장음표시 사용
31쪽
r at significare ae.. Item arguitur In aliquo casuesti de terminus,est,sgirificatium, &' nosiplificatiu er diuisio illa nulla. spater capiatur ista Quin elemeta.a b.c.d.Et volo *mmii imponatur adsignificadusorie, si secudit no imponatur:&secuta pomtursi tertiit i imponatur:8 tertiit imponatur,si quartu no imponatur:& tu imponatur,si primum imponatur:& veso primit imponatur a Pacisco,sed'm ZAuo tertiit a Ioane,vlii a Martino,tuc sic deducitur argumetu: Ir,a,significat Sorte, impositi 1 est,ad significassii Sortem,&,a, nonsignificat Sortem, perimpositionem deIy.b .ergo significat&non significat. in firmatur Sintduo homines habenusinu emtoritate imponedi& deponendi scilicet Sortes,& Plato:& volo q, Sortes imponatITa,adsignificata holes,& Plato depomt,tuc.a.est termin significam'&no significati primum quiaimpositus,se dum quia depositus. iiij Confirmatur iterum.Imponatur Ir,a,adsignificandumSortem tilbur, Mapparensignificare non significet. v Confirmaeliniterum Imponaturusa,adsigmficaiadumprimum proferentem, proferant simul Sortes Hato illud elemetum: tuc queritur, emissorumsignificabit.
d. . DEspondeoprimo.Quod dissitatio termini nondatur de terminor mixto,sed de si Ilici sic argumentum no est ad propositum. ij indisputatiotiis potest dici uno modo,qd est terminiissunificati ius,quialy mest terminus significativus. iij Tertio modo potesidici,*ironesi significativus quia i epartes
aggregate vidclacet,ll&b.nousunt sigilificative. iiij a Quarto modo potest dici, q, partim insignificativus, partim non significativus:ficut aliquisterminus partim est cathe reumaticus, patim surcathegoreumaticus: thcurrit. d. ij a Quando arguis. ponanturhec quatuore merita.a.b cd.cum tali conditione, quod si imponaturnim ad significatam Sortem, non impoliaturlectita:&si secunduimponatur,tertiui imponatur. Se
Butio ' Respondeo ad argumenetumprimo.IIIa clementa nonsimitter iii significaruit,quia ad esse terminum signimatiuum,sequitur illum noesse significatum.
32쪽
Designificare. st X secundo potestssici,quod a illarum lites alii significati& non alid eccundo.
Si uid homines habentes equesem autoritatem.M. Adl Ccd co . .. - ly,a,uomst terminus significatiuus,quia ad Uesignificativum, quatur non esse Ilificativum. Ad confirmationem imponatur ly,a, aliter, quod appareat significare Sortem,&non significentunc idem terminus est significativus,et non significarium, nego Psitsigne ficarium,imo no est significativis, non enim sequitur apparet,ergo est.
Ad aliam confirmationem. ponaturIDa, adsignificandum primit proferentem,&proferant simul Sortes &Plato, iam tunc est termin' significativus,& non significativus:patet,viiasignificatvnum &non alis . hoc dico,negando sequel Jussicit quod significet viiii et erit signific tium.
Secundo potest dici,quod significat trumq;. Secundo
Circa significare mouentur dubia a
BRimumquid sis ficare aliquid. ii Secundum quidcit si fidare aliqua. dTertium,quid cli significare aliqualiter. id Quartum,an res sunt imponi ad significandum, scur&voces. iiiis Quintum, si voces significantscriptum,& e contia, Sc quomodo v Sextum,quid estsigitificatioabsoluta,&quid depti deid. v s Septimum, id et impositio,&quomplex. vid Ad primumrespondetur quod significare aliquidest significare ali- M.f.
