장음표시 사용
461쪽
absurdum, patet ex eo, quia sic idem erit seipso prius & posterius, nothas & sn
Resp.r. neg. Max ad probationem diaco , Axioma illud esse verum in eodem genere caesie, non autem in diverso. Si qmeras,rire verum sit in eodem,non autem in diverso generet Resp. quia cum duce catae sibi mutuosum cauta in eodem gener Ommno noecssarium est , ut eadem res secundum
idem sit causa & essemas , quod ατ - Hoc autem sequi probo: si enim Petrus v. g. est pater Pauli & filius Hilem, necesse est, ut Petrus secundum sium esse sit Paulo prior & secundum illud idem esse sit illo posterior, quod absurdum. At
Vero cum causae se causant in dive g nere, hocst secundum esse diversum r mna lis enim causa, v.nsecundum suum esse intemionale causat finalita, at secum dum suum esse presens causatur ex est eia sectus . Atque hinc etiam patet responsio ad id,quod dicitur, idem De seipso prius& posterius,notius & ignotius: hoc enim non implicat respectu divcrsorum. Res' a. Ncg. Min. qua dicitur id esse absurdum dc falsum: potest emina hoc cudem convenire sub diversa ratione: finis namque , ut e st in intentione es secui dum essu futurum, est cauta mediorum
462쪽
quar. iterum sunt causa in ava sanis, ut est in re & albi existens. Et sane non repugnat, idem esse altero prius seeundum else intentionale eodemque secundum .esse realepostemis, κ3modo se habet finis res inlest inmis:prius ennn est d, mum intendi ab Anchitecto , mim A clute stum agere: prius tamen est, Archia tectum agere, quam vere & realiter esse
Nota hic obiter: haec est peculiaris r tio musandi finis, ut, dum nondum ex stit,moveat agens ad dandum sibi esse,ac proinde saltem mediaese det sibiesse.Hoc
autem ex eo oritur , quod causa finalis possit exercere causalitatem , cum nondum eram, ut fit causa, necessatio debet non esse quia id, quod iam est, quatenus
est, non causat finaliter,sed quatenus non est.
9. Verum est, materiam esse causam mae corporeae quoad Ue N existererit lis enim Grina producitur ex materia passive concurrente. Ergo materia est causa cur sit mrma corporea. Io. Falsum est,materiam esse causam formae corporeae quoad causalitatem: so mar enim causalitas e it informare&pe ificere, quod non est a materia nisi forte conditionaliter,quatenus scilicet non potest irma inBrmare, nisi aliqua subjici
463쪽
tur materia,quam informet. II. Falsum est, formam esse causam materiae quoad causalitatem. Causalitas enim materix est Iustentare , quod non mutuatur a sorma, nisi sorte conditionaliter quatenus non potest materia sustemtare, nisi aliqua sit forma , quam suste μ' i i. Verum est, formam esse causam materiae, quoad esse, quia non potest m teria conservari in suo esse , nisi per λει-m:neque enim esse debetur materiae , nisi sub forma existenti. Vnde forma, informando materiam , continet eam inesse. 83. Umne agens agis propter emσ finis movet e cientem.
Hoc necessario sequitur ex Malo
proximὸ praecedenti. Primum membrum ex eo patet, quod Natura nihil facit frustra , Deus omnia propter semetipsum reaturae omnes sui
. I. Falsim est hoc sensia, Omne agens per se finem sui effectus cognoscit-appetit hoc enim non facit
