장음표시 사용
231쪽
ita ELEMEΝΤA IURIS CRIMIN. et stipibus corrogandis sibi probro , oneri Populo sit Saepe enim contingit, quod semper evenire
Phoeilides existimavit inquiens carm. XVIII Omis uir piger de furiscis vivit viribus.
Nilli ibi quidem sere desunt Lege latae adversiis
hoc genus hominum Civibus infidum, Reipublicae perniciosum . Ut plurimum his Legibus me dici validi, otiosi, vagantes jubentur Civitate, is territorio Reipublieae exulare. Sed si hae
Leges adamussim exequutioni mandarentur , quod raro tamen contingit, nocerent magi , quam
Prodessent. Cur enim hujusmodi sycophantae non coguntur potius alicuius artis exercitio vacare, et sibi, Patriaeque profuturas operas praestare Haec tuta est, facilis, et blandissima ratio quamplurium criminum frequentiam arcendi Sed ut ea possit iniri necesse est Sedulo curare, ut in Civitatibus Artes exerceantur, vigeant piscic, Negotiatio floreat, quae divitias Populo parit, inopiam a Civibus pellit, opportunitatem
omnibus praebet suis necessitatibus honesto a hore consulendi. Ut autem floreat Negotiatio, vigeant Artes, Scientiae ipsae, quae ad eas propagandas perficiendasque magnopere conferunt IV.), excolantur, adhibendae sunt duae ibrae validissimae vectes Honos nempe, et Praemium. Certe ibi iacebunt Artes, et scientiae, ubi earum negliguntur cultores, ne ulla honoris praemiique spes homines ad ipsas colendas inflammat ly. Honos enim alit artes, ut a plen
232쪽
GIAE EAE P. xlv. ar ιHenter Ciee o jam observavit L Tuscul Quaest. 2. omnesque rite lauis ad studia trahuntur. Omnes de ac re verbis consentiunt; sed pauci Maece:
natis instar, atque onerui quod in ligunt fatenturque, re ipsa exequuntur. VI. Praemia. Verum enim vero Praemia non solum acrscientias Artesque excitandas et provehendas magnopere valent s. V.); sed etiam plurimi
faciunt ad antevertenda delicta, quum Civilibus Virtutibus proponuntur, a tribuuntur. Nam
quo plus Gens aliqua civiles olet virtutes, '.',um amore studioque praestabit eo minus D . que feretur ad delinquendum, paucior apud ibiam criminum seges orietur, et germinabit. D
nec Romae civilium viguit amor cultusque virtutum, nullus fuit innocentior Populus, et apud quem rariora esSent delicta . Sed ut civiles virtutes in pretio honoreque sint, colantur a Civibus et exerceantur, nihil aptius est, atque opportunius, quam Praemia promittere, M largiri illis, qui eas profitentur. Virtus civilis nempe magnanimus quidam est nisus , quo privatis commodis publicum bonum praefertur. Nunquam vero homines eo possent adduci, ut ingentem
sibi vim inserendo sua commoda aliorum bono postponerent , nisi spe alicujus utilitatis in id
233쪽
colendas exercendasque virtutes alliciunt homi-hes, flexuosa quidem , sed valida tamen et apta
sunt ratio antevertendi delicta. Αucto enim praemiis honore cultuque Virtutum, augeatur etiain consequenter oportet criminum horror et aveo.
