Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

171쪽

Scopum certaminis exprimit, vitaret aeternam,cuius incomparabilis aestimatio, merito nos ad certamen eXcitare deberet. Huc addit duo argumenta, prius ab o casione sumtum, posterius ab anteactavita Timothei Vtrum p ad locum honestatis reserendum est,ac si diceret: Habes pi ratis tuae, per quam ad vitam aeternam, quo vocatus es, contendis, praeclaros tostes Persta igitur inuictus, donec eam apprehendas.

Denuncio tibi coram Deo,

qui uiuificat omnia, MChristo Iesu, qui testificatus es bonam

consessionem coram Pontio Pi lato, ut serues mandatum ina.

maculatus S irreprehensibilis, usi ad reuelationem Domini nostri Iesu Christi.

Vt vehementius urgeat Timotheum, addit obtestationem, quae Timotheum admonebit, quam serio requiratur ab Episcopo in ossicio, alc adeo in tota Vita, summa diligentia. Nam h1c mandatum Pro ossicio, quod sustinuit Timotheus, ponis.

labit

tiui iti

ut da

172쪽

ponit. Immaculatus,ad puritatem conscientiae, Irreprehensibilis, ad famam coram hominibus referetur. Hanc exhortatiΟ-nem confirmat duobus argumentis, quo rum prius sumtum est,a praesentia Dei vi uificantis omnia, unde etiam renatos sua fratia iuuare non desinit. Posterius ab ex .emplo Christi, qui bonam consessionem testificatus ei coram Pontio Pilato, dum ris ad mortem pro veritate certauit.

Quam sitis temporibtis maunifestabit beatusin solus prina

ceps.

Ne mora aduentus Christi tardiorem reddat, addit de eius certa ct indubitata apparitione, cuius cogitatio stimulus ad officia pietatis omnia esse debet piis. Cum Deum beatum 6 solum principem Voca significat ab ipse solo beatitudinem Xpectandam, nec esse nisi meram laruam felicitatem mundi sine benedictione Dei.

Rex regnantium, Sc Domis

nus dominorum. Cur Deum solum principem vocat ponit, nimirum, quia ipse natura sua domi-

173쪽

EPIs T. I. AD dominus Se princeps est, a quo mundi principes suam habent eminentiam Vnde admoneri nos oportet,vi huic prae aliis omnibus obedientiam di cultum praesto

Qui solus habet immortalis

tatem. Si ille solus habet immortalitatem, ab eo sane omnis vita ε felicitas pendet. Quare non in caducis mundi rebus,sed in eo solo spes omnis figenda est. Ab ipso enim qui sua natura solus vivit Sestii mortalis,nos vitam de immortalitatem ex gratia accipimUS.

Qui lumen habitat inaccessum.

Magnum exlaortationis pondus hahet haec oratio. Si enim Deus solus his, ta lumen inaccessum, ubi resulget eius gloriae maiestas, d in cuius fruitione sola selicitas sita est, sequitur neminem suo proprio marte posse ad illud lumen accedere,imo eo magis discedere, quo magi in mundi tenebris Sc rebus caducis inuoluitur. Quare consultum est, ut in pietatis studio anhelemus ad ipsum,ut aliquando perso

illato

hi e

174쪽

T I Μ Ο Η. persecte fruamur Deo, quem h; tantum ex parte, ,eluti in aenigmate cognosci

mus.

Quem uidit nullus homi num,nel uidere potest.

Quia nos renovari oportet, ut simus Deo similep, priusquam eum videre possimus in hac enim mortali natura non vi detur, nisi oculis fidei hqc nobis pietatis studium commendat, A sanctificationem, sine qua nemo Deum videbit unquam.

Σωὰ cui honor & potentia arte

na,Amen. stati iii Hac clausula monet, quo omnia nostra studia referenda sunt,nimirum,ur Dei laudibus Perpetuostudeamus,quod cum fit, minus auaritiae is rebus mundi cad sci θ is studebimus.

ihi os i cipe. Quarta huius capitis pars est, valde commode superioribus addita Nam cum sile ββ stipi a contentos vuli esse pios victu ci amictu,quisito oriri poterat de diuitibus,

175쪽

uacit'

riuospect P Us T. I. Dan ipsi abiiciant diuitias.Et si no abiiciant, ii θquis earum sit legitimus,sus Vtramc iiii quaestionem expedit. Primum enim, quaquam temere abiiciendas esse diuitia rident praecipit. Deinde animum diuitum infri .i haenaat,dcvsum diuitiarum monstrat.

Ne elato sint animo, neut , libsperent in incertis diuitiis,sed in ' De uiuente, qui praebet nobis abunde omnia ad fruendum.

Haec ad animum diuitum recte ser mandum pertinent. Primum, sit animiis humilis, nihil sibi arrogans, non contem nen pauperiores, quod mundo usitatum est.Deinde spes in diuitiis ponendano est. Idc confirmat ab earum incertitudine. Sunt enim diuitiae adeo incertae, ut qui 'hodie Croesum, cras sori Codrii reserat Tertio, ut diuites in Deo vivente sperent, cuius duae sint rationes Prior, quod di 'Ditiae, nec in se vitam habent, nec Vit/m cui ' conferre possunt. Contra,Deus dein

se vitam habe ac vitam omnibus con ,, 'Rsext. Quare in ipso ut vitae sonte speram dum est. Altera ratio est a causa honorum ' x

Deu est omnium honorum dator Ergo 'κ

176쪽

τ' Mi m. in ipso de non in incertis diuitiis spes fixa esse debet.

