Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

71쪽

E PII T. I. in Dhet haec ratio: Hoc factum est redhim, ac ios Deo probatum, Igitur faciendum Debet

enim creatura iure creationis obedientia loci si suo creatori: Confirmatio sequitur. Qui asomnes homines vult salvos fieri, ad it Bagnitionem veritatis venire. Hic est ais actus Dei erga omnes homines. Obserue t icit mus hic duo Primum uniuersale dictum, videlicet, quod Deus velit omnes saluos . .

fieri, in quod dictum d nos includamus.

Deinde consequendae salutis ratio, nempe quod velit omnes ad cognitionem verita et diltas venire Est enim haec cognitio quae Sr rhaia necdochicos etiam fidem comple biur s. quia ordinarium instrumentum, quo Velit nos Deus oblatam salutem recipere. Requirit listri ita lec Dei voluntas conditionem fidei, sinita seu conuersionis, sine quibus Deus p0' et' travult quenquam saluari, iuxta illud: Qui militi

non credit,ira Dei manet super eum. Bre' aut latuiter proinde hic sensus est Deus uulto satyo inanes homines saluos fieri, modo fide tua latam salutem recipere non recusauerint et a Qtiidam uniuersalem particulam ad Qx ar tu adines hominum referunt, quia hic de re initivo

gibus fit mentio, quos probat non U ali Esos esse a salutis promissione. Sed illud ex uerbis Pauli sequi dico. Nam cum diri

Deus

72쪽

ill a ilia

eminentia,qui in hominum numero sunt, ad hanc salutem, modo crediderint, a mittantur. Hanc esse ueram εc genuinam horum uerboriim sententiam,confirmant artiologi quae sequuntur.

. in ille .

Vnus enim Deus.

Deum uelle omnes homines sal sseri, probata connexis, ut enim unus est mundus, qui totus Opus est Dei, cum hominibus qui in eo sunt Ita unus est Deus natura Sc essentia. Non enim hic de pers nis, sed tantum de essentia diuina agit, quare Perperam faciunt, qui hoc loco a utuntur ad euertendam Personarum trinitatem. Hoc ipso argumento utitur Paulus ad Roman. ad probandam iustifica tionem gratuitam pertinere ad omnes, qui eam apprehendere uolent. An i quiens Iudaeorum Deus tantum an non de Gentium c quandoquidem unus Deus,

qui iustificabit circumcisionem ex fide, de praeputium per fidem.

73쪽

Vnus S mediator Dei C: hominum homo Christu, I

sus rsa: Ab unitate Mediatoris, de contuitilis j mone eius nobiscum, probat Deum velle, mnes homines saluos fieri, Mad agnitio I aspnem veritatis venire. Hic Mediator, hi, is mana natura assumpta, omnibus huma uti πη nitate id est,humana natura,coniunctus aris est. Nam omnes in humanitatis natura . lasos communicat. Quare ipsum hominum si cnoi lutem velle, dubium esse non potest: sed rat; lv Pater, nempe per ordinarium insim assionmentum, quod est fiducia in hunc Media Eocnrorem. rrd dm intelligebat Paulus nos rit udit nunquam adduci posse, ut ad Deum cona alijs,si fugeremus,nisi prius essemus persuasi,nc ait canthis Mediatorem proximum esse, noique maiattingere, ostendit ubi sita est,ac quiescit e re fiducia nostra, ut adhaereamus Christo, an ille eum; pro Mediatore quaeramus, videli assidueracet, quod nobiscum coniunctus si, ut at hos eiusdem naturae particeps. Id quo id a fuistelligit Esaias Propheta, cum nominat a dia ipsum Emanuelem, id est, nobiscum De illiu liam. Hoc enim sine vera similitudine, oti tnaturae unione fieri non potuit. Veni draun

