장음표시 사용
211쪽
melius ueriusq; legeretur, rit me qui comma Vsul non Aedilis, queadmodu legitur intelligat. Primos pro se oAediles a Dictatore creatos scribit Liuius ad finem lib.5. Ic leoc uelibus temporibus Consulis habuisse comitia Aedilium cum lium ex historia conflare potest. Cicero quoque pro Plancio Ct,isum consulem Aedilium comitia haliuille scribit. Et I H bto 4 ad Atticum in epistol a cuius initium est, Auere te certo scio. scribit Q. Metellum Nepotem Consulem comitia habere, cui bus Aeddis crearetur P.Clodius. Ego igitus sic sentio, non tantum imperil,suisse Aedilibus Curulibus,ut agendi cum populo ius haberent adeoq; uocandi comitiat tametii habendae comcionis ius haberent,ut cicero ostendit 3. in Verr. cum ait I suo iure se , quia Aedilis designatus esset,ex rostras ad populum le-quenti anno uerba facturum ad acculandum Perduellionis Verrem. Illud uero ex eo colligo, quod nusquam in hii otia legis a mus ullam rogationem ab Aedilibus latam : quodq; in Sena tusconsultis nunquam Aediles appellatur inter eos magistratus, Quos agere cum populo Senatus rubeat, sed Consules tantum, Praetores,& Tribuni pleb.Vt in Senatusconsulto quo Draelatorem a populo iuberi Senatus decreuit libro 7.Decad. 3. & in Senatusconsulto, quod est in octaua epist. Coebi ad Ciceronem. Vnde etiam commune argumentum erui potest, ex minorabns ma
ist ratibus solos fuisse Trib.pl. quibus ius esset agendi cum po/pulo Liuius enim ita scribit Senatum decreuis,ut Constit ad poΚ pulum ferret . quem uellet Dictatorem dici: si Consul noluisset,
Praetor urbanus populum rogaret: sine is quidem uellet, tum
Tribuni ad plebem serrent. Quod si aliis quoque magistratibus, ut Quaestoribus aut Aellibus ius suisset rogandi populi, hoc
seir quo mortuo nunciato sella sublata est. Ille autem qui comitiis Tributis esset auspicatus,Centuriata habuit. De Aedilisbus curulibus potest ambigi ,eX eo quod A. Gellius lib.5.ca. 0.eitit ex Pisonis tertio annali. Piso enim scriptum reliquit eo mitia ab Aedi Ie habita quibus creatus est Aedilis Cn. Flavius. Ex quo sequi uidetur non esse uerum quod diXimus, a Gonsulto bus creari reliquos minores magistratus Praeter Aediles Tridunos, plebis. Sane si uerum scribit Piso nec locus mendo us lit, concedendum erit primis illis temporibus ius sui e Aedilibus Curulibus Aediles creandi. Liuius certe Pisonem falsum dicere coarguit:unde sit,ut minus certum inde argumento duci pollit. Ac nescio an non ubi legitur, At Aedilis qui comitia habebat
212쪽
. LIBER SECUNDVy. 23 Prosecto senatusco sulto,ut plenum persectumq; esset, compre. Rhensi essent. Quando igitur apud Liuium toties reperiuntur Ae. diles Curules,& plebeii quosdam ad populum uocasse mulctas dixisse, uel dicendum est comitia de mulctae certatione a Trib. Pl.habita non ab iis qui mulctam dixerant: aut sane ab iis quae di Vimus,ea comitia eXcipienda sunt. quae de mulctar certatione habebantur,ita ut in hac tantum repotestatem haberent agendi cum populo,cirm de muleia,quam pro suo imperio alicui dixissent,ad populum certandia erat. Id quod ego uerius puto. lam. n. ab anno Vrbis 3 oo. Consules Sp. Tarpeius,& A. Aterinus Ita Bgem Centuriatam tulerant, qua omnibus magistratibus muleis dicendae potestas saeta est,auctore Dionysio lib. io. Atque ea est-Aterina,cuius meminit Gellius libro ii . cap. l . Et sane si Aedilibus Aediles creare