장음표시 사용
261쪽
a o M. ANTONII M v RETIspondet tamen Imperator nimis hoc duarum de iniquum videri; veritatem igitur diligenter excutiendam : & ex eo potitamum anno computandum, ex quo credibilius foret veritatem tabularum public rum incorruptam manere. Multis enim modis interdum corrumpebant': ut improbitate, aut negligentia vel magistratui vel ministeriorum,ut in bellis aut seditionibus, cum interdum ipsa civitatum archia Setabularia incenderentur. Insigne autem de luculentum exemplum, quoque maxime videtur hoc rescriptum illustrari, extat pud Ciceronem, in ea quam modo citavi oratione, pro Archia Poeta.
ANtiquitus genus quoddam Legati
erat, quod vocabatur partitio. Eius formula haec fuit. Maevius herest meuου. cum Titio hereditatem meam partito. Hυidito. Et siquidem testator non adscripserat, ex quota parte, dimidia intelligebatur: sin certa pars adscripta erat, servabatur, quod expressum erat. Vlpianus tit. ΣΑ.
262쪽
oasERvAτ. iv Rrs 11 3ER. 1 1 l. nomen. g. partitionis. D. de verb. signis Is qui hoc modo capiebat partem h reditatis, vocabatur legatarius partiarius. Tunc autem, ipso jure, heres integra hereditatis onera sustinebat : neq; creditores
hereditarij ullam actionem adversus leg rarium partiarium habebant, sed quia inuquum videbatur, gravari heredem in totum, cum re de effectu heres tantum ellet ex parte, inter heredem & legatarium i terponebantur stipulationes partis & pro parte. hoc modo. Ex parte legatarii. Quanta pecunia ex illa ad te hereditate venerit, aut pecvenerit, vel: Quantam pec niam ex illa hereditate ceperis, eius totam partem me tibi daturum esse spondes 3 Ex parte autem heredis hoc modo, Pro qua parte hereditatis legatum ceperis, pro ea aes alienum, & si quid aeris alieni loco est, soluturum te spondes ξ f. post hoc SenatuL consultum. Institui. de ndeico m. hered. Vlpianus tit. as. Itaque dabantur invicem actiones ex stipulatu ad partem hereditatis Obtinendam,&ad onera hereditaria communicanda. Ita illis autem stipulationibus
Verbum, venire, aut, pervenire, aut capere,
263쪽
a a M. ANTONII MVRETI alieno dedit isto, l. nomen. cum l. sequent: De verbor. significat. Sed erant tamen cerista quaedam onera, quae solas heres sustin bat, ut sumptus funeris, cuius nulla pars conferebatur a legatario partiario. Nam legatarius non aliter contribuit ad funus, quam si aliunde non si,unde testator fuia
sun : Item si testator jusserat emi aliquos servos ab herede & manumitti, pretia illorum non deducebantur. Et caula est, quia illi ita liberati, non erant liberti eius, qui partem hereditatis legati nomine acceperat, sed solius heredis. Et ut commodum, quod jure patroni, ex eis consequebatur
heres, non communicabatur cum legatario : ita ne onus quidem esse commune d bebat. Cum secundum naturam sit, ut is onus sentiat qui sentit & commodum. Et ita rescripsit D. Adrianus, i. si quis servum. f. ult. De legat. a. Aliud dicendum est, si cui legata sit pars bonorum. Ex eo enim legato, ut aliud aes alienum deducitur, l. subsignatum. g. bona. De verb: significat: ita& pretia eorum, qui necessario empti ae manumissi sunt ab herede, i. cum autem. D. de legat. secundo.
