Commentarii in epistolas Pauli ad Timotheum duas, ad Titum unam, ad Philemonem unam scripti a Nicolao Hemmingio.

81쪽

PI S DApostolus. Iuramentum interposuit, quo maiorem haberet autoritatem dc fidem, asseveratio. Iam si ad gentes quo , ut ad Iudaeos salutis spes extenditur, profecto par est pro omnibus precari, ut oblatam gratiam fide recipiant omnes.

Volo igitur uiroxorare

Conclusio est,sed distributione accircumstantiis quibusdam amplificata. Nam

simul uirorum4 mulierum mores&ρο- sius inter orandum est imir.

In omni loco.

Cum semper orandum esse alias do. cui iam locum Orationi omnem aptum docet. Nam ubicunt pius est, circumfert secum templum Dei: in quo cultum Deo Praestare conuenit. Nec pugnat hic locus cum dictoChristi,qui iubet,ut oraturi intrent in conclaue. Nam hoc dictum solam Hypocrisin Acludit.

Sustollentes manus puras,

Manuum puritate sinceros assectus,Shonam conscientiam intelligit. Nam uxcontaminatae manus quidquid attingunx, Polluunt. Ita cor impurum seu conicien tur hanc

82쪽

mala, orationem inquinat conspur-

Sine ira & disceptatione.

Necessaria orationis adiuncta ponit duo. Primum, ut fiat oratio sine ira Hic Synecdochice omnem uitiosum affectum uult ab oratione abesse Vult nos nemine odisse,sed amice omnes compIecti. Dein de, sine disceptatione hoc est,sine disputa tione 6 haesitatione de accipiendis petitis, Iuxta illud, Quicquid petieritis credentes, accipietis: Sed cum hac conditione,modo in gloriam Des de uere in nostram salutem cedant petita.Puritas enim manuum de Mdes nos monent,ut aliud nihil oremus. Et Christus uulsi ut patris uoluntati nostras preces subiiciamuS.

Similiter mulieres in anaiaetu modesto cum uerecundia,& modestia ornare sese, non cincinnis,uel auro, uel margaris

tis, uel uestitu praeciose, sed quod decet mulieres pietatem spondentes operibus bonis.

Alterum distributioius me rum est de

83쪽

EPIs T. I. AD

mulieribus, qua uult similiter orare,

leuatis puris manibus, in omni loco. Sed is si commendat illis amictum, qui testarii, C terit de illarum uerecundia, de tempera tia,de corrigit uitia matronarum,quae sit munt Ephesi, quae nimium luX defluxe aibuunt, sumto argumento pietatis proses 'sone, quam professionem Ornare bonis ibit moribus, modestia, uerecundia viempe T Frantia at* alijs pietatis merciujs,decet.

Mulier in quiete discat, in omni subiectione. Mulieri au.

tem docere non permitto, nec mes autoritatem,serpare in uirum, sed esse inquiete.

Secunda huius capitis proposito, continens canonem Ecclesiasticum de ebsciplina de moribus mulierum. Hoc canoe ne duo praecipiuntur mulieribus, d duo acti ad Prohibentur. Primum praecipitur, Ut quiete sine tumultu discant, ut eas decet, quae subiectionis legi obnoxiae sunt. De pnsor inde, ut sint in quiete, ac sua agant, tra huctent ea,quae ad mulieres pertinent, non fili gerentes se in virorum negotia Prohi- iratabetur

84쪽

beturirmum, ne publice doceant muli res. Dcinde, ne autoritatem in viros sibi usurpent. Haec eo pertinent, ut in Ecclesias ordo delum iα, non ut inde sumamus argumentum contemnendi sexus muli

bris,nec ita iubentur silare, tuin eis salutaria consilia dare maritis liceat, si quando id res postulare videtur, id quod historia Iudith, Deborae, Annae, Sc aliarum Ostendit Imo Abrahau iubetur a Domino, ut uxoris consilio obtemperet, de eliciei da ancilla Agar. Praeterea piarum Matro narum est, vi domi familiam voce, Ita dedisciplina domestica,pietatem docere imo ct maritos cessantes, dc ignavos sui admonere officia possunt Paulus enim hic dedisciplina communi agit, quae non excludit necessaria consilia dc deliberationes mulierum honestarum.

Adam enim primus sorinaatus est,deinde Eua.

Rationes propositionis petit ex attri butis personarum, seu conneris, Argui I mentum hoc est Adam prior formatus,et xiii est,deinde Eua Igitur uir debet habere auiatoritatem in mulierem,ata illa uiro subi Ta

fall

85쪽

pore, prior est etiam autoritate dian non creationis series indicar,reliqua omnia ante Adamum creara esse, de ramen ei subiecta esse ' proinde argumenti crinχον ubdetur debile. Verum hic tempus de causam simul respicere oportet. Adam est quidem formatus ante mulierem, sed nostpropter mulierem Mulier contra post ubrum formata est, sed propter uirum, utrius adiutorium esset,et subiecta.Quapropter causa ipsa formatae mulieris argumenti Synechon est, ait ita hac ratione rectissime adimit Paulus mulieribus in uiros dominium.

Et Adam non seductus est, mulier autem seducta in transgressione fuit.

