Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

161쪽

ria contentiose sequuntur,caueantur.Qtii. libet sit contentus victu Sc amictu. Uc pus in omni virtutum genere emineat,

monstreis diuitibus suum officium.

ORDO SEXTI

partes, quarum Prima est, de seruorum obedientia Secunda, de falsis doctoribus lucri cupidis Tertia, de Episcopi innocentia virtutum studio perpetuo. Postrema, de diuitum instructione, S, xo dc legitimo diuitiarum vi. His subiungit admonitiunculam deseruando de-Posito Tandem totam Epistolam faustu 1mprecatione clauditi

EXEGE SIS SEXTI

CAPITIS, UBI OBSERVA.tione doctrinarum.

Quicunt iubiugo strui sunt,

suos Dominos omni honore dignos ducant, ne nomen Dei

dc doctrina blasphemetur ini

162쪽

uero fideles habent dominos,ne eos despiciant,quod fratres sint, xi hi sed potius inserviant,quod fide,

te sint, ac dile sti, qui beneficii

participes sunt.

Prima huius capitis pars de obedienae ist V Qxum, quorum domini aut sunt, adhuc eaetra regnum Christi, aut Christo nomina dederunt. Illis vuli seruos obed, te, ne nomen Dei & doctrina male audiat. - Ηis vero, quia fideles sunt Z participes a zziz eiusdem gratiae, nem sunt contemnendi,id a est, nainus honorandi, quia fratres sunt. resilai t. Hic primum obserua, Euangessum non iraphi tollere distinetionem de gradus person iei. riim Tametsi autem aequale ius est omni um filiorum Dei, quantum ad salutem Seilicii regnum Christi attinet Tamen in ciuilit; olli vita discrimina personarunt de ordinatio- ibo in amplecti oportet. Dcinde obserua eorum mores prauos, qui Christo de Sciroh dςxunt nomina, dedecori esse Euangelio. s. nam impr doctrinam aestimant ex mori disti bus eorum, qui eam videntur amplecti. at noli: Porro de seruis, vide plura Ecclesiastici 33.

163쪽

Haec doce Mexhortare.

Haec duo ideo coniungit,quia non bium docendi homines sunt que recta sun verum etiam propter ignauiam carnis e hortationibus,vi stimulis incitandi sunt.

Si quis aliter docet, necati quiescit sanis sermonibus Doemini nostri Iesu Christi.

Secunda huius capitis pars, de sues. endis falsis doctoribus d ostentatoribus, qui doctrinam adulterant, nunc fallaciis, nunc orationis illecebris Simplex enim cum sit veritas, simplicem orationem de minime ad ostentationem compositam requirit. Sanos sermones vocat meton mi, Iet, quia sanitatem animae conserunt. Debet igitur non ad ostentationem, sed ad aedificationem formari oratio.

Et ei, quae secundum pietaatem est, doctrinae.

Interpretati est,nam qui non sint sani sermones, a fine S matelia declarat, nam ea demum est sana doctrina, quae Sc pietatis praecepta continet, cordinatur ad pie ratem concipiendam,souendam ct auge dam. Infla- o aesti

164쪽

Inflatus est.

Descriptio est ani doctoris, ac pri num omnium causam ponit, nimirum inα, anis gloriae cupiditatem, qua eloquentiae arim de doctrinae captatur laus. Quicunc igialite i tui Vuli ei docere cupit Ecclesiam Christi,ili, RctRxionem deponat oportet, de in timore Dei, quae ad aedificationem facis Ea El. ant,simpliciter Proponas.

Nihil sciens,

Hoc ad effectum pertinet, qui arm- tantia inflatur, nihil scire Spiritui sancto dicitur, Cum quia illi jpsi, quae nouit in silia sunt, tum quia alios non aedificat. Eri

mi Sed languens circa quaestio ines 8 pugnas uerborum.

Hic inanis ostentationis effectus est, qui enim captant doctrinae laudem, quae it Erilli stionibus Sc verbis insistunt, quo argutio res aliis esse videantur, quales sunt laodie Sorbonici 5 alii, qui hac ratione nomen sibi quaerunt, doctrinae laudem. Sed iulcis tale studium, languorem seu Or- hum appellat, qui interitum verae doctris nae in animis hominum praecedit.

165쪽

E quibus oriuntur inuidia, contentio,blasphemiarius*kio, nes mala superuacua conflicta

tiones.

Odiosarum quaestionum 3 arrogantiae fructus enumerat, quantum quidein ad ipsos ostentatores attinet, isti enim sibi mutuo inuident, dum Vnu Veretur,nea te sibi palmam gloriae praeripiat. Hinc contentiones,m quibus maledicentie, qus suspiciones malas pariunt, Hinc disputationum multitudo S perplexitas, unde fit ut nimium altercando veritas amittin

etur.

Hominum corruptorsi mens

te,dc quibus ademta si ueritas, qui quaestui habent ueritatem.