iiii , Civisque criminosus inter praeditos vise tutibus Cives monstrum veluti quoddam esse r Putabitur . u. Sed magno Generis Humani dedecore in nullis sere Populorum Legibus proposita occur runt virtutibus praemia quumque homines Legum myriades anxie condiderint, quibus poenas in ricii in indicerent; nullam pene Legem tu Ierunt, qua civilibus Virtutibus praemia proponerent, et largirentur. Utinam Nobis liceat adeo esse beatis, ut nostra hac cultissima aetate, qua' ars eandi Respublicas, hominesque regendi sedulo excoli qepix, non, ut 3ampridem, virtutes laudentur et imine i justis celebratae praeconiis, publica egum auctoritate debitis quoque praemiis assiciantur. Sic homines ad eas
colendas exercendasque Vehementer extimulati,
desinquendo facilius validiusque avertentur VIL Educatis. I. Ceterum nihil, aut parum proderit Virtutibus
i II premio seribit Auetor delle Virtu e de premi g. 2. i vineola seeessario per Iezare P iuraresse articolare cotgenerois e per tenere gli omini se re intenti I ene.
234쪽
GI BAE R II. AE A P. XIV. arstpbus praemia proponere, Artes propagare, prinficia instituere, Scientias colere, atque tueri; nisi Cives sapienter sint instituti, et disciplina quadam liberalique educatione formati. Nam opportunior est Educatio utiliorque inter humana rationes antevertendi delicta, et adeo valida, ut potis sit homines a Natura vel male compositos in optimos Cives convertere, aut saltem publico bono minime obsuturos. Nam ut vere ecinit ille s. Horatio Epistol. r. Nemo adeo ferus est, tu non mitescere possit, Si modo cultui a patientem commodet aurem. Quin immo est Educatio, unde reliquae superius expositae rationes antevertendi delicta vim mutuantur, et qua Vel perperam instituta, vel penitus neglecta nullius fere illae sunt usus, et persaepe ejectu carent, Certe ipsaemet Leges, i quae ab eis poenae sanciuntur et comminantur, ut plurimum impares sunt ad homines adelinquendo avertendos, qui vel pessime instis tuti fuerunt, vel nulla educatione exculti atque formati. Ut enim gravitς sciscitatur Horatius
Quid eges sine moribus Manae priniunt 'Nullum porro est educatione, ut utilius, Sic quoque uberius argumentum, et in quo pertractan-
. moralium civiliumque exum Prudentes majorem
235쪽
a16 ELEMENTA IURI CRIMI iotem diligentioremque curam iii, penderint i). Sed os eatenus illud breviter huic attingemus quatenus ducatio generatior est, potiorque ratio antevertendi delicta Jam vero Nobis est educatio ars homines a teneri usque unguiculis praepalandi , dirigendique ad aliquem finem. Si finis hic ei prosit, qui instituitur , vergatque in bonum Civilis S cietatis, educatio recta erit atque praeclara; co tra ut mala habebitur et improbabitur , si noceat illi qui ea sormatur , aliisque sit obsutura, quibuscum socialis vita instituenda et agitanda Sicibona fuit et praestantissima educatio, qua paminondas est institutus . Quippe non solum virtutibus gloriaque floruit; sed Patriae quoque ibbertatem defendit, imperium auxit, famam propagavit, Thebanorumque Heros evasit. Pessima aute in merito reputabitur institutio, quam jussu Dronisii Iranni Dionis filius accepit ne si paternas imitaretur vireutes ejus quoque injurias posset ulcisci . Sic enim illum educari jussit Dyonisius, ut itidulgendo turpissimis imbueretur cupiditatibus V. ep. in Dion V. . Etsi porro Optimus, sit educationi propositus finis si tamen ejus instituendae ei ficiendaeque ratio eo recta non tendat, ibique minime constet; mala tunc quoque erit dicenda educatio, cujusmodisiit illa, qua Nero est institutus. Nam Agrippinas
i Praeter Bodinum Montesquie , Helvetium qui arx pta oceasione, suis in operibus de ratione educandi homi mes, Civesque instituendi multa scripserunt: nem ignorat Salvium Antonianum, och um, Rouinum, Rousseau sing
rari tractatione hujusmodi argumentum proicquRxos ruine
236쪽
rat dignis principe viro virtutibus disciplinisque
instituendum interea exemplis suis atque pra ceptis eum ad tyrannidem informabat, Crudelitate imbuebat, parumque curabat si voluptatibus corrumperetur, ut liberius diutiusque posset libidinem explere imperandi. Hinc nullum aspexit Roma Nerone immanius foediusque 'o strum V. et in Neron. 23. et seq. . Tande' mala appellari etiam solet educatio illorum, qui
omni penitus caruerunt institutione.
