장음표시 사용
41쪽
ym termino mentali complixo Sin communi. st Inc . . Rhacom LXim est,notiua simplex, limplicis obiecti:vt notitia Dei:
cogi uti hominis conceptus leonis.
duplax tio. Compsexus eii duplex distans, & indistans. Distans aenotitia, qua
plura co1icipiuiuunmediante aliquo coruugibili ut homo est animal De iudicabit orbem terg,& non comouebitur.
Iiadisians est notitia qua plura concipiuntur non coniunsa per i quod coniungrioite: ut homo albus: hominis ko. Contra hanc diuisitonem sic arguitur. Illi est diuiuum illius diui
sionis,ergo diuisio nulla. uela est bona de antecedens probo quia si aliquod effet diuisum, vel esset terminus mentalis, vel non termi
mentalis,non nimum,nec secundum ergo intentum
ivno. Quod non sit terminus mentalis probo sic. Hec est vera, nullus terminus menta is est divisum, ergo ista est vera. Ergo terminus metalis non est diuisum enet colaquetia a Ab alternante ad sub alternatam: ergo contiadictoria sub alternantis pura hec stea minus mentali ei diuisum est falci dueenirn contradictorie non possunt esse sum vertit, nee simul false Patet ergo sis pinicipale quoad primam partem, eduo adiecuda probo sic.Si non termium metalis esset diuisum cretur qu d diuisum non verificaretur de ingesis diuidentibus, quod est falsum: quod Ctur palatu ste enim lautia. siste termire metalis estito termites in talis,& iste tis meta is est ilo res metalis,ergo interuit.: limatio e ufinnitur pria res eargum tum. Benei equitur, terminus me Iis est diuiuum illius diuisiosastigo lite terminus metalis est Avicum vel iste termiuus mentalis est diuisum,m. ergo intentum. ij c DSic,G primu inebria dii usionis.Na Pirsmoetalis est coplex' ergo is admistoc Ludicat ans probo,&sit hec notitia coplexa, exeplina.Ois ho est ens,sed haec si de tracoplex',ergo neq; alia, cu iro sit in licam uni ei alter te. Ans piro, latui e daretur due noncs, oino similessignificates nain irsi una essti necessaria,Nilia spossibilla putahe due metalo,oishoeens Noe ense lio, costitutitur ex similis xtremis,& copulas,8 sigra ficat nair siem sint metites,ergo intemAd j. Re poleo ad pimun nego alis.Et adprobatione, vel esset tri indita Iis vel iro inrealis do prim Si & ad cplicasnuis' termin metalis est diuisum coctas itam, cum subii seu iupponat monair, ergo terminusminta is non est diuisum,nego istam sequ lambest enim fallatia figu ne distionis nego quod ista sit subadierna illius uniuersalis: termia
illis mentallis non est uisum: ed isti aliquia terminui mentalis, non
42쪽
De termino mentali complexo,& in cenmuni. st xvj est diuisum: mare iterum,*sintcontradictorie licvidelicet, nullas
terminus mentilis c si diuisum,& terminus mentalis is ei uisum, cusubiectum ptime supponat personaliter,' seclides liciti si vel materialiter,secundum siquos nomiDa ei. Ad prima confirmationemqmiido argu .Si terminus metalis est di Ad. .cositi in um,ergo isteremtiam,vel lithue sequetim non enim fit descensus sub terminos poliente simpliciten Seu fallatia figure dissicis nec addendos um miter alla, neq; parii cuIaredeamur iunciarenti simpliciter.e Ad umclui argumetu nego ans,& ad proinioni: daretur due notan ex olim simile ignificates liaturaird c.ne sequela:&adaebatione, he sinat oino similes. omnis Iro est ens, de omne ens est homo, nego quod sintsimiles,& cii probas,co nutur ex similiae extremis. Re pondeo, qui ii sufficit digerentia accidentalis ad hoc quod non sintsimiles, nec significetat ecdem modo: tibi: Cum,nere peptime est Ir homo,&supponit confuse distri vitium&idipsum in secunda coartat e tantum,& Id ens,in prino,supponit conla I tantum, de ipsum, etiam in secunda confuse distributive, Sc sic argumentum lacn ccincludit contra primam diuisionem termini mentilis. Secunda diuisito termini mentatis,talis cst,terminorum mentalium Alia fuit alius esit notitia intui tua alius abstractiva. Ei metalia Notia intestiua secti du&ctii si reipdsentis,ut presens est in .Sua Noti. inviti existentia eius: ut notitia quam habeo de ab direm senti, & hibetia facialis,quam habent beati de Dco,& de san ima trinitate v es
est notitia habitaee re,vel rebus in aliquo representativo cminetiori ut notitia,quam habent beati, vel possunt habere,de nobis viatoribus, relucentibus in verbo diuino.
