장음표시 사용
391쪽
vinum & uvas ars non facit, cerevisiam tamen eoquivvini imiratricem : succus enim ex hordei expressiusnuest& leniter Calefacit, lupulus calorem auget & pt
R i nisum est absolura & simpliciter: natura quippe substantiam Pars accidens
1. Hoc etgo Eslati niembm monentur amfires, ut Naturaei, quoad ejus fieri potest, vestigia premant ad eiusque comsuetudinem ac rationem qu=m proximhaccedere coitentur: naturam enim si s quemur ducem,numquam aberrabimus. Hinc quia permulta non facit naturata, quod fieri potest perpauciora , ideo nee artifici multis ambagibus est uteridums. Vt natara nihil secit fiussin t ita nec ista arte tradenda sinit futilia usumque nuulum habentia.' naturansi intenditmo strum s ita nec in artes absurdae opinio. nes invehendae sunt. Vt naniralis motus fit in tempore i ita & in artibus acquiremidis tempore test opus, nee immaturus animus ad graviores artes' adiungendubest , ne cruda adhue.studia, ut ait ille , in
forum propellantur . G. -' , ' i . - . .
392쪽
sequi, quod assequi nequeas.. i. Monemur quosue; ut contra naturam universam nihil contenda nus, ea
tamen conservata proptiam naturam se quamur, ut , etjamst sint alia graviora a que meliora , tamen nos stuata nostrauresuta naturae metiamur, & ad quas res enmus aptillimi, in iis potissimum ela.
Praet ea moliemur, ut ab omni eo, quod abhorret ab ipsa oculorum a riumque approbatione , abstineamus , quamo natura occultavit, contexit a que abdidit, eadem nos removeamus ab oculis, quemadmodum nec Sceniconam
in scenam sine subligaculo prodit ne
s. Tandem monemur, Elaborandum esse, ne animi motus a natura recedant : quod assequemur, si cavebimus, ne ita perturbationes atque exanimationes incidamus, & si attentos animos ad dec*r conservationem tenebimus Curandum est igitur, ut cogitatione ad res quam Opumas utamur , appetitum rationi ob
Secundit membri ratio est, quia supplet ars, quod naturae deest, idq; imulatione naturae. Hoc autem facilitibus praecipua modis ; corrigendo, demendo, adrindo: sic corrigimus vitem ridica, demimus x luXu-
393쪽
Iuxuriam putatione , addimus fimo suo cum . Sic adjuvat Agricola naturam, cum terram fodit aut arat, semina temet commitit a Zizaniis illam purgat, M incus, cum succo Violarum succurritρου moni in tussi. Vbi tamen observa, iuvari arte nat ram , quam diu & quoad naturae vires patiuntur : nulla enim hamnus art Iotuit quis Gelo deducere Lunam, Rut
Membri tertii eadem ratio est, qua secundi: opera enm naturae ἀδιάφορα quaeque bene & male fieri possunt, artis Iaeceptionibus diriguntur , ut non nisi ene nant: opera intellectus nostri imterdum bona, interdum mala sunt: apprehensiones mentis nostrae aliquando fallaces, saepius confusae: judicia mi numquamsalsa, tape verb incerta: r tiocinationes interdum inconcinae nechene cohaerentes, ut p lurimum autem dubiae sunt: intellectus aliquando errat, aliquando absque errore titubat, dur nescit se scire, dum non sapit se sapere di de sua operatione incertus praesidium sibi quaerit ab arte Logica, quae suis praeceptis mores detegit, confina distinguit,
dubia , certis, falsa a veris, fallacia L
394쪽
est aut hoc est quatenus perficit artifueem, ei promptitudinem aliquam a ferendo & facilitatem ad agendum , V gas actiones Sc incertas determinando ad id, quod optimum est & omnino naturales facultates acuendo, instruendo, dirigendo'. a. Verum est trione objemseu rei, circa quam artisex versatur , dum illam vel conservat & fovet, vel nobiliore pulchriore figura instruit: sic matutia i pidi imprimit figuram Mercurii aut Apollinis. - Verum est de natura da lente &ans adminiculo indigente. . . Falsum est Mnatura reme habente nec arus indiga. 3. Verum est de persectione externa& accidentali. 6. Falsum est de pera Eme interna 6cessentiali . , ' Verum est de arte, prout naturam supponit, cui tamen adjutrix, famulaia , ministra Ac instrumentum ad jungitur. 8. Falsum est de arasta: haec enim sine natura iners est.
6'. Nagura est arte nobilior .
395쪽
intelligantur, ita ut se mutuo non includant, std sint diversi ordinis. Et ratio est , tum quia natura est substantia ; ars
accidenS, . tum qilia natura est causa principalis, ars instrumentalis, tum quia magis pendet ars a natura, quam contra est enim natura fundamentum artiS, ita ut sine natura ars operari non possit) tum denique. quia nasura est quasi finis artis :quo enim magis ars imitatur naturamiai,
eo est nobilior & opus producit pr stam
di. Falsum est secundum quid & comiunctim, hoc est , si ars naturae conum gatur & prout natura affectat, quod ars perficit: ita enim natura praestantior est ars, quia Opus naturae incbonum ita perscitur ab arte, ut ab ea consumationem suam obtineat.