3. Triplex porro est objectum rectae et prae clarae educationis, triplex nempe genus corporis, intellectus , voluntatisque virtutum, quibus homines florere et ornari possunt sed nihil Nos hei attingemus de sanitate, robore I , inge ni, ceterisque intellectus corporisque virtutibus, ne longius a. 'po divertamusci breviter solum disseremus de ratione ingerendi horrorem vitiorum criminumque, et amorem infindendi, studiumque ricitandi civilium virtutum nam a cominus respicit propositum nostrum, et de Remligio
si Nemo non seit, qnantum, optὶmani mentem induen
ὀam, ingeniumque excolendum prosit robur et sanitas corporis , physicamque educationem hasim esse moralis instit tionis. Hinc magna eius erat cura Veteribus. Sed apud Nostar haec prima et praecipua educationis vel negligitur, vel agnoratur. Certae quaedam sunt tamen ejus instituendae
237쪽
ais MEMNTA JURIS CRIΜΙΝ. ligi:,ne , qu tutius praecipua pars educationis . satis jam supra diximus II. .
. Principio igitur nosse oportet educationem
allii in comΠlunem SSe, aliau domesti Cana, Seu eam, it loquuntur civilium moraliumque rerum
Scriptores , in publicam, et privatam distingui. Privata, quam domi instituunt ii, in quos se tura vel alio jure cura et onus incumbit Civium
sustentandae infantiae, regenda pueritiae, ado-lascentiaeque moderandae , ea complectitur omnia, quae teneros mollesque animos commovere
et inflectere possunt, atque ad aliquem finem dirigere. Publica autem est illa, quae a Legibus proficiscitur, et moribus civitatis . Utraque
tum publica, cum privata educatio eadem via ducit ad metam, iisdemque rationibus est instituenda. Sed domesticae ducationis solertior cura debet haberi, utpote quae uberiorem diu tiri nioremque utilitatem affire. Pueri enim, eadolescentes, quoraim nulli vel pauci assectus, nondum evolutae adultaequae cupiditates , iis assici incipient, quas circumposita objecta, Cir cumstantiae, in quibus versantur, opiniones quas imbibent, in eis excitabunt. Ut autem a teneris usque unguiculis vitiorum horrore comprehcndamur, virtutumque studio flagrent non alia
potior est validiorque ratio . quam si eorum intersit cum colere et exercere virtutes, tum a vi
tiis se abstineres. Quod toties fiet, quoties vidi tutes sinceram eis pariant voluptatem, ex vitiis magna in ipsos derivent incommoda sed, luptas veluti sponte sequatur virtutes, malumque ex vitiis proficiscaturri in primis vero cavendum
238쪽
est, ne suspicentur adolescentes quin possinnetiam, qui virtutibus carent, elicitate potiri Hinc nunquam apud eos laudanda Commoda, sertunae illorum recensendae , qui vitiis inquinantur evenire enim posset, ut quorum secun das res admirantur , eorum ficta sequi non peditimescant. Sed pariam proderit optimis praece piis rudes puerorun , juvenumque mentes inbuere, nisi exempla quae intuentur, illis sint consentanea. Nam praeter quam quod Adolescentes imitandum prae ceteris natura ducuntur; si videant eos, a quibus moderantur, alia agere, alia docere, sicile sibi imponi exis
stimabunt. Nec quisquam sit, qui eos moneat plures numero malos esse, quam virtutibus pra
ditos homines i). Scientia haec oret plena periculi. Quam enim plerique premunt viam , haud reentur lubricani esse atque praecipitem, nec
existimabunt vitia probro futura, ubi nemo omne eis non sit inquinatus. Ceterum laudis tu dium, ignominiae metus duo sint illi affectus,
