Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

231쪽

E PII II A Died iusta semper, siue a seipso siue ab alio isto Ioerantur. Ex hoc ipso delicto, accedit o in is milibus, ut ignoraritiam suam esse septem itiam opinentur. Hinc fit, Vt quamuis ni mortahili ut ita dicam sciamus, omnia tamen iscire nos arbitremur. Cum vero nec alijs aus o rcommittamus facultatem agendi, quae fa et frεcere ignoramus, faciente ipsi errare com ora In alpellimur. Quamobrem nimium sutipsius camorem fugere quis praebet, di meliores , sequi, nullo rubore verecundiae impeditus Hactenus Plato Paulus igitur anim 'aduertens Elλαuτιαὶ omnium vicioni 'fontem eise,eam primo loco nominat. De lili inde subiungit vicia, quae veluti rivuli pestilentes a venenato sente manant.

Auari fastuosi, superbi, bla lsphemi, parentibus immorigori,ingrati impii.

Fasi uosi, graece αλαῖονερ,sunt qui gloriantur 5 iactant sede hs bonis, quae Π0n habent, seu qui cum iactantia quadam Plura promittunt,quam praestare possunt. Et tu Superbi tetrθη φρωοι, qui in lenter se alijs isti a proponunt,& nimium ob sua bona tes noruluntur Blasphemi ελ σψκlλοι , qui alij. adtrit

quid

232쪽

eorum famam laedere. Ingrati ἁχGiSοι, qui gratiam rependere benefactoribus non nouerunt. Impii graece cvocrioi, sunt proprie qui religionem contemnunt, nam huius contrarium est σιορ, quod Plato partem iusticiae facit, quae circa curam de

orum Versatiar.

Carentes assectu.

Graece αSοργοι, qui naturales affectus erga Parentes, Proles, cognatos ait adeo omnes henemeritos deposuerunt. Nam soργα sunt boni affectus, naturaliter hominibus a Deo insiti, ut sint quaedam in citamenta ad gratitudinem praestandam henemeritis.

Nescii foederis.

Graece αασοviI'oi, sunt implacabiles, qui offensi, nullo officio placari possunt, ut deponant odium aduersus eos,quos stahi nocuisse putant. Calumniatores. Hi cum Diabolo commune nomen habent, β sunt, qui recta aliorum dicta corrumpunt, deprauantae in alium se sum torquent.

233쪽

E PII T. II. A DIntemperanteS. Hi sunt qui in nullis rebus mediociitatem seruare possunt, sed affectibus ducuntur.Vnde qui in cibo, potu, vestitu dein alijs rebus modum Xcedunt, κρατουρdicuntur. Huic Micio opponitur temperantia, quam Cicero definit virtutem esse, quae in rebus aut expetendis aut fugienαdis,ut rationem sequamur,monet.

Immites

Id est duri S difficiles,nulla comitate praediti, adeo vinota illorum vita abhorreat ab aliorum honesta consuetudine.

Alta ,αγαθο grsce,hoc ad rema perasenam referri potest, ut sint qui vel honestos homines S tenemeritos de multis inhvsso precio habent, imo contemnunt, Vt vilia mancipia,vel qui rerum honestarum ratione non ducuntur,sed tantum suis obsequuntur affectibus.

Proditores, Hi secreta aliorum, sola laedendi libidine, reuelant, homicidii malo obnoxij. Chrysostomus desertores amicitiae dc Ddalitatis interpretatur. Praeci

234쪽

maturo consilio, temere dc Praecipitanter res agendas aggrediuntur.

Inflati. Id est, vani, qui sibiipsis magni precii

videntur homines Chrysostomus exponit,contumacia pleni,hoc est, rebelles, qui nemini parere volunt.

Voluptatum amantes,potiuSquam Dei.

Hoc estistentes quidem aliquem ti morem Dei, sed vi 2Ierillii mi iram si res as volti Ptate minui. Deum Xterne cin L. inlunt, quatenus nihil suis discedat affecti hus Voluptas in genere est,quicquid homo facit libenter,aut patitur. Et quia duo sunt hominum genera, nempe Praui, honi, qui diuersis oblectantur studhs, duo quos Voluptatu genera emergunt,vnUm quidem bonum, Alterum vero malum. Praeterea quia homo constat corpore Scanimo diuidi solet voluptas in corporis Sanimi voluptatem. De hac voluptate Hermes Pauli discipulus in hunc modum

scribit omni homini voluptas est, qui

P a quid

235쪽

E PII T. II. Dquid libenter facit. Etenim iracundus. Diisfaciens moribus suis, percipit voluptatem,& adulter,ec ebriosus, detracto &mendax, cupidus fraudator, de qui-cunc ijs simile admittit, morbo suo parens percipit m ea re Voluptatem. Hae omnes dulcedines de voluptates noxiae simi seruis Dei,propter has cruciantur homines d patiuntur poenas. Sunt etiam voluptates hominibus salutares, multi enim opera honitatis lacientes, praecipiunt voluptatem dulcedine quadam vise tutis tracti.

Habentes sorinam piet tis,

cum uim eius negauerint. Hoc de hypocritis intelligendum est,

qui simulant pietatem, cum nulla eius in corde sit efficacia.

Et istos auersare.