licuisset,cum ad interregnum res redi bat,potuisset euenire,ut non creatis Consulibus re Dra totibus lamma Rei p. rediret in Aedilium Curulinum, qui iam creati ab Redilibus essent,potestatem . Neque enim tum uerum esse po/tuisset Rem p. absq; ullo Curuli magistratu esse.Atqui si reliquis minoribus magistratibus ius non erat agendi cum populo .neces C se est ut comitia habendi nulla his esset potestas. Consequens igitur est, ut Tribunos militares,& Triumuiros ta capitales φ no eiurnos & monetales dicamus creari ab aliquo maiore magistratu. Si quidem plebeios tantum rogarent Tribuni pleb. Porro autem ordinarios magistratus subrogandi munus proprium erat
Consulum, neque id Praetores uni leguntur si filiasse Consulibus praesentibus. Consules ergo illa comitia habere solitos necessario concedendum erit. Quod autem ad extraordinarios mapistratus attinet, ex his quae modo diximus, statui potest Consuli/ Dbus, Praetoribus,& Tr.pl. tantum ius suisse eos creandi. Ex historiae aut electione perspici potest modo Praetores, modo Tr. pl. interdum etiam consules habuisse comitia ad crcandos extraordinarios magistratus. Sacerdotum comitia Tributa Colabs habere debuisse ex quinta Ciceronis epist.ad Brutum colligi pdt.lllic enim ait mortuis Hiitio di Pansa coss. comitia sacerdotum necessario disserenda esse,donec res ad inter dignum rediisset, ut Consules auspica o ab Intellege lubrogat iniur. Atqui tum &Draetores& Tr. pl. erant Romae quibus si ius suistii ea comitia Lhabendi ,sacerdotum comitia non fuissent eo usque diffcrenda. eu
Consules subrogati essent. Verba Ciceronis hac sunt: omnino Pansa uiuo cintiora omni λ putabamur. Statim enim colligam
213쪽
F sibi subrogant. Deinde ante Praetoria sacerdotum comitia suissent. Nunc per auspicia longam moram uideo. Dum enim unus erit patricius magistratus auspicia ad patras redire non possunt . His postremis uerbis Cicero uult ideo moram futuram comites sacerdotum, quia au picia ad patres redire non poterant, qua diuerat unus patricius magistratus. Consulibus enim demortuis, comitia subrogalis consulibus habere non poterat Praetor. Quia
tamen patricius magistratus erat ideo non poterant patricii coire,quandiu erat Draetor ad Edendum interregem: quae solatum G erat rario subrogandi consules. Necesse igitur erat ad finem unque anni expestare, quo tempore nullus patricius magistratus impedimento erat quominus ad patricios auspicia redirent. QYs, ut hinc apparet ,habendis sacerdotum comitiis expectandum erat dum consules creati essent, necessario efiicitur solis consulibus ius suisse habendi comitia sacerdotum, quae ex lege Domitia habebantur. Ante legem Domitiam comitia Tributa, quae Pontifici ma X. creando habebantur, ab uno quodam Pontifice haberi solebant. Id quod ex T.Liuio colligi potest. Scribit enim H imito libri quinii Decad. . comitia Pontifici maκ. creandos ha/buisse Marcum Cornelium Cethegum Pontificem. Atqui consules Praetores , tum Romae erant, ut ex eodem auetore con sat. Unde efficitur Pontificibus etiam ius suisse habendi comitia Tributa. Post legem sane Domitiam eo existimo Consules h buisse comitia Pontificis mare quod certum sit sacerdotes colle. giorum a Consulibus creari. Non est auteem probabile Pontificem maX non potuisse habere comitia Pontificibus susticiEdis, clim interim unus de collegio Pontificum posset habere comi.
