장음표시 사용
41쪽
naendum hieme quam aestate , eo quod hieme ventres teste Hippocrate ea. i. aphor. s. sint calidiores , dum propter
frigus ambiens calor a circumferentia concurrit ad centrum , seu ad intima viseera: aestate vero languidiores, ob causam contrariam . nimirum quia calor ab intimis patatibus euocatur ad circumferentiam,& dissipatur Pari modo hieme utendum siccis calidis ob copiam pituitae, quae tunc redundat, dc non dissipatur: a state potius humidis, refiigerantibus quia per calorem aeris ambientis magha fit humorum dis cussio,& corpus arescit. Respondeo, Iuxta Medicorum placita ita videri faciendum non tamen anxie aut minute , sed prout se offert commoditas. Quod si non adsit commoditas, non est magnopere curandum. Nam si opus sit diaera sicciore ut hieme, S quando diuturnae pluuiae, facile est augere quantitatem panas,oc minuere quantitatem potus ac obsoniorum humidorum. Copia enim potus&humidorum quae tempore sicco iuuat, eadem
si humida aura de subfrigida per aliquot
dies sumatur, nocet, destillationes, raucedines ac tusses procreans Quando vero
opus est diaeta humidiores, augeri potest
mensura potus, addita vino maiore aquae
42쪽
VALETvDINIS CONSERVANDAE. squantitate;vel loco vini potest assumi tenuis cereuitia . quae satis hunaectata refrigerat. Hinc sancti Patres olini non videntur huius discriminis temporum magnam habuisse
rationem , unam eamdemque mensuram, S inius generis cibumi potum per totuna annum conitituentes: tamen ciuitiis me Vixerunt. Nunc tamen in monasteri; hac in re fatis valetudini est consultum, Ut congruentia tempori edulia praebeantur ex quibus qui sobrietatem sectari volunt, tibi naaxime accommodata possunt seligere. Altera dubitatio est, Vtrum illa mensura
de qua diximus , una resectione an pluribus
sit timenda. Respondeo Etsi veteresim ais ne qui temperantiana eximie coluere, narefectione contenti fuerint, idque vel post ' solis occasum, vel hora diei nona, seu tertia post meridiem: ut refert Cassianus collat. 2.abbatis Moysis c. s. dc 26. tanaen multi conuenientius censent ut senes bis reficiantur , distributa in duas partes supradicta mensura. Ratio est; quia cum senes ob imbecillitatem non possint multum una vice assumere, expedit ut saepius comedant, sed modica quantitate. Sic enim fiet ut non
grauentur cibo,& facilius concoquant. Itaque in prandi poterunt sumi 7. vel 3 vnciae, vesperi . vel 4, aut contra, prout cuilibet
43쪽
bet est commodius. Verum in istis diuturna consuetudo magnam vim habet similiter&corporis dispositio. Nam si ventriculus pituita frigidai lenta abundet, magis e pediens videtur, ut semel tantum comedat: quia multum temporis requiritur ut illa concoquatur Vel extenuetur idque ipsa experientia abunde compertum habeo. Si ta-nacia refectio in vesperam differatur, proderit meridie modicum quid sumere, praesertim quod iuuet ad nimiam ventriculi humiditatem exsiccandam. Vel si meridie prandeatur tale quid expediet sumere vesperi v. g. passulas cum pane, vel imilia. Maxime enim ias qui ita affecti curaa adum, ut humiditas ista stomachi, quantum fieri potest, corrigatur quia inde stomachus
flatibus, de caput nebulis lentoq; phingio re oppletur Sapientia, inquit ille, inscco residet, non in paludibus se cunis unde Heraclitus Lux fluca, anima sapientis ima. Obsiciat aliquis aduerius ea quae diximus, a praestantibus Medicis improbari, et quis certam cibi Sc potionis sibi praefigat
mcnsuram, praesertim modicam Rhua hac ratione stomachus contrahitur, cita illa quantitate consuescit, ut si contingat ana excedi notabile gravamen de laesionem sentiat, dum supra consuetum distenditiar. Moa
44쪽