264쪽
REmissionem a praetore, sine ulla cauisse cognitione impetrat is, cui novum opus nuticiatum est, siue jure sive injuria nunciatum sit, idque aequissimum est. Nam neque nuntiatori, neque ei
qui novum opus facit, ulla in eo fit injuria. Huic injuria fieret, si in vicini potestate eLset, pro sua libidine eum, ne opus faceret impedire. Nuntiatori autem, si quid eius juri remissio praejudicaret. Nunc nihil de eo diminuitur. Obtenta enim remissione' potest uterque justa sua apud praetorem exponere :& tenet nuntiatio, quatenus juste nuntiatum est. Remissio autem utilis est
Reo, quoniam eatenus tantum cogetur opus restituere, quatenus ipsi non licuit. Aesi remissionem petere neglexisset, & suo jure fretus, in opere laciundo perseuerasisset: etiam si iniusta fuisset nuntiatio, non prius audiretur postea, quam restituisset. quicquid operis post nuntiationem factum esset. Neque enim debuit ipse quodammodo sibi jus dicere: sed aut pacisci cum
265쪽
1 6 M. ANTONII MvRATradversario, aut offerre satisdationem, aut praetoris opem implorare,quam sibi promptam ac paratam esse sciret. Est tamen, cum impune nuntiatio negligi potest, ut si nuntiet servus, si pupillus, sine tutoris auctoriatate, Et tunc quidem inutilis & supervac nea remissio est, potest enim nuntiatio it super haberi, etiam non petita remissioneia De fructuatio quaesitum est, ecquid valeret nuntiati ab eo facta: & num impune poLsit ei non pareri. Ac, siquidem procuratorio nomine nuntiet, quin valeat nuntiationem ini unquam dubium fuit. Sed quid si suo nomine, id est, tanquam fructuarius, nuntiet 3 Et distinguendum est. Aut enim, eius ipsius praedij dominus, in quo usus
fructus constitutus est, novum opus facere vult: & hoc casu fructuarius ei novum quidem opus nuntiare, non potest, itaque sinuntiaverit, nihil necesse habebit dominus petere remissionem eius nuntiationis
quae ipso jure nulla est: quo sensu remissio inutilis sore dicitur : sed habet fructuarius aliud remedium jure proditum i vindicabit enim a domino proprietatis usumfructum suum: aut vicinus aliquid facit in suo, quo minuatur jus eius praedij quo fructuarius frui
266쪽
OBSERVAT. IVRIs LIBER. I struitur: & hoc casu variatum est ab ant, quis. Iulianus fructuario etiam vindicationem servitutum dabat, cui consequens erat, ut daret & nuntiationem, & quidem
suo nomine. Alij, qui ei ut praedij,sic& se
vitulum vindicationem negarent, dicebant eum, nisi procuratorio nomine, nuntiare non posse: posse tamen ab hoc quoq; vindicare usum fructum suum. Iuliani sententia simplicior erat, & aequitate nitebatur. Contraria tamen recepta est: ut quae Semelius apta esset ex principiis juris civilis,& aeque cpnservet fructuario jus suum. Haec mihi veniebant in mentem, cons renti legem primam, Deoperis novi numtiatione,cum l. unica de remissionibus: e si sciebam, eius, cui plurimum tribuo, aliam esse sententiam. Cui si mea haec non' probentur, ego quoque me, noinvitus fatebor. Sed & in eadem illa l. uniaca, ubi legitur, detentionem, putabam legi
posse aut, defensonem, aut, retentionem, ut minus a vetere scriptura recederetur.
Emendatus Vlpian. l. s hereditari
267쪽
VErbas t Vlpiani in I si hereditas.