I ii a Pontificis maκ in quo si me sallit comeAura, in reliquis certe collegiorum sacerdotibus uerissimum est quod diximus . De legum iudiciorum qi comitiis Tributis facile est intelligere iis magistratibus licuisse habere ea comitia, quibus ius erat cum populo agendi. In historia autem legimus interdum Consules,ininterdum Praetores, saepe Tribun . pleb. ad populum de his re hus rogationes tulisse. Aetate Ciceronis rogatio de religione a P. Clodio polluta,et M. Pisone consule lata est: leκ Aure/lia de tribus ordinibus iudicum ab Aurelio Cotta Praetore lata L est deκ Gabinia Manilia, Vatinia a Tribunis pl. latae. Ac de per sonis quidem quibus ius esset habendi comitia Tributa, hacte nus De persona candidatorum pauca dicenda sunt. Plebeios magistratus petendi ius erat plebeiis talum hominibus, binosi ex
214쪽
LIBER SECUNDI S. 2 ssin gulis classibus Tribunos esse oportebat. Liuius lib.4. Dec. i. Multa prouidisse maiores nostros , qui cauerint ne cui patricio plebeiis magistratus paterent. Quae sane causa fuit,ut Clodius se plebeio adoptandum daret,ut Tr. pl. fieti posset. Et lib. 3.Dcc. i. Trigesimo sexto anno a pii mis Tr. p.dece creati sunt bini eta singulis classibus. Itam caulti est,ut postea crearetur. illud et reperio
apud Liuiu cautum talia de Tribunorum Aedilium ψ pl. perso
na ut eos magistratus gerere iis non liceret, quorum pater, qui
sella Curuli sedisset, uiueret. Verba Liuii sunt ex lib.γ . De cad. 3. Aediles plebeii erant Cn. Servilius,& QCaecilius Metellus. Seruilium negabant iure aut Tribunum pleb.su se aut Aedilem es.se, quod patrem eius, quem Triumuirum agrarium occisum a Boiis circa Mutinam esse opinio per decem annos saerat,umere
atque in hostium potestate esse salis constabat. Et lib.decimo e. iuidem Dec. Latum ad populum est,ue Cn. Seruilio fraudi esset quod patre qui sella Curuli sedisset,uiuo,cum id ignoraret,Tributius pleb atque Aedilis pleb. fuisset: contra quam sancitum legi bus erat. Candidati Quaesturae tam patricii quam plebeii esse poterant: tantumq; in us prouidendum erat post legem annalem , ut aetatem haberent lege dcfinatam:& ut emeritis decem annuis stipendiis, nullo infami iudicio a petitione reiicerentur. De qui
bus supra satis dictum est . In Tribunatus militum candidatis quid obseruandum esset, Polybius in sexto de Rep. explicat his uerbis: Designatis Consulibus postea Tribunos militum creat. Et quatuordecim quidem eX iis faciunt Tribunos, qui habent annua quinque stipendia. His deinde adiiciunt decem, quos creat ex iis qui supra quinque usque ad dece habent annua stipendiat Equites quidem qui dece omnino habent stipendia,pedites autequi sex,& eo amplius habent annua stipendia. Ex iis apparet notemere quosvis Tribunos militum fieri potui sed cum au.Ttibuni militum a populo crearentur, qui quatuor ordinariis urba/nis legionibus praeessent, singuli singulis millibus: nemo ad id deligebatur, qui non gessisset minimum quina stipendia.Erantq;
alii ueteres Tribuni militares numero decem , alii Iumores nuo mero quatuordecim. in quo etiam obseruabatur, ut nemo qui
equo meruiliat,Tribunus militum fieri posset, nisi qui decem stipendia haberet: cum interim satis esset pedibus, uel seX annos meruisse,ut inter ueteres Tribunos militares locum habere posset Horum ueterum Tribunorum molitarium meminit cicero te cunda m Verr. Μ.crepereius ex accerima illa equestri iam i/
215쪽
his D E c OMITIIS ROM. F milia & di ciplina L.Cassius ex samilia tum ad exteras res', tu
ad iudicandum seuerissima: Cn.Tremellius homo summa religione & diligentia: tres hi homines , ueteres Tribuni militares sunt de si gnati . candidatum ergo huius magistratus nemo se profite N iure poterat, nisi qui legitima illa stipendia consecisset: pedibus
quidem quinque aut seX minimum annos, equo autem decem .
