Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

61쪽

Quam quidam postquam

repulerunt, circa fidem naufra gium fecerunt.

Amplificat a poena, in quam incurrunt, qui conscientiam polluunt,ac pubcerrima metaphora talutae conscientiae malum depingit. Confert enim ciues fi clesiae nauigantibus in turbulento ac saeuo mari, quibus tamen nihil est periculi, , nec in naui manserit salua Sic qui sunt in Ecclesia, donec retinent fidem 5 bonam conscientiam, in ea manent securi, itantumuis turbulentum mare saeuiat Uerum ubi conscientia peccati locum obtinuerit naui,hoc est, Ecclesia erjciuntur. Faciunt igitur naufragium circa fidem, qui bona conscientia excidunt, qui polluta consibentia se totos prauitati mancipant, ac sua negligentia Promerentur, ut non solum non contineantur in pura Dei noticia, verum etiam, carcitate, erroribus, do falsis opinionibus obruantur in poenam suae ingratitudinis. Observemus ita hoc loco, quod conscientia sit auasi arca suae dama

62쪽

Im Ο Η. qam zii tanquam fidae custodiae thesau-rs 11 gelicon Latiarisius traditur. Vin id nihil mirum est si fluctuent opinioni thus te nihil firmi habeant qui inter Vari in in cellasti luptatum agitantur. Cum iita 3 videmus mammam mundi partem Euangelium aspernari, sciamus esse fructum malae conscientiae Sospretae fidei,veritatis 3 Dei.

In quorum numero est Hysmenaeus Alexander, quos tradidi Satanae, ut discant non blasphemare.

Exemplum poenae pollutae conscientiae addit visimus cautiores hono consese entiae usi odes. Huius Hymenaei meminit insequenti Epistola cap.2 qui resurrectionem iam esse factam garriebat. Nam qui circa fidem fecerunt naufragium, surdis opinionibus fingendis, idonei sunt archi tecti. Porro quis fuerit Alexander is,cuius hic meminit, non satis constar De Alexandro fabro Aerario summo aduer

sario Pauli hoc intelligi non potest, cum hoc intelligendum sit de aliquo,qui fidem antea receperat, postea circa eandem in s nain

63쪽

E PII T. I. in nauseagium fecerat. Quare videtur hie

locus intelligendus esse de Alexandro, cu-Hus meminit Lucas in Actibus cap.y. Qui 'futurae suae defeetionis aptum sphesi 'edidit Cum fictai prophan oratione tumultum populi sedaret. Hos dici se tradidisse Satanae,hoc est,exclusisse famiti a Christi, extra quam Satanas efficax Et φ' in filiis contumaciae. Finem addit, vidi scant non blasphemare, hoc est, ut ex paea ' Mna inflicta vel suum errorem agnoscant δ' 'respiscant, vel si redire per poenitentiam ρὴς noluerint, iuste pereanti si

CUNDUM.

SUMMA SECUNDI

cAPITIS. Hortatur Paulus ad preces pro omninbus hominibus:quod deutile,&Deo si acceptum monet, O sitis unus omnium L 8lῖ Deus, d unus omniumediator Christus Dat praecepta mulieribus,ut cum silentio, lus

si biectione discant: de non doceant ipsis

64쪽

ORDO SECUNDI

DV sunt principales huius capitis

propositiones seu partes,totidem caunones Ecclesiasticos nobis commendantes.Vna de oratione pro omnibus habe da, quae validis confirmatur argumentis. Altera de Doctoribus in Ecclesia, quos vult iustos viros esse, 6 non mulieres. Munitra hanc propositionem iusta confirmatione. In prioris partis declaratione delabitur in tres locos scripturae praecipuos, quorum Primus est, de voluntate Dei,volentis omnes saluare, S ad agnitio nem ueritatis uenire. Secundus de unitate essentiae diuinae. Tertius de Mediatore Christo In posterioris partis explicario ne, attingit lapsum primorum Parentiim, reparationem, matronarum ossicium in educandis liberis.

EXEGESIS SECUNDI

APITIS, CUM OBSERVAαtione doctrinarum.

Adhortor tac primum msnium ut fiant deprecationeS.

Prima

65쪽

P Us et I. DPrima huius capitis propositio seu pars, quam superioribus illatilia particuli ideo adiungit,quia supra meminerat nas it fragii circa fidem,quod patiuntur illi, qui

conscientiam polluunt. Hic itas monastra modum conseruandae conscientiae honae,ac tria indicat. Primum,quod nostrarum uirium non sit, nos immunes linculpatos seruare,quin polluamus subim didde conscientiam. Deinde ostendit unde, E quomodo sit impetrandum auxilium, quo conscientia conseruari possit illasa, Polluta, nempe a Deo per serias preces ii dos Tertium, cum primum omnium addit, mimii uult ut quotidiana exercitia pietatis, a precibus 5 gratiarum actione ordiamur. Nam primum omnium ad culium Dd quotidianum reserendum est

Deprecationes, petits0nt , iesipiantercessiones, gratiarum acti0 in

quae ita distingui possunt. Deprecatio est, qua deprecamur mala tum a nobis tum ab aliis Petitio est, qua praesidium aduer' sus Ecclesiae hosi es imploramus. Interes

ais iacidii iti

66쪽

litorii F

mur, unde acceptum est beneficium, de gratae menti pro accepto beneficio test tio. Horum prius ueritatis, posterius tu sticiae est proprium Tametsi autem gra tiarum actionem postremo loco colloc uit, in quotidianis tamen exercith reliquas praecedere debet Par enim est,iit ac cepta beneficia agnoscamus, priusquam

petamus noua.

