장음표시 사용
291쪽
1. Falsum est per accidens: ita enim non, nisi per aliud, hominem sanat, qui medetur: per se autem Calliam aut S cratem, aut alium quempiam eorum , qui sic dicuntur, cui accidit hominem en
Dices. Socrates per se sanatur. S crates per se est homo. Ergo homo per se sanatur: homo autem non est singulare , sed universale. Resp. Plus est in conclusione, quam fuit in praemissis , tantum enim sequitur, Ergo aliquis & singularis homo per se insanatur, quod & verum est, non autem homo in uniVersum. Dices : Causis universalibus respondet effectum universale: ut enim hic modicus hunc sanat hominem, ita Medicus hominem sanare cur negabitur Z Ergo non omnis actio terminatur ad singula-
Resp. Distinguendo antecedens : si vim agendi spectes, Concedo: si actionem ipsam consideres, Nego antecedens : actio enim ipsa ad singularia primo terminatur.
3. Verum est de actionibus transeunt M & que ποι μεις sunt vel et ραξεις. . . Verum ajunt de omnibus actionubus subjective singularibus, si excipias amo nes mentis, voluntatis & memoria:
292쪽
priores enim illae semper Occupantur in materia singulari: non enim videmus nias singularem colorem, & Statuarius non sculpit marmor per se, sed certum at quod & singulare marmor, nec Scriba literam generalem, sed hanc pingit lite-
e. Falsum Volunt, Actiones mentiS,
voluntatis & memoriae, et jam si jestive singulares , tantum & semper occupati in singularibus et posse enim versati circa universale, novi quippe domum &hanc domum, concupisco cibum &hunc cibum, intelligo singulare & universale: ita etiam objecta sensuum , qui maxime circa singularia versari dicuntur, Physico docentur, ut universalia , &intellectus cognoscendo universale facit
illud. Diei tamen potest, Physicum V.D dum agit de objectis sensuum agere de hoc
universali colore Vel sapore , quemadmodum intellectus, dum universale coin gnoscit, hoc universale cognoscere dicitur. Hoc autem singularitatis index est& nota, ut per se constat. Multus & accuratus hac in re est Cras- solus & aliquot alii, praesertim e Schol sticis, quorum scripta, quia in manibus
Iunt, diligens lector iple videat: mihi, Quae memoria suggessit & suppeditavit,
293쪽
CENTURIA II. adelibasse sufficit. Si tamen clarius & pla
Nota: aectio potest dici suppositi EF
fective Jubjective, obiecti e , Terminative r item denominative vel Inhaesi e item ut Quo ves ut Ouod: item Principaliter vel minus principaliter. Actio esseritive semper est assipposito denominative &ut Quod et potest tamen esse ab anima vel ab accidente instrumentaliter & ut a principio suo: sic tu tellectio est ab anima.
Actio subsentiri semper est suppositi,
ut subjecth Uuod denominattae, princ paliter & ultimate: potesttamen non esi se suppositi , sed partis ejus aut accidentis, ut subjecti inhaesionis, quo, minus, principaliter oe meaiate. Objemve in potentiis spiritalibus actio potest pro objecto habere suppositum , , pa rtem suppositi es accidens, ut cum in tellectio pro objecto habet substantialitaeompletam, incompletam & accidens et actiones autem corporeae pro objecto denominationis principali& quod respiciunt suppositum: possunt tamen habere partem o suppositi vel aliquod eius acciadens pro oblecto minusprincipali, ut quo
Terminatoe aestio potest terminari ad suppositum , ut generatio , Vel ad accidens
294쪽
dens suppositi, ut alteratio, vel ad partem suppositi, ut creatio animae humanae in corpore humano.
Ex dictis facile solves quicquid contra Effatum objiciemr.39. Actiones pariunt habitum.