Triplici nota eosdem describit ostentatores. Primum enim eos dicit corruptos mente,id est, iudicios intelligentia. γ. inde, priuatos veritate, qua poena nulla potest maior esse, tum dicit, eos existimare pietatem esse quaestum Tales enim omnia lucro metiuntur. Hac Proinde nota, quo talium

ii adte

izat turi

166쪽

talium ostentatorum studia pertinent, I dicat, nimirum, Ut suae auaritiae satisfam

Seiungere a talibus.

Praecipit Timotheo, ut inemendabit huiusmodi thrasones quaestionarios iugiar, ne apse quot quaestionum ab

nnthis inuoluatur.

Est autem quaestus magnus

pietas cum suffcientia.

Vt eos coarguit,quim doctrinam laus quaestum corporalem sibi quaerunt: ita iam spiritualem quaestum inpietate si tum commendat,eum,magnum esse admonet, adfert enim absolutam suis culto nbus beatitudinem, cum addit,cum suffl- cientia, Alludere videtur ad promissionem Christi Quaerite primum re num Dei,d ausiticiam eius, is haec omnia cilici entur vobis.En pietatis quaestum,regnum α iusticiam Dei, cui promissa accedit, rum ad hanc vitam necessariarum.

Nihil enim intulimus mundum, certum est quod ne α

167쪽

que efferre quicquam posse i

mus. Ratio est proximae propositionis acontingentibus Vt enim nihil contui, mus nobiscum in mundum dia nihil e ferre poterimus. Quare sufficientia,quipse etatem colit, sit contentus.

Habentes autem alimenta 8 tegumenta, his contenti eti

Modum sufficientiae explicat, Vςm' alii

si quid in honesta vocatione ex labor no stro per benedictionem Domini accesserit, ilia a cum gratitudine animi accipiendum est dolosi ac possidendum iuxta consilium Pauli medit Qui possidet sit quasi non possideat, hoc E .esit, paratus sit ad abiiciendas facultates, si mi id necessitas vocationis aut pietatis pinu ilauerit. 'ulta

Nam qui uolunt ditescere, incidunt in tentationem S 'a queum,dc concupiscentias mul

168쪽

mergunt homines in exitium &

interitum. Iam ex effectu contrariae causae hori tur,ut quilibet victu amictu sit contentus. Id enim omnino ph fugiendum est, quod trahit in exitium Cupiditas diui uarum id facit quare pus habendi cupidi ias fugienda est. Proinde ph est,ut sit sus ficientia illa, quae cum pietate stare potest, illi nientus. Porroxiicuntur illi velle dites.cere qui studium pecuniae omnibus aliis

rebus anteponunt.

Radix enim omnium malos rum est auaritia.

Aetiologia est ab esse ' auaritiae, quae omnium mater existit malorum v de Salomon: Conturbat domum suam, qui sectatur auaritiam. Et Augustinus: CUM RURriri alicui dominatur,tubiectus omnibus malis demostratur Phocylides:

oraria, Cui addidi quidam aberra. 1 runt a S seipsos implicue i ii j ' runt doloribus multis.

169쪽

nititur, Avaritia vero Dei loco pecuniam illi veneratur& colit Praeterea ubi auaritia impanimum occupauerit, dolorum finis nul- , lus existit. Aut enim quae non habet auo. Erus, anxie cupit, aut quae habet, metuit blanea mittat. Ait ita doloris nulla in aua. ris remissio est.

Tu autem, d homo Dei, ta

ae haec. fitiliti

Qtiod in genere fugiendum monuit. nunc apostrophae sorma Timotheo accommodat. Nec frustra eum hominem Des vocar Tametsi enim omnes homines Des riret sunt ratione creationis: Tamen iusti seu reo ἡῖhii nati peculiariter homines Dei dicuntur, 'se squorum de Deus curam peculiarem ha- Tamphet, de qui hoc titulo honorario admo Inentur, ut ea studiose quaerant, quae ad si dii Deum pertinent celebrandum. hila

Sectare uero iusticiam, i r bitatem, fidem, dile stioriem, pati liuidi entiam,mansitetudinem. iij,

In quibus rebus oporteat potia M saulti

cupari,

170쪽

Tam in Rcupari, quam in lucro captando, in hac tertia huius capitis parte monet. Porro, cum quaedam virtutum genera recitat, veluti exempla quaedam proponit viri tum, ad quas toto vitae cursu connitendum est.

Certa bonum certamen Bdei.

Quo virtutum illarum, quas recit uit, enumeratio pertineat, ostendit, nem pe ut sint fidei certantis instrumenta V de tria colligamus. Primum, piorum vi- iam non esse destinatam octo, sed acri cem tamini Deinde, quod illud certamen fidei augendaee retinendae destinetur. Nam si virtutum studium abieceris, fides extin guitur,adeo , siccumbit.Postremo,euenetum certaminis felicem fore pollicetur, dum bonum certamen nominat. Hucie tinet quod supra dixit,Milita bonam mi litiam, habens fidem dc honam conscienti/mν

Apprehende uitam aeternam, ad quam etiam uocatus eS, conssessiis bonam consessionem cooram multis restibus.