장음표시 사용
121쪽
aio. De Ira Dei Seg. 9. o. II. rentes solent quaerere , cur , si omnia Deus hominum caussa secerit, etiam multa contraria - , & inimica , & pellisera nobis reperiantur, tam in mari, quam in terra tLucullo, & Laet. L. vis. cap. IV. & v I I. S. August. eontra Manicb. in Gen. Lib. I. cap. XVI. eandem doctrinam tradunt. b Contraria. oe inimica. Bon. eontraria vis O dce.
Quod Stoici, veritatem non respicientes O , ineptissime repulerunt. Ajunt enim multa esse in gignentibus i & in numero animalium ε , quorum adhuc late1t utilitas ς: sed eam proceisu temporum inveniri: sicut iam plura prioribus seculis incognita necessitas& usus invenerit. a Non respicientes. Heum. mallet perspicientes. b In gignentibus, oe in numero animalium . Heum.
In ingenti numero animalium . ' - . o Quorum adhuc lateat utilitas. Al. To adbuernon habent .d Sicut jam plura . Bon. jam mul a .
Quae tandem utilitas putest in muribus in
122쪽
Lih. Sing. Cas.XIILSeg. t I. in blattis β , in serpentibus . reperiti, quae homini molesta & perniciosa sunt i 4 4n medicina in his aliqua latet Z Quae si est, invenietur aliquando , nempe adversus mala quum id illi querantur elle omnino malum e d i peram ferunt f exustam in cineremque di
lapsam , mederi ejusdem bestiae morsui .
b In Blattis . Vide Plinium ubi supra ἔ nam auri . bus prodesse aiunt, si forte auditus labefactari contigerit . c. In serpentibus e Gallatus unicuique notum esse ait , ex illis I beria eon , homini valde utile confici ;sed fallitur, nam viperae dumtaxat ad pharmacum illud.adhibentur, de quibus infra agit Lactantius; at jus tamen est serpentum in medicina usus, de quo vide Utiae in Aldrovandum, ubi de iis plura
refert. AElianus autem Troglodytis serpentibus vesci consuevisse, narrat, nec desunt apud nos homines , qui serpentes quosdam cibo consumere soleant ut oculatus testis mihi retulit de quodam nonagena xio Emmita , qui etiam muribus vescebatur .d Et perniciosa sunt . Hocce ultimum verbum abest a Nostro Cod. Bon. e Quum id illi querantur esse omnino malum. Bon. esse homini non malum .s piperam ferunt. Vide Plin. ubi supra cap. IV.& Hard. pag. 687. , & seq.
123쪽
Quanto melius fuerat eam prorsus non esse , quam remedium contra se ab ea ipsa stdesiderari .
a Quanto melius fuerat &c. Haec etiam a nonnUI-lis hodie in medium revocantur, qui intelliger nolunt, malum omne a voluntaria hominis depravatione initium habuisse , quod etsi Deus ab eo avertere potuisset; noluit tamen, ut inde & sibi maiorem gloriam, & hominibus praemium constitueret . b . si ea ipsa i Al. secundam ; AL tertiam delent vocem . Nos utramque ex Mss. , & prelo editis retinemus .
Brevius igitur , ac verius respondere potuerunt in liqnc modum: Deus cum sormas a Bremius igitur &c. Sparhio visum est , non satis apposite heic contra Stoicos Lactantium egIsse , quoniam cuncta, quae a Deo creata sunt, bona fuis se , divino declarantur eloquio ; ita ut quae deinceps mala acciderint , sibi homo , necesse sit, accepta reIGrat : quippe qua nos natura ; sed peccati humani f e-quela essetit. Iniusta profecto criminatio ς quum ex jam alibi dictis , & praecipue de Opis Dei cap. IV.seg. a. & L. vII. cap. V. a seg. Iq. Nostri mens pateat , di incorrupta doctrina, qua inst magis, magisque declaratur .
