장음표시 사용
151쪽
Pe preces, Vota , dona, sacrificia , laudes, & caetera omnia pietatis,qu Deo a fidelibus offeruntur opera:hq Gossieta sunt virorum optimorum, san meque viventium; . Non autem Vanae, ac superstitiosae Romanae Ecclesiae ceremoniae, sicuti inconsulti, ac mendaces Obloquuntur Heterodoxi.
Contra autem sunt alii facinorosi, &nesarii , qui libidinibus omnia polluant , caedibus vexent, fraudent , rapiant, per jurent nec consanguineis, nec parentibus pareant ileges , 3c ipsum etiam Deum negligant .a MFiant, periurent. At pejerent 4
Habet igitur ira in Deo materiam β. Non est enim fas, eum, quum talia fieri videat, non moveri , R insurgere ad ultionem sceleratorum, & pestiferos, nocentesque delere, ut bonis omnibus consulat .. Adeo & in ipsa ira inest
gratificatio ς' . Ina- .a Habet igitur in Deo ira materiam . Al. inversis ordine verborum legunt: Habet igitur ira &c. Bon. pro Deo : habet Domino , ut saepe notavi.b ut bonis omnibus consulat. Bon. ut nobis omnibus &c.
152쪽
o gratificatio . Walchius alti Gratificatio . ea signi. scatione, qua Lactantius usurpat, rara es. Eadem voce utitur Cicero L. I. de Natur. Deor. in eademsgn ificatione e mos autem quid malι datis , quum
imbecillitatem , gratificationem , in heaevolentiam ponitis p
Inania ergo, & falsa reperiuntur argumenta vel eorum , qui quum irasci Deum nolunt β, gratificari volunt, quia ne hoc quidem fieri sine ira potest ς , vel eorum , qui nullum animi motum esse in Deo putant .a Et falsa reperiuntur t Primae duae voces absunt a Coo. Bon. b Qui quum Dasei Deum nolunt. Bon. Dominum nolunt. Al. volunt.
c Quia ne hoe quidem fieri sine ira potest . Bon. quia nec hoc quidem fieri sine potest omisso To ira .
Meum . puxat , Omnia haec tamquam flossem esse a delenda ε
Et quia sunt aliqui affectus, qui non cR-dunt in Deum , ut libido , timor , avaritia a Ceror , invidia , omni prorsus affectu eum vacare dixerunt; his enim vacat, quia vitio rum affectus sunt': eos autem , qui sunt virtutis
153쪽
t a De Ira Dei SQ. . S. tutis, id est ira in malos, charitas in bonos . , miseratio in afflictos,quoniam divina potestate sunt digna - , proprios , & justos , & veros habet AE .a Et quia vitiorum sunt. Al. loqui vitiorum . b Id est, ira in malos, charitas in bonos Sce. Bon. Id est, iram in malos earitas in bonos &c. Heum. Iram, charitatem . . . . miserationem &c. Bon. ut es ira &c.c Sunt digna . Heum. digni; putat enim subaudiri i affectus. d Proprios , veros habet . Scilicet affectus. Gallaeus ait: Et hoe falsum ess ; Deus enim , qui est Spiritus nee qui equam eum infirmitate carnis nostra habet commune . Quasi Iustitia punitiva , charitas , & misericordia nequeant ab omni humana infirmitate secerni, ae Deum ipsum sultantialiter esse , & denominari r quemadmodum Theologi de divinis attributis loquuntur. Et quae ab iis perfectiones simpliciter simplices appellantur.
Quae prosecto , nisi habeat, humana vita
turbabitur, atque ad tantam confusionem deveniet status rerum , ut contemptis, superatisque legibus, sola regnet audacia: ut nemo denique tutus e se possit , nisi viribus praevaleat . . Ita quasi communi latrocinio terra
omnis a Qua profecto . Heum. quos profecto . b. His vitribus pravaleat. Al. nisi qai.