Secundo diffinitur sic secundum Oc ham,notitia inruitiva e, alia ita qua iudicatur euideriter aliquid esse, vel non esse: ut notitia qua iudico me esse,& me viuere, et rosam non es . si Notitia abstractiva se diffinitur Notitia abstrafiva est,eo PMes.stinnitio rei absentis,ut absens est: vi cognitio, quam habeo de phtre meo defuncto,& notitia diluuli geneialis, vel dici iudieriuniuersalis,& hoc secundum trientem scoligantium.Sed lecundum Ocham sic diffinitur,noima abstractiva est,quanopo est iudicari euidenter , aliquid esse, vel non esse: NMIoima Italo
43쪽
Pariargu Sequitur pars argumentatura contra hane secunmentari. dam diuisionem termini mentalia
SP argu Primo,nulla est notitia intuitiua,ergosuperua eane
diuiditur termin' metalis in notitiam iutuitiuam,d abstra. Ciuam,sequela videtur bona ans probo. Si esset aliqua notistia intuitiua,vel esset notitia subsit alitiat,vel accidetis: non substantis cum nulla in presentisiatu videatur,nec cognoscatur aliqua potentia,quod sic deduco. Substantia nec intestiue videtur,nec gustatur ituitiue,&generalitera nullo sensu exteriori nec interiori intuiti uesentitur, ergo nec intelli gitur,cii nihil sit in intellectu,quin prius fuerit in sensu. Nec habetur notitia intui riua ,saltem intellectiva aecidentis,cum talis notitia non habeatur a presentia rei,cum ipsa producatur immediate aspecie intelligibilin potentia intellectiva:&specie salantasmate : &fatasma a notitia exteriori sensitiua,igitur poli' dicitur abstractiva,quam intuitiua, cum a presentia rei non Produc tur,ut patet in discursu histo.
Pueae me φ M argumentum c ontra fecundam diuisionem termini mei
hostia talis quando argu . nulla est notitia intuitium, nego antecedes, &adprobationem respondeo feraliqua Sprvositione quam rumprima est. Prima p. c. Seusibilima habemus notitiam intuiti uam: tam sensitivam, qt iiii lectivam: ut patet de visione rosen de eius intellectione intuiti ua,que ut supponitur causatur a representi, ut presens est,quod l ullieit secundum opinionem Scoti, vel est notitia,quae uidenter cognoscimus rosam esse Oeam esse odorabitem,lenem:&sic potest dici dec eris sensibilibus,quorum notitia cognoscimus euidenter, eam adesse, que quidem notitia a presentia ipsorum est producta.d g Secunda propositio. intellegibi Ilum habemus notitiam intuitiuam,intellectus nempe seipsum intuetur,homo euiderer cognoscit se vivere sieintelligere, se velle, & nolle, Sc multa alia intelligibilia intuiti uecognosci Cid ' Tertia propositio Notitia intuiti ua:dicitur singularis,&nci comunis idest da sun Sc non confusa.