De test . tui. si bum G ex eo nepotem habebat,s nepoti tutorem δε- derit, habet disiceptationem, an aliquo casi non sit utilo datio. Ita enim legitur in optimis libris: cum in pervulgatis legatur, Aualiquo caseu sit utilis datis. Certe autem vulgara scriptura planior & apertior est, neque enim hoc dubitationem haber, num casta aliquo evenire possit, ut illa tu toxis datio non sit utilis: cum vel caeco perspicuum sit. si nepos ille,avo mortuo, in potestatem patris recidat, inutilem fore: sed num aliquo casu possit esse utilis. Elegantius tamen legi puto, ut Florentiae est, hoc enim dicit, an non evenire possit aliquo casu, ut datio sit utilis. Ponendum est autem, utrumque fit ille in potest te: alioqui enim omnis dubitatio tolleretur. Deinde Vlpianus casum illum, de quo dubitari poterat, exponit his verbis. 'putas proponas filium viso patredecessisse,qnepotem ex eo successisse viso auo. Tum exponit suam super proposita quaestione sententiam . quam & Pompo
nio probari ait, his verbis, Et fortius dicen-O . dum
268쪽
dum est, tutelam quoque lege Iunia Vellea confirmatam, nam I Pomponius libro sextodecimo ex Sabino scripsit valere tutoris dat onem. Cum enim confirmatum t testamentum, consequenter tutoris quoque datio val
bit in eo testamento sicripta, quod valet. A cursius autem mirifice laborat, in concipienda specie facti. Magnas enim difficuli
tes exoriri videt, sive uterq;, sive alter tantum, sive neuter institutus esse dicatur. Diu autem luctatus, postremo eo devenit, ut
AZonem sequutus, dicat institutum eme filium, ei autem substitutum nepotem,quod vulgo sequuntur & alij: quantum quidem ex ijs qui illos lectitant audio. Nam ego quidem non usque eo stultus sum, ut qui semel
eos ex bibliotheca mea exturbaverim, rursus in eorum somnijs, aut emendis, pecunia, aut legendis, tempore abuti velim. Sed
mihi quidem Accursij sententia hoc loco
probari non potest. Nam testator qui filiaum superstitem haberet, nepotem impune praeterire potuit, qui nondum ei erat heres suus. Quod si eum tamen patri substitutum esse dicamus, eius sebstitutionis haec videlicet sententia erit. Si filius meus me vivo morietur, tum nepotem qui mihi ex
269쪽
, 8 M. ANTONII MVRETreo est, instituo, eique, si mortis meae adhue tempore pupillari aetate erit Maevium tutorem do. Quo casu neq; de testamento,
neque de tutoris datione, quin per se valeat, dubitari potest. Et tamen castis aliquis ponendus est, in quo utrumque in dubium vocari potest, propter illa verba Iurisconsulti; dationem confirmatam, es confirmatum testamentum. Nam quod ita interpretantur, Confirmatum, id est, non ruptum, vel confirmatum, id est, construatum: multi, quamvis magni auctores non probanta Confirmari dicuntur ea, quae per se non valent: ut tutor datus a matre, ut datus a patre filio emancipato. Vt quae rescissione Ggent, hoc ipso intelliguntur valere: ita quae confirmatione, hoc ipso non valere. At iula substitutio, illaque tutoris datio, per subsistebat. Ita igitur existimo. Testator. instituto filio, nepoti quem ex eo habebat. tutorem dat. Si filius patri superstes sit, v let testamentum: sed tutoris datio nulla est. Quo enim tutorem filiosamilias ὶ Sed aecidit ut praemoriatur filius. Videri potest Nirumque corruere. Nam & nepos quasi adgnascendo rumpit id testamentum, in quo praeteritus est: & rupto testamento, qui
270쪽
quicquid in eo scriptum est irritum est. Sed auxilio est lex Iulia Vellea, quae ut multos alios ru mpendi casus abstulit,ita hunc quoque. Voluit enim eos, qui vivo testatore,in locum sirorum heredum ab eo institutorum succedunt, testamentum non rum pG
re, sed ex eo ipso testamento heredes esse:l. Gallus f. sequenti, de lib. &post. ubi ita logo. Sequenti parte. Accedentes in locum libri rorum non vult lex rumpere testamentum.
Et ita interpretandum est, Vt si & filium, Mnepotem, & pronepotem habeas, momtuis utrisque, nepos instituti succedens in sui heredis locum, non rumpat. Cur ita legendum putem. alio loco pluribus disseram. Nunc persequar verba Vlpiani,in quiabus vulgatam scripturam Florentinae ant pono : legoque hoc modo. Idem est ubi nopos vel heres institutussit, vel nominatim exheredibus. Dicit enim hoc quoque casu,n que rumpi testamentum, & dationem v terea