74쪽

uitur Deus,de uerus homo in unitate per inardi , sonae; est noster Mediator Iesus Christus. Quam autem necessarium fuerit, eum qui iti Mediator noster laturus esset, verum De uid hominem verum esse, constat ex of te: Mediatoris,quod in eo consistit,ut homines cum Deo conciliet, dc inimicitias capitales aboleat, quae prius intercede bant, nulla aurem spes erat, id futurum, ill et nisi Dei maiestatis ad nos descendisset,sel sit Eraecum naturae nostrae infirmitate coniunxis ea j D: sec Similiter officium Mediatoris erat,nos

filios Des aic haeredes regni Des efficere, eo cum antea mortis c damnationis haeredesistitan essemus Hoc arrabone fiducia nostra con- talatiis firmatur, quod sumus filii Dei, quia filius en os T eius naturalis, corpus a corpore nostro,aci is carnem e carne nostra assumsit. Praetereat nil bet id omnino ad redemtionem nostramne didi bi cessarium erat, ut inobedientia commissat in carne, in eadem sarciretur. Ideo venit Dominus noster reuera homo, veluti per sonam ipsius Adam reserens, cuius etiam nomen sumsit, ut poenam peccati in car- ne, in qua admissium fuerat, persolueret.

Hue dictum Irenaei ex libro, reserendum

est. Oportebat, inquit, Mediatorem Dei

75쪽

mes festatem,in amicitiam & concordian viros reducere, de facere, ut Deus reci si peret hominem, de homo restitueretur Deo. rris sunt,inter quos conuenit Chii in 'stum Mediatorem esse, qui tamen demo si indo non consentiunt. Quidam enim ad naturam diuinam selam, ut Osiander BQuidam ut Stancarus ad humanitatem istat solam. Ecclesia vera ad totam personam itas ivedemtionis officium reserti Qtiare breui i icitas

ter, quid sit de hac re sentiendum, quibus rit inidam regulis ostendam. atrii Prima regula, Discernendae sentap a ppellationes, quae naturarum proprietates III significant, ab officii appellationibus Vt a: lethhDeus, Omnipotens, cieator, sunt appella uixit,tiones ad diuinam naturam referendae; et sicut Homo passus, vulneratus,mortuu , Sud nautii appetationes ad humanam naturam risi is Ea

persenae, no alterutri seorsim, competunt, ut sunt haec, Mediator, redemtor, re u icerdos,pastor Sc.Nam haec per se, Sssio thii disim,nec humanae natura nec diuin cost Ueniunt,sed toti personae. Quod ex si α

hari potest, quod officium redemtioni

antela

76쪽

ne humanae naturae, interdum subal pel latione diuinae naturae. Et rursus saepissimὸ sub appellatione totius personae.Μoses di cit, Semen Mulieris contriturum caput serpentis. Et Ieremias affirmat ipsum Iehoua. esse iustificatorem nostrum. Et Epistola ad Hebr os, Habentes Pontificem magnum, egressum coelos Iesum,filium Dei. Hoc te stimonium pontificatum tribuit toti per sonae. Hic diuersis licet vocibus, idem x huitur Semini mulieris, de Iehoua seu λο--γω Dei patris coaeterno, ct Iesu filio Dei.

Verum hoc non conuenit alicui naturaruseorsim Nam ut diuina natura pati non potuit Ita humana sustinere iram Patris minime valebat. Quare istae locutiones, primae secunda,non per communionem idiomatum intelligi possunt,Sed per tertisam explicandae sunt.Hsc enim aperte con

uincit superiores per Synecdochen intelli gendas esse, hoc modo: Iehoua est iusti ficator noster, id est, illa persona, quae est

Deus, assumta humana natura Semen

mulieris conteret caput serpentis,id est, illa persona, quae est Semen mulieris, seu homo, ut officium redemtionis sit per sonae totius. Cum igitur Paulus dicit,

77쪽

E UUS . I. A DVnus est Mediator Des εἰ hominum lio ino Iesus Christus, Sensus est hic: Homo Iesus qui est Christus, est Mediator, Nonitas Pauliis excludit naturam diuinam, quia personae appellationem adiecit, sed