Pro omnibus hominibus.

Non uult pios pro se tantum esse sol scitos,uerum etiam pro aliis ijsq; non solum notis de familiaribus d eiusdem religionis,uerum etiam pro omnibus pronaiscue quod quidem caritatis lex praeceaptum Domini, communis necessitas, cplurima probata exempla requirunt. Ora tio autem quae fiet pro omnibus, niti de bet Christi sacerdotio, d promissione. Nam ut per Christum nostrae preces exaudiuntur, ita ipsius promissio fidem exauditionis facit. Nec distributiva particula ad mortuos se extendit, id quod ex rati nibus additis manifestum est. Qtiare cum oratio pro mortuis nec mandatum, nec

67쪽

E PII T. I. Ampromissionem, nec probata mempla , Quheat, impia censenda est, ut quae fide de ζ is, stituta humanis somni, nitatur 'li si

Pro regibus Momnibus meminentia constitutis.

Tantum unam speciem subiicit generi, nam pii poterant alias excipere hanc speciem propterea quod tum temporis Omnes mundi res es aduersabantur Eua gelio Verum Paulus illam exceptionem Praeoccupat, significans potestates esse ordinationes Dei, quae precibus sanctorum tanquam sustentaculis indigent. Huius exhortationis Paulinae praeceptum, de Memplum habemus. Praeceptum est, ligi te inimicos uestros. Et orate pro his, qui uos diris execrantur. Vnde sequitur,mul 'to ardentius orandum esse proiijs,' o riae Dei studentibus, non solum regibui,

uerumetiam omnibus aliis. Exemplum. Moses Deum sollicitat pro Aegyptiis, Sexauditur Magnum sanὰ nostrionic exi emplum, ut nos quoc supplicemus pro his , qui diuersam consectantur dodiri nam, uerum hic distinguendum est int: νιν Personas, ordinationes Dei, de peccata,

68쪽

quibus contaminantur saepe qui vagistra

tu funguntur. Pro persenis orandum est, ut conuertantur ad Deum, ut conserue tur, ut regantur a Deo, uerum si conuerti non uelint, ut Deus eos compescat, ne saeuiant in ipsius Ecclesiam Pro ordinati nibus diuinis,ut si altis diuinitus constiti ii sint incolumes Contra peccata orandum est, ut non crescant, in contumeliam

Dei Sc Ecclesiae destruetionem. Cum italoramus contra Papam, non personae ipsi us male cupimus, quam uellemus, si mo do pii sumus, potius emendar β conuerti ad Dominum, ut una nobiscum aeter num Deum celebraret,sed contra tyranni dem, sopisticam, de hypocrisin itis, qui bus Christi Ecclesiam crudeliter inuadat. Cum addit, Pro omnibus in eminentia constitutis,genus pro specierum enumera tione ponit,vult enim,ut pro omnibus iis, qui aliqua legitimi officη dignitate eminent. Ut sunt Duces,Comites,Principes, Praefecti, Consules, Doctores, Praecepto res,Patroni, Precemur Deum,quo in sin gulis statibus de ordinibus omnia rite delegitine fiant.

Ut placidam Sc quietam uis

69쪽

tam degamus, in omni pietate de honestate

Confirmat propositionem argumen. to a quadruplici utilitate sumto,&simul indicat non ore irritas Preces, quae pro magistratu S aliis fiunt. Primus fractus est,placida uita,id est, non riirbata billicit tumultibus ab externis hostibus Secundus est, quieta uita seu quies, quae πολuavdαγμοσ 8OPPonitur, quemadmodum ostendi in priore Epistole ad Thess.cap. . hac quiete suo officio rite iungi quilibet contendit, in suum de aliorum commodum Tertius fructus est pietas.Nam cum heliis omnia turbantur, negliguntur si di literarum, negli gitur iuuentus, ut inpietate institui non possit. Quartus si ctus est, honestas uitae Est enim Gy.νο732 sanctimonia, di honesta morum seueritas, qua innocentiae uitae 5 grauitati studeant homines. Observemus itac hoc loco, quod per preces piorum respublicae tramquillitate dc pace fruantur. Deinde, quod huius tranquillitatis seu pacis publics ut sint fines. Primus, quies in agendo pro Pria,abs p curiositate. Secundus,pietas er ν Deum. Tertius, uitae honestas seu gra'

uiras.

70쪽

T DII o m. uitas Pace igitusis tranquillitate publica, diuinitus concessis ad preces piorum, impie abutuntur, quotquot tyrannidis, luxus, gulae de aliorum vitiorum occasionem inde petunt, ingentes cum sibi tum aliis calamitates accersentes Iram enim Dei suis sceleribus prouocant, quemas modum populus Israeliticus subinde socii, donec de ipso grauissimum supplicium sumtum sit:quale iam haud dubie propter inundationem omnium scelerum in mundo timendum est

Hoc enim bonum c accedptum coram saluatore nostro Deo, qui omnes homines uult

salvos fieri S ad agnitionem

ueritatis uenire.

Alia ratio propositionis, ab honesto simia cui additur confirmatio ab assoctibu Dei erga homines. Cum enim dicit, honum acceptum coram Deo esse, significat, de quod ph gratissimum essedo beat d quod in omni actione primunt quaerendum sit, Debiae accepta sit actio

in non. Creaturae enim iure sufficere do