Quod ad magistratus extraordinarios attinet, hoc unum lege fuisse cautum de candidatis repe rio, quod scribit Cicero in Rullum his uerbis: Quos tandem igitur Decemviros creari uult Se G primum. Qui licet Icges enim sunt ueteres, neque ex Cosulares,
ii quid interesse arbitramini,sed Tribunitiae, uobis maioribus suestris uehementer gratae atque iucundae. Licinia est leX , atque altera Ebutia , quae non modo eum qui tulerit de aliqua cura tione ac potestate sed etiam collegas eius, cognatos,affines exci Pit, ne eis ea potestis curatione mandetur. De sacerdotum compellioribus hoc primum annotandum est, quod scribit Cicero pro domo sua , sacerdotes horum de quibus agimus collegiorudimidia ex parte pati icios,ex altera pl. bcios esse debuisse. Uer H ba Ciceronis haec seni: Itaque populus Ro. breui tempore ne Regem sacrorum,neque Flamines, nec Salios habebit, nec eκ parte dimidia reliquos sacerdotes. Ex iis cosequens est, no temere quibusvis licuisse ea sacerdotia petere. Frustra enma plebeius pellisset si in locum demortui patricii suffici cndus esset sacerdos: di contra patricio locus esse non poterat, si pro demortuo ple-hcio sublii tuendus esset alius p Lbeius . Adscribendum etiam est hoc loco,id quod Cicero epistola quinta ad M. Brutum scribit rCiceronem nostrum in uestrum collegium cooptari uolo. Exur stimo omnino absentium rationem lacerdotum comitiis posse haberi. Nam et laetum est antea. .n. Marius cum in Cappado.
cia esset,lege Domitia factus est augur. Nec quominus id postea liceret,ulla lex sanxit. Est etiam in lege Iulia, quae leκ est de s
cerdotiis proxima, his uerbis, Qui petit, cuiusue ratio habebi. tur. Aperte indicat posse rationem haberi non petentis, Dion quoque scribit legibus cautum fuisse,ne ex eadem gente duo in eodem collegio sacerdotes essent. Et quoniam in collegio augurum erat ex gente Cornelia Faustus Sylla idcirco ut posset in id collegio cooptari Lentuli Spintheris filius,datus est a patre adoptandus Manlio Torquato.Hoc etiam loco animaduertendnm est,non perinde definitana legibus aetatem suisse petendi sacerdona,sicut erat in petessia magistratibus. Na praeter id quod legi.
216쪽
LIBER S ECUNDU S. 2 γmus apud Suetoniu.Caesarem septimo & decimo aetatis anno fa Reiu suisse Flaminem Dialem ex eo quod Cicero dicit se uelle ut Cicero filius in collegium Pontis cum cooptetur, intelligi potad modii adolescentes in collegia iacerdotum cooptari potuisse.
Si n. Cicero filius natus erat L. Caesare Sc C. Martio coss. queo admodum Cicero ad Att. prima epist. scribit: uix dii poterat a i . annos Cicero filius natus esse Hirtio & Dansa cois quo anno illa ad Brutum epistola scripta est. Εκ quo efficitur licuisse admo
dum adolescentibus ad sacerdotium peruenire. Nec tamen ante annu F. quo anno uirilem togam accipiebant iuuenes Roma. Bni id licuisse existimo: quando qudem ad eam usque aetatem pueri censerentur:nec ullam R.cip. gerendae potestatem haberent : in Pontifice max creando id proprie seruandum erat, ut non pos.set,nisi ex iis qui Pontifices, essent Ponti sex max. fieri. id quod hac ratione doceri poteli. EX iis locis quos supra eX Liuio cita. Ulmu S, apparet, mortuo Dont .ma X. a collegio ante legem quide Domitiam,alium cooptari solitum, qui Ponti sex tantum fieret tum deinde Doni. max. comitia habebantur.Si igitur aliunde po. terat desumi Doni. maX P eta numero Pontificum , necesse erat csemper uno augeri numerum Pontificum , quoties Pont. maX. moriebatur. Pone enim nunc octo Pontifices, qui erat num
rus ueteri lege definitus: si Pont.max. moriatur, substituto pro eo alio Pontifice, restabit numerus octo Pontificu. Quando eringo Pont praeterea max. populi suffragiis fuerit adiectus, nisi ex numero Pontificu sumptus fit collegi u Pontificu nouem editabit Pontificibus. Quod si rursus Pont. max. moriatur supersti. tibus reliquis Pontificibus necesse erit decem Pontificibus constare collegium,uno adiecto Pontifice.& alio Pont. max. crea. Dio:eodemq; modo semper auctum suisset collegium, ita ut cedito numero nunquam definitum esset: quod tamen absurdissimuest. EX numero ergo Pontificum populus creabat Pontificem maX. nec se Pontificatus maximi candidatum profiteri quisquapoterat,qui Ponti sex non esset. Quod uero saepe in historia Livii reperimus eundem hominem duo sacerdotia gessisse,argumeto est non perinde atque in magistratibus uetitum fuisse, ut duo quis sacerdotia gereret.Sane poli quam lege Domitia a populo dari coeperunt, minus id factitatum reperitur, quia scilicet comi Stiis ratio potius haberetur eius qui nullo iungeretur sacerdotio, quam eius qui aliquod iam sacerdotium haberet. Ac de perso.