. v enim Apostoli crebra & saepius, iterata actione assecuti sunt, ut die Pentecostes variis linguis loquerentur, nec Saulus , cum Damasciam iter haberet, sepius ante in Christum credendo exclamavit , Domine quid me ris facere t
ualitas crebris actionibuS comparata , isponens subjectum ad facile , bene&Constanter operandum. Sic contemplatio disponit intellectum ad ea cognoscenda, de quibus est scientia adeoque ad habitum ipsum seu scientiam acquire
Quoniam verb non modo actiones habitum pariunt, sed & ab ipso habitu operationeS profluunt,
habitum praecidunt , sic enim ex fi menti & assidua contemplatione long me rerum Observationemquiritur sciem
295쪽
. 4. Falsum est de iis actionibus, qvie sequuntur habitum. Sic, qui scientia
est adeptus, res considerare & contem plari aptuS est . . . Nota I. Hae Operationes in eo comveniunt, quod & antecedentes & cons mentes eiusdem sunt speciei, ut; si hastbitus sit Dialectica, tam priores quam posteriores sunt Dialecticae operationes: differunt autem, quod posteriores oper tiones sunt persectiores & expeditiores prioribus. Nota 1. Operationes illas dici posse mores dc posteriores duobus modiS, r tione scilicet ejusdem subjecti vel dive forum: sic contemplatio in Magistro est prior, in discipulo posterior ratione diaversorum subjectorum: in discipulo a tem operatis, qua discit, est prior, de qua contemplatur, est posterior ratione clusdem subiecti. Non datur actio in distans. Omnis amo'per contactum.
- Moves σ mobile debent esse ui. λ Vltis super hac re agam in quaesti cit nibus physicis. Hic pro instituto
pauca delibabo. Nota: Contactus duplex est; unus rus, corporalis, mathem thicus, quantita
tisus molis, sive suppositi, alter impre prius ,rirtualis sive rirtutis. M Con
296쪽
Contactussuppositi dicitur, cum agensae patiens sere per sitam iubstantiam &immediate contingunt, Vel ita con uncta
sunt, ut a se mutuo nihil distent: qualis est contactiis ignis &ligni in soco. Conractus verb virtutis dicitur, quam do res una contingit alteram non persiam substantiam immediate, sed alio jus victuris & qualitatis interventu. Sic ignis calore suo tangit sedentem apud f Cum dc omnino quicquid non est igni Contiguum, continetur tamen immI eram actiνitatis illius.
Vbi per Maeram activitatis intellige certum ac definitum spatium , intra quod
Mens possit agere, non extra. ut enim agentis naturalis virtus unita est: ita & ei a natura praeuitutum est spatium, intinia quod agat.
Dicta vero est si ara actinitatis, quod
agens naturale amotis impedimentis ilia orbem agat, ut in igne satis apparet. I. Verum est, inter agens de patiens de re esse contactum supposis, vel saltem virtutis. Sic Sol agit in ea, quae sunt in visteribus terrae, non quodibi sitsu stantia solis, sed quia illuc virtus eius dis. finditur. Et Luna virtute trahit fluxus &xefluxus maris. Ignis non cal efacit compus procul dissitum, nisi aerem contimisum calefaciat. Et ratio est, quia I. Ex
297쪽
petientia constat, aliquo corpore inter agens A patiens interjecto , agentis etionem impediri, quia scilicet corpus iulm virtutem actionemque ab agente di- manantem interrumpit. 2. quia si inter agens & patiens non opus sit contacta, laltem Virtutis, poterit agens quodvis in rem loimissime distatem agere & sic nulla erit sphana acti itatis, quod exper, entiae manisesto repugnat. Dices: MUnes attrahit serrum, non attra sto aere intermedio. Ergo potest feri acto sine ullo omninocontactu. Resp. Negando consequentiam. M gnes enim in aerem Vita quidem suam diffundit, in illo tamen non edst essectum quem producit inferro, eropter diversa tem materiae: neque enim ad effetaim aliquem producendum satis est ipsa , gentis virtus , sed praeterca in male acerta quaedam dispositio requiritur.
