장음표시 사용
441쪽
habere e& adequatum effexstum perseiuculicet calorem, quae remote multa , quae
dam per se, quaedam per accidens emcit: perse enim humidim a luto extraneudo, per accidens illud indurat . 8. Veium eii , idem Lam secundum essentiam quam secundum virtVtem non nisi idem producere. Sic horim non generat a sinum nec aquila Columbam .
s. Falstim est,unum quoad essentiam, quod rinure tamen multiplex lit, multa producere non polle. Sic Detri , quia est unus esentia, multip ex vero potentia plura produxit. lDices: Natura determinatur ad unum
Resp. Ad unum producibile, Nego rad uniim modum producendi, Concc-
IO. Verum est de modo actionis: sic enim Sol somper agit calefaciendo. II. Verum est, idem agenS, saltem nam te, semper tendere ad CundCm finem: sic enim aer descendie ex concaVod Luxe , ut sit inualevissianum &ascen dii ex terra, ut sit supra graVissimum . Vtroque autem modo semper tendit ad finem & locum suum, ut ibi quiescat. Ia. Verum est, Vel realiter ves intentionaliter Ide facere: primo modo sonus producit realem sonum, secundo modo Producit etiam imaginem soni in auribus.
442쪽
CENTURIA II. Ut Sensus ergo primi istius membri hic
est, una & eadem efficiens naturalis e dem modo se habens εc agens in idem subjecti im eodem modo dupositum non potest non idem agere: sive, ut explicat SuareΣ. Idem, manens idem non tam
ium in se, sed etiam in concutiti & i concausis ac circumstantiis ad agendum requisitis, facit idem. Sic vinum homini sano semper est salubre, at, si venenum misceas, salubre non erit. Ex dictis pntet, quid respondendum sit ad illud; Ignis siccat, dividit, conde sat, rarefacit, indurat, liquat . Licet enim ignis sit idem agens, non tamen efficit illa in eodem sublecto nec seeundum idem, eadem tamen est ejus actio naturalis , quia calefacit omnia et sed quaraquea sunt, λ frigido congelata, liques cst ; liquida, crassas tamen & terrenas partes habentia humore exhalante de
abeunte indurat;condensat terrea dc a rea , si aer exspiret, terrenae vero parteS sese coarctent dc duriores fiant , rares cit ea. quae ex aqua constant ac aere, a tenuatis crassioribus aquae partibus ', s gregat, quae diversa sunt a cognatis de Gmilibus ac siccat tandem tenuitate sit
Atque hinc facile intestiges,quomodo ismi naturale semper serit irim: nam S a I. v
443쪽
habere 3c adequatum effectum per sttacblicet calorem, quae remote multa, quaedam perse , quaedam per accidens essicit :ρrese enim humidum a luto extraneudo, per accidens illud indurat. 8. Veium eii , idem tam secundum essentiam, quam secundum virtutem non niti idem producerc. Sic homo non generat asinum nec aquila Columbam . s. Falitim est, unum qumd essentiam, quod virtute tamen natalli ex iit, minis. producere non polle. Sic Deus ,quia est unus e sentia, multiplex vero patentia
Dices: Natura determinatur ad Unum. Resp. Ad unum producibile, Nego :ad unum modum producendi, Conrc-uo. Vnde IO. Verum est de modo aselonis: sic enim Sol sumper agit calefaciendo. II. Verum est, Idem agenS, saltem nam te, semper tendere ad eundem finem: sic enim aer descendit ex concaVOLunae , ut sit inualevissimum & ascen- .dit ex terra, ut sit supra gravissimul . Vtroque autem modo semper tendit ad finem & locum suum, ut ibi quiescat. Ir. Veram Cit, Vel realiter vel intentionalis er ide facCre: primo modo sonus producit realem sonum, secundo modo Producit etiam imaginem soni in auribus.
