Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

141쪽

Hoc enim honestum Maoceptum coram Deo est.

Haec ratio ab honesto sumta, gratitudinem Deo acceptam docet. Vnde ex contrario, Deum ingratitudinem odisse collis gituri Proinde non mirum-plurimos Propter ingratitudinem diuinitus puniri.

Quae autem uere uidua est, ac desolata, sperat in Deo, Perseuerat in orationibus Mob, secrationibus nocte & die.

Devirgina est, seu interpretatio. Nam quae Vere vidua sit explicat, ac quatuor es addit conditiones. Prima, quod sit resi-cta, mortuo marito. Secunda, quod sits la sine liberorum ac nepotum cura.Tertia, quod sit pia, ut quae humano auxilio de stituta, spem in Deum collocet. Quarta, quod sit perseverans in obsecrationibus nocte de die Quamuis autem multae sunt viduae, tamen eas solas vult sumtibus Ecclesiae ali , in quibus haec quatuor inueni'

142쪽

i cit sat

Quae autem in delitins uersa,

tu uiuens mortua est.

Antithesis est verae viduae, ut enim vera vidua sperat in Deo, renunciatis carnalibus desiderijs: Ita in delitiis submersa anima, mortua est,utut corpore in delitiis vivat Agnoscamus igitur quid incom modi adferant oblectamenta carnalia, tuc enim plane vera mors est, quando homo, anima praemoriente, deteriore parte ho minis sit superstes. Cum autem hoc mali additiis carnis nascatur, non immerito a Platone dictum est, voluptatem escam malorum esse.

Et haec praecipe, ut irrepres hensibiles sint.

vult veras viduarum conditiones ipsis viduis proponi,vt sciant ipsis,in qui bus rebus ipsarum potissima cura sita esse

debeat.

Si quis autem suorum,S maximo domesticorum curam nohabet, fidem abnegauit S est

143쪽

mentu cuius haec vis est. icunt curam non habet suorum,sus , familiae propriae, fidem abnegauit, Scest infideli deterior, viduae igitur ne in hoc malu incurrant in 'Tmtuant bene proprios liberosa nepotes. Sed quomodo infideli deterior talis ex 'iastice Ideo deterior est, quia legem Dei de Maturae violat, donegligit, quod propha ut inus homo sollicite lacit, qui certe si alios

Mon curat, suorum tamen curam non abii '

cu. Locus inprimis obseruandus, de vera gpfidei nota externa,nimirum, quod fides in I stociosis ac negligentibus suum officium, esse non possit. Non igitur fides negligen- Co es, sed in omni ossciorum genere alacri a Rura nos reddere debet. Nam cum officium post negligitur, polluitur conscientia, de cum Polluta conscientia fides vera consistere nequit.

Vidua deligatur.

Supra in genere conditiones vidua vcrum ad quatuor reuocauit capita. Nunc Illa, quasdam alias circumstantias addit, de peculiares conditiones earum, quas pubirii sumtibus iri ministerio Ecclesiae alivuli,

recenseti

144쪽

Hoc tempus ideo praescribit Paulus, quia qus ea sunt aetate,iana effetae existunt,d inepto ad matrimonium, net enim δε- lent, quae superiori aetate honeste vixerunt, incidere in incontinentiae malum, quod iunioribus facile contingit.

Quae fuerit unius mariti

uxor Sicut superior circumstantia non ad dignitatem personae, sed ad indicium suturae continentiae pertinet Ita di haece dem referenda est. Nam quae no marito per priorem aetatem contenta fuit, maegnum praebet futurae continentiae argumentum, nes agenaria iam nouaSquaerat nuptias, quas eis concedit, quae matri monio opus habent.Non enim vult Pau- his necessitatem ccxlibatus vlli imponere.

In operibus bonis testimos nium haben S.

Hoc generale signum est deligendae viduae, operum bonorum testimonio comprobari,sed quae sint illa opera distri butione sequenti relicati

145쪽

Si liberos educauit, si fuit hospitalis, si san storum pedesiauit, si afflictis subuenit, si in iani opere bono fuit asii dua.

Hoc praecipuum opus est honest, rum viduarum Sc nota quod Spiritus sancti testimonio bonum praedicetur opus, liberos educare. Quare de coniugium de thorus coniugalis nequaquam in vitiis numerandissent Sed quid,si aliqua sit stoxilis in illa ut indigna est reiicienda nequaquam, sed hoc veluti proprium o-

Pus matronarum proposuit, Vt Gemplum honorum operum.Quare cum com

ditione intelligendum est, si liberorum mater sit aliqua,vt tum declaret suam pio talem in educandis liberis. Quae sequun tur conditiones seu species honorum operum notae sunt Lotione pedum per Synecdochen intelligit ossicia, sanctis,id est, piis aduenis praestita, di quia non omnia enumerat, in fine genus ponit, Si in omni opere bono fuit assidua

At iuniores uiduas devita. Iam addit admonitiones de iunior,

alibus i

146쪽

hiis viduis, ac primum eas deustafidas

monet, quo dicto, nequaquam damnat viduas iuniores, sed tantum vult Tim theum cauere,ne eas alendas Ecclesiae sumtibus recipiat, neue eis curam aliquam in Ecclesia committat, utut se castas fore de coelibes in posterum receperint. Nam poriculum esse magnum a lubrica aetate ii

Cum enim ascivire caepes runt aduersus Christum, nubea

re uolunt.