44쪽
De notitia intuitim,&abstraolu . xvii. Quarta propolitio. A notitia intuitiuae exordiu sum mit noti liij
tia experimentalii.Vt istae,ille ignis est calidus:&ex notitia experime tali elex experimentis,exordiu habet principium alicui us scientiet ut ex his,iste ignis est calidus,& iste ignis est calidus insertur ista,ignis est calidus: et ista, omnis ignis est calia' Tunc ad formam argumenti: nulla est notitia intuitiua, nego antecedens tiam negatu est Et adprobatione,concedo, quod substantia non videtur intuitiue, pro statu isto, bene tametiat iligitur intuitiue,de forte ex intuitiua singulari sensitiua,infe tur comuniter intuitiua, intellectiva eiusdem obiecti,ut si sentior intuitiue Sortem,ergo&intellecti uel niuitive.
Circa hanc diuisionem dubitatur primosin viator possit ha- l. dubiubere notitiam intuitiuam Dei ,Angeli vel anims separat et Secundo dubitatur, si notitia intuiti uaporest conseruari abse ij . dubiit. q; presentia sui obiecti.
Ad primum respondetur per propositione g. M. F. e Prima. ator non potest hahere naturaliter notitia intuiti- Prima Sp.uam Dei sum cognoscat per speculum,&in enigmate. Secunda propositio. aror per potentiam Dei potest habere nnotitiam intuitiuam traei eunte, sicut Paulusin raptu usq; ad tertium coelum,&de Mose asserit sacra pagina . quod loqueb tur ad deum sicut amicus ad amicum' cornuta tacta est facies eius,ex consortio luminisDei ille magnus patriarcha Iacob inquit,vidi dominum facie ad faciem ,&salua facta est anima mea, sic .n .asseritur,acatholicis viris, de virgine immaculata. Tertia propositio. Notitia Dei intuitiua permanens,non vi- iii,pposi. detur compossibilis sectui nostreeorruptionis,S miseris. Christus seruator noster cum lion sit purushomo,habuit no Dd. vos. titiam intuitiuam Dei,&in statu corruptibili,& mortali. Adleeundum dubium. Respondetur breuiter: quod notitia Ad.ij. du. intuiti ulli iret per potentiam super naturalem possit conseruari abso praesentia sui obiecti,non tamen per potentiam naturRIem , quemadmodum Tadd solares,sine praesentia solis minime seruanturn si queraturseruata fine praesentiae obiecti,quid si Pnifieat,respondetur: quod signi&abit suum obiectum,euidem ter non esse.
45쪽
q Tertia diuisio termini mentalis.
8 di io , Eiminorum mentalium alius est notitia ultimata, alius mici me x xii l ultimata Notitia vltimata,&coccpt ' ultimatuS est natum ratis similitudo rei es habit' lyncathegoreumaticus, si DCoceptus nificans aliquaeliter,naturaliter proprie. Exemplum primi, multim qd. notitia hominis.Exemplum lac uiadsivi II estitimente cui sub ordinatur Iresin voce' in scripto vi in hac Spositioe,homo
ceptus est animal. Conceptus non vltimatusest, naturalis similitudono viti m. voc istut notitia huius vocis, vel sc ripturae,homo, vel notitia huius propositionis homo euauimal qCirca tertiam diuisionem non se offerunt argumenta,sed oritur virum dubium. An si id abilis notitia ultimam,quae non
sit similissuo obiecto, ad quod respoudetur per dura propo
Prim, e Prima propositio,dabilis est talis notitia,seu qualitasactuat, ter non similis suo obiect manente eadem qualitate, seu not tia' destriusto obiecto suo. d RSecunda propositio, non est dabilis illa notitia,quin sit ac milati uasta obiecti sum supropria pessio realiter eidem,&i separabilisahe S. i in diuisio ' Quartadiuisio termini mentalis talisest. Trommeritis, iustri metalis significalproprie,alius improprie. significa- e Propriasignificare,est significare naturaliter proprie, ut no-re nrie. titia hominis,notitia Dei Significa. SImpropriesignificare,estsi ficare ex impositione, vinotitia Urop. huius vocis hominquat significat eandem voceNaturaliterproprie,dc significathominesimproprien ex impositione illius vocis planotitia etiam ex impositione significathominesimproprie edictum est ex quo insertur, quod non est inconueniens eundem terminum mentalem significare naturaliter proprie,& ex impositione: ut patet,in exemplo dato. Contra n uartam diuisionem, terminorum mentalium, alius significat propritali improprie.Sic argv. in ol hona diuisione
ullum es veritiabile de membris diuidentataa: vthaec, an,
46쪽
tDe coeptunc directo& reflexo ... xviij, malium aliud rationale,aliud irrationale est bona diuisio: quia
hae sunt verae,rationale est animal irrationale est animal, sed tua diuino no est huius nodi,ergo mala. Minorem probo, qui liaec es falsa,omne repraesentans se improprie est terminus me ratis,probo sic, haec estiuisa, lapi; repraesentans se improprie est termin metalis,etermisius scripuis repraesentasse improprie est terminus mentalis e sic de sui gulis.
