duo tantum soli partis prioris et quas illis r0spondent duo partis posterioris syllabis l0eo solito repetitis coniunguntur. Id quidem n0 eam ob rem laetum esse, quod latiorum 2- vel 3 compages esset diss0luta, acile probari potest. Nam eum nou agatur de soliis exterioribus 1 I, sedd interioribus, pro singulari quae in recte disp0nendis quaternionum soliis adhibita est diligentia dubium non est, quin futurum fuerit, ut et eum eis quae praecedunt et cum eis quae secuntur foliis folia ista vaga c0nnecterentur.

Quare multo verisimilius videtur ea sententia, qua disiectum eum quaternionem in duas partes fuisse arbitramur, quarum altera eaque interior postea sorte fortuna cum quattuor interioribus soliis quaternionis ex reliquiis quaternionis XXVII et soliis 136 et 3 compositi locum mutaverit. Itaque quaterniones isti, quorum soli antea h0 modo

Se exceperant:

XXIIII XXVII

139 140 141 36 137 142 143 144

transmutatis inter se interioribus parimus mox hunc D-liorum ordinem ostendebant:

56쪽

- 40XXIIII XXVII

Invenit igitur, qui ut quaternionum integrorum folia recte digereret sibi pr0posuerat, duos qui obiter inspicienti integri videbantur quaterniones atque transmutatis senuo inter se sine dubio interi0ribus partibus quaterni0uem XXIII in integrum restituit, quaternionis ver XXVII sextantum qu0rum cohaerentia significari pot0rat folia adess0doprehondit. Quid si foliis 136 st 13 factum sit, utrum etiam tu p0sterum locum inter quaternionis XXVI folia

obtinuerint neone, dis gernere n0 studemus, cum ad ab-s0lvendam hanc quaestionem nullum adsit subsidium. Quat rmones Denique iam Supra commem0ratum isto qu0s 0die xxvi in quaternionum XXIIII et XXV laliis extremis eisque verSis c0nspissimus numer0 genuin08 0 esse, sed pr0fectosa manu multo recentiore Interrogare igitur licet, fuerintne iam tum, cum ratione habita et orationis continua et numer0rum, quibus Singul0s quaiserni0nes significaverat librarius, c0dicis status restituebatur, erasi numeri a manu primaria adscripti nec ast verum diiudicare eam quaestiouem

eum nequeamus, nihil restat, nisi ut quid in utroque casu eum qui quaterniones disposuit saeturum fuisse verisimilo Sit 0uiciamus. Atque quin quater id uis XXIII soli aeonquisita apte c0nl0carit nemo dubitabit; neque quin suo loco quaterni0nem XXIIII reliquerit, in dubium voeari p0test, cum quaterni0nes XXIII, qui aeque integer est, et XXIIII inter se orati0nis e0nnexu cohaereant, id qu0d latere

eum non p0terat. Quaterni0nem Vero e quaterni0num

XXV XXV III V partibus quibusdam constitutum in

ordinem non esse redactum iam supra Suspicati sumus,

nisi quod soli 13 et 138 sive in fol. 138' sitiamtum legebatur . XXVI, sive S0la quae adhuc c0nspicitur litterula . quaterni0ui Sti mixto ut extrema circumdata esse probabilitate aliqua non caret, quamquam eorum cum ceteris cohaerentia significari nequibat Denique numero

57쪽

- l XXV sius iam evanido sive integro quaterni0nem hunc ex foliis inter g non continuis confusum ex loco, quo antea eum fuisse conlocatum contendimus post . XXVII remotum atque inter quat0rniones XXIIII et XXVII, ubi lacuna aderat, translatum esse sero manifestum videtur. Quas cum ita sint, codicem, ex quo temp0re in Frisiam est.' , vita. pervenit atqui monasterio Laurishei mensi traditus est, nactum n0n esse lect0res satis doct0s, qui rerum R0manarum memoriam iud essent hausturi, plane adparet. Nequρ id miros nos habere p0test; nam Fresonum episcopi saeculi VIII, quorum quidam librum p0ssederat, rebus maioribus occupati studiis earum litterarum, in quarum numer0 Livii, Urbs condita libri ponendi sunt, vacare nequibant; 0mandi enim prius erant feri inc0larum mores quam de studiis litterarum lavondis c0gitari p0terat. De