ni quidem, propter quas habebantur comitiis Tributa, satiae. Dei aceps
217쪽
rt 8 DE COMITII y ROM. F Deinceps sequitur, ut de pei sonis ius suffragh habentibus diea.
mus. Omnibus ciuibtis Rom. quibus clata erat ciuitas cum iure
su gii licebat comitiisTribulis suam dicere sententiam. Simul enim cum pleno iure ciuitatis tribum accipiebant,in qua sussi pium serrent .Liuius lib. S. Dec. 4. De Formianis Fundanis 3 municipibus& Arpinatibus C.Valerius Tappo Tr. pl. promulga/uit, ut ii suffragii latio cnam ante sine sui Tragio habuerant ciuit tem) est. Huic rogationi quatuor Tr.pl. quia non eX auctori tate Senatus serretur cum intercedcrent: edocti populi esse non G Senatus ius suffragium quibus uelit impertir destiterunt inco plo. Rogatio perlata est, ut Aemylia tribu Formiani de Funda, ni in Cornelia Arpinates ferrent . Atque in iis Tribubus tum primum eκ Valerii plebiscito censi sunt. In hoc Livii loco mul, ta sunt obseruatione digna. Primum populi proprium ius suissedare ciuitatem,ut in ea re nil opus esset auctoritate Senatus. Vnde fit, ut nusquam reperiamus ciuitatem datam , nisi rogatione ad populum lata. Quarum rogationum eta empla mulla eXlant in orationibus pro Archia poeta & pro Balbo. Deinde iis de/H mum civibus suas tribus fui: Ie, qui pleno iure ciues essent: hoe est cum iure suffragii. Vnde fit,ut quoties datam ciuitatem reperimus absque iure Iuffragii, nullam reperiamus mentionem tri/huum. Contra autem quoties tribuum mentionem factam uide mus, propter aliquos nouos ciues , simul intelligere possumuscos pleno iure ciues lictos. Postremo ciues tantum eos censeri
solitos,qui suas quasdam haberent tribus. Nam qui ius suffragii non habebant,honoris potius causa ciues erat, quemadmodum de Campanis equitibus scribit Liuius, & de Ceritibus A. Gelini lius lib. i5. cap. 13. quam ut onus aliquod ciuitatis serrent. Me rito igitur fiebat,ut nihil ad eos census attineret: qui potissimum ad onera Reip.aequabiliter sustinenda institutus erat. Illud ergo certum est omnes ciues qui in tribus Romanas descripti erant, ius habuisse suffragii latendi: etiamsi tribu moti essent facti. πιrarii a Censoribus aut publico iudicio, modo ne simul notae causa in Ceritum tabulas relati essent. Tribu. n. mouere nihil aliud erat v tribu mutare iubere,ut docet Liui . lib. s. Dec. s. At qui in tabulas Ceritu reserebantur,iure suffragii privabant,ut docet A. R Gellaib. i5.c. i 3.& Asconius.Veru an hi soli ius haberent suffragu, ualle dubium est . Latini enim in tribubus Romanis non erant ante legem Iuliam,qua Latinis & sociis Italiae populis ciuitas data est:& tamen ius habuisse suffragii in comniis Tributis
218쪽
LIBER SEC DVS. 2 9uidentur.Livius.n .libς. Dec. 3.ita scribit: Testulis uel ut Ualla legit Testibus datis Tribuni populum summouerunt : sitella
adlata est,ut sortirentur ubi Latini Astragium ferrent. Quae ueroha indicant non modo Latinos tum descriptos in tribus Romanas non fuiste t alioqui nihil sortitione opus suilset,ut in qua tri-hu suffragium dicturi erant, cd stare posset: sed etiam suffragium habuisse. Vnde uidetur sequi non solis civibus Romanis ius suisse suffragii. Ea sane quaestio difficultate non caret:nos tamen conabimur aliquid lucis adferre: sed ita ut suum cuique relinqua/mus iudicium,ut si minus probent quod dicemus .aliud sequantur quod uerius iudicabunt. Latini omnes ciues Romani non fuerunt nisi post legem tuliam, ut docet Cicero pro