I. Agens mere naturale,ut ignis. a. Ne imne agen mo ais,ut serVus, miles,monachus .
464쪽
3. Neque agens per accidens. - 2. Tam Verum est de causa universali & prima, puta Deo, ut cotra sentire prorsus sit impium et Sacrae namque liter aperte docent, Deum ad propriam gloriam creasse hunc mundum c& quicquid
Dices:finis est eorum,que non habentur&perstetior his, quae sunt ad finenue. Deo autem perfectius est nihil,eique deest nihil. Ergo Deus non agit propter
Resp. distinguendo 'ο agere proptermnem:vel enim significat agere propter E siderium binis, & Deo non competit,quia desiderium est eoruio, quae non habentur . Deus autem est seipso dives nec bo- . norum nostrorum indigus: vel significat agere propter amorem is & sic Deus git propter finem, id est,bonitatem suam, cuius gratia omnia sunt condita:hanc it finitam infinite diligit Deus. Agit ergo
Deus propter Anem amatum, non autem propter em desideratum. 3. Falsum est, ea, quae agunt temere, propter finem agere. A. Verum est,Omnia,quae recte & non temere agunt, propter finem agere.
1. Verum est de agentibus intellectu praeditis, cujusmodi sunt homines. Talia enim asentia sormaliter cognoscunt si
465쪽
nem,id est,cognosciant finei ut finis est, ac proportionem, quam habent inter se media & finis mediaque ad finiS conlecutionem deliinant. Et bonitas finis ejusmodi agentia ad te allicit movetque ad ea assumenda media , quae idonea lud cantur ad finem obtinendum. Dices: Dantur actiones quaedam otiΟ- iis,quae non fiunt propter finem. Resp. Dici otiosas, n- quia omnino carmi fine sed quia carent fine debito. Resp. 1. Actiones humana; eila propter finem formaliter, nIn autCm acti nes hominis, ut dicemus in Ethicis. Quaeres, An pueri & amentes agant Opter finem λResp.Non: potius enim more reisquOlum agentium naturatrum aguntur in finem , nam quamviS aliquo modo via deantur nosse proportionem mediorum ad finem, quia tamen confuse & impe fecte cognoscunt, non Cenientur agere Propter finem. Vnde Iustinian. instit. lib. 3.tit.2O 6.8. Furiosius nullum negorium gerere potest,quia non intelligit,quod agit. A Paulo post f. i. Infans σ qui in retia proximus e 2 non multum a siurioso distant. Et rationem reddit, Fia uultum habent intellet tum. 6. Falsum est, bmta animantia in se de absolute considerata formaliter agere
466쪽
propter finem : cum enim non cogu stant finem: non possunt a fi ne moveta. Dices: Bruta animantia per imagina tionem cognoscunt finem , m quem te dunt . Ergo proprie se movent ad finem, non autem agunt propter illum, tanquam mina. ab alio. Resp. r.Bruta animantia saepe non cognoscere fines eorumme agunt: neque
hirundo,cum nidificalidc partu tu rus quicquam cogitat, sed istum ad ut ii stinctii naturali, quem a Deo in eum mnem accepi inpellitur. Resp.2. Licet alios fines, qui sunt ipsis pravientes, sorsan adiquando cognoscaan. tame ne tunc quidem finein cognoscimpeo modo, qui Oficit, uidicant seipsa movere in finem numquam enim finem cognoscunt formaliter, qui tamen cognia uoius modus ad idest necessarius , sed
materialiter tantum, cum numquam C gnoscant proportionem mediorum cum
re, quae firus est, nec sdiant, eam rem per talia media acquiri aut posse aut debere. Vndoquando agunt non incipiunt a fine progrediendo ad media, id e non ordia nant media ad finem, sed naturali iustii cha per media in finem seruntur, quam vis emedia assiunant, quae sunt fini proportionata: canis V. g. famelicus panem procul situm intuem etsi ad am accurrat
467쪽