Ratio est proximae propositionis,qua se hanc formam licet concludere. Viduae lasciuis periculo obnoris, letes nube r non sunt sumtibus Ecclesiae alendae:hoc autem de iunioribus viduis est time dum. Igitur viduae iuniores non sunt recipiendae, ut Ecclesiae sumtibus alantur. Porro lasciuire aduersus Christum dicitur quicimque solutiorem vitam agit, quam decet eum, qui Christo nomen deussit. Esti metaphora sumta ab equis exuentibus frena seu habenas, ut possint intemperantius serocirect lasciuire.

Habens

147쪽

EPIST. I. AD

Habentes condemnationem, rimam fidem reiecerint. illi

quod,

Amplificat perieulum. Viduae . ii a

rentes perpetuam continentiam, V com ala illa

modius serviant Ecclesiae, cum in lasci L ι ntiam soluuntur, habent damnationem, ' Hoc est, aeternae poenae reae sunt, pro flata apterea quod primam fidem Christo in misi Baptisino datam reiecerunt, ubi enim 'Eiiij lasciuia regnat, ibi fides exulat, hi fides Arona exulat, ibi certa adest damnatio. Hoc lo tar ulco perperam abutuntur Papistae ad sua te mi ineraria vota stabilienda,nam Papistarum vota nihil habent commune cum votis dolividuarum veteris Ecclesiae. His enim erat ii ros, politicus finis, illis vero superstitiosus , i Propositus. Praeterea in votis Papisticis ' R iduplex est impietas. Prior, quod votum coelibatus sit illis cultus meritorius coram optatori Deo. Posterior,quod vovendi temeritate itaque, multas animas in exitium praecipitenti inlat,di Quare in istis temerarijs votis sequamur sit regulam In malis promissis rescinde se aia1plidem, in turpi voto muta decretum, prae inita iliterea hic locus admonere debet Papistas, ne adeo crudeles essent in iuuencula , tuta peti da inmin

148쪽

Simul dic ocios, discunt cidi

cuire domos, nec solum ociosa uerum etiam garrulae 8c curio, is, loquentes quae non oportet.

t arriti Aliud argumentum ab adiunctis Talti l . sumtum Solent enim iuuenculae viduae, mea histribus vitiis, otio, curiositati degari uri Elicta litati obnoxiae esse Quales non decet eas ibitis: esse, quae rebus Ecclesiae sunt praeficiendae, sciretur non igitur tales recipiendae sunt. filliti laeh

ii torti Volo agitur iuniores nube, , re, liberos gignere domum amisyg ministrare.

Prolepsis est. Anteuertit enim obi 'iQΠςm eorum, qui eae dictis poterant si , ut at 'ς ς' gumenxum contemtus riduarum is iunioruim, qua Pauluiminime iniit co temni, sed vult, sanctum coniugium rursus amplectantur, quo suae conIlant infirmitati de periculo. Hic clare vides to mere secundas nuptias reprehendi, liberos

S SR R domum administrare, sunt propria

149쪽

Nullam occasionem dare aduersario,ut habeat maledicendi causam.

Hsciatio a communi Christianorum ossiet sumta est, quod est cauere ne prae-heant hostibus religionis maledicendi causam. Nel enim potest iuuencula vidua adeo inculpatam vitam agere,quin hostes aliquam calumniandi rimulam inuen, ant. Hic locus monet, ut non solum ipsi honam conscientiam apud nos habe, muS, verumetiam ut praecidamus alijs, quantum in nobis est, oblatrandi occasi

nemo

Nonnulls enim iam deflexearunt post Satanam.

Rationem ab exemplo addit, ac si dicat, evertentia me docet, quantum perse. tum sit iuniores viduas recipere, nam nonnullae ob vitae Iastiuiam a fide desec runt,sed coniunctum posuit, vi exaggerae vel periculum,S malum lasciuie, qui enim a Christo deficit, mancipium Satanae metim

150쪽

Christo deficere, si Satanam ducem se

atri ud quis fidelis, aut si

qua sidclis habet uiduas, suppes redita ditet illis, 8 non oneretur Ecam clesia, ut 3s, quae uer uiduae fici i*ntsuppetat.

Prolapsi anteuertit obiectionem, mitii ni r iore Viduae interdum aeque indigent, tota, at grandiore ,cur non igitur recipi daeires . MVRx 'Rutu responder, quod viduarum tunsorum Parentes, cognatiis amnes eis necessaria suppeditent. Huius propositionis duplicem rationem apponit, Priorem, . . de sumtibu oneretur Ecclesia, Posteri t talia rem, ut sit unde Vere viduae sustenten

M Mitri,Muplici honore digni habe. iiii asso antur, maxinae qui laborant inli uiasi serimone S do strina.