Balbo: quae Ieκ lata est initio belli socialis. Multas tamen reperio eos ratio nes habuisse uiritim perueniendi ad ciuitatem, quae aliis populis non paterent. Una ratio erat per legem cuius meminit T. Liuius lib. I . Decad. s. Lex sociis ac nominis Latini,qui stirpem ex sese domi relinquerent, dabat ut ciues Romani fierent. Alia erat cu ius meminit Appianus libro secundo bell. ciuilium ubi ait Lati nitatis hoc ius fuisset ut ciues Romani fierent, qui tu Latinis coloniis magistratum gessissent. Quanquam ergo Romani ciues amitterent ciuitatem si in Latinam coloniam nomina dedissenti ut docet Cicero pro Caecinna,& pro domo sua: hoc tamen iure poterant in ciuitatem redire, si magistratum in ea colonia Lationa gessissent. Alia item ratio fuit per legem Seruiliam, qua Lati nis ius erat ciuitatem assequi in locum eius quem accusando da. nassent repetundarum. Hanc legem tulerat C. Servilius Glaucia. ut docet Ascon. pro Scauro. Quod autem ea lege Latini assequerentur ciuitalem,cic.pro Balbo ostendit his uerbis: An accusaὸ tori maiores nostri maiora praemia quam bellatori esse uolue omni Quod si acerbissima lege Seruilia principes uiri ac grauissimi & sapientissimi ciues hanc Latinis, id est foederatis, uiam ad ciuitatem populi iussu patere passi sunt. Alias uero etiam leges fuisse, quibus Latinis praemii loco ciuitas proposita esset, paulo post idem Cicero indicat his uerbis i Num landos igitur factos
populos Latinos arbitramur aut Seruilia lege aut caeteris , qui bus Latinis hominibus erat pro post tum aliqua ex re praemium ciuitatis. Porro aut quod dixi Latinis data ciuitatem lege Iulia, de iis accipi debet qui in Italia erant populi Latini nominis. Certum. n. est ex Suetonio in Cesare post eam lege adhuc fuisse multas Latinas colonias,quae tamen ciuium Romano Iu non erante
219쪽
Lro DE COMITIIS ROM. F sed eo iure quo cii nominis Latini erant ante ciuitatem uniuerso Latio lege Iulia datam.Verba Suetonii haec sunt: Decedens ergo ante tempus colonias Latinas de petenda ciuitate agitantes adiit.Vtetia excipiantur hi, quos primis teporibus in ciuitatem receptos igimus. Quod si tam multas rationes haberent Latini adipiscendae ciuitatis Romanae, accidere poterat, ut quinquennii spatio ,quod erat tempus inter censuras interiesium, multi Latini ciuitatem assequerentur,qui tamen adhuc nec censi essent, nee
in tribus Romanas adscripti. Nam & lib. 8. Decad. l. legimus G Lanuvios, Aricinos,Nomentanos & Dedanos, qui omnes Laotini erant,ciuitate donatos, post quinquennium demum censos
fuisse,& in duas tribus Metiam & Scaptiam descriptos: quae trihus tum primum propter eos additae sunt. At enim si pleno iv. re hi ciues essent,ius habebant suffragii . Verum qui tribum ashuc non habebant, quomodo ad suffragium uocari poterant cAn sorte id decernendum erat Ut qui certa adhuc tribu non essent in ea suffragium ferreni,cui sorte id obtigisset.Haec proso fib esset tolerabilis interpretatio loci T.Livii, ut de iis Latinis H intelligeretur, qui ciues quide iam essent saeti per eas leges quae tum erant, sed nondum in tribus descii pii: si uerum esset pleno iure que quam ciuem esse potuisse, adeoS: suffragii ius habuisse,