Dat comedendum, non tamen ludicat, il- Ium cursum essis medium aptum ad panem accipiendum, nec se eo pane famisatisfacturum id sit quidem fieri nequit si-- ne judicio rationis, cum Omnis ordinatio& directio sit opus rationis,quae in bestijs non est sed instinctu & impetu mere naturali panem, quem cernit,appetit,& PO-stea, absque ordinatione cursus in finem illum,per estimativam potentiam ex mero naturali instinctu judicat quasi , sibi currendum esse, cursuque peracto, ubi ' pani proximus est, ex quodam instinctu' naturali per eandem facultatem ludicat , illum comedendum esse, sicque comedit. 7. Verum est, animalia bruta, quate-Dus primae cauta subordinantur , Vere Propter finem agere, ut constat ex proxime dictis. Et patet, quia,ut plurimum faltem, agunt eodem modo. Ergo & propter finem. 8. Verum est, sensu carentia in fines suos ferri, non quia illos cognoscunt, sed quia diriguntur a Deo, qui vires ad hunc imotum indidit. Deus enim, cum reS Omnes naturales secundum propriam cujus, que speciem creant, singulis ind id it inci, nationem naturalem ad id procuradum, quod ipsis consentaneum esse intellige-hat: nec tintum inclinationem dedit, sed
468쪽
etiam potentias , quibus , quod cuiaque bonum est, unumquodque com
sequi possit, & quod malum est, decli
Nota autem,Res ratione carentes non eodem prorsuS modo a Deo naturae a
ctore ad finem moveti, quo sagitta a S gittario dirigitur in scopum: sagitta enim ex natura sua & per se nullo modo ad iulum inclinatur, nec aetive ad eum m tum , quo)n scopum tendit, concurrit: Ies autem mere naturales & rationis e pertes ad eos motus , quibus in fines proprios mOVentur, Vere & proprie per potentias naturales essectoe concurrunt ad eosque naturales habent inclinati nes . Vnde fit, ut sagitta dici non possit agere propter scopum , sed tantum agi ac moveri in illum: contra autem age tia naturalia, licet seipsa non moveant in finem, vere tamen dicunsur agere propter finem. 9. Verum ergo est absolute , si hoc modo intcrpreteris ; Omne agens agit propter finem, idque Vel ex cognitione, ut substantiae intelligentes, vel ex instinctu naturali, ut bruta, Ves ex ordinati ne Des , tanquam principalis agentiSS dii igentis : ita agunt reliqua omnia naturalia. Quamvis autem omnia agunt pro
469쪽
pter finem, multa tamen sunt, quae iulum non assequuntur: individua enim aliquando impediuntur & aberrant a fine & scopo speciei, quia non est aptutudinis aetas in quolibet individuo necessarius : sinis namque hominis est
beatitudo , neque tamen omneS eam consequuntur , cum insipientes beati non sint. Quaeres, Quomodo Deus non discatur errare, cum agentia naturalia non
semper dirigat ad finem, quem illis commmit . Resp. Deus non dicitur errare aut a fine deficere, quia non intendit illum emaciter seu absoluta voluntate , sed tantum, nid ab altis agentibus objiciatur
Secundum membrum I. Verum est de motu improprio &metaphorico, qui dicitur amoris & dem deris , quo finis sui amore exstimulat gens ad agendum.. a. Fallum est de motu vero , propria
de phrsico qui fit per modum essectionis di proprie soli efficienti debetur: finis
enim nondum est. Itaque a. Falsum est, finem moVere ποιηlικῶς
. Verum est,finem moVere οριτικως
di analogice , finiendo scilicet, destinando
470쪽
do & determinando , quatenus sui inore ac desiderio determinat efficie tem liberam ad causandum potius hoc, quam illud & ad conquirendum media i obtinendo necessaria. Dices: Non-Ens non movet. At funis non est , sed ab agente producitur. Ergo finis non movet efficientem. Resp. Licet finis non sit, non tamen ideo est noninnssimpliciter, quia ratione intentionis potentia est Fecuniasium quid tamen est nomEns, quia ratione executionis non est ens acia. Ideo improprie eum allicere & movere efficiei tem nihil prohibet.
ΡRimum membrum Falsum est, si finis significet e
tremum seu terminum alicujus mi , quo sensu mors Vitae, punctum lineae finis dicitur.
a. Verum est, si finis significet id, propter quid seu cujus gratia aliquid fit: vera enim & realis causia dicitur, a qua per se pendet effectus Sc quae vere in effectum influit. Atqui finis est ejusmodi, ciam res quaevis sit propter finem. Ergo finis est vera & realis causa.