Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

91쪽

ut Ecclesiam,cui praeest insipiest, ita curat, quae ad Ecclesiae incolumitatem pertinere Mividentur. Hoc ital nomine, Paulus eos intestigit, qui in certa sede certum populum docuerunt, hodie Pastores ct Paro 'ichi dicuntur. Qtiartum, quod osticii gestas requirat morum grauitatem ori ei respondentem Vt enim hic Paulus i I 'Proposita eminentia officῆ infert morum pidescriptionem, respondentium tanto mu- , neri: Ita in aliis quom functioiaibus ex A. A non fici, eminentia, vitae regula petenda est. Pus sibi

Oportet igitur Episcopum

irreprehensibilem esse. he

Iam infert descriptionem virtutum it citi Episcopi, estq3 hoc argumentum, Disco, at miratus est praeclarum de honestum opus, igitur oportet eum, qui futurus est Epi' ibi iscopus, irreprehensibilem esse. Ex eodem foret, antecedente, reliqua quae sequuntur, es t Ionitruuntur, quod hoc loco dixisse, satis sit. Vt Et Sed quid est irreprehensibilem esse 'ast abit esse sine crimine, ut ad Titum ipse Apin istolus exponit. Talis enim est, qui epit liensioni hominum iuste, e criminali id yd si Lamiae noti est obnoxius. Proinde hicla quitur

92쪽

Dei,in quo nullus est innocens.

Vnius uxoris uirum.

Tempore Pauli fuerunt ex gentibus conuersi, qui simul plures uxores habu runt, tales arcet Paulus ab Episcopali fum actione ion prohibet Paulus,quin alteram et post priorem defunctam ducere postit Episcopus. Praeterea,vthac sententia non la prohibetur,quin Episcopus possit si e qui φη aia uxorem non habeat. Non enim hac lea Laletali riem praescribit necessitatis, sed prohibet lanium Plii res simul habere uxores, id quod testimonium est incontinentiae, hi ii ideo Dreprehensione minime caret Ita icta aer contra spiritum Dei, 3 violenter, contra credit Euangelicam constitutionem faciunt Pon 1ὶ rificii, qui sacerdotibus coniugio interdi cunt. Interpretatio Papistica huius lociles lint i ineptior est, quam vi consutatione indi i grat. Non enim hic loquitur Paulus alle-

gorice, sed proprie mores suturi Episcopa e 2 viscribit. uri Ii Vigilantem.

I Vos Graeca latius patet. Nam νη ἔλα-

93쪽

E PII D sed h1c propriori significato, ut Erasmia vertit, ponitur, quia Postea de sobrietist sequitur, dicitur autem Vigilans, qui omne studium 8 vigilantiam rei gerenda adhibet, quit vigilanter ab omni parte prouidet, ne quid, quod sui officii est, ne gligari

Temps

Ferantem. Graece, cro*ρωνα qua Voceignifica. tu harmonia quaedam c concentus mesum virium animae cum recta ratione: ut nec ira quicquam praeter imperium a rionis agat, nec affectus alius rationis moederamen incutiat. Hiuc pulcerrime plato σωφροσ is harmoniam vocat διαπα. y, in qua a ratione ira διαπεντε ascendendo distat, de concupiscentia ab ira ascendendo διατεργαρ colo vide Timeum platoniacum,4 commentarium Procli.

Modestum.

Graece κοσμιοp, qua voce significatur proprie modestia dc moderatio quaedam, qua ordo, ratio δέ aequitas in rebus omni hus adhibetur, unde κοσμιω interdum

etiam eum, qui moribus compositust significat. insipia

94쪽

lesias,

Hospitalam.

Graece QP οζεvop,hoc est,amantem per inorum, significat enim haec vox h bitum, benigne ac amanter complectendi per grinos, quod sane nemini denegatum est,etiamsi tenuissima fuerit fortuna.

Aptum ad docendum.

Graeca voce significatur habilitas, seu aptitudo quaedam ad docedum, ad quam rem requiritur non solum liberalis do 'ri-na,A mercitatio verum etiam singularis prudentia nimirum, ut quis recte secet Verbum Des,hoc est,ut pro conditione hominum recte doctrinam accommodet, ut impuro ac selerato nebuloni,non Euangelii gratia, sed ira Dei de maledictio Legis proponenda est ita turbatae conscientiae, gratiae diuinae thesaurus explicandus est, ut inde vulneris conscientiae medela do

sumatur.

Non umolentum.

Vo graeca παροivi, tum vino deditum, tum ex nimia vini petulantia, in aliquem contumeliosum esse significati unde Chrysostomus contumeliosum

95쪽

Non percusserem.

Πληκτη cum Percutar, tum conubciator dicitur, utrum B cedum in ministro Euangelii vicium est. Obiurgandi sunt saepe contumacesi inobedientes ministris Euangelij, sed Paterne, non tra anni ct furiose.

Non turpiter lucri cupidum.

Ad verbum,non turpilucrem.Debet igitur nec cauponarium, nec scenus, nec alias turpis lucri vias sectari,sed suum oricium augustius iudicare, quam ut illud Prophanis rebus contaminet.

Sed aequum seu modera

tum, Voce graeca significatur is, qui none rigore legis, sed ex aequo dc hono de re hus statuit Saepe enim summum iussum ima est iniuria Et Aristoteles,Qui nimium egem exacte Srigide intuentur, fit Syco'

phanta.

Alienum a pugnis, alienum

ab auarit1 a.

Haec superioribus comuncta sunt, Vi

idone

96쪽

Qui sua domui bene praessit, qui liberos habeat in subie,

ctione,cum omni reuerentia.