qui nec census esset nec tribum haberet. Id uero nequaquam adsmittendum esse uel hinc uideri potest, Q, Ceturiatis comitiis nemo suffragium ferre poterat, qui censum suum professus non esset. Describebantur enim ex censu centuriae. Et noui ergo illi ciues,si censi non essent, Centuriatis comitiis ferre suffragili noPoterat. Porro autem dicere ciues ius suffragii habuisse in unius I generis comitiis, qui in alterius generis non haberent, ineptum est,& ab omni ratione alienum. Verius ergo est,quod paulo ante annotauimus, neminem ciuium Rom. ius suffragii habuisse, priusquam census esset,& in aliquam tribum adscriptus r tametsi caeteris in rebus pro cive se gerere posset. lam uero si nemo potest iure Romano duarum esse ciuitatum ut ait Cicero pro Co
rinna & pro Balbo,nec sane iidem poterant esse Latini, & ciues Romani. Titum ergo Liuium de nouis quibusdam ciuibus no intellexisse,uel hinc argumetum accipi p0test, quod Latinos ap/ς pellat. Neque enim uera esset appellat lo eos qui ciues iam essent Romani, Latinorum nomine appellare: praesertim cum Latino/rum appellatione semper socii Latini, nominis intelligantur, a ciuibus Romanis adeo diuers, ut ne ii quidem Latini, qui in coloniam
220쪽
LIAE R S ECV DNV 2 22t Ioniam Romanam nomina dedissent , ciues Romani essent, quemadmodum T. Liuius lib.4. Decad.4. a Senatu iudicatum esse dicit in causa Puteolanorum, Salernitanorum, & Buxentio norum. Neque uero dici potest de iis Latii municipiis eum lo. cum intelligi, quae ciuitate donata erant. ut de Tusculanis, La/nuuinis, Aricinis , Nomentanis aliisq; huius generis. Habobant enim iamdudum illa municipia suas tribus . Quapropter sortitione opus non erat, ut appareret in qua tribu suffragium serrent. Aliud ergo nobis inueniendum est,unde illius loci explicationem eruere possimus. Foedus tum Latinis ictum esse Cicero pro Balbo scribit Sp. Cassio& Posthumio Cominio Coss. anno Vrb. 26 i. De hoe foedere Dionys. lib. 8. ita loquentem Sp. Cassium introduciti Latinos Romanorum consanguineo' urbis tamen Romae dominationem, & gloriam iniquo semper
animo serentes, in amicitiam adduXi,concessa eis ισοτρολιτεια,
ut iam non aduersariam sibi Romam uocent, sed patriam . Et paulo posti Sp. Cassius quam plurimos potuit Latinorum de Hernicorum , euocauit ad suffragium serendum. Qui frequentes conuenerunt,ut propemodum plena peregrinis esset ciuitas. Quo a Uirginio animaduerso, iussit per compita proclamari,ut omnes peregrini Romam eNirent, dato ad id perexiguo tempore. Tum Cassius contra edicio iussit omnes in urbe manere , quibus concessa erat ισο νολναμα,, donec leπ perlata esset. Ex iis Dionysii uerbis intelligi potest foedere concessam Latinis ἰσοτρολιτμαν, hoc est communem,& parem O Romanis Reip. gerendae curam. Tum illud evocatos ἰ- την La. tinos, quos Cassius urbe exire noluerit ante legem perlata. Ex quibus cum T. Liuii uerbis collatis colligo Latinos cum Romanis suffragii ferendi potestatem habuisse. Neque enim sortie- dum fuisset ubi Latini suffragiu ferrent, si omnino suffragio emclussi suissent. Illud nunc quaerendum est: Virum beneficio tanotum, & permissu eorum magistratus, si haberet comitia, Latini ad suffragium dicendum admitterentur,an uero pro suo iure ae per legis sui cum Romanis laederis ius haberent suffragii. Ego ut potius credam liberalitate Romanorum magistratuum. Latinos ad suffragium admitti, quam suffragiis ius habuisse, hae potissimum ratioue adducor quod in historia C Gracchi legimus socios Latinos urbe exire iussos, ne tum Romae essent, qua do legibus Gracchi ferendis tribus in suffragili uocaret. Quo pertinet
illud ciceronis pro Sestio: Nihil acerbius socij Latini hi te solitis ta