444쪽
. CENTURIA II. Ut Sensus ergo primi istius membri hic
est, una & eadem efficiens naturalis e dem modo se habens & agens in idem subjectum eodem modo disposi tum non potest non idem agere: sive , ut explicat SuareE. Idem, manens idem non tam ium in se, sed etiam in concursu & uia concausis ac circumstantiis ad agendum requisitis, facit idem. Sic vinum homini sano semper est salubre , at, si venenum misceas, salubre non erit. Ex dictis patet, quid respondendum fit ad illud; Ignis siccat, dividit, conde sat, rarefacit, indurat, liquat . Licet enim ignis sit idem agens, non tamen efficit illa in eodem subiecto nec secundum idem, eadem tamen est ejus actio naturalis , quia calefacit omnia et sed quaraquea sunt, λ frigido congelata, liques cit , liquida, crassas tamen & terrenas partes habentia humore exhalante abeunte indurat;condensat terrea re a rea , si aer exspiret, terrenae vero parteS sese coarctent & duriores fiant , rares
cit ea. Pur ex aqua constant ac aere, a
tenuatis crassioribus Mine partibus ; s gregat, quae diversa sunt a cognatis & sumilibus ac siccat tandem tenuitate sua
Atque hinc facile intestiges,quomodo Aram naturale semper facit idem: nam
445쪽
I. Verum est, si intelligatur de modo actionis r licet enim ignis liquefaciat bt tyrum & induret lateres, hac tamen scia per fit calefaciendo. 2. Verum est, ni si objecta dc circumstantiae Varientur : ita enim Sol eodem semper modo lutum indurat: nam dum partos ejus ratefacit, aquosae ela In Vaporem resolutae exhalant, terre streS Vero non ita facile resolvuntur, ideo recedente humore indurantur.3. Falsum est, si obtesta recipientia actionem sint heterogenea : hoc est, si partes totius non sint ejusdem naturae. Sic calor hepatis producit i umorem sanguineum, cholericum, melancholicum& phlegmaticum , quia agit in corpus heterogeneum . .
Agens naturale hoc loco intellige illud quod agit sua naturali Vi proprietate, sine consilio & deliberatione , &
admota materia non potest non agereta ,
ut ignis sine cogitatisne agit & non potest non urere admotas stipulas.' Agere idem non est non posse plura , . facere , sed non posta facere contraria tignis enim calefacit, exsiccat, Illumina ;sed non frige facit, humectat obscurat. Secundum membrum
I. Verum est , si idem illud maneati dem. Idem enim manens idem semper facit
446쪽
facit idem , & contrariorum effectuum contrariae sunt causae.. a. Falsum est in diversis subietas. Vnde Augustin. Quis dedit paleae tam frigidam vim, ut obrutas nives servet, vel tam fervidam, ut poma immaturata
coquat & maturet ὶ Sic Sol indurat lutum calcem , lapides , gypsum et liquefacit ceram, nivem, butyrum, glaciem propter diversa patientia . Sic coturnices &caprae helleboro, sturni cicuta, sine noxa velicuntur, homines non sine vitae per culo. Vnde Lucret.
--- nobis veratrum in aere vonenum:
At capreis adipes σ raturnicibus
Quippe ridere licet pinguestere sape
Barbigeras pecudes, homini qua en
. Falsum est in udem sublecto non eo-
Balnea , vina, Venus corrumpunt corpora nostra: Reficiunt eademia balnea, vina, Venus.
q. Falsum est in eodem subjecto e
447쪽
demque modo dispolito, li diverso m ' do vel etiam instrumento mediove agate1ficiens. Diverso quidem modo seu I tione , efficiendo scilicet unum per sie, alterum per accidens: sic diutina nivis comtrectatio efficit frigus & calorem , illud perse, hunc per arviperistasin , qua con-ἔraria qualitas obsidet contrariam. V num humectat per se, desiccat per acciadens ; per se calefacit, at per accidens frigefacit corpora ingurgitantium, quia calorem nativum Ventriculi & hepatis . exstinguit immodica ingurgitatio. M dio diverso Medicus eundem hominem sanat & interficit, sed illudfacit amulcto hoc Veneno. Vndes. Verum est per se: ita enim a causta opposiris peculiares essectus oppositi
6. Falsum est , non posse idem esse causam contrarionim , si sit causa unius perse& alterius per accidens: nam proprie & per se rarefacit calor, per accidens .. autem condensat. Sic
Igne quid utilius ξ H quis tamen urere tecta Apparadinsensas sentiet ille manus. T. Verum ergo est, non . posse es
causam contrariorum Γ ονυ modo . .