Q Dd inconani ad uni ut uitetur, suadent non sieruari eumdem modum , sed aliquando plus , aliquando minus assumi. Quod videtur etiam ab Hippocrate confirmari aphorismo ' sedi i ubi ic scribit Etiam insanis pericia in es alae tenuis, constituti exa si victus quomam delicia grauius feriunt ob hoc igitur tenuis es exae Iusetucius periculosus es magis quam pauo plenior. Respondeo , Hoc placitum Medicorum 14 locum habere in j qui eumdem temporantia tenorem praestare nequeunt propter crebras occasiori es conuiuiorum S symposioriana, tuas ipsi vel non possunt,uel nolunt vitares neque ita domitam habent gulam, ut inter epularum afflaentiam, solixam in de rationem possint seruare, alios prccsertini suo exemplo S sermone ad indulgendum gerito excitantibus. Tunc eni in si multu nise inferciant, sentient aliquid incommodi
Ob Causam aliatam Sechis de ij qui sibi ab
huiusmodi vel occasionibus, vel excessibus Pollunt ca re,&eamdem vitae rationem tenere. His enim congruentissima est certa metas Lira, prae tertiano debiles sint aut senes ut experientia uario ipsa conuincit. Nec refert quod interdum occasione aliqua Montingat hanc mensura excedi quia unus
45쪽
8 ERA RATIO aut alter excessus parum nocet, modo statim ad solitam sobrietatem redeatur, tanto p ς, pque minus ui sequenti refectione sumatur, puel ea penitus omittatur. Vt ii modice pran- δ' dere aut coenare consuetus plusculum sum mepseris in prandio,abstineto a coena: si in coe
na excessisti, abstine sequenti die prandio. ' ψ
Itaque hoc incommodum non est tanti, ut 'propter illud vitandula certa mensura, quae ordinarie seruetur, sit repudianda; cum ex- cessus aliquis, modo rarus sit, etiam senibus de debilibus parum noceat. Per 2 Si tamen excesssus sit creber multosque dies duret, graue nocumentum sentient, gςψpraesertim debiles, senes qui antea certae naensurae erant addicti Narrat Auctor no ster cum ab anno aetatis 36 usque ad s. solum a. uncias cibi,S potus sumpsisset, optima semper valetudine se Medicorum vhortatui amicorum importunitate fuisse inductum viduas adhuc uncias tum cibo, tum potui adderet. Hunc vero etsi mod1- cum excessum decimo die grauissimos illi morbos attulisses, dolorem lateris acerri imum, angustias pectoris, & febrem yy dic 'rum adeo ut Medicis iudicaretur depoti lius, nec potuisse curari nisi restituta priori
consuetudine. Novi Nego quemdam , Mi
cum multis annis solitus esset tantum c--
46쪽
vALETvDINI CONSERVANDAE. 49 nare, modica dumtaxat re eaque sicca in ridie assumpta, hortatu multorum coepit
paulo amplius , eaque humida, meridie
Comedere. quae res post decem vel duodecim dies tanto stomachi de intestinorum dolores per aliquot hebdomad, illi attulit, vi moriturus videretur et in quos dolores, cum bis multis medicamentis, magnaque doctissimorum Medicorum industria esset Curatus, bis relapsus est. Cumque iam tertio
per aliquot dies affligeretur , venit illi in
mentem mutatae consuetudinis, de re diligenter expensa, sibi persitasit hanc esse causam tanti mali quare statuit illam repetere. Quo facto, mox primo die coeperunt dolores minui, itaque intra quatriduum decreuere, ut nihil amplius praeter magnam corporis debilitatem remaneret quae tamen Scipsi paulatim sobriae illius 3 siccae diaetae praesidio sublata. Non enim multitudo ciborum S deliciae naturam debilem corroborant , sed modica quantitas viribus re spondens, doqualitas temperamento On
Neque Hippocratis aphorismus supra 1 s
altatus huic nostrae sententia aduersatur. quia ille loquitur de victu tenui, id est parui alimenti, eaque mensura quae viribus desbonae constitutioni tuendae non suificiat. Nos vero
47쪽
vero quodlibet genus ciborum quod natu spe rae sit commodum , admittimus vam 'mensuram, qua viribus stomachi, lonae ad avaletudini sit accommoda. dipis 27 Dices: Non omnibus integrum est vel iem ;ALIA A commodum exactam diaetae rationem ser IQ, i, uarea nullane suppetit ratio qua tales vale MLETuoi tudinem suam tueantur, vitam in lona Lima ii Φ-- gam senectutem producant 8 Respondeo, i xv Suppetere hanc unicam, quam multi prae R estantes Medici prς scripserui Ea est, ut quot ς ς annis bis saltem, nempe in Vere S inutumno,corpus bene purgetur,& humoribus noxiis liberetur. Loquor de hs qui corpus ordinarie non exercent , sed ossich naentis sunt intenti ut sunt sacerdotes, religiosi, Iurisconsulti, studiosi, dc similes Porio ea purgatio fieri debet praeuia humorum praeparatione, idque praestripto periti Medici: neque debet esse valida, S consertim operari, sed sensim per duos vel tres dies assumpto medicamento. Sic enim δί facile toleratur, S amplius prodest. Nam primo die purgatur prima regio,vt Medici loquuntur, hoc est intestina secundo, hepar tertio, vena in quibus maxima prauorum humorum colluuies. Qui enim no sobrie viciunt,