Secundo sic arguitur contra signifieare proprie, ubi dicturn dest,quod notitia huius vocis homo, significat ex impositione, hoc est falsum,quod sic probo ullus te rininus mentalis e st i npotestate humana,vel angelica ut ab eis leat imponi,ergo no hignificat ex impositioiae saltem creata. Tertio sic arguitur contra candem diuisionem. Cuiuslibct In diuisiones membra debent esse opposita, sed istius diuisionis membra non sunt opposita, ergo non est bona. Maior est II
ta, sed minorem probo Omne repraesentans proprie, repri sentat etiam improprie: patet, terminus mentalis repraesentat suum obiectum proprien se improprie, rerminus scriptus repraesentat suum significatum pruriense improprie,&similiter v ocatis.
Quando arguitur .In omni bona diuisione diuisum debet M. lve priuari de membris diuidentibus: distinguo maiorem, vel
disiuntim captis, vel diuisim: primum est verum uniuersaliter, secundum,vero non. nde huec est vera, omne significan Spro-Prip,vel improprie, est terminus mentalis, sed haec copulati uaestia Isa,terminus mentalissignificans proprie est terminus metalis,& ilignifieans improprie,est terminus mentElis.
Ad secundum ,respondeo negando quod sit Isum illam n Ad.titiam non vitimatam significare significatum ultimatum ex impositione: &ad probationem dico, quod ille terminus est in potestate diuina, ut patet,& in angelica, ct humana, saltenx
quoad Impinionem, quia ut communiter tela et ad imp sitioinem vocalis termi: ii, vel scripti sequitur impc sit a mei talis non vlti noti, cum sit naturalis similitudo illorum. unde
notitia ii uius vocis homo, & illa vost homo, S. illa scriptura homo,signit anthominem ex impositione proprie,saltem duci ultima
47쪽
. . De concepto directo S reflexo,
M.th Ad tertium.Cuiuilibet bone diuisionis membra debent e Ceopposita: distinguo maiorem, vel realiter,uel formaliter,&sic nego quod membra istiusdiuisionis non sint opposita, saltem formalite Chabent enim diuersas rationes,idest, dininitiones. Terminus nepe significans proprie, significat naturaliter proprie: vel ex impositione proprie,sed terminus sigilificans improprie,est significans naturaliter comuniter.
Et sit queratur, que diuisio est istacRespondetur,quod est equi. uoci in sua equi uocara
v.diuisio i es Quinta diuisio terminimentalis,estialis Terminorumeta mini maera, lium,alius est coceptus cathegoreumaticu alius actus arca Incocepti thegoreumaticus.Exemplum primi est, notitia Dei vel homi- categoreu- nis, conceptus popuIi seu gentis. Exemplum secundi est, ly est SinisTu quod fanificat aliqualiter preci se naturali rer, in hac proposis cathego. tione mentali,ho est animal Quia syncathegoreumata, b
cathestoreumatice sumpta non sorti situr nomen notitie eu coceptus: sed tantum nomen actus:&cum non se offerant argumenta in praesentiarum alec sufficiantpro quinta diuisione termini menta II S. sextadivi. Sexta diuisio termini mentalis est, terminorum mentalium ter . me. alius notitiadirecta plius reflexa.
