장음표시 사용
361쪽
6. Falsum est , partem integralem esse . toto essentiali priorem: manus enim &pedes, cum sine homine separatim exi flere non possint, imo nec intelligi, ipso homine sunt posterioreS .E 7. Venim es de prioritate g nerantis Sc quoadgenesin: parteS enim quia componunt totum, seu quia totum a partibus essentiam accipit & perficitur priores sunt toto natura: sic prius est c la , quam Vicus, & Vicus quam urbs , li- cet urbs sit prior casa essentia, perseditione & usu. Et corpus humanum prius est, oculo, quatenus oculi naturam & essem, tiam spectas in usu, quem a toto accipit, quemque vicissim a toto separatus & ω- vulsis amittit 4. Sublata una parte tollitin totum. i. π Alsum est , sublata una parte ho-Γ mogenea tolli totum homogeneum aut integritatem ipsius : evadit enim Milud totum, v. g. sublata e mari aquae gurta, nec mare tollitur, nec maris integios,sed aliud totum fit minus quam ante,scet decrementum illud sensu forsan percipi ob sui parvitatem non possit. 2. Verum est, sublata parte una es Antiali tocli totum essentiale et totum enim hoc
362쪽
hoc essentiale accipit a partibus essentiani sitam. Ergo ubicunque talis aliqua pars deest ibi totum esse non potest. Tolle
animam, eadem opera nominem sustuleriS .
3. Falsum est de partesubjectiva: hac
enim ablata, continuo tolli totum unia versale non est necessse, quia prius poteste ste sine suo posteriori & inferiori. Ideo negata una specie non ilico negatur g nus,nec hoc individuum ablatum totam tollit speciem. . V erum est, sublata una aliqua par-
te heterogenea integrali, primarιa , or- ganica tolli totum integrale: tale namque totum sine tali parte incolume permanere non potest: ablato enim capite aut corde moritur animal.
3. Falsum est , si pars illa sit minus principalis: neque enim ordinarie deficiente una parte perit totum: sublato quippe naso aut pede non statim perit
6. Licet ablata una pane minus principali non tollatur e rerum natura totum integrale, desinit tamen totum esse integrum: hoc est, totius integritas tollitur , sive perit totum integrum, qua integrum est. Sublato enim pede aut brachio non
statim motitur Petrus, sed desinit esse integer , id est, non est amplius Petrus se-
363쪽
cundum omnes sui partes, sed mancus& mutilus. Itaque non tollityr quidem 'hic totum simpliciter, sed tantum secum dum illam partem, quae sublata est, sive, non fit rei φθορα, sed Θειωσις tantum. Comprehense universim dico: et . Sublata parte necessaria praecise &ad esse tollitur totum: at remota parte quadam necessaria secundum quid & ad bene rise, essentia rei non perit. Σ. Sublata parte aut res non est, id est, sublatam partem comitatur corruptio totius , ut si homini praecidatur caput, aut diminuta res est, id est, non manet integra, ut si homini amputetur manus.
Horum omnium varias significati
nes reperio apud Authores: Omnes non recenseo, praecipuas tantum
delibo. Scientia opponitur I. Ignorantia, &sic omnia scimus, quae non ignoramus. a. opinioni: haec enim aliter se his re potest, illa minime. - 3. F
364쪽
. Fidei: Ubi enim scientia, ibi cessat fideS. . Arti: hujus enim finis est opus, illius cognitio vel actio. s. Disiciplinis practicis, ut cum scientia definitur habitus demonstrati US. 6. Sapientiae & intelligentia, ut curria numeratur inter quinque virtutes intellectuS . An significat. I. Summa erfectionem tam in Deo, quam in matura. Et sic omnia dicimus arte divina esse constructa . 2. Vmbram artis in ipsis etiam brutis. Ita in telis te ndis aranearum an commendari solet. 3. Omnem habitum mentis, prout per eum aliquid agimus. Sic Metaphysicaodicitur arsartium. . Proprie habitum essecti m a rei
quis intel lectus habitibus distincti1m. Natura significat principium motus& quietis, & quidem
I. Naturam primam, infinitam, na
Alias significationes disce ex J. Met physicae cap.
365쪽
Ur modum sciendi omnes fere Ari
stotelis Interpretes intelligunt L gicam , quam a fine nomine isto insignia verit. I. Verum nonnulli dicunt esse hoc
sensu; Modus sciendi non est scientia eius, cujus est modus sciendi; Jed potenesse modus sciendi unius rei oe scientia
alterius: & sic volunt, Logicam esse νmodum sciendi aliarum scientiarum, &scientiam simul sui objecti. Sed hoc falsum est: Logica enim est modus sciendi etiam sui ipsius respectu: cum nulla scientia sine modo sciendia miri possit ia. Verum est de silentia diversa modosciendi, ut Physica vel Metaph
sica os . Falsum est de scientia eadem cum modo sciendi, qualis est Logica . . verum est, modum sciendi non in ormaliter scientiam: sicut enim a hum formaliter non est dulce: ita m .dus sciendi formaliter non est scientia. s. Falsum est, modum sciendi maiorialis r non esse scientiam. Vna enim eadem
366쪽
eadem xes potest esse scientia & modus sciendi, sicut una & eadem res, Veluti saccharum, simul est dulcis dc alba.