singulis diebus aliquid crudi humoris ad
48쪽
VALETUDINIS CONSERVANDA .eorpus veluti per spongiam distribuitur. Itaque intra unum vel alterum annum glanta saepe est quantitas praui hunioris in
Corpore quantua vas ducentarum unciarum, icta quatuor poculorum vix capiat. Hi
humores tandent tempOiis tractu putre scunt letales morbos inferunt unde maxima pars hominum ante tempus extinguitur. yicumque enim ante extremamzcratem pereunt, fere hac de causa pereunt:
exceptis illis qui vi externa Ut gladio, igne, calculo bestiarum incursu vel veneno, ut peste , toxico, dcc pereunt. Plurimi in suis domibus omnibus commodis affluentes, breui tempore humorum istorum malignitate extinguuntur, qui in triremibus vincti, nautico pane 5 aqua pasti finii inco bimes in longam petatem Vitam propagassent. Huic periculo occurritur tempestiuis Purgationibus, altem bis quotannis assui piis. Sic enim neque valde magna potencise talium tumorum copia, neque multum possunt putrescere, cum quoque semestri excernantur. Nouimultos qui hac ratione ad extremam senectutem peruenere,
vix ullo notabili morbo per totam tarn
tentati. 29 Sequitur nunc tertium eorum quae pro COMMO-
posuimus,uunirum ut explicemus, quan-': i ζ i.
49쪽
2 VERA RATIOta commoda corpori S animo sobria xii
1tata . . Primum commodum est, quddhon
AMOR ais nem ab omnibus paene morbis liberet, defendat. Aufert enim catarrhos, tus asthmata,vertigines, capitis somachialores arcet poplexiam , lethargum, epilpitam,aliosque cerebri affectus curat pocgram,chiragram, dolores ischiadicos,&:ticulares morbos, Aufert cruditatem, o nium morborum matrem. Denique ita hmores temperat, Win debita proporticconseruat, Vt neque quantitate nequemilitate peccent. Vbi vero si congrua hunrum symmetria, ibi morbus locum non bet, cum ratio sanitatis in tali proporti cosistat. Confirmat id tum experientia,tratio. Videmus enim, eos qui sobriam ctus rationem sequuntur, raro vel numi
mrbis tentari, in quando tentantur,s:
lius ferre quam alios, qui prauis humori ex intemperantia gulae redundant Mitempore restitu Noui plurimos, qui
natura sint debiles,S aetate prouecti,ac: due officiis mentis intenti, tamen benes temperantiae sani vivunt, ab omni cnotabili tota paene vita longaque aetate munes. Idem declarant exempla findi oPatrum ti monachorum , qui iniunVi
50쪽
tissimo vixerunt. Ratio est , quia omnes paene morbi, qui 3 obus ordinarie homines laborant, nascuntur ex repletione nimirum quod plus assumatur quam natura requirat, S stomachus possit perfecte concoquere. Cuius signum est, quod omnes paene curentur euacuatio . De Detrahitur enim sanguis per sectionem venarum vel cucurbitulas, ut natura leuetur subducitur medicamentis maxima humorum colluvies,quae per visceravi corpus diffusa imperatur abstinentia, tenuissi- ima victus ratio praescribitur.Hic modus curandi manifeste indici est, morbum exa Pletione ortum Contraria enim contrarijs puratur. unde Hippocrates sect.2.aphor. 22.
uicumque morbi ex repletion unt,eos eu
cuatiosanat esse quicumque ex euacuatione, repletio Rari tamen sunt morbi ex euacua
tione, nisi in longa fame tempore obsidi nis, vel nauigationis, vel alio simili euentu. quo casu,detracto prius humore adusto,que calor per inediam procreauitvi veluti adus. sit,corpus sensim aucta paulatim cibi mem sura alendum, corroborandum. Quod etiam post multas euacuationes, quibus in magnis morbis corpus d vires exhaustae, faciendum , ut fiat reparatio. Itaque clim 3 omnes