154쪽
Lib. Sing. Cap. XVI. Seg. 89. I 3 omnis depopulabitur φ . Nunc vero quoniam, dc mali poenam ,& boni gratiam , & afflicti-, opem sperant ' , virtutibus locus est , & scelera rariora sunt s.c Depopulabitur. Depopulor, & depopulo apud Latinos non infrequens verbum est , ideo non mirandum si heic passive verbum hocce a Lactantio usurispatur. Adde Heusingerum ad Vechner. Hellenost. Pag. II q. apud Bune mannum , ne alios reseram: In Bon. Cod. depopulavitur.
d Et afflicti opem sperant. Al. afflictionem . Al.
adfectionem , e verast. Id est i expectant . Vide ad cap. Lxv. Epitomas Et scelera rariora sunt. Bon. scelerariora sint. Scholius a rariora fiunt.
At enim plerumque scelerati δε-iiciores fani , O boni miscribret , ct justi
ab injusis Impune vexantur . Considerabimus postea - , cur ista fiant . Interim de Ira explicemus , an sit aliqua in Deo ξ utrum nihil curet omnino, nec moveatur ad ea, qta impie geruntur ta At enim plerumque &c. obiectio , & dicendisormula satis vulgata apud incredulos . b considerabimus postea . Nempe infra cap. XX.,
155쪽
De Ira Dei Seg. I. a.& in libro de M. P. . ad quem praecipue videtur t
respicere. Bon. eonsideravimus. ' t
Nullam igitur habet potestatem . Curate enim necesse est eum , qui habet ' po- stestatem : vel si habet, & non utitur , quae lianis negligentiar=eaussa est, ut ei, non dicam l
nostrum genus ; sed etiam mundus ipse sit svilis p s
a Qui habeat potestatem . Al. habet. A Bon. abest
b uua tantae negligentia eaussis este Sic in Cod. Bon. Aldus qua tanta est negligendi ratio: Ilaus in Vari leel. edidit negligente .
Ideo inquit incorruptus est, ac beatur, uiasemper quietus . Cui ergo administratio . tantarum rerum cessit , si haee a Deo
a Ideo, inquit Rc, Nempe Epicurus .h Cui ergo administratio &e. Al. ministratis
156쪽
LIb. SIM. Cop. XVII. Seg.2.3. Iosnegligantur φ , quae videmus ratione summa gubernari r aut quietus esse quomodo potest, qui vivit , & sentit
ς Negligantur i Bon. neelegantur .
Nam quies aut somni est , aut mortis sed nec somnus habet quietem: nam quum soporati sumus , corpus quidem quiescit , animus Φ tamen irrequietus agitatur et imagines sibi , quas cernat, effingit, ut naturalem suum motum exerceat varietate visorum et avocatque se falsis ε , dum membra saturentur , ac vigorem capiant 4 de quiete.
a 2 am quies aut somni ess,,σμι mortis . At aut
somni res est. ob Animus tamen. AL animus autem . Legit no
biseum Aldus. Re Mooeatque se falsis die. Bon. advoeatque &c. Al. a falsis . Lectionem nostram Bunem. tuetur exemplo desumpto ex cap. xv I II. a seg. q. Libri de Opis Dei . ubi his consona docet Lactantius. id - vigorem capiant. Quies igituν. Haec lectio fere communis est plerisque Uss. Codd. . ac melioribus editis, pro qua Bon. habetr vigorem capiant. Denique oe requies igitur &c. Isaeust denique requies sempiterna &e. Et sic legit etiam Aldus.
157쪽
Quies igitur sempiterna solius mortis
est. Si autem mors Deum non attingit: Deus sigitur nunquam quietus est . Dei vero actio qquae potest esse , nisi mundi administratio F Si ivero mundi curam gerit , curat igitur homi- inum vitam Deus , ac singulorum actus ani in imadvertit, eosque sapientes , ac bonos esse ldesiderat l
' a Deus igitur numquam quietus es: Scilicet num' quam ab operatione cessat, secundum id , quod habetur Jor v. ψ. II. yeos autem respondit eis r Fater meus usque modo operatur, o ego operor . Ubi Patres , & interpretes videndi sunt.' 1 32 - .Haee est voluntas Dei , haec divit a lex: quam qui sequitur , qui observat, Deo charus est φ . Necesse est igitur , ut ita moveatur adversus eum , qui hanc aeternam, divinamque legem aut violaverit , aut spreverit.
a Deo ebarus est i Ideo Christus Dominus Joh. x Iv. e. Is . ait: Si diligitis me, mandata mea servate, u9. 22. qui habet mandata mea, in servat ea , ille est, qui diligit me. Qui autem diligit me dιligetur a Pg-tre meo, oe ego diligam illum &c.