quam rem, ii messiantee cem cornplexo et significare aliquid, Signi f. di significare aliquam re pro qua rest supponere ut illa vox hcmo. Adsecundum, respondetur,quodsignificare aliqua, insignificareati M. ij. quas res, mediante conceptu complexo, utpopulus, significathunctio signi ali I. minem c lumhominem.&caetera. et significare aliqua est significare aliqua res,pro quibuspotest supponere, vel accipi, vili homines,ly populus. Ad testium dico,quodsignis are aliqualiter, est exercere suum ossib Ad .ih. cium in propositione,idae facere quod .ntellectus aliter accipiat termi si . idcinos,vel res significatasper terminos, maccipereisine tali signorit bomnis in lucpropositi homuis homo est animal, Irest,in hac
33쪽
r te signifieare. QIapis est substratiain nabili quia ly omini facitur capiantur res,vel
termini distributiae. A .inj-- d q iamin. Respondetur per propositioncs. Pum quae res poli vitaradsgitificandum sicuti sunt villa exercituum ram is ante tu otiarn lapis limitaris : abfutio baptismatis, quae . significat abstitionem a peccato anime. t ei Secundapropositio Aliquatus quaesie suntres,quae iuulsissu gramati talio stata rethone iaciraei muttiria ignificalidu, dum Ido sint signa scripta,vel vocalia id est termini scripti,devoca es. Aa, Adq iturum dubiam espondeo per pro sinones.. nini, e lec scriptura Deus, si ficatillam voceminus,&haec scriptura homo significat illam vocem homo,er scripture si ficantu es. Et voces significantscripturas sibi cones podentes patet.Si quis dicarpamulo vel puero,scribe,a.statim scribitillam scripturam ab& si b,bet ergo voces significant scripturas, & econtra, adplacitum improprie idest con et udinarie. ij Scripture Sc vocesdictitur significare coceptu natur sised hoc est malintproprie fine qua adprimapte mlicet notitia vocisvvel scripture,fignificet voce,vel criptura naturaliter .pprie, iE AE econtra. id evoces,& cripturedicuntur sigilificare conceptum ultimarumsui significati,ad placitum improprie. iiij HumapropositioSgnificatumdicitur significare vocem se significantem adpini tui improprie, lavisosorte,siatim videsprotere
Ad. v Ad sextum dubium dico,q, significatio absoluta est, qua terminus sine aliqua conditione significat ilium significarum,ut ly lio, holem. Se indodico,quod significatio dependens est, a terminus ii 5 significat uum significatum, nisi adimpletaecoditione is imponat Ir.a significare Sorte, dumo b.no imponatur ad significadii ipm Ad uti si prima dubiudicosquod ipositio in proposito est volutariare dii oadsignificandum 1liqui vel aliqualiter,exemplapatent. Didiuisito ei Aetappositammadiuisione interminii significatiuum S nonsg
in me tale, nificatium,sequi imbecillidadmisiotermini in communi, at talis talem et est. Terminorum ilias mentalis,alius vocalis, ius scriptus Priptum. Primo astindum de mentali .cisca quem tria uni Peragenda. Primodiffinitionem eiusassignare..Seido et comutata ter diuisione a posteriori aliqlirer manifestare
34쪽
3De termino mentali.ie xii.*Tertium vero vocitabituppamargumentatim. ivo ad primum terminus mentalis sic describitur primo. DS meta. rus metaliscire niti obvia poteria cognatiua forma r cognbstit Primo. Secundo dicitur notitia stagirotesco is. ij, Tertio diciturcocleae Vio.is. Tum P cocipitur in me tum id quia mediante illa con pru intestigitur obicctumpotentie. Quartodicitin simulacrumisHses,vita iiimmutatio. iiij
cli sequitur pari argumentativa cotra di Enitiones seu descriptiones termini mentalis supra positas.