ceaeire. Conceptus directusseu notitia est cognitio obiectu vel rei saenificare per talem terminum mentalem, ut notitiae hominis WIangeli Scd conceptus reflexus est, notitia notitiar Exemplum, sit, a notitia quam habeo de Sorte,& ab ista notitia,a. Scintellectu meo,
Pioducaturalia notitia, quae vocetur b tunc,mdscitur conceptas directus,&.b reflexus, quia est notitiae priori, notitiae. Argu pri. Contra sextam diuisionem termini mentalis, arguitur sic Si esset dabilis aliqua notitia reflexa, sequeretur manis eirh proce, sus in i nfinitum,quod est contra omnes philosophos, Scilicol go,,forte negabis sequelam quam probo, dc vocemr priman
titia sortis.a. tunc si a notitia .a prodatur notitia. b reflexa & anotitia b reflexa producatur notitia c. reflexassi sic consequeuter i u infinitiim cum non videatur maior ratio de unaquam dei caeteri tergo a notitia cognitiua SP ab una notitia repexa caum
satur alia. assimilia illi labe potesiali aproduc in causam.
48쪽
BDe e oneeptu directo,& repexo.st x x. iseeundo arguitur sie. Si est notitia reflexa, vel re ectitur ab hobiecto in potentiam,vel apotentia in obiectum,quemadmoduradii solares a pariete i ii aerem: vel specicsvictuales aspecie ad potentiam visivam sed talis reflexio,non videtur tu cognoscente,&cognoscibili.' Ad primum respondeo negando sequelam. Et ad probatio- M.t-nem dico : quod sicut producitur prima ab obiecto, & p
tentia ta secundaAIlle est prime reflexio a primae:&secundare flexa,aprima reflexa, 8c sic dealqq.Sed tamen propter limitationem potetiae cognitiue imperfectionem notitiarum producibilium inesseudo mouendo potentiam,tandem deuenietur ad unam ultimam productam, non productivam alterius notitiae,proptersui imperfectionem. Secundo dico,quod in intuitiuis conceptibus,perspicuum est, ii non dariprocellum in infinitum,propterlimitationem potentiae,&impersectionem motivi Dabilis est tamen maior, & mi: nor numerus,respectu maiorisactivitatis, seuperspicaecitati sp tentis intellective,
et Tertiodi eo:quod inpe sectione,S in impersectione, non est ui processus in infinitum in notit Nnde hec est imperfectissima notitiaDei:Deus est ens:& hecperfectior,Deus est sapientia: Rhse videtur perfectissima de omni alia perfectior, hic Deus est. hee essentiadiuina,veI hic Deus estDeus,fimiliter hec videtur persectissima suo modo, Sortes est hie homo:Scista minusperis
m,Sortes est homo:&sic ala ededo quato superior,tato minuus persecta.HSortes estens eriti erfectissima oquor in conceptibus quidditatiuis evnon in accidentalibus,seu intentionalibus:/Sortesest albus . Soties est individuum. Ad secundum.Quando arguitur,cur dicitur reflexa,vel quia Ad. q. reflectitur ab obiecto inpotentiam.& caetera. Respondetur breuiter: quod reflexio non capitur in proposito, vi in scientes: realibus:puta,inperspectiva,& caetera. Sed dicitur notitia dire cta,quae ab obiecto ae potentia paritur. Et nuncupatur repexa, quae a notitia,seuconceptu porentia paritur sic notitia,seu conceptus reflexus est notitia notitie, seu conceptus concep
Circa hane materiam, primo dubitatur,an notitia reflexa fidi Primuta.
49쪽
3Decone tu directo & reflexo enim et obiectu notitiae directe:puta,si notitia notitie Sortis significet ipsem Sortem. CSecundo dubitatur si notitia reflexa, potest esse per aliquam potentiam sine notitia directa. Tertio dubitatur, notitia reflexa est ne terminus Climatus, vel non vltimatus.
