장음표시 사용
61쪽
oportet, quae significatio naturalis sit in enim
naturalis signi icatio,quam primum habuit Nox cum inuenta est turalia enim dicuntur, quae cum n0quoque nata sunt quae translatilia Deinde, se sensus patituri conuextus, retinnida in naturalis signi catio, Sin minus translatili e significationes sunt enumerandae, quartim ea aptanda en propossiti, quae maxi-nre quadrat, firmis rationibus monstrandum est, quod aliae vocis se iudicationes non c0nue
Porro onerioris generis iusi hoc patio instituetur. Subiectum in accidentia commodissime hac Methodo distribuetur, i per singula
praedicamenta accidentium eati vel ν IU-dolpho placet, per locos Dialecticos ordinetur propositae rei descriptio, instituatur eluta
quIdam particularis 3 ub sis, τι se o cum aliquod fuerit diuidendum, recte in partes eonis ad oscium seciunt, siet descriptio, d quod videmus Paulum fecisse in descriptione piscopi,
ad Titum O Timotheum, de quo genere Vide plura in Dialactica Thilippi, ct inponerioribus commentariis rasimi de copia. c Methodus tractandae nuentae diuisionis, haec est Nubar ima Viemum no strum iusionem ponamtra. Dernile, eandem confirmemim, mox subhciamu aduersariorum
62쪽
P ex bis superioribus Methodis alia
quaedam Metbodus, quam Didascalicam a suo proprio sine Nocam, emergit. Et tametsi ex pluribus Methodis It constata, tamen recte eam si plicem vocaveris,e quod simplici, , rerum tractandarum instrumentum sit, ct copulatam, quia constatur ex pluribus particularibus Methodis. Huius Methodi partes quatuor constituantur, desinitis, diu io, analysis, catagrapba. Desinitio quaerit an sit res, quae nominis ratio, quid res Divisi species recitat, probat, declarat, comprobat Anabsis partes, causas ensecta rimatur. Catagrapha adiuncta rei, cognata, adiacentia, contingentia simulat. Singulis harum partium exornandi amplim candi gratia adhiberi possunt contraria similia, pronunciata, empla, M. Utile valde fuerit exerceri dificentes in hac Methodo artis materi,propositit. Nam, nihil dici potest deolla re, quin his partibus subryciatur commode ita formatur hac ratione milicium de rebus, ut sciant adolescentes dextreqvicquid legunt adsuam class-reuocare, die loco communes instruere, qui sane res per
illum Dcit ad solidam rerum singularum c0Mit cm comparandam. Conspicitur, iubac
63쪽
pacum I. Is V S. 39hac Methodo maxinus sua locorum inuentio ni , qui non fulis propossitionibus confirmandis infirmandis sermunici erumetiam uti Methodi elementa con inent.
quam, nostra oratio eius laudibus respondere posito quare praeconi s m sis quam possum planissime explicab0.
possitam quaestionem coniux iam in dilibutando, collocand0. examinando tradiandi ut enim simplex Methodus quaestionem simplici mota luc coniunctam, quae constat subicctu praedicato, respicit varietas autem buris Metho Ga Naria quaestion spropossit natura, propositionum uae illi explicandae adhibentur,Υarietate, petenda en uuocirca cum omn; quinto composita aut probabilibus, aut fillacibus aut necessariis O perpetuis confirmari soleata Tristicem hanc Methodum constituamus Proba
64쪽
Deinde de disputatione, collatione ct examine seiugularum, quantum pro tenuitate ingeni licebit, licam. Um haec pars potissimum iuuat'-dra Iuventutu, memoriam confirmat, in lectione optimorum autorum iter ostendit.