6. Verum est, non esse scientiam alia quam particularem, ut ex dictis comstat.
. Falsum est, modum sciendi nota esse scientiam universalem : in hac enim duo illa concurrunt, modus scilicet sciaendi & scientia. Logica ergo estscientia quatenus inseri suas conclusiones per demonstrationem : eadem est modus sciendi, non proprie , sed quia instrumenta, quibus utendum est in cuntiis
scientiis, construere docet, partes eorum tradens simulque leges ac praecepta, quibus illa construenda sunt.Vnde janua& organum scientiarum Vocatur. Hinc ait Morisanus, Logica non tam est m
dus sciendi, quam cognitio istius modi. Cognitio autem modi sciendi est scientia sicut ars fabrilis non tantum est modus fabricandi v. g. scamnum qui modus tantum intervenit in ipsa fabricatione , sed etiam est cognitio modi fabricandi. Dices: At absurdum est Aristotest a. met- cap. 3. quaerere simul scientiam &modum sciendi.
Resp. I. Non intellisit ibi Aristoteles quamlibet scientiam,aedidum Metae, physicam.
367쪽
Resp. a. Falsum hoc cile absolute de simultate temporis a Verum autem de mmultate natura: priuS enim natura a
quiritur modus sciendi, quam scientiata, cum haec pendeat ab illo. Vnde innuit ibi Philosophus necessitatem Logicae ad alias scientias, docetque non esse simul studendum Logicae & aliis scientiis, sed prius Logicae esse incumbendum , quam ad alias fiat transitus. Quaeres, Cum etiam Logica sit sciae a,an non sit absurdum in illa ouaerere simul scientiam & modum sciendi ZR p. Non : nam I. ut inquit Suar. modus sciendi in Logica late amener rim sumptus inquiritur, ut finis seu ut obiectum cognoscendum; scientia vero ipsa ut m a & persectio talis studio obtinenda : in aliis vero scientiis cum modus sciendi non quaeratur, ut objectum aut finis, debet supponi ut instrumentum deserviens ad scientiam obtinendamia, ideoque in aliis scientiis absurdum & perorum esset, simul inquirere icientiam dc modum sciendi a. quia non potest alia ter fieri nec ante Logicam supponi pintest alius sciendi modus acquiutus, ne procedi debet an infinitum , sed siste
dum est in ima, quae simul sit quod de quo, id est, scientia & modus sciendi . .
368쪽
. Q . . Omnes homines naturaliter scire desiderant.
Gebrae notae percontactiones de
rebus variis certe non aliunde proficiscuntur, quam a naturali illa cogia tionis cupiditate r naturale etiam nobis est, ut sedium mutatione & peregrin tione gaudeamus . Cujus quidem rei causa non est alia , nisi qui peregrinam do nova identidem aliqua numquam antea visa vel audita objiciuntur. I. Verum est de appetitu innato, id Pst, propensione naturali cujusque i bonum, adeo ut etiam pueris non sit nuruliud animorum pabulum jucundius. , quRm admirari, discere, scire. Hominis enim mens, inquit Cicero I. de off. di-icendo alitur & cogit ndo semper at
quid aut inquirit aut agit, Videndique & δ' Wndi delectatione ducitur: cum enim: Qientu sitaetiis & persectio animae re velut inima animae, dubium non est , quin domo suopte genio & ingeniis scim d iideret omne quippe imperfectum inihi persectionem natura sua fertur. . Falsum est de appetitu elicito , siVera
id appetitione & actu appetendi. . D verum est de scientia in univem P a 4. Fal-
369쪽
. Falsum est de aliqua scientia sint
Iari: neque enim omnes desiderant scire Metaphysicam.
s. verum est quoad sterimationem.
t 6. Falsum est quoad exercitium. T. Verum est per se & omni obstaculo remoto de quavis scientia: nihil enim est tam reconditum, quo non ingenij acie penetremus, nihil tam sublime , quo non pervadamus , nihil tam arduum, quod non superemus: testantur id coel rum motus & conVersiones, stellarum errantium & fixarum variae commeati nes , conjunctiones, oppositiones &α docent id quae in subterraneis specubus latent densissimisque naturae tenebris in voluta videntur. 8. Falsum est per accidens de hac aut illa scientia, quia studium unius potest impedire, quo minus operam naVemus
s. Falsum est de iis, qui sunt homines non re, sed nomine tantum: hi etenim sunt ex pecudum genere ad Voluptate que feruntur toto impetu. IO. Licet de omnibus scientiis Verum sit, maxime tamen de speculativis. . II. Verum est, si consideretur aptiti do ad scientias comparandas ex parte formae substantialis: ita enim , sine ullo
prisonatum delectu, quilibet homo est
370쪽
11. Falsum est, si consideretur aptit do ex sorma sic existente in materiaia 2 neque enim cuivis hominem contingit adire Corinthum Z vides quippe non Omnes esse aptos da Med inam . . I 3. Cum duabus suasi nos a Natura induti simus personis , quarum una est communis, ex eo quod omnes particia pes sumus rationis praestantiaeque ejus, qua antecellimus bestiis ; altera autem,
quae proprie singulis est attributa; ideo vemm est de natura unoersali, quae perfecta est & absoluta: sic enim pueri ipsi per se dein genere expetunt scientiania , cum inter se conferre variis de rebus f
I . Falsum est de natura singulari , prout existit in singulis hominum india
viduis : ita enim non e quovis ligno fit Mercurius, quia multi scientiam pera 'cidens adversantur & fugiunt propter in menssis labores & perversa judicia. Dixi per accidens , quia non tam a cognitione abhorrent, quam laborem sibi amarum ducunt. Ideoque finem quia dem , hoc est, scientiam omnes desia .rant, sed media fugiunt vel non adhubent, nec omnes ingenij sui nervos intendunt, ut in doctrinae templum plenis velis deferantur. Felis amat pisces, sed P. 3 aquaS.