Bene agere, diuites fieri bonis operibus, facile tribuere, libenter communicare thesauσrizare ibi fundamentum bo, num in futurum, ut apprehens

dant uitam aeternam. Nunc de usu diuitiarum praecipit, in quo duo spectentur. Primum, de modo utendi diuitiis Alterum,de remunerari ne d scopo, qui omni actioni protatis esse

debet. lodus tendi est, ' thene agant di uites, praeluceant aliis in bonis operibus, ut qui maiorem occasionem habeat quam tenues,ut sint liberales erga egenos Ratio additur a remuneratione,quae est thesaurizare fundamentum bonum, id est, recondere firmum thesaurum in futurum. Nam Deus vult eX mera sua honitate, merce dem indebitam officiis ex fide factis res dere Pendet proinde haec remuneratio non ex meriti ratione, sed e liberali Dei acceptatione Scopus praefixus est, Vt ainprehendant diuites vitam aeternam, quae tametsi

177쪽

E PII . L A Diametsi donum est per Christum Iesum:

Tamen est compensatio obedientiae nostrae erga Deum. Quare nequaquam pugnat haec remuneratio cum gratuita iust,ficatione.

O Timothee depositum seri

Conclusio est exhortatoria,omnia sinperius dicta una voce Timotheo in me, moriam reuocat Blanda haec compellatio, missiortatorii argumenti vim habet D positi nomen significat,quicquid ex dono Dei collatum fuit Timotheo,cum ad propriam salutem, tum ad aliorum aedificationem spectans. Et tria in sum in complectitur, 3. Gratiam fidei et Puritatem vitae. In ossicio sanctam Sc sedulam soblicitudinem. Ad quae tria omnia superius dicta, tanquam ad capita referri possunt. Sed cur haec depositi nomine signauit Habet haec vox cum doctrinam utilem, tum exhortationem in se. Doctrinam ubi dem,qua Timotheus cognosci quod non ex seip , sed ex Dei dono tanta hona haheat. Deinde, quod debeat diligens cinstos esse depositi tanti, quod non homo, sed Deus sibi concrediderat. Exhortatio'

178쪽

Tami m. item Vero, ut iuxta eius arbitrium, qui thesaurum apud se deposuit, eundem di spenset. Hinc nos singuli discamus,Primum, dona Dei collata nobis esse, non ut ea negligamus,vel iis abutamur, Sed ut ea potius fidesiter in nostram Sc aliorum dificationem usurpemus, alioqui donis oblatis spoliendi, iuxta parabolam de talen

Devitans prophanas uocum

inanitates. Depositum seruandum monuit: Nucligiendum hortatur, quod corrumpere depositum poterat Per vocum inanit te intelligit orationis fucum, quo ut v na dicentis gloria captatur: Ita nihil ad indificationem facit. Vult proinde ampullas verborum, d inanem loquacitatem amotas esse a sanctissimo verbi ministerio, nec tamen probat Paulus indoctam Sciri dem orationem Nam in sequenti Epist la requirit Episcopum, qui recte positis care verbiim Domini. Non igitur hic, trocinatur rudibus,sed arrogantiam S s litem garrulitatem arat.

Et oppositiones fassi nominis scientiae. u.

179쪽

E PII T. L A DFuisse quosdam, qui ex Sophistarum

scholis in Ecclesiam inuehere conati sunt argutias sophisticas apparet, inde glor, ama scientis laudem venantes, quod possent in utramq3 partem de qualibet reproposita argute disserere. Ab hoc ambitionis studio, Pauliis vult Episcopum albenum esse, ut quiveritati propagandae ldefendendae totus incumbere debeat.

Quam nonnulli profitentes circa fidem aberrauerunt.

Argumentum addit ab infelici mei, tu eorum, qui garrulitati θ contradicendi studio se assuefaciunt. Nam tales, amissa verae sana do 'rina, circa fidem aberrat. Est enim fides scopus, ad quem collimare oportet, qui amissa, nihil praeter errores

reliquum manet.

Gratia sit tecum, Amen.

Hae epistolari clausula optat Timotheo gratiam, ut in ea ad finem sic persistat, militans honestam militiam, retinens fidem S honam conscientiam. Nam qui mala vivit conscientia, ut fidei vacuus: ita de gratiae expers est Particula Amen, quid sibi reli omnibus notum est. AD

180쪽

ARGUMENTUM

IN POSTERIOREM EPI

TIMOTHEUM. enarratione sacrorum semptorum,necessario in princi pio admonendi sunt audito res, de his quatuor.Primum, de autore scripti, unde aut ritas scripto conciliatur.Secundis,de occa sone, unde ordo tractationis melius per

spicitur. Tertio, de statu seu quaestione principali, una ne sit an plures, exquo genus causae cognoscitur Poli remis,de Mothodo seu tractationis ordine, Quoniam autem de primo, hoc est, autore scripti sae pius dictum est,hic tantum de reliquis tri bus dicam, Ciuuat. Duplex occasio videtur Paulo fulta ad scribendum hanc Epistolam Prior, ipse Paulus iam Romae in carcerem erat

coniectus, paulo post supplicio assicie dus,propter testimonium Christi. Quare scribit