Ad primum respondetur ponetido propositiones.Prima si notitia reflexa significat notitiam directam absolute, sub ratione gnificati Sc non significati, tunc solum repraesentat ipsam notitia directam L non obiectum. Secunda propositio.Si notitia reflexa significat notitiam dir clam sub ratione signi, tunc repraelatitabitissim obiectum: exempla sunt in promptu, notitia enim imaginis beatae Mariae, potest mihi representareipsam imaginem absolute,&sic non repraesentabit imaginatum vel potest mihi repraesentare ipsam imaginem sub ratione imaginis,& sic utrum; repraesentabit:videlicetim ginem N imaginatum,ita in proposito. Ad secundum dubium dico,quod si notitia reflexa est intuitiuapropter potetia naturalem, sine presentia alterius notitis, coinseruari non potest, sed bene per potentiam super naturalem, si tamen est notitia abstractiva, proculdubio conseruabitur: sine prsesentia obiecti. si Ad tertium dubium dico,qucd utraq: pars potest sustineri,qua resipectu illius notitiae,aqua immediate sui producia, producia potest dici terminus ultimatus, sed respectu remotioris, dicer
vij. vi. c Septima diuisi terminoni in mentalium, ius est intellestuus alius sensitivus.Intellectim notitia est duplex: scilicet peculatia
Plothee. CSpeculatim est, notitia cuius finis est scire. ut notitia huius propositionis,Deus est en8. dio .pra. Alia es praetica . ut notitia huius propositionis .inus est sem- me diligendus,vel notitia harum propositionum.Diliges dominum Deum ex toto corde tuo,& proximum tuum sicut teipsum, cuius finis est operari.*Tunc sic diffinitur, notitia intellectim es cognitio: videlicet. qia intellectu3 tendit in obiectura.
50쪽
Me quibusdam diuisonibus termini mentalis .n xx. Sed notitia sensititia est,qua sensus tendit in obiectum: vi,visus in rem visibilem,mediante visionea sic de alijssensibus exterioribus,& etiam interioribu quemadmodum sunt,sensus communis, fantasia,estimatiua,imaginatim, memoratim.&c.
Terminorum mentalium, alius est notitia actualis,alius habia virj.Diui.
Achialis est per quae intellectus, actualiter tendit in obiectum. Not actu.. Habitualis est,qualitas,vel habitus in me te generae ex multis aestibus quo habitu intelleictus redditur promptior, ad consimiles habitualis actus,ex quibus illa notitia,vel habitus est generatus. HNona diuisito,irimi talis,alius es notitia distinctaale confusa. ix. uisio Distincta secudum Scotum,est notitiae rei,habita per dissinitio Nolae M. nem ipsius rei t notitia hominis, habita per istam orationem,
animal rationale. Sed notitia consueta, secundum eundem. est notitia alicuius Dei Not.cose habita per nomen ipsiusmet rei, ut notitia hominis habita perhoe nomen homo, sic notitia huius nominis homo debet esse prior notitia huius rei homo: quae notitia rei, dicitur confusa. Vel aliter notitia consula est,cognitio alicuius inferioris, in conceptu sui superioris vi quando eognosco hominem,in conceptu animalis habeo notitiam hominisconfissam. Decima diuitio.Terminorum mentalium alius est notitia adi x Diuisio prehensim,alius iudieativa. Apprehesim est cognitio,qua inte- No f.aPP. I lectusapprehenditesiquid ,vel aliqua es aliqualiter' haec dicitur proprie,notitia mentali quae aliquando est complexa aliquando incomplexa .Exemplum primi est cognitio, qua apprehendo hominem viatorem esse peregrinum Exemplum secundi est cognitio,qua apprehendo Sortem,Scista apprehensim,semper est prior iudicatim,eiusdem obiecti.
Notitia iudicatiuae est iudicium, quo iudicamus apprehensum Noraudi esse vel non esse. Exemplum primi est cognitio, qua iudico ita esse sicut per hanc significatur,Deus est summum bonum. Ex plum secundi, est notitia qua iudico, quod Antichristus noli
saluabitur. Vndecima diuisio Terminorum mentalium, alius est notitia sin xj.diuisio. gularis,alius communis.Exemplum primi,est notitia Sortis,seu Paeti .sii
Petri.Exemplum secundi es cognitio homini5seu animalis. PAcois