Hoc potissimum ad hypocritas ferendum, quorum fraudes subiungit his ce verbis:

a iusti

quet

236쪽

iis Illi

ratas, qua ducuntur concupisi centiis uariis, semper discentes, nec unquam ad cognitionem ue

ritatis uenire ualenteS. Graphice depingit hypocritarum arestes, quibus mundum in errores pertra' hunt, qui quoniam norunt facilem muliercularum in superstitionem lapsum, eas potissimum aggrediuntur. Verum muli erculae oneratae peccatis, id est, mala con cupiscentia,ducuntur vari j concupiscen-xiis, ita nunc huic, nunc alii doctrinae sub scribanti Vnde fit ut semper quidem dis scant, sed nimquam ad cognitionem veri tatis perueniant. Hic locus no monear, ne circumferamur quovis vento doctri nae, neue quibusvis doctoribus credamus, sed Propheticis d Apostolicis a quiescamus scriptis,in quibus abunde traditum est,quod ad salutem nostram est ne

cessarium.

Quemadmodum autem an nes 8 Iambres restiterut Moysii: Ita 8 hi resistunt ueritati, P 4 homis

237쪽

homines corrum mente,reproebi circa fidem.

sise perpetuo esse, ut cum aduersariis bel- lilias tum gerat, allegat memplum eX veteri hi istoria de Moyse, qui dum cum Pharaone ageret de dimissione populi Dei, habebat magos qui sibi resisterent, quemadmo as, id dum historia habet Exod. . Sed sicut vim

gamosis deuorauit virgas magorum: Ita lolandimendacium hypocritarum Christi veri Ilaaltas abolebit. Porro nomina istorum ma tiiselalvorum,vel e reuelatione si ingulari,ves ex selesPscommentariis patrum in Moysen, quae asiluit nunc interierunt, nouit Paulus. Duabus Esi autem notis Hypocritas describit Pri marimum, dicit eos corruptos mente esse, hoc riit est, deprauato iudicio, ut qui scripturam sitae ad suum sensum torquere conentur. De navi inde dicit eos reprobos circa fidem esse, muhoc est, quemadmodum iudicant peruer Ictasse: Ita maligne agunt, regulam fidei con stiust

Sed non proficient amplius.

Consolatio est, ac si diceret Tametsi sudant multum Hypocritae, ut uersant veritatem:Tamen in piorum cordibus in

238쪽

concussa manebit. Portae enim inserorum non praeualebunt aduersus eam.

Instpientia enim istorum manifesta erit omnibus, sicut Sciti

ataci Horum fuit.

Quemadmodum supra exemplo, teris historiae fortunam communem Ec clesiae indicauit Ita nunc eXemplo eodem 'F- cosolatione confirmat. Nam quemadmo- dum Iannes c Iambres non potueriat im- nitean pedire suis magicis artibus, quo minus Potiti irae, pulus Dei incolumis e manibusPharaonis et a s euaderet: Ita nec nostri Hypocritae, quan x m tumuis infinitas artekeXcogitant,poterunt 'aetas et veritatem Dei abolere. Hac consolationexa et trigo hodie UOc ministri verbi,adeoc omnes lici consolantur,dum vident,non solum nianifestos hostes omnia tentare,ut Eccle siam Christi subuertant, verum etiam do mesticos tantum non coelum terrae miscere, ut Ecclesiae statum perturbent, inuidia iamen vel inuictis omnibus hostibus in

Tu autem assectatus es mes

am do strinam, institutionem, ins pros

239쪽

propositum, fidem, longanimi ltatem, dilectionem,patientiam, Ursecutiones, passiones. θ

Secunda pars capitis, in qua hortanir Timotheum,ut se in doctrina,vitabcru pce sequatur. Et est argumentum cum ala ' ς oli, tum ab exemplo sumtum, ac si dic iret: Tu me exemplum habes, tu doctii ossi nam meam Sc crucem nosti, in his me, si asiἰVὸ Cut hactenus, imitare. tost P

Qualia mihi acciderunt An Aatiochiae, Iconii, Lystris, quales olus

Persecutiones iistinui. Maesi

Loca nominat, in quibus praecipu si ildura sat passus, ut nominum indication lota hirntegras historias ei in mentem reuocet. Mu

Et ex omnibus me liberauit

Dominus. Sicut discipulum animauit ad crucem probferendam suo exemplo: Ita eodem rursu te' tu apsum consolatur. Quemadmodum enim ius. ξlii Paulus e periculis euasit, quando id Dc disti

Visum erat: Ita quoc spem praebet i in si pr. heri, is quos euadat, hoc est nonsu

240쪽

Et omnes qui uolunt pie uis uere in Christo Icsu, persecutios

nem patientur.

Hypothesin ad Thesin transfert, ac regulam generalem proponit, nimirum, quod omnibus phs in hoc mundo immineant varia mala, de quorum causis, lege copiose Philippum in locis.

Mali autem homines Mimapostores proficient in peiuS,

rantes mittentes in errores.

Dixit de piorum sortuna in hoc mundo, additis multis rationibus, qui, hanc quoi subhcit,sumtam a causa partiali scilicet cruciso nempe a successu malorum, qui indies proficient in peius, plures 34 ducet, id quod praesens dies euidentissime comprobat. Non tamen pugnat hoc di ctum cum superiore. Non proficientam plius. Illic enim de fine consilη eorum loquitur, qui est omnino veritatem abolere suis praestigiis de mendaciis, quod tamen minime poterunt Praestare. Hic vero de

conata