iamiae coplexus,ceto te tu nietalauno indissini bilis, coseqntia est in serio,& maiore probo.Oisdissinitio sed in Scotti in iiij disii .i. Debet esse retispositivi per se unius realis copositi realiter, vel quarum ad conceptum uniuer alis &sosius talis,sed terminus metalis caret his coditionibus,urpater intuetibus,ergo non videtur dissinibi is Secundo sic argu Iliadissinatio est mala,quam ingreditur diffinitum ii sed ista es huius messi ergo mala,sedaeli bona, & malis patet: quia tunc idem esset diffinitum,dc diiunitio,vel pars dissiniticuis, &di nitum: visicitaretur,homo est licinobauim rationile, vel ho est horationalis:&sic id diffisi raseipsum.Sed minorem preM.Sac enim dissiliis, terminus mentalis est terminus,ecce quomodo IF terminus,
positus a parte subiecti,pro dissinito,ponituretiae a parte Medicati pro parte diiunitionis. LAIguitursic. Frustra fiunt per plura, que possunt fieri perpauciora ni(vt in*philosopli in primo misi corii sed anima iselligiti nullosuquodcum intelligibile, ergo no egetnotitia,qformalitercognoscat. Arguitur&Deus est terminus,cum sit cognitiosuit ilis, tamen tu non existit inpotentia cogasititia,neq; est principium quo se sitisip apolatia cognoscat:ergo diiunitio mala, maiorest lictaapud ilico
Iogos,sed minoremprobo,quod vere cu(inquit philophus in primophisicorum nulli accidit,sed Deus vcre est idest substantia, vel potius in enti eo item sibi,neq; alijs accidit, Con rnatim lassis esset firma accidentalis sui ipsius,vel ita colamatiorius, Meit hereticum.
35쪽
3De termino mentali.M suam eone tum,est terminuAtamen son exiuit in potentia cogi itiu ergo diffisiit ita mala,major si nota apud theologos, sed minorent probo,quia talis loquutio est in voluntate cii libere fiat, ergo non in intellectu, inpotentiacognitiva angeli. Sextum Argu sic.Dilectio, Ruili Deu proptersemetipsum, d proximuin Deum,&propter Deum, est terminus mentalis, tamen non si mpotentiacogmuua,sed appetitiua,hoc est involutate, ergo falsum est dicere,q, est terminus mentaliScognitio, a potentia cogniti uaso maliter cognoscita
M.;. A Dprimum quare argu.nullum complexum est diffinibile. M.
Respondeoper aliquas propositiones,S postea adformam argumenti
Rimi Prima. Aliquod coplexum est ditani bile dissinitione quidnominis
ut ly alba,tenendo quod subordinetur conceptui complexo. Dubnitur enim album, estem habens alae dinem Seeuuta cui dapropositio.Aliquo complexumdiffiniturdiffinitioe quid rei, quando idem est diffintio quidrei, &qtud nomin is, ut Ulumeraestens compositum eximpossibilibusposse componi. Tertia. Terti proposimo.Haeccimam Iocutio, terminus mentalis in complexum in mente.sed incomplexum Quartaproposim responsiua,ad argumentum principale. Illi con- - - ditiones,quas Scotus enumerat in loco super legato:sunt philos
phi in primo Topicossi & inquinto, sexto, Sc septimo metaphisichubi dicit, cddiffinitio est oratio indicans quid siesieres peressei
filiaevthaee,homo est animal intellectuale. Et sicilis conditiones coueniluit diffinitioni ita latitae,&i fundamentali,quemadmoduci diffinitio termini mentalis, tuncad tarmam argumenti, nullum complexum.&c Concedosequelam,&nego maiorem, de minorem. . . . ' Adsecundum quando argu.Illa diffinitio mala, ainingreditur dissulitum,concido, sed ista ecthuiusmodi: nego minorem,& ad proebationem, terminus mentalis est terminus in Dicossim quod te minus mentali sest species, &terminus eae genus eius. Secundodico,
quod necessarium est genusingredi diffinitionem suae speciei quiddita
tiuam.vel destricta . e sicut animal potaturis diffinitione hod
36쪽
termino mentali Qq. qaedditarim necessario,in terminus indissilii terminimenta M. Ad in