quaestionem tractandi probabilibitis argumentis, seu propositionibra, cum secundum Dialectices praecepta recite instituuntur argumenta equod bis concessis propositionibus probabilibu s, sequitur conclusio necessario,vnde Aristoteles praescri bit non petendam, hoc en, non quaerendam se conclusionem, sed ex praemisiis datis inferendam. Ham qui admittit praemissas in bona consequentia,necessari conclusionem velit nolit admittet. An non quaestio, dubia ere, de qua in tramque partem disserere licet e quomodo ergo dicis nunc necessariam, quae en dubia, quam etiam paulo antea probabilem appellasi Datis propositionibu hocin praemisiis, qualesiunque fuerint, si modo seruatur norma syllogismi, conclusio sequi- , Vr idq; necessario, ctiamsi materia non sit neces-
65쪽
propositionibus per ipsas sequitur conclusio, idq;
necestate consequentiae non naturae. Duplexe 'nim necessarium Dialecticum conssiderat , aliis i per naturam, aliud per consequentiam. Ne ga brium per consequentiam omnem 1 3sso sinum egitimefactam sequitur Necessarium Nero per naturam ct per consequentiam ct per subie inctam materiam, in solis demonstrationibus exinit. l. IPorro Methodis haec in genere pcteli a ptimum ex natura quaestionis propositis Se μη
ctrina des 3llogismis verum hic arte pus en, ae iudicium regat. Nam propossit quaestione triplex cura ammum ccupabit, prima quaeul0nis, media argumenti, Nitima formae had quam potissimum alligandum en argumentum. Sed haec postrema ex genere quaestionis pendet. Nam aliud quaestionis genus aliud argumentum alι-amque formam exiet t. micendum en erranecessario hoc loco primum de generibus quaestonum dialecticarum riseinde de argumenti ,qu sitneulis quUionum generibu convcmunt St, emis deformis, quae argumentis inventu aestioni propossit accommodatae sunt.
qu zor fecit Aristoteles Desinitwnta, Genetras,
66쪽
6 definito praedicaturo contra Generis, quanduproprium genus,vel disserentia de specie assertur Propris, quando proprium praedicatur de subie 'o Aecidentis, cum accidens affertur,Vel quaeritur de subiecto. In quibus generibus ne erretur , Me obseruatis est necessaria r quod quaesto non fortiatur nomen a subiecto, sed tan-rum a praedicato, hoc est ab habitudine praedicati adsubiectum ut si quaeratur sit ne homo animalegeneris es quaestis, Genitis enim in hacq sione praedicatur. Sit ne anima harmoni j e Pquidem O haec generis quaestio, sed non naturalis Sodem modo de atque iudicandum ent Oblata ergo quaestione de qua controuersia est, primum omnium, cuius generis si,quaeratur Deinde cognito genere uae lionis, loci prudenter consulendi sunt i quibu ducantur argumenta: pcrquae Ne confirmari Nel confutari quaestionis alterutra parspoterit. Id autem aptisiime idetur fieri hoc modo se diligenter perspexeris, inquibitis praedicamentis fuerint partes quaestionis. m ipsa praedicamenta praecipuos loc0 m0nsrant. Deinde quaestio fuerit definitionis, genus O disserentia propria debent esse eius cm praedicamenti quae si fuerint id linecundum regulata in desinitiua Methodo praescriptas, mi se manda est quaesto minus, refutanda Omonstrandum ilium. Et quia disserentiae non sub ciuntur oculis, plurimum fici ad bimeniendam
67쪽
s mdam differentiam confirmandam confutandam, consulare l0cus es Im m,actum,adiacentium c natori . Simile iudicium enuegmeris quae Rioiae sed ad hanc quoque adurberisulent loci Species, 'ropri , Adiacentium , iactuum, Causarum c. In propri quoque quaestione luci interni alent r.ecipue. It actus alia emi, contraria. In accidentis autem lιaestione , laci externi ldiacentia , signa, communiter accidentia. Breuiter omnes loci
si is Iesi generibus quaestionum adhiberi f. alii alis quaestionibus magis accommodati
sunt, quemadmodum dictum e f. Porro Artoteles O Cicero per rectum putauerunt esse, in inquisiuione argumentorum, conssiderare, quae nam quaestio sit cognitionis quae actionis uuae sane conssideratio illisi aen. Namsi cognitionis en quaesti, loci interno inmedi sunt accommodatiores. Si adii0ms,medi externi verum quia haec in Topici tra duntur, inde petenda sunt. Nam Topica nihil aliud en, quam Methodus inuemend argumenta consentanea quaestioni propolytae. Porro