primis monasterii Laurisheimensis m0nachis idem valere vix est qu0d 0neamus. Neque vero cum temp0ra litterarum studiis magis laverent, primum quemque m0nachum,

qui linguam callebat Latinam id0neum iam fuisse, qui c0die uteretur Liviano eumque in ordinem redigeret, quiS-que c0ncedet, qui vel Erasmi Rotter0damensis praefationem seditioni robeniana praemissam quaeque ibi de magnis editionis parandae diffistultatibus commemorantur perlegerit

vel ipse c0dicis aliqu0 folia libris impressis non adhibitis

tentaverit. Quare mirandum non est latuisse codicem in monasteri neque tanti habitum quanti hodie est pretii, quippe qui c0mpage meli0re dignus non habebatur quamvis ex indice c0dicum m0nasterii Laurisheimensis saecul XII. orto atque ab A. Mai publiei iuris facto ksciamus plurimos

3 CL Spirit. Rom. oin V. p. 160-200 Breviarium codicum monasterii sancti Marii in Laurissa seu Laurectamensis ad Menum eae pervetusto odice tribliothecae Palatinae tisanae, qui fuit olim eiusdem monasterii es etiam quae A. Nil mannsius iii use Rhenani t. XXII p. 385 sqq. eius catalogi edidit supplementa ad rem criticam potissimum referenda.

58쪽

42 codices pretiosis exornatos fuisse involucris ). Cum igitur eodie ut minus pretioso etiam minus cura impenderetur, intellegitur, quomodo fieri potuerit, ut cum anno 774 monachi in alterum migrarent monasterium , siquidem iam prius donatus erat monasterio, aut cum anno 1090 incendio

doleretur monasterium vel pst aliam occasionem quaedam codicis partes interciderent. Verum etiam eidem qua c0dex

iacebat obscuritat videtur esse debendum quod libri quinquo decadis quinta Livianas h0di sunt servati nam constat n0n paucos libros bibliothecas Laurisheimensis pretiosiores vel deperditos si venditos. Sic Dismo abbas 1125 1139 tres

libros auro et argento gemmisque pretiosis Gornato Venumdedit undo im psensas belli 0lveret' ). Ob eandem causam, quia in viliorum librorum habebatur numero, codex nequ0 ut Chronieon aurishamense anno sere 1230, cum Laurisheimum Sighido archippiscopo Moguntino traderetur, Μ0guu-tiacum neque postea Heidelbergam translatus est,' immo etiam, ubi Joh Dalbergitis episeoptis Ormatiensis meliores quosque codice hinc i. e. ex m0nasteri Laurisheimensi in Ladenburgensem bibliothecam transtulit'), codex Livianus Lauristi stimi remansit. osteri0re tamen aetate e0dicem, licet in pretiosissimorum libr0nim numero non haberetur,

inspectum atque perlectum nonnumquam esse, et syllabarum repetitiones, de quibus supra egimus, et nomina propria et aliae quaedam res in margine adscriptae testantur').

Cf. Val. aik. Gesehitate des hemaIige Moster Lorgehan de Berystrasse, mina IS66, pag. 35 et additamenta in alce operi adnexa, ex quibias praeter celeia huc pertinent quae in pag. 175 Die losterbibliothil inveniuntur.

Cf. Falh. l. c. p. 142. n. 17. Cf. Falh. l. c. p. 204. N. 103. ' CL Falh. l. e. p. 179. δ CL Falh. l. c. p. 169.

' CL Omeieri: De bibliotheei p. 22 apud Fantum l. e.

p. 180.

7 Si in sol. 102 XLIIII, 1, 1 5 praeter compluria nomina propria in margine exscriptam guntur haec: Moo γαρ μετὰ Ζὶ Ἀηρισσε sic); in DL 36 margine promunturium illud, de quo Livius loquitur XLII, 20, 3ὶ lineis descriptum invenitur.

59쪽

Simon Grynaeus igitur primus ex codice tunc Lauris Stitio Fro-

heimensi paravit exemplar, quod typographieis operis traderetur utendum. Nam ille est, qui in editionis Frobenianas praelati0ne laudatur, vir Metus, attentus et in hoc ipsum Mercitatus, qui quod pr0pter archetypi admirandam vetustatem litterarumque serpetuam seriem erat difficillimum, verbum at uerbo diremerat quique nou minore cura quam fide advigilaverat, ne usquam in deseribendo ab archetypo

recederetur.