Dices : Magnes immutat ferrumis,
etiam interposito corpore denso & sol
do: posito enim serro supra argentum & magnete sebius,movebitur ferrum admotum magnetis concitatissimo cursuac recursix prout magnes ab aliquo agitatur
argento medio nihil patiente. Ergo nihil videtur diffundi per medium. Resp. Vim magnetis esse quandam Participationem caelestis proprietatis M
298쪽
influxus. Vnde sicut influentiae caelestes' penetrant corpora etiam densissima & in magna distantia: ita haec virtus proportione servata. Vnde quod dicitur; a
gento nihil patiente , intelligit solum de passione illa sensibili, qualis est motio &
concitatio sero, non autem de quacumque alia alteratione. Dici etiam posset, . Pemeare virtutem illam per poros a genti, quos habet plurimos, Vel certe Non penetrare quidem corpus illud, sed interventu interfusi aeris continuo pervenire usque ad ferrum. . 2. Falsum est, semper fieri ataonem per contactum molis sivesuppositi. . Falsum est, agens primarium d here semper immeriate tangere passum manus enim mediante baculo movet i
pidem , quem immediate non tangit. .. . . q. Verum est, si fiat interea quae comveniunt in communi materia & contrarietatis rationem subeunt ρ ut sublunaria. F. Falsum est, si in materia commmi non conveniunt, ut sublunaria & cael
6. Falsum est in fine, ut cum aurum
absens movet Marum. '. i/ T. Falsum est .cum generatur simitu: tudo . Sic si quis hodie apud Moschos Ceneretur Gustavo similis, non est com
299쪽
I. TErum est, realiter unum & idem esse, tum quia eadem res, ut ab agente fluit, Actio, ut in patiente reciapitur , Passis nuncupatur, tum quia uir que siubiectiste est in patiente: cum enim actio sit motus, motus autem in mobili, ut in patiente, certe tam Achio, quam
Passio in patiente erunt sublectore, lices effectise, causaliter σ originaliter sint in vel potius ab agente. Sic actio ignis, quae est calefactio, non recipitur in ignosvilioquin ignis calefaceret seipsum in stain alio quodam subjecto, in quo amittis
nomen de vocatur Passis. Vnde Arist. a. de an. actas asentium in eo,quod patitur atque disponitur esse, inesse videtur. Et 3. de an. c. a. Actio passioque nonin rigente est; sed in eo, quod patitur. a. Falsum est, formaliter unum esse quoniam Actio & Pasio diversas habendoefinitiones, essentias, quidditates, fio malitates , e quibus sumitur distinctio Brinalis. Sic enim Actio agentis,Passio patientis est actus.. Distinguuntur ergo' Actio & Passis non realiter de reipsa, sed formaliter. g. Verum est, si Actio de Passio profluxu moventis & mobilis sumantur.
300쪽
16o EFFATORUM PHILOS. . Falsum est, si Actis & passio su
mantur pro actu & effeciu Fentis: - itata enim natura & toto genere seu praedic mento differunt. 1. Verum est esse unum, quoniam forma, quae tranStunditur , eadem est, ut in calefactione aquae eadem caliditas est, cujus partes ab igne in aquam palis
6. Falsum est, unum osse terminis ac velationibus: nam in verberatione actio seu percusso activa oritur ab igne&r opitur, desinit ac terminatur in aquam:
. contra Passio est relatio patientis ad . , sed tamen unus & idem ictus
ctum pariens, sed ab eodem quoque repatimr, ut cum quis agit in parietem percutiendo, paries reagit in manum Seme dem producit dolorem. Vnde patet, Re cti em esse, eumquod patitur quasi iniuriam reponit vicinamque in i lud agit, a quo patitur. Hoc I. verum est, si agens su naturale &corporeum': hine manus percutimur repatitur a pariete.