124쪽
Lib. sv. Cas. XIII. Se l. q. rasmasset hominem , veluti simulachrum suum , quod erat divini opificii su minum - , inspiravit ei sapientiam soli, ut omnia imperio ac ditioni suae subjugaret ; omnibusque mundi
commodis uteretur: proposuit tamen ei & bo
na , S mala ε , quia sapientiam dedit, cujus
lini omittunt. Al. opimi Al opificium . Heum. opia ficii fui. dure bete Noster hominem appellat sumismum divini opificii , quoniam terrena Omnia illi Ludjecit Deus, quem ad sui contemplationem excita vit, & cuius naturam assiimpsit. c Proposuit tamen et O bona, E mala. Ex dieistis, ubi supra non ita Noster heic intelligendus est, ut malum aliquod sive physicum , sive morale primo homini in statu in noeentiae Deus proposuerit, tamquam praesens; sed ita, ut bona ea , quae in illius gratiam fecerat . quibusque eum donaverat , talia permanerent, si ipse divino praecepto obtemperasset secus vero si Iegem sibi impositam violasset. Eam violavit. & gratiam , in qua conditus erat, peccando amisit, & morti, ac caeteris omnibus malis , quibus nunc subiacet, factus est obnoxius; sicuti Deus illi statuerat, quum illi dixit: De ligno autem scientia bovi, e r mali ne comedas ; is quacumque enim die
comederis ex eo , morte morieris . Gen. II. IT.
Quod etiam per Eccl. xv. y . I 8. seq. singulis posteris ejus repetitum est verbis illis: Apposui tibi aquam, oe ignem ; ad quod volueris, porrige manum tuam . . te hominem vita, o mora , bonum , mal um
quod placuerit ei dabitur illi .
125쪽
ii IV Ira De/ Seg. I 3. I . omnis ratio in discernendis malis , ae bonis posita est 4 .
d is discernendis malis, ae bonis posita est. Al. sita est. Al . fata est. Vide L. VII. cap. Iv. seg. II., i ubi eadem docet.
Non potest enim quisquam eligere meliora , & scire quid bonum sit , nisi sciat si-imul rejieere, ac vitare , quae mala sunt. Ιnvicem enim sibi alterutrum connexa sunt , ut sublato alterutro si , utrumque tolli sit ne- inesse .
Pro-a Invicem enim sibi alterutrum convexa sunt. Al. o enim omittunt Al. legunt: alterutra. h Sublato alterutro . Aldus r sublato altero. Bon. mutilus hele est , S legit ; Invicem sibi alterutro utrumque si tolli neeesse . sensus autem est, ut iam L L. cc. exposuimus . Quum nihil sit , quantumvis bonum nobis ad humanam vitam tuendam , & ad
aeternam consequendam a Deo concessum , quo per liberum arbitrium vel in nollram, vel in aliorum perniciem non possimus abuti, necesse erat, ut bonum prosequendum non solum , verum etiam malum fugiendum , nobis notum esset; namque notitia unius ab alterius notione dependet , quoniam privative opponuntur .
126쪽
Propositis igitur bonis malisque , tum demum opus suum peragit sapientia , & quidem bonum appetit ad utilitatem , malum rejicit ad salutem .
Ergo sicut bona innumerabilia data sunt homini μ , quibus frui posset , sic etiam ma-Ia , quae caveret. Nam si malum nullum lit, nullum periculum, nihil denique,quod laedero hominem possit e tollitur omnis materia lamentiae . , nec erit homini necessaria . H a Post Mna innumerabiIis data sμm homini Sin. H
ultimum Werbum abest a nostro Bon. Ms. Cod. , M
gentis bonum , reprobantis mλlum, quM Pr, Psunt prudentiae officia ; sed quum haec a Gallaeo simul ae α Cellatio ignorarentur i DIJm hoc, mille in Adamo fuisse; iste autom τ fuit, inquit, D piratia mala inni, er
127쪽
rent , in statu innocentiae , in quo a Deo creatus fuerat ; praevaricationem tamen eius secuta sunt , quoniam ipse in electione boni, ac mali ea sapientian n est usus , qua a Deo donatus fuerat. & de qua heic noster apertissime loquitur ἀ
Positis enim tantummodo in conspectu bonis , quid opus est cogitatione , intellectu, scientia , ratione t quum quocumque porrexerit manum, id naturae aptum , 3c accommodatum . sit ; ut si quis velit appotissimam coenam infantibus, qui nondum sapiant, apponere , utique id appetent singuli, quό unumquemque aut impetus , aut fames, aut etiam casus attraxerit : & quicquid sump sint , id illis erit vitale , ac salubre .
a Aptum , O accomodatum . Al. O commodum 'Al. eommodatum . Cicero L. v. de Finib. Nostro praeivit inquiens i omni animali, quod appetit, positum est in eo, quod natura est accomodatum . b avum quotiescumque: Sic etiam A ldus,& Scholius. ς vitale, O salubre. Al. utile , O salubre.