ouantum ad argi eni0rum formos attinet,qmbus alligari debent argumenta, hoc tenendum
Est iu alis figuris sunt magi acc0mm0D- tu quare de hac re tit ima quaedam praecepta
PIO MCM. Si medium inuentumpraedicar:
68쪽
poten desubiecto quaestionis, aptisima erit pria
ma figura. SECUNDUM. Si de inuento medio praedi
cari potent sibiectum quaestionis, aptissima erit
tertia figura. T ERT I M. Si medium subiectum quaestionis sunt paria, in primi tertia figura concludere licet.. ORTUM, Isi medium neque antecedens,
neque consequens L extremorum quaestionis,Υel duplex adbibenda It argumentatio, et Ent mema aptius erit 3I0gismo. Ut si quaeraturitne voluptas expetenda j Inuenio medium quoden dolor, prorsus ab utroque extrem0rum quaestionis dis entaneum 'tam nec voluptis est δε-lor, nec expetendum bt dolor, nec contra Hic ergo opu erit duplici argumentatione, nouum medium quaerendum, quod latet in priori medio hocpacto Uuod naturam offendit, en fugien' dum Dolor naturam ostiendis, Ergo dolor est fugiendus. Si fugienduis est dolor, Nolupta expetendient. Atqui dolor fugiendus est. Ergo νο- luptas est expetenda. Hoc flet purunque fieri in locis contrariorum, Similitudinis, disi militudinis, maioris, minoris o paris, Item, causarum escctuum, quod qui non animaduertunt, in accomm0dandis locis sepe laborant verum haec in Dialectia affusius tractanda sum. .
69쪽
s INT M. In destructione quaestionis affirmatae dominatur secunda figura. S EXT M, in confirmanda niuersali pro-psitione dominatur Barbara, primae Jgurae pri- nus υd inducti ex quibuscimq; locis promantur argumenta Tametsi haec plana sunt, tam n quaedam praecepta de affectione edi ad propositae quaestionis partes asscribam , t inquirentis O iudicantis labor hac rati0ne lauetur.
In prima itaque figura haec debet esse Medi ex
locis inuenti a fectio ad extrema quaesionis propositae, ν in omnibu s modi medium afferatur de subiecto conclusionis. Deinde, in Urmativis modis sit antecedens pardicati, in negativis vero repugnans. In secunda haec debet esse Medi di possitio, i simper alterimicaetremorim quaesioni sit repugnans. At in Caesare. Frnini repugnans sita ridicati . consequens subiedii quaestionis. In amestres ero Varoco , sit consequens prae ducati, repugnans subiecti. Porro, in tertia figura semper medium antecedens si subi dii, in Q atis quoque antecedens sit praedicati sud in negatis repugnans praedicati. Haec conssiderati habitudinis medis multum iuuat O ad inueniendum medium, O adfirmas inuentis apte accomm0dandas ut autem res uniuersa fiat illustrior, eastra hactenus dicta sunt exemplo declarabo. Proponatur haec quinio in medium Ccquid animasset barmonia,
70쪽
NtΥoluerunt Platonici. Primi hic aduertendum est, quod sit generi quaestio, Cum enim qi tritur, VH airima sit harmonia, quaeritur an harmonia sit genus in hac quaestione Deinde sicile en videre cuiationis nunci Iionis quaestis-nem issi'. Unde hoc X superioribus notum
relinqrsetur, qui loci potisiimum consalendi sunt, si ii prius idendum, in quibitis praedicamentissim partes quassionis, id quod ex par tum natura Iacile ei intuligore Anima siquidem cum si forma hominis si bstantialis, O altera pars substantiae hominis, O per se subsistat s parata
a corpore in praedicamento erit substantiae Harmonia vero cum sit nihil aliud, quam partium, aut nurn rorina, aut figurarum quaedam distostis, UAit augustistu desinit, concentrus ubdam exu similium ocum moderatione sectus, in quantitatis praedicament, rit. Hac tanquam καταπ c adbibita,coisulcndi sunt loci ac primum de initionis, deinde reliqui Nigeneris, propri , di ferentiae Iarn inuenta ex lucis conserenda sunt cum partibus quaestionis pro diuersa ha,itudine inuentorum ad quaesionem, Ni supra diciIum est, instituenda erit argumentatio De Lnitio aninuin forma fibstantialis hominis haec quia consequens iit ad subicctuin quaestionis aptissima crit prima figura. Et quia repugnais' dicato quaestionis, quae fit indesinita, erit modus