quibus dolescentium animi vehementer permo veantur : Pueri in aliquam rem vel utilem, vel aucundam jugiter incumbant Iuvenes otio num-
quam hebescant, parente et nutritore vitiorum; historia heroicorum facinorum, vis eloquentiae,
Poetices blanditiae , Liberalium Attium notitia adhi-
i Recens quidam Seripto vult ne Iuvenibus unquam Taciti opera legenda offerantur, quia Scripto hic nimius se in exponendis hominum vitiis, morumque corruptione deli neanda. V. IV an deux milii quatre cent Chapitre do a B
bliothereue . Quod dici etiam posset de elabri Me δε Rochesueauu , cui obiectum, quod dissi res maxime uis se
239쪽
aa HEMENTA IURIMCMWκ adhibeantur ad magnum domesticae institutionis perficiendum opus, et juveniles animos amore
studioque inflammandos civilium virtutum. 5. Quod autem spectat ad publicam educati nem, haec potissimum pendet a Legibus Civia
talis, ab arie curaque Legislatoris V. de PM cution Publique . a morerdam 763 . Si ac demonii uteri Graecis tanto virtutibus praestiterunt, rei caussa Legum , quibus regebantur. Opportunita , sque Sapientia mores etiam, qui
vigent, plurimum influunt in publicam institutionem. Ibi numerus illorum augebitur, qui vir- tuM revereantur et colant, ubi plures erunt vir tutibus praediti Cives. Moribus majorum natu imbuuntur qui adolescunt si probi ii sint, horum quoque more Casti erunt et integri non
corru 3unt Iuvenes, Sed ς' μη piantur Gratia nunqWam plus meritis aliae tunc enim maior illius captanda. erit cura , quam haec compa randi . Vitiorum anfractu nemo ad honores ascen
dat, divitias paret, famam acquirat. Virtute ludibrio non sint, nec pudorem vincat audacia, animique candor artificiosae et subdolae artes
ante on alioqui publica educatio domesti uini evertet institutionem, et Respublica vitio p sis Civibus redundabit . auca haec de publica
educatione monuisse sit satis . Nam intelligimus optandum magi , quam Sperandum fores, ut rurissus antiqua Persa uinci Cretensium, Lacedem mi de publica educatione instituta in usum re-Vocentur, probeque scimus multa locum obtine-'re non posse . nisi parva in Civitate, et quasdam esse excellentes singularesque Virtutes, qudo
240쪽
LI BAE R IL C A P. XIV. arubique quidem proficuae et gloriosae sunt , sed queis tamen non aeque oportet ubique Cives
SE iam tandem ad asperae, dissicilisque viae,
quam percurrere prioribus Libris nostri hujus
Operis exorsi sumus, metam fauste pervenimus. Fessos aurem longo commentandi labore, quem duriorem reddiderunt ingentes quaedam sollicitudines, et diu multumque Nobis inimica fortuna id solum nunc Nos levat ac reficit, nismirum sic hactenus de Delictis, et Poenis a neratim spectatis egisse ut in tam periculoso gravique argumento non quid receptum usu, qui ve aliorum auctoritate invectum, aut antiquis
praejudicatisque opinionibus nolitum sequuti simus, sed veri solum studio, et publici boni, hominumque felicitatis amore dueti quod rectum, quod humanum qu H aequum, quod jus denique est, vel esse debet ingenue non minus, quam libere exposuerimus. Scio equidem non omnibus nostram Juris Criminalis tradendi rationem posse probari, et in tanta opinionum varietate, ac discrepantia plures suturos qui longe a Nobis diversa sentiant . Verumtamen satis habeo, quod nihil contra animi sententiam scribere aggres-1us, possim ut Magnus ille testari Sapient. VII.