장음표시 사용
61쪽
c VER RATIO nibus diu intendere tum quia in illis tota vis naturae&spirituum concoctioni Vi 'b igellioni ciborum mancipata est, qua si vido lente per speculationem: bstrahatur, nece sario maligna erit concoctio,i multae nascentur cruditates tum quia caput impletur Vaporibus, qui mentem obnubilant,vi dolorem, si acrius ingenio colendas, adferunt. Denique opus illis est crebra corporis exes citatione, vel medicamentis quibus corpui 4 vacuetur: itaque etiamsi diu videantur vive ire corpore Tamen animo S ingenio parum iuunt, cum exiguo tempore ad functiones animi sint idonei,, maior pars tempori
debeat impendi obsequio corporis. Quod quid aliud est,quam animum sit carnis hoc est sui mancipii, facere mancipium P Talis vita non decet hominem, praesertim Chri
stianum,cuius omne bonum spiritale est, functionibus mentis ac corporis,sensuum qmortificatione comparatur.39 His adde , eos qui debilioris sunt naturae, si temperate vivant, multo esse securiores de sua valetudine S vitae productione, quam sint robustissimi quique inordinate viventes. Illi enim sciunt se non habere ooxios succos in corpore, Vel non ea Copia ut morbum possint creare illi vero necessario plurimis huiusmodi succis aliquot ono-
62쪽
VALETUDINIS ' CONSERVANDAE. cy
rum tractu replentur; qui sensim magis ac magis putrescentes, leui occasione inmorbum grauem saepe letalem evadunt. o. statur Aristoteles in problematibus, fuisse suo tempore quemdam Philosophum. Herodicum nomine, qui etsi omnium iudicio debilissimae esset naturae, Sc tabe laboraret, tanaen artes δαιτmnγιῆ quae victus rationem prς scribit ad centesimum annum per uenerit memini eiusdem Plato lib. . de Repub Galenus lib. de marasmo, & lib. de tuenda sanitate refert, extitisse suo tempore, Quemdam Philosophum, qui librum edi- erat, quo docebat qua ratione posset quis penitus expers senij conservari. Merito qui dem id tamquam vanum reprehendit Ga- lenus tamen artem non fuisse omnino v i nam, Qualuisse ad vitam producedam,ipsuPhilosophus suo exemplo ostendit. Cum enim ad octogesimum annum peruenisset, adeo esset exhaustus, ut nihil ei prieter ossa de cutem restare videretur, arte tamen i moderatione victus singulari essecli, ut non nisi lentissima tabe confectus tandem occumberet. Idem Galenus lib. I de tuenda
sanitate ait Arie in quae diaetampraescribit, eos qui ab ipso ori indecin corpus non sunt fortiti senstibus instis, ct ab omni morbo dolore alienos,ad summam semcitutem perMe-
63쪽
Odiise Deinde addit de seipso Ego vero m. eis nec salubrem corporis flatum ab ipso ortus iactin , nec vitam plane liberam egerim, odo hac tamen ipsa arte sin, post 28 aetatis annum ne mimmo quidem laboraui morbo, nisi iis illysii diaria febri ob asstudinem aliquavso laeui coniracta. MI, Neque solum ad extremam senectutem ibibi
morboiu S dolorum expertes perueniunt risi , . uo iobrietatis curiores, sed etiana in ipsa morte hiuir
L doloribus non affiguntur: quia non vi illata naturae, sed implici resolutione, humidique radicaliscosumptione vinculum ani taloma S corporis dissoluitur : sicut lampa citi sponte sua absque strepitu extinguitur Olco litconsumpto Sicut enim lampas ardens tri iii bus modis potest extingui, I vi extrinsecus titi illata, ut cum flatu vehementi extinguixus ilia 2 Uusa multa aqua, qua olei bonus liquor opprimitur vel corrumpitur 3 sotius olei consumptione ita etiam vita humana quae instar lampadis ardentis tribus modis ex hetingui si, let. I. Vi externa v. g. gladio,igne, sustocatione 2 humorum noxiorum abundantia, vel qualitate maligna, qua humi Sdium radicate opprimitur, vel destria itur v3. cum ipsum humidum a calore natiarali longo temporis tractu absumitur,ac in ari iras difflatur,quod eo si modo quo aqia Ca-
64쪽
lida vel oleti in calidum consumitur a calore sibi ab igne impresso. In primo S secundonaodo magia fit naturae turbatio, ac proinde necesse est magnos sentiri dolores, si ea
res duret quia temperamentum Vi contraria euertitur,d vinculum natura violente
dissoluitur. At in tertio nullus vel exiguus est dolor , quia ab intrinseco temperamentum sensim dis luitur, tumidum primig nitimi ita quo maxime vita consistebat unal Cum Calore innato consumitur Dum enim humidum illud minuitur, simul minuitur calor illi insertus,& consumpto humido,si- mul extinguitur calor: sicut in lucernis accidit. Hoc modo moriuntur plerique, qui ex actam diaetae regulam seruarunt, nisi forte 'i extrinsecus illata pereant. Cum enim per diaetam noxios humores culteni , nihil in se habent quod temperametum Violente pos. sit destruere, aut calorem naturalem Opprimere' ac proinde necesse est ut vivant, donec humidum primigenium una cum calore insito sit ita consumptum,ut non sufficiat ad animam in corpore ulterius retinendam. Simili modo moreretur homo, si calor naturalis etiam humido saluo desineret a Deo conseruari vel si ipsum humidum diuina virtute subito consumerctur.