Utrum vero Grynaeo in monasterio ipso codicis inspicisndi copia facta sit an monachi eum Basilsiam miserint, undo apographum describeroni docti officinas robonianae

correct0res, ea de re nec praelatione edocemur nec fides

habenda ess videtur iis quas Lambeceius refert coniectura potius ex praelatione desumpta quam testium nobis ignotorum fide tradita. Is vero hae oras codice narrat Codex hic Livianus primum eae monasterio Laurisheimensi in Belvetiam, deinde autem eae Helvoti in Comitatus Tirolentis Archiduealem Arcem Ambrasianam et tandem inde in Augustissimam Bibliotheeam Caesaream Vindobonensem

transmigravit, ubi nunc tanquam redivivus nova fruitur luee et Getis sui aestimatoribus admirandum simul ae seriucundum praebet Uectaculum. Ergo Lambeccius praelationis

testimoni aecuratius non inspecto odicem in Helvetiam, ubi typis mandaretur, transportatum ibi remansisse posterioreque tempor inde in Areem Tirolensem delatum esse eum fidueia adfirmasse videtur. Utu vero haec sunt accuratius enim odiet migrationes persequi nobis n0n contigit , id pro certo potes contendi, eodicem ad parandam editionem a Grynaeo descriptum in editionis alterius usum, quo ap0graphi prioris menda cum fide corrigerentur vel manuscripti libri errores facilius emendarentur, non iterum esse inspectum vel denuo conserendi copiam non uisso id quod utriusque ditionis comparation diliganter instituta didici. Cuius quaestionis, quam data ocea-sion uberius fortasse tractare licebit, capita tantum perstringere hoc l0e in animo est.

60쪽

rum stra cient statim adparet non eius natura es qe mutationes int

t0t caelo inerant duae Issae editiones Imm si resp1eIES ad 0 lacunis mendasquo nec tunc temporis nequo hodis Sanatas, quarum tamen nulla se tangitur quidem, dubium esse nequit, quin paucis iisque levibus tRntum rebus exceptis editio altera adem sit ac prior quod etiam ex titulo quinta decadi praefixo adparsit. Nam ut nihil dicam huius sieadis diti0nsim scilicet in qua paranda minus conlocatum erat neg0tii, iam anno 1534 esse confectam, nulla fit menti recogniti0nis accuratius institutae, id qu0d in prima diti0nis pag. de tribus prioribus decadibus disertis verbis praedicatur T. Livii atquin Latinae Historiae Prineisi Deeudes tres cum dimidia longe tamen iιam nuper emaculatiores quod nunc demum ad uetera contulerimuS Xemplaria.... Accedit, qu0d eadem epistula Desid. rasmi, qua editioni priori, huic qu0que se ullo quidem verbo mutat e0demque temp0ris indicio id posito Calend. Martiis MD XXXI praemissa est. Deinde mutationes ita sunt c0mparatae, ut 0dicem iterum esse accuratiusque c0ulatum nullum adsit indicium. Nam perpauci illi loci, ubi editi altera relicta editi0nis prioris lectione cum c0dice c0nsentit, n0minibus propriis c0ntinentur, in quibus n0 solum c0dicis Scriptura variat, ita ut si beam causam ad rem nihil saciant, sed qua sivo conlatis aliis locis similibus sive accuratiore de iis instituta quaestioneus mutari set 0rrigi aeque fauile p0tuerunt ac menda tria manif0sta qua in editi0ne pri0re inveniuntur; sunt vero l0ci: Loeisdi Editionis Ι. ditionis ΙΙ.

tionis I cum

eodie eon XLII, 28, 5 L. Julius Annalis a. unius Annalis

, 34 5 Flaminius Flamininus XLIII, 15, 3 Serg. Ser. η I6, 2 equestem equeStrem XLIIII, 44 5 r0Det0s Emathias praefectos mathiae

XLV, 24, 10 cum neni arma. . . cum mem0 arma la- laturos sit turus sit., 42, 11 Flaminius Flamininus 44, 3 Flaminium Flamininum