ideo humanitatis peculiariter meminit, quia hoc magis argumenti Vis, ut stipi declaratum est, requirebat. Praeterea 'hunc locum maligoe contaminant Papi-stae, qui honorem mediatoris Christo dotrahentes, sanctis attribuunt id p non solum contra verbum Dei, verumetam in contumeliam Iesu Christi Primum enim hoc quod dicitur,unus Mediator, id, cute urgent voculam unus, de dicunt se fateri nobiscum, Christum quidem unum esse Mediatorem, sed eum solum esse perneganti Tametsi aperte peristase loci contra illos militat. Nam eadem significatione, qua dixerat, unus Deus, ut qui communis sit omnibus hominibus iamundo ita mox addit, Vnus Mediator, significans eum similiter omnibus communem. Vnde sicut aperte salsum esse coauincitur, Deum non solum esse Deum, quia unus dicatur, Ita etiam mera calumnia est dicere, Christum non solum est Mediatorem, quia unus hic a Paulo dicu

illosit,

ati pila

78쪽

Rnin Cum tamen Paulus hunc unum communem statuit omnibus hominibus x eo quod dederit seipsum precium redemtio nis pro onmibus. Iuni qui cum hanc apertam calumniam excusare non audeant, ad distinctionem confugiunt, dicunt enim Christum Mediatorem esse, sed expiationis, sanctos uero esse mediatores intercessionis, quia iubentur Christiani pro se inuicem orare. Speciosa quidem haec oratio, sed in ea plus ueneni, quam mellis inest. Respondeo igitur,uerum esse quod iubeantur Christiani pro se inuicem ora re Sed inde sequi nego, intercesseres aut

patronos esse demortuos sanctos pro ui uisa defunctis. Nam dum intercessores nominant Papistae, intelligunt Patronos, qui sua dignitate meritis, nobis patris coelestis gratiam mereantur. Quod aperte cum unici Mediatoris honore pugnat. Nam triplex impietas in isto errore papi stico se profert. Primum enim,quod mortuos uiuorum intercessores statuant, sine testimonio uerbi Dei. Deinde,quod do ceant nitendum esse illorum meritis. Postremo, quod tales fictilio patronos cΟ-lendos inuocandos statuant. Caeterum Quod sancti in mundo uiuentes, Orent Pro

79쪽

bitatos E PII T. I. ' Amse inuicem in hoc mundo, id quidem faciatini non sua dignitate ted Patrocinio unici mediatoris Christi freti, cuius uniues di gnitate S intercessione se exaudiri statu Unt, iuxta promissionem: Quicquid p. si intieritis Patrem in nomine meo, dabit o 3 his , πῶ

Qui dedit seipsum precium

redemtionis pro omnibus.

Ab effectu tanquam euidentissimo A et Iudicio, confirmat Christum unicum no Istrum Mediatorem esse, qui iram Patri placauit, se ipso in hostiam pro peccaus in dato. Cum igitur hic honor placandi PD a in trem soli Christo competat, d nulli alii, e recte, eo Paulus,Christo soli hunc inter Vcessionis honorem uendicat Observemus a d hic uniuersalem pro omnibus duae Prosecto non ad omnes ordines tantiam, i Uerum etiam ad omnes ordinum homi ion emes, quibus Tedentibus applicatur meri in dupat tum Christi,referri debet. a

Testimonium temporibus

suis.

Chrysestomus ipsam Domini passio alitestinem testimonium uocat, certo tempori Eat,

80쪽

ibitum Tametsi autem suo tempore choc est,a Patre praefinito loc testimonium edidit, tamen omnium temporum de hominum lassiciens αντιλιτρορ est,hoc est, redemtionis precium Atm hoc testimonium per praedicationem Euangelη reu latur mundo, ut credentes inde salutem hauriant, proinde propter praedicationis dispensationem, testimonium dicitur saluatis credentium, ruinae uero dc damnati nis credere recusantium.

In quod positus sum ego,

precoic Apostolus ueritatem dico in Christo, non mentior

doctor Gentium in fide & uerio

tate. Quia Iudaei promiss1onem salutis ad se tantum pertinere rati, moros clamitabant, exclusas esse gentes a spe salutis, anticipat,& a destinatis probat salutem assentes quos pertinere. Nam si Paulus diuinitus destinatus estApostolus gentibus, 5 funictio Apostolatus salutis eorum a nunciatio est, ad quos Apostolus mittitur,certe gentes extra salutis spem esse non possunt, quibus diuinitus est destinatus O-