448쪽
8. Verum est de causa uni ora. 9. Verum est de causa aquivoca, si eaedem omnino sunt condisiones. ro. talium est de causa aesu voca, si diverta sunt conditiones. 'ri. Verum est de agente mere nari
rati. 12. palsum est de agente voluminis: ita enim dixit Aristotellas, potericio I tionales eci contrariorum: amat qui Pe voluntas ct odit, persequitur & pr sequitur. Plura hac de re habet Suadez Metaph. disp. a6. sin. 6. quem adii. ἀ
8i. Propter q- unumquodque tali, σω iuud magis rati .
SVbintellige in aut expetitur. Sic P
trus amat Vcturam promer pecuniam. Ergo magis amat pecuniam , quam V tu am . Et Dux aliquis amat pugna , propter vicimam. Ergo magis amat via riam, quam pugnam
Ratio Effati est, quia finis semper est
praestantior mediis. sed ad alias etiam causas extendem dum est hoc proloquium. Itaque i. Falsum est in causa materiali: n que enim valet; hoc poculum est au- Icum propter ainum,ex quo sectum est,
449쪽
Ergo aurum est magiS aureum. Concremtum enim non praedicatur de suo abHracto. Sic non sequitur; Propter materiam corpora sunt corruptibilia. Ergo materia est magis corruptibilis. -
T. Falsum est in causa formali: Non enim sequitur, Propter animam Socrates est homo. Ergo anima est magis homo. Sic neque hoc valet; Aristoteles est calia diis propter calorem . Ergo calor est in gis calidus. Ratio est, tum quia concretum no potest praedicari de suo abstracto, tum quia in abstracto nulla qualitas suscipit magis aut minus. Verum esse videtur universaliter in
causa finali. Hinc quia media bona sunt propter finem, ideo finis magis bonus
seu melior est. Dices: non sequitur, Propter sanitatem ego deambulo. Ergo sanitas magis deambulat. Item propter sapientiam studeo. Ergo sapientia magis studet. Ergo non est universaliter verum de fine. Resp. haec facile solvetur ex caution, bus infra ponendis. . Falsum est in causa inn rumentali: non enim sequitur ; haec scriptura propter calamum est scriptura. Ergo calamus magis est scriptura . 3. Falsum est in impulsivis: non sequitur , Christus propter nos cruci affixus
450쪽
est. Ergo nos magis cruci ames sumus. 8. Falsum est in e cientibus minus principalibus per accidens. Hinc non sequitur; Homines propter Solem fi ci sunt aut nigri. Ergo Sol magis fuscus aut niger est. ν. T. Verum est in escientibus totalibuρ
per se. Sic propter Cntistum Sancti Ma
tyres appetunt mortem. Ergo Christummabis appetunt. Vnde Paulus, Cupio
disset yi oe esse cum Christo.
r S. Falsum est, causam aquiVoca ommi aliter cish magiS tale . . 9. Venim est causam aequivocam emianenter esse magis talem.
IO. Verum est perpetuo, si causia dcclectus eodem nomine I onyme alicui tribuantur. Hinc Propter quod quis i
ebriatur , illud maxime inebriat. At pr pter vinum homines maxime inebria tur. Ergo vinum maxime inebriati valet, inquam, quia causa dc effectus hic non modo idem sortiuntur nomen, sed eandem quoque habent rationem & rei tionem. Sic propter quod unumquodque nigrefit, illud magis nigrefacit. At propter calorem solis nigressi cutis. Ergo calor solis magis nisrefacit. : Ii. Verum est in his, quae sunt unius ordinis, id est , si maneatur in uno eodemque cauia genere. Hinc quia sanitas