. Ad tertum quando argv. ura fiunt passura que., . Concedo maiorem, sed anima intestictu cognoscit hanc minore distinguo, vesdelectabilitenticili Er,prompte,& expedite,3 sic nego minorem, o quo ponop ontioneS. Prima. Actiuitas in productione notitie magis proueriit ex parte ob Prima, lacri, quam ex parte intellectus, quia obiectum nullo modo te habet passive producendo notitiam sui, sed anima,vel intellectus sic Secundapropositio .Anima utens habitu maxime intenso, eratur Secunda delectabili aer, iliter,dc expedite,&prompte,sed notae habitu vel habitibus:tunc ad argumentum,animae intellectu intelligit,distinguo istam: vel intelligi, quod anima se sola,mcdio intellectu,producat notitiam alicuius obiecti, ab q; presentia ipsius obicem, & absq; representativo eiusdem obiecti,de lic nego illa. Quia omnivnotitia patitur ab obiecto&potentia vel secundo intelligis,quod anima,mediante intellectu coci inten obiecto et specie eius, sine preuia notitia eiu dem obiecti,producit notitiamde novo,&sic concedo: sed non ficilia ter & expedit is. Sicut producere 1 prehabuisset notitiam,vel notitias ante Exemplum homo ab *securi scindere potest signum,sed nova faciliter sicut mediante securi a x quo infertur, quod animaincognoscendo, test uti duplici instrumento naturali,ut est intellectvi,et accidentali,ut est notitia,ves habitus habita de re,vel rebus Ad quartum, Deus esit terminus propo dc cete. Fateor um esse M.titi. terminum a quo omnia accisures ' vivere,d conseruari,& in que
omniae reducuntur inmedia ut creatura rationalis, vel mediare sicutcsterae creat s Sed nego quod sit terminus Iogicalis.Non mentalis, quia noninquatiturio scriptus, quia non est scriptum Moia vocalis quod est ens succeseuum,nori habensesse, nisi in fieri, Deus autem abeterim usq; in eternumest permanem
Onritur ista responsio. Nulla creatura est crearis,sed supradicti
termim sunt creature,ergo nullus IIIorum est creator Er si arguas,Deus est ratio cognoscendi seipsum,ergo signum representatiuit, ad hoc respondeo persequentes propositiones. Prima Deus est ratio id precipua causa in genere causeefficientis Prima
cum concurrat cum omnibus ciuidis causis,in suis operationibus et ita cumintellectu in cognoscendo.
Secunda propositio. Deus in ultimui iuus omiuum crearunarii que S unda
37쪽
De termino mentari re appetunt possidere,intelli re,& amare ter quem iEuhadnan
tur,cum is e Deus sit cassia finalis ominum.
iij qTertia propositio Des nullopacto citra amaserialis, neq: formam Iis alicuitis,cum quelibet illarum dicat imperfectionem. iiij gQuarta propositio De rei si si significus, vel representasse naturaliter sibin neces rio sed creaturis 1 e representat cotingenter & voluntariCputa beatis, per liberam ostensionem sue presentie:viatoribus aisit per reuelationem, vel aliquo mcdo alio.Sed omne tale representata urio' recis considerationis theologice,& non Iogicalis, nisi de peraccide, in qtantum ipsa logica potest uti terminis theiacgicis. Ad 3- ' Ad quintum Loquutio angelicabest terminramentalis.S. c.- p, . deo ponendo prepositiones. Prima ' Prima Conceptusseu cogitationes creature rationabilis, soli Deo sunt cognite,&credomui legio,vel potitus reseruatione speciali: sunt in cognoscibiles a creatura,cu cadat subobiecto intellec 'cnaeti quid est ens, vel res, secuta una optiuoiae: vel ens Iimitatu secutam aliam.
- Secunda propositioMusscx est loquutio, una vocatis,patens intueinplexio. ribus: alia intest m. Primae ' Prima vimitur homines viatores,& etiam in corpore,& avina simul ut Christus S beata virgo Maria. ij Secunda utitur Deusaeum loquitur eureuelat si iam steria spiria
tibiis angelicis, vel air Mac etiam loquutione tinum; Drus,tam beati,quam non beati:& etiam anime separateae imperio Dei, vel motu proprio secreta sui cordis alijs manifestant.