Vult non sollim Episcopum ex pro pria domo adferre honestorum morum exempli verum etiam e gubernatione domestica, conie sturam vult peti de ad ministratione Ecclesiastica, ideo subiun-

Si quis propria domui praesesse non nouit,quo modo Ecclessa curam habebit r

Argumentum a minori est.Fieri enim minime potest , ut qui in exigua admini stratione torpet,in maior sit futurus vigilans Rindustrius.

Non nouitium, ne inflatus incidat in iudicium Diaboli.

Hoc non ad aetatem sed ad inaugur tionem, qua quis Christo inauguratus est, referendum est. Unde Chrysostomus νε ψuπὴ interpretatur εοκατηχκπρ,id est re cens in religionis doctrina instructum. Est p pulcerrima metaphora in Voce grae ca. εος ὐτο enim significat plantam re

cens

97쪽

cens plantatam, quae nondum altas radiaces egit. Cuiusmodi plantae persimilis ii, dicat Paulus eos, qui recens ad Christi,nismum conuersi sunt. Vt enim plantata planta est solis seruentiori succumbiis, cile, de arescit, cum contra, quae radices egit, aduersus ardores solis inuicta manet: Ita recens imbutus, in doctrina fidei, persecutione ingruente,facile stangitur,fidem abrjcit,redit ad pristinos mores, at pila in Diaboli iudicium incidit. At qui diutius est in doctrina educatus, tanquam milesiam expertus, non ita facile cedit persic tiones, ct scandalis. Additur ratio a graui tale poenae ne videlicet inflatus, scilicet honore novo, magnifice de se sentiat, acta Diaboli iudicium incidat,hoc est,in similem condemnationem cum Diabolo ruat, qui ob suam superbam, contumaciam, condemnationis reus est factus. Ali de homine calumniatore interpretantur, Ut in iudicium calumniatoris incidere, sit Praebere calumniatori maledicendi occasionem. Sed prior interpretatio,quae est Chrysbstomi, accommodatior est praesest' senti loco, ut quo grauius argumcnN'

contineat,

98쪽

Oportet autem illum S bo num testimonium habere, ab extraneis, ne in probrums lai queuin Diaboli incidat.

Adeo inculpatam vitam requirit ab Episcopo, ut non solum bene audiat ab amicis, verum etiam ab hostibus, nepos di sint quicquam ei criminis obiicere iuste. Extraneos vocat alienos a religione Chri hi uiana, eius p hostes. Sed quomodo hoc fieri potest, ut hostes religionis ferant honestum testimonium preconibus Euange hic an non Paulum erronem dc spermologum vocarunt Graeci e Distinguendum est inter doctrinam,ct vitam. Vita talis D

sed hec ut iure nihil possint aduersarisin eo reprehendere. Doctrina ipsa ferat suam fortunam in hoc mundo. Habet enim si

zizi i in magnum a Deo testimonium nec indi potia

get ullius hominis precario suffragio.Huci ziz lictum Domini referendum est: Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant vestra bona opera. Porro huius attribu ti geminam rationem subhcit, quarum posterior ex priori manat, qui enim in proabrum incidit, hoc est, qui insanus factus est,

99쪽

EPIST. I. AD est,nullo peccandi pudore retinetur, sed

laxat turpitudini frena, ac se totum Disholi laqueis prostituit. Est autem peccandi impudens consuetudo, laqueus ille, ii quo captiuos tenet homines Satan. Qua ii re nihil periculosius homini esse sciamus, ita quam peccatis indulgere. Nam hoc non Peccant solum nocet, verum etiam alijs Peccandi fenestram aperit.

Diaconos similiter graues, iter non bilingues, non multo uino Iaco deditos, non turpiter lucri cu, pidoS.

Transit ad mores Diaconorum describendos, in quibus eadem propemodum paululum mutatis verbis) quae se in Pra in Episcopis,requirit Etsi autem a- conorum nomen generale est,mihi mea ith Pro certa ministrorum specie sumitur. Sunt autem hoc loco Diaconi ministri, thici qui externae Ecclesiae gubernationi in α' 6 Haternis bonis praefuerunt, inale sepum ' ulat illi fuerunt, de quibus in Actis cap. . in uit,hii collatas ab aliis eleemosynas, Ma se re hiiptas pro necessitate fratrum S sororum ton distribuerunt. In quo officio,qui se probe 'gesso

100쪽

Tam o m. tesserunt, postea in Episcopos seu Paro ichos eligebantur. Caeterum, de gradibus ministrorum Ecclesiae in enarratione Epistola ad Ephesdictum est. Nos hinc colli gamus quantam deceat esse innocentiam in Oeconomis mysteriorum DEI, cum adeo inculpatos eleemosynarum Ecclesiae collectore S distributores requirat Apostolus.

Habentes mysterium fidei

in pura conscientia.

Post enumerationem, hoc veluti

nus subiicit, ad quod, si quid in enumera tione praetermissum est, referri oportebit. Hoc superius his verbis euressit Habens fidem de bonam conscientiam: Hic pro Mde mysterium fidei posuit. Vnde tria colligamus. Primum, quod fidei doctrina supra omnem humanam sapientiam potata sit. Deinde, fidei indoles declaratur, quae hic verbo Dei niten contenta, cer i evecta quae nondum apparent. Prae terea quanta sit piorum dignitas de gloria ut quibus mysterium fidei sit concredi tum Quibus ελόbσι- sacra erant concredita dignitas de gloria magna esse videatur, non Putaban istorum sacrorum symmΥ