Quintum COMMODvM bbriae di taeest, i a. quod
65쪽
Eb ,., qudd corpus redd xlQuς, gilo, VegςIum, iii cith, ibotri ad omnes suos motus expdditum Graua ibu, iuAoi men enim,natur oppressio,&r rdix py0 s iis uenit ex huna orum redundantia, qui Vias ihi spirituum obstruunt, x iuncturas obsident, nimiumque humectant. Itaque sublata bu lii morum copia per diaetam, tollitur causa blius grauaminis dotarditatis, laxantur viae spirituum. Deinde per eamdem diaetam se, hiuvi concoctio sit bona, dc probus conficiatur sanguis, ex quo deinde puri S copioli su p. peditantur spiritus, a quibus Omnis Vigor si, agilitas. Attulimus commoda quinque , quaes0cdMMQ brietas adfert corpori. Videamus nunc quae
is praestet animo. Ea similiter ad quinque re
τη Primum sit qu5d incolumitate mi vi
PR EsrΑrgore praestet tensibus externis benius emin
ε Narsus vide di in senibus potissimum hebetatur, c quod nerui optici humoribus superficiis, aut vaporibus obsideantur quo fit ut spiritus animalis qui visioni deseruit, vel obscure tur, vel non possit ea copia subministrati, quae ad acute cernendum est necessaria. Hoc impedimentum tollitur, vel QItum minuitur sobrietate victus S potus, abstinentia ab iis rebus, quae caput fumi ina lplent,qualia sunt pinguia omnia,S maxilli ilatatu lto'
66쪽
VALETvDINIS CONSERVANDAE. 6sbutyrum copiose assumptum , vina potentia, cereuitia crassa, vellet bis caput tentantibus medicata.
Sensius audiendi impeditur lium oris su-que peruacanei S crudi ex cerebro defluxu in Organum auditus, vel in neruum qui ei deseruit hac enim ratione fit, ut homo ex ea parte, in quani defluxio in cubit, sit surdus, vel grauiter audiat. Talis defluxio facile arcetur c praeuenitur sobrietate victus. Et postquam accidit, sicut medicamentis potest tolli iiii forte sit inueterata, S sedem fixerit ita etiam per diaetam praesertim si topica quaedam simul adhibeantur. Sensiis gustandi potillimum vitiatur pra-M uis humoribus organum ipsius imbuentibus ut ii biliosi humores, vel acidi,vel salsi lingua ni faucesque occupent siue isti veniant ex capite, siue ex stomacho, cuius interior tunica cum illis organis continuatur Omnia videbuntur amara, acida , vel salsi. Hoc vitium tollitur congruenti diaeta, qua etiam fit, ut communes cibi S panis siccus
melius sapiant homini moderato,& plus ei Voluptatis asterant, quam gulae dedito pretiosi S: exquisite conditi Sublatis enim vitiosis succis, qui stomachum S organum gustus inficiebant, cάνορεξίαν vel fastidium inducebant, redit appetitus sincerusci-
67쪽
boriani sensus, ac naturalis voluptas. Simili xi et fi modo conseiuat sensum odorandi 5 tan illuxigendi. cholia. Fateor tamen, longa tandem senectute halicii vigore ni sensuum, praesertina oculorum S inescuaurium, naultiun hebetari,ac sero extingui noti quia temperamentum Organorum , Uti 1 et reliquarum partium, paulatim dissoluitur, i tofuconsumpto sensit humore radicati, S ca itore innat, quo fit t&temperamentum euadat sicciusquam Oueniat sensia una ope rationi,di omnes meatus ac pori pituita ir gida repleantur, quae omnibus an in se iunctionibus maxime aduersatur. Sicut enim senes interno corporis temperamentorium
siccissimia frigidissimi ita excreta entitiis succis humidissimi, adeo ut senium nihil sit aliud quam frigus&siccitas tempCratoemi, ex contumptione humidi radicatis. Catoris innati proueniens, quibus necessario pituitae frigidae copia toto corpore est Oi,
Alterum COMMODv , quod dixta b. 'raria confert animae, est, quod valde minuat ac mitiget affectus seu passiones, praeserti in irae& melancholiae,tollens in his excessuro&inordinatum impetum Idem facit Circa affectum delectabilium gustus&tactias N imerito etiam ob hunc effectum ista ratio
68쪽