- , iij et Tertia propositio. Duplex est agens iliarii primi per se:vt volutis AP in erratura angelica,de humana.Aliud est ages liberis p participari cliems ' sed non per se: ut sunt intellectis,S Cerere potentie subiecie imperio
volutatis Iuc ad argumetuIc urio angelica est terminus, coccdo maiore,& nego minore Ercu aetas, libere fit: ergo est in volutare, distinguo ist&: uel inihIligis in volutate impcrdite intellectui, tanqua in mouite et in causa, sine qua non,& sic cocedo, vel isitelligis notitia eiu volutate frenaliter,&inhesiue,&sic negoci ita loquutio angelica sit in volt inrate, cunili aliis tellaemi formaliter.
Ad. l. Ad sextum Dilectio, qua diligo Deum Sc cae, est terminus mentilis,&heretpote cogniti sergo est mala,concedo seques &nego antecedes Eead probatione,nihil volitu,nisi prico h si,dico tria Frimi quod argumetu videtur cocludere caeretii. cogitari oprecedat
38쪽
De aermino mentali xiiij. fillanem,&sci tutar bene, litu ergo cognita, sedi sequitur
cognita ergo volita,velliolitumsta sequitur bene, cognitum ergo volita vel nolim,vel novo itu Secundo quoad id volutas est poteriam acti nihil vult,vel non vult iaprius cognoreaetur a potentiacognitim, quia sicutse habetpotentia adpotentiam, ita operatio ad operationem: sed infellectus est prior Iuniares rem in opera do, ergo intellectio est priordilecitione, k silc per i ut lectionem intelligimusta aliter,&per volitionesnformaeliser volumus, seu dilbgimus:&per nolitionem odimus sed perii volitionem, si pendi inus voliti ei vel notitionem. Ex dictis patersolutio Marpimentum,quod loquutio angelica est terminus,seu propositio mentalis declaratim alicuius secreti Dei, vel angeli loquentis, exist efformaliter
intute lectu augelico,im raro tamen a voluntate Dei, vel sua.
' Sequitur pars dubiorum mortua.
PRimo queritur, qua de causiaterminus mentalis significarnatura- l. dubitum liter proprie suum significatum, Secundo cur dicitiuuenturalissimilitudo obiecti non ecoli ac d Tertiosi potest cadere a sua significatione natur i. id et Quarto, id est significare naturuiter in mente. iid. Quinto,si notitiaSortisposita in Iapide sit notitia. v Sexto, si eo quod naturair comuniter significat,dicitur res metalis. vii Ad primum Resipondeoperpropositiones. M.tet Prima Diceret Scottis,quia hoc est hoc, de illad est illud, idesilire
habet terminus mentalis ex suapropria natura,vrsignificet naturaliter proprie tium obiecitum, S obectum habit a sua propria naturarit se inficeturpertilem notitiam.
Propositio.Termin' metallis dicitur signifieare naturaliter .pprie, qa ii
non significatexi ostione, emadmodum vocali &scri preis. t Propositio. Terminus mentalis dicitur significare naturaliter proe id petie,ad differentiam rerum,& signorum naturaliter communiter synifieantium solum.
Re pondeo similiter perpropositiones. Ad nentia ueterminus mentalis noes similis suo obiecto, in a iovaqvi x limatae
lita ecommimi sicut Petrus de Ioannespossunt esse simitta in iuuin quia Ners iusto.