Quid igitur nocebit , eos , sicuti sunt , permanere , & semper insanies , ac nescios esse
128쪽
Lib. mg. Cap. XIII. Ieg. IS. I9 1 I esse rerum p Si autem admisceas vel amara , vel inutilia , vel etiam venenata : decipientur utique per ignorantiam boni , ac mali , nisi accedat his sapientia, per quam habeant malorum rejectionem , bonorumque delectum . a Deeipientur utique. Al. deeipiuntur. Respexistahete Noster videtur illud Isaiae v I I. 9. I S. Butyrum , O mel comedet, ut sciat reprobare malum , O est-gere bonum, . quia antequam sciat puer reprobare main tum , s eligere bonum &c.
Vides ergo , magis propter mala opuς hobis esse φ sapientia, quae nisi fuissent proposita , rationale animal non essemus . .
a opus nobis esset secunda vox in plerisque Codd. desideratur .h Rationale animat non essemus i Exponi ista deis bent per ea , quae habentur L. VI I. cap. IV. seg. t 3. seq. Quamquam enim homo rationale animal esset tametsi nulla ei vitanda mala a Deo fuissent proposita ;non tamen in eo ratio illa appareret,prudentia praedita, qua bona eligit, & mala devitat; nec praemio dignus esset, si bene operaretur, sine aliquo inco
modo , sine pugna , sine industria, & labore ἔ Nam , ut Apostolus inquit II. ad Timoth. I i. e. σ qgi
129쪽
ce tat ιn agone , non coronatur , nisi legitime eerta*evit. Quod si verim est ; quanto indignior is coronae siet, & laude , qui nullum subiret certamen, nullisque meritis mercedem exposceret p
Quod si haec ratio vera est, quam Stoici nullo modo videre potuerunt : dissolvitur etiam argumentum illud Epicuri Deus , inquit, aut vult tollere mala , ct non pote
aura suam Stoici nullo modo .idere potuerunt. Al. quam Stoici non posuerunt. Petrus Baetius , qui alicubi adstruere gestit, quod alibi nititur destruere,de iis disputans quaestionibus . Nostrum dixit ; misere quidem Epie uri argumentis responsa dedisse ; talia tamen illa esse , ut nemo meliora dare possit. Conistis. des Pens div. Tom. I. s. LlX. pag. 28y. Nam quae hactenus a Lactantio dista sunt , nihil aliud eL fCere pronunciat , quam totam disputationem ad verborum lusum redigere . Sicuti enim Lactantius docet, mala hominibus utilia esse propter meliora bona , quae sibi ex illis comparare possunt; ita con tra reponent adversarii r bona ipsa; quae in nostram utilitatem producta dicuntur . esse nobis nociva , quoniam ex iis ipsis mala vc bis provenire queunt: ibidem pag. 286. Ouod etsi acute excogitatum est, facile tamen retunditur. In hoc quippe divinae providentiae summa maximopere elucet, quod homini in
130쪽
ter extrema constituto liberum arbitrium dederit, ad id eligendum,quod mallet;& ita quidem,ut quae hona erant, depravari, vel amitti, sua culpa possent:&contrar si malum aliquod, ipso homine volente, contigisset . idem malum ipsum media virtute . ac divino auxilio, sciret sibi posse valde prodesse . Ac Propterea semper vera est Lactantii responito ne Epicuri, aut Baelii infringitur cavillationibus; ut ex
mox dieendis constabit. --. . .
b-σ viuit, potest. Bon. O non potest. Pr ove , nam hoc est membrum primae propositionis.
s suu ct non potes imbecilΠs est: quod tu Deum non eadit. M potest , ct non Nais, invidus , quod aeque alienum a Deo ἰ Si neque vuD , neque potes - invidus , , Iinbecillis es , ideoque neque Deus . Si vulto potes, quod solum Deo eouet enit, unde ergo funt maia Z auI cur illes non tolli ς d
a Si vult, oe non potest: Haec in nostro Codice
desiderantur ab Si neque vult, neque potest Bon. primum neque omittit.