Hac ratione docendi munus adimit mulieribus Mulier est seducta,no Adam. Igitur muliebris sexus est aptior seductioni quam uirilis sexus. Proinde cum male cessit docendi munus quod sibi usurpauit Eva, reliquae mulieres a docendi munere abstineant: sed cum exceptione, de . Paulo antea admonui.Sed quid est,quo neget

86쪽

TI Wo m. neget Adam deceptum c an non porroctum ab Eua pomum contra interdictum Domini gustauio Respondeo Chryso

uomus fatetur utrumque deceptum esse,

Adam nimirum Sc Euam, sed comparati one distingui deceptionis modum. Nam si ad dolosa sophisticam Satanae, qua is

mentem mulieris peruertit, respeXeriS, Adam profecto isto modo minime est doceptus Verum si ad mulierem respexeris, caritates oris in perniciosum obsequium pertractus est Adam. Ait ita priori respeetu non est deceptus, Sed posteriore

tantum perti aerus est in errorem, beX e rore in ruinam, in quam totam posterita

rem coniecit secum. Haec Chrysostomi est distinctio. Potest autem dc alia declaratio sumi a priori membro, ut quemadmodum supra dixit, Adam prior formatus est, deinde Eua: Ita Eua prior decepta est, di deinde Adam. Vnde facilis mulierum

lapsus in errorem, ex errore in Thaanam, in quam totam posteritatem coniecit se cum.Qtiare minime consultum est,ut d cendi munus committatur mulieribus.

Saluabitur autem per filio, rum generationem, si manserit

87쪽

in fide dilactione Ianctiscatione cum sobrietate

Hoc,Si in consolationem, is in instru- 'ionem mulierum adiectum est.Etsi enim mulier seducta est, tamen gratiae Dei non nainus quam vir particeps fieri potest, modo Christi gratiam fide amplexa suoxit. Papisto quidam hoc loco foede errarunt, qui in hanc sententiam praesentem iocum explicant: Saluabitur mulier persiliorum generationem, modo filii in fide dilectione dcc manserint. Ex priori inembro iusticiam operum retruunt. Ex posteriori, in contumeliam sancti coniugii perruperunt. Nai si tum demum saluabitur mulier, si filii in fide manserint, certe Xtreme Periculosis erit status coniiugalis. In hoc errore S diuus Hieroni mus fuit, verum hac duplex error committitur, Prior, quod Paulum de causis iustificationis agere putant, cum de Vita iustificatarum mulierum agat. Cuius sane vita hic praescribitur. Primum enim Proprium mulierum Opus ponit, nimbrum liberorum generationem. Deinde, commendat eis reliqua pietatis exerciti , sine quibus prosecto fides retineri nequii.

88쪽

Tam o m. Nam, qui iacit iusticiam,iustus est. Et S lomon, Qui ambulat in integritate,iustus est. Deinde S in hoc errant, quod man antii pserini, filio reserunt, non attendentesi' ri, nomen Graecum, quo significatur gener liberorum, singulare esse. Proinde insui est, Saluabitur Per propagationem, Q. , si manserint scilicet mulieres. Est enim Synthesis, qua non tam verborum quam sensus ratio habetur. Hic locus in genere nos admonet, de ossicio ex fide dc bona conscientia praestando quod ubi non fit,in naufragium fidei incurritur. Ideos non mirum est, mulieres saluari per officia debita . Quia sunt fidei testim nia,Sc effectus , non causa demerita salutis.

S V MM A TERTII

89쪽

culpatis sint moribus, rectet conuersentur in domo Dei, quae est Ecclesia etsi hi

ORDO TERTII

A P UT I S. imum eaeponit Virtutes, quibus p ditus esse debeat futurus Episcopus, seu minister Euangetri,& simul vitia haud fereda attingit. Deinde mores Diaconis a1llorum uxoribus praescribit. Tum commendat Timotheo haec praecepta ab honesto seu dignitate domus Dei,in qua conuersari oporteat Episcopum. Vnde in commendationem ministeri Euangd delabitur.

EXEGE SIS TERTII

cAPITIS, CUM OBSERVAatione doctrinarum.

Fidelis sermo.

Hoc Chrysostomus aptat superio scapiti, ut si t clausula continens asseuera tionem eorum,que ibi disputata sun Alivolunt, ut sit exordium huius tertiscapi eis,quo attentum reddit Timotheum, ut' que cogite illos solos esse idoneos ad os dum

90쪽

T Iim m. cium Episcopale, in quibus virtutes en )Mus meratae inueniuntur,sciais tales a se ordis nandos in Episcopos seu Pastores.

ii Si quis Episcopatum appes

ti bonum opus desiderat.

Haec propositio est sequentis expositionis, continens fundamentiim, unde irtutes Episcopi extruit Comendat au- Epizz iem Episcopale munus ab honesto, cui veri ela a plurimum arduum coniunctum est, iuXta ultior prouerbium inisepulcra eadem S diffi-at . ta ilia. Quatuor e verbis Pauli colliga-lcacia illi imis. Primum,qudd non sit reprehendendum, similis Ecclesiae indigenti modeste, sine ambitione suam operam seu ministe ili trium offerat. Nam si per ambitionem cymolo quis appetat, non Dei, sed Satanae spiritu, impelli putandus est. Secundum, quod Episcopalis functio sit honesta, testimonio Eli spiritus sancti,quo pii confirmari debent, arti aduersus prophanorum hominum iudi- et cia dc calumnias Tertium, quod Episco , prii functio non in titulo aut dignitate tan- balar tu verum mulio magis in arduo ac dise ficili labore sita sit, id quod Episcopi no- men arguit. iscopus enim ab inspicien- dono