vitae in magni aestimanda Turpe enina est
esse irae impotentem,esse subiectum melancholiat M tristissimis phantasiae curis esse mancipi uia gula: dc ventris, caeco Fimpetu in esculenta di venerea effundi. Neque -lὰm turpe ac viriliti aduersum, sed etiam valetudini noxium ac apud honestos probrosum. Hisce malis sobrietas facili negotio imςduxur, partim subtractis,partim correctis humoribus, qui illorhina causa. Sod enim humores sint causa talium passionum,apud Medicos S Philosophos est notiisimum, S l consi at experientia. Videmus enim , eos qui biliosis humori bus abundant, esse iracundos S praecipites:
qui melancholicis,cotinuo moerore ac metu confici: ii humores isti in cerebro inflam mentur, phrenitidem dc maniam procrea
re si acidus humor stomachi tunicis sit impactus, assiduam famem S voracitatem di feruidi sanguinis in corpore sit copia, incitare ad libidinem, praesertim si materia aliqua flatu lenta sit coniuncta Ratio est, quia aia fectus animi sequutur apprehensione phantasiae,ut ex philosophia notum est phantasiae autem apprehensio est conformis dispositioni corporis, S humoribus qui in corpore dominatur. Hinc biliosi somniant ignes, incendia, belli, taedes melancholici t
69쪽
nebras, senera, sepulchra, spectra, fugas, ' Dipia
solicas,& tristia omnia pituitosi pluuias,la libaiccus, flumina, inundationes, submersiones 4 ore, a naufragia sanguinei, volatus, cursus, con cavi uiuia, cantus amores. Somnia vero nihil agdax aliud sunt quam phantasiae apprehensiones, libet iceteris sensibus sopitis. Vnde sicut in sona vocifnis, ita etiam in vigilia phantasia pleraque nera apprehendit consentanee humori S 'ua - ea Itali praeualenti, praesertim primo obiecti ap- plerpulsu, priusquam a ratione corrigatur S di te, rigatur. Itaque excessus istorum humorum putperuertit naturalem phantasiae statum d talapprehensione. Bilis enuia,quia amarissu a, br naturae maxime aduersa,facit ut phanta iusia dictum factsimve alterius, vel quidlibet si aliud quod displicet , apprehendat ut sibi vi
aduersum, inimicum , iniuriosulo M quia Ilium o ardens est, impetuosus, facit ut apprehensio sit velox Sc vehemens, incitetq; iadicierem mali repulsionem, vindictam. Huiso melancholicus est grauis, frigidus, siccus, torpidus, acidus, atro colores, ccordi valde infestus. Itaque facit ut Phantasia apprehendat omnia tamquam infesta, inimica, tristia, tenebrosia Ratione autenafrigoris & grauitatis fit ut no incitet aes mali repulsionem , sicut bilis quae leuis est sect iri luci metum, fugam, cunctationem Pituita
70쪽
frigida est, humida unde fit ut apprehensio ad omnia sit tarda, languida, absque vigore, acrimonia, alacritate. Itaque bilis facit ut homo sit iracundus, praeceps, Velox, audaX,VChemens ,rixosus, morosus;ad quidlibet indignetur, iuret, maledicat, clamet, vociferetur. Hinc tot iniuriae, pugnae, vulnera,caedes in genere humano. Nam etiam ea quae in ebrietate patrantur,ex furore bilis plerumque proueniunt, vino bilem augente, accendente Melancholia facit tristes, pusillianimes, meticulosos, solitarios, cogitabundos, desperabundos. Et sicut bilis ad
breue tempus, dum feruet, rectum mentis iudicium peruertit; ita melancholia fere assidue, maximo ea quae cerebrum occupat, vel tetros vapores sursum ad cord caput ex hypochondriis emittit Pituita efficit lentos, languidos, somniculosos, meticulosos,
obliuiosbc denique ad omnia praeclara inutiles Etsi enim humor iste non ita sit corpoli infestus, sicut bilis& melancholia,est tanten maxime aduersus functionibus animae: quia frigore suo vigorem spirituum hebetat,m humiditate cerebrum, meatus spirituum nimium humectat. Omniblis hisce malis magna ex parte tmedicinam facit sobria diaeta. Hac enim adhibita, sensim minuuntur pravi humo-