39쪽
si ' Proposito. Terminii, mentalis no dicitur similis suo obiecto, protractione lineali thomo pictus, Sc homo vivus sunt similia tali ii
in Propositio eminus mentalis, Sc suum obieellam non dicuntur milia in operatione:vt plumbum,& aurum graue an descensu. iiii Propositio. Terminus mentalis dicitur similis suo obicis,obiective siue paegire: quia producitur ab eoper modum cuiusdam impressionis eo modo quo vesugium dicitur impressio rei vestigiate:scd obiectum non est ellectuS,Mi vestigium, quapropter non est similitudo notitiae scilicetipsum obiecium. Atam ab espondeo per propositiones. et Prima.Terminus metilis potest cadere a suasignificationesum pos sit desinere esse. et Propositio. Stante in mente potest cadere a sua significationesi apotentia diuinasuspendatur astus eius, quod est significare: sicutsi esset bedo inpatiet eum non altaret,quod est possibile Deo. in ' Propositio. Manete tali termino inpotentia cognitim,suam operatione non impedita,non potest cadere a sua significaticiae, cu sit ages naturale quod agit in quantum potes.Etsi argu.ly omnis in hac propositione omnis homo inanimal potest cadere a sua signicationes go dicta nulla,forte negabis asarecedens,quod sic probo,aedatur sibila Non,non omnis homo est animal, iam ly omnis significat aliqualiter distributive in primasin secunda significat aliqualiter disiunctive., ' Respondeo dupliciter Primo modo,quod non est incon in ages naturale impediit a suapropria operatione,sicut fumest in laniace ignis trium puerorum:&Eb omniSimpeditur per Iriam quia sunt
Dico,8 forte meliuAq, non impeditura sua signitatione essentialiter: q, est signi reari quali uri sed bene accidentaliter,q, est si iii care aliquesiterdistributive. iii ' Ad quartum dico,q, significare aliqualiter iii mente est, exercere si
um officium inpaepositione superaliquem terminum:vel terminos. Dicitur noranter in propositione: illextra propositionem nullum signum sincathegoreumaticiun significatali alitet,licetesne aliquid vel aliqua: dela omnis in hac propositione: omnis est signum Diauersa : non sinu ficataliqualiter,sed bene aliquid nec est sincatheg reuma. Sed inisa, omnis homo est animal, est sincathegoreuma, et
40쪽
ne termino mentali. xv. exercet suum officium impropositione, lapsubiectum distributive,&supra predicat mi confiisive. Dicitur notanter super terminii, tuado vis eius non fertur nisi per unum terminum, .
velli omnis in hac proportione,omnisinus est mum bonu&. II, ,in hac,a,homo non est homo, ubic onfundit terminii immediate solum,secundum usum dialecticorum. Dicitur nomiatersupterminos: ut IT nullusin hac propone. Nuli homo es lapis,quod quidem signum distribuit,tam subiectum, quam praedicatum. r Ad quintum.Circahanc disicultatem est duplex opinio.Vna M'. dicit,*illa qualitas est notitia,quod sic Pbatur. Illa qualitas est impotentia propinqua,ergo est notitiasum illa qualitas sit nata significare suum obiectu naturaliter proprie: ergo est notitia in lapide,licet Iapidi non sit notitia. Secunda opinio dicit,illam qualitatem no esse notitia quod nprobat,estiri potetia remota,ergo non est notitia: & quod sit inpotentia remota,probat,non potest poni in intellectu, sine mutatione subiecti,M iste o ergo quod illa qualitas ubi clibcrum ponatur essentialiter est quatitas,& aecidens,& ens sed non videtur esse notitia in lapide:quia nulli ignotescit,neq; existes in lapide potest alicui suum obiectum manifestare. Quando queritur , quit sit prius esse similitudinem obiecti, Ad vi vel significare ipsum naturaliter proprie, respondeo per Prin
In omni aftione, agere praesupponit posse: S posse, praesupponit esse rei, vicalelacere,praesupponit calefictiuu es ,&chleticliuis,praesuppolutes se ignis,ueIsolis , velati cui huiusmodi calefactivi. ra*Propositio Significare naturali rerpropriesuum obiectit,est Sistiis Aeaagere suo modo. Esse similitudii te nataralern obiecti, est posse re tutatiee. Notitia mentalis,est esse rei,puta,existentia ipsiuS noritie. pprie taliel Suppositae secunda diuisione,interminum mentalem, voca obiectum lem,&scriptum: manifestarieti adiffinitione termini metalis quid inc5muni,solutis*etiam argumentis contra eamfactiS,Senu Diuiditur cleatisdubiis circa illam e rigentibus:sequitur prirna diui tu meta. sio termini mentalis,quetalis est erminora metalium. Ne a coplexu complexus aliuSincomPlexub, i inco.