Dices: Perficiens est persectibili no-hilius. Ars perficit naturam . Ergo ars est nobilior natura. i Reip. I. Negando Majorem , quia scientia perficit hominem, nec tam Dinobilior est homine: & servus perficit voluntate domini sui,quo est ignobilior Resp. a. Distinguendo Minorenta:
ars enim perficit naturam, tanquam ejus forma aut instrumentum, non Vero tan quam elus sinis aut causa eviciens. Vn- de neganda est consequentia. -
396쪽
Dices: Ars est dux certior quam n tura . Ergo est nobilior. ρ ... Resp. Distinguendo antecedens: illud enim ,
' I. Verum est, quatenus ars cum natura conspirat, naturae conjungitur, na-
ineludit ejusque vitibus utitur,quis a. Falsum est ψ si ars consideretur is
se , seorsim, seclusa a natu a & secum
dum propriam suam eonditionem : vis enim naturae prior est arte. i-: Diees : Quae generatione sunt prio ra, perfectione sunt posteriora. Ain rturae est generatione prim , quam ars e prius enim naturam habemus, quamar tem ullam discamus. Ergo natura est: Majorem et perse-ent ilia. Sis,
quod est in Major znsubstam accidentia
397쪽
Ita ut ars fiat seolitarie & storsim post na
turam, Nego: ita ut ars conluvatur ipsi natura jam ante productae. Concedo, unde rect2 sequitur, Artem & naturam simili sumptas esse quid praestantius natura sola : homo enim Musicus est quid persectius homine praecise sumpto. Inde tamen non sequitur, Musicam esse perfectiorem homine: non est enim finis hominis , quia ars est propter natu
Dices: Quod circa nobiliorem versatur materiam, id est nobi l ius. At N
tura versatur circa materiam primam,
quae est ignobilissima: ars Vero cita corpora jam persecta & completa. Ergo ars est nobilior natura. Resp. I. Distinguendo Malorem: si nobiliori modo versetur circa istam mat riam , Concedo: si ignobiliori, Nego. Reip. 2. Negando Majorem: N hilitas enim virtutis operati e non des mitur a nobilitate materia, sed a praestanti orma, effectus Ela modi operandi , nobilissima enjira est virtus operati Dei, qui tamen omnia secit ex nihilo, a: Resp. Distinguendo Minorem Natura versatur quidem circa materiam, quae est ignobilior corporibus, in quibus
occupatur arS, Versatur tamen circa illam modo multo nobiliori; natura enim
398쪽
perficit materiam Fubstantialiter, ars
ridentaliter ipsum corpus perficit. . Dices e DeuS operatur per artem, non Vero per naturam. Ergo modus perandi per artem est nobilior modo perandi per naturam. Resp. Negando antecedens rata enim divina est ipsa natura divina, &fic numquam operatur Deuiser artem, quin i mul Operetur per naturam, qua utitur tanquam arte. Dices tandem: Ars superat naturam ἀErgo ars est nobilior natura . Resp. Distinguendo antecedem: nam
I. Verum est in ignobilioribun scilicet Wcidentibur, ut paret in pictura. 2. Falsum esto dignioribus EUnobili ribur, scilicet substantia: nobilitas autem
3. Falsume ecundum rem. . Verum est secundum aliquem m
3. Verum inde natura pinnicula iis' eia Falsum est de natura universali. . Falsum est, si arsconsideretur sola&βecundum virtutes proprias. ', 8. Verum est, si ars utatur viribus natura: ita enim una cum ne tacit ars , quod natura non potest, quia educit spiantum vim, extrahit aquam,seu qui o 1 mo
399쪽
tam essentiam ex herbis, oleum ex pyi re &α quorum nihil natura praestat.
γα Ars non producit si stantiam.
I. π r Erum est, cum ars operatur sola: ε V ars enim est qualitas, quae, Cum sit accidens, sua virtute & tanquam camsaprincipalis,non producet substantiam. i Diees: Navis est substantia: ars f icit navim. Ergo ars facit substantiam. Resp. Distinguendo Malorem: N vis enim materialiter & prout habet m teriam, est substantia: formaliter autem, e respectu formin, navis non est substantia : ut enim est res artesecta, habens talem formam δc certam figuram Ose dinemque partium, ad praedicamentum
a. Falsum est, cum adiuvatur ars anatura: ars enim ut ministra naturae facit cum natura substantiam , non quidem os pliciter, sed secundum quid, quatenus producit dispositiones accidentarias. substantiis: patet hoc in auri confecti ne . quam licet difficilemis noxiam &multis pericalosam es impossibilem ta
400쪽
7I. Natura, dum operatur, non la-
I. v TEtum est de natura natur ante tav ve Deo. . a. Verum est de natura naturata
universali, quae in cursu suo numquam inhibetur, Iasiatur, defatigatur.3. Diuum est de natura natur ara particulari, quae superiori agenti obtemperat oc subjicitur. Sic currit equus Sccurrit naturaliter, lassatur tamen: crescit arbor & crescit naturaliter, sensim tamen vires suas amittit dc emarcescaevivit homo δc vivit naturaliter, tandem tamen senescit & moritur- υ . i I t ia Uerum est de natura plieii est, de corporibus naturalibus 1implicibus: gravia enim elementa quo magis descendunt, eo' feruntur velocius, Scignis comburens ira&Virra auget,quamdiu apta suppetit materia, ab L . ,
Falsum est de natura mixta, quae propter varia, e quibus constat, elemen
ta potest in actionibus suis impediri, d sat axi & quasi sub onere deficere.. 6. Verum est de natur aperse ,nou befactata, libera re in statu naturali tac enim nec cessas nec defatigatur, sed ex Operatione potius suam sibi acquirix