158쪽
i s noeet, inquit, alicui Deas, iam boi nus non es . Non exiguo falluntur errore , qui censuram sive humanam , sive divinam acerbitatis, & malitiae nomine infamant, puritantes nocentem dici Oportere , qui nocentes afficit poena . Quod si esto nocentes igitur: Ieges habemus , quae peccantibus supplicia sanxerunt, nocentes judices , qui scelere. Convictos poena capitis afficiunt.
a Si noeeat, inquit, alicui &e. Alia Epicureorum obiectio. Τὸ inquiti abest a quibusdam , in Bon. punis Elis notatur; sed Aldus eam restituit.b Qui eensuram sive humanam , sive divinam acerbitatis, O malitia nomine &e. Τὸ malitia in ple- risque desideratur. Nota heic Dei iram censuram , ii appellari , quae apud Romanos ossicium eius erat , ad quem morum iura spectabant , idemque valet ac Teprehentio, correctio , castigatio , qua homines in ossicio continentur. Hinc autem quum Lactantius non solum divinam laudet; sed etiam humanam censo i riam animadversionem , manifestum fit, & fidei deo sertores esse puniendos, eosque omnes, qui de perpetrato scelere convinguntur ν adversus eos , qui docent ex Lactantii doctrina, nulli licere , sontes supplieio plectere in lege gratiV. . c Pana eapitis assciunt. Hine intellige explanatam, confirmatamque Nostri sententiam, de qua L,uncap. XX. seg. I 6. seq. losuti sumus.
159쪽
Quod si & lex justa est , quae & nocenti
retribuit, quod meretur , & judex interiger , ac bonus dicitur, quum male facta vin, dicat bonorum enim salutem custodit, qui malos punit ergo & Deus , quum malis obest , nocens non est : Is est autem nocens qui aut innocenti nocet , aut nocenti parciti ut pluribus noceat.
a Retribuit quod meretur . Al. tribuit. Hine Bunem. noscere poterat quid Noster intelligat, quum
b Is es autem nocens . Bon. Cod. His es &e. Al. Ipse autem est. Al. M autem is nocens. Aldus L. N.
Libet quaerere ab iis , qui Deum fa-eiunt immobilem : si quis habeat rem , domum , familiam , servique ejus contemnen tes patientiam domini , omnia ejus invase
ri it - , ipsi bonis ejus fruantur , ipsos amilia
a Libet quarere. Al. licet quaerere. h Omnia ejus invaserint. Al. T. 6 s omittunt. Respicit ad Parabolam, quae habetur . Matth. IxI.
160쪽
lia eius honoret: dominus autem contemnatur ab omnibus , derideatur , relinquatur , utrum ne sapiens esse possit , qui contumelias non vindicet, suisque rebus eos frui patiatur φ , in quos habeat potestatem ὶ Quae tanta in quoquam potest patientia reperiri ξ si tamen patientia nominanda esset . ,& non stupor quidam insensibilis .
e Eos frui patiatur . Al. eos perfrui .d 2 sminanda esset. Al. nominanda est a
Sed fac/le es ferre eontemptum o . Quidli fiant illa , quae a Cicerone dicuntur . Eu-isim quaero , IF quis parer familias liberis fisis a servo interfectis , uxore occisa , incens domo, suppurium deseris nunquam acerpimam'fum erit: utram is clemenI , ac miserieors , an nhumanus, ct erudeli Dinus esse vidcasur ῖ - .
a' Sed facile est ferre eontemptum . Diverso charactere hare scribi curavi, quum Epicureorum , ac quorundari aliorum sensa contineant , praesertim Stoicorum , de quibus infra . b iae cicerone dicuntur ρ Nempe Cateli nar. Iv. C 2 umquam aeerrimum. Bunem. ex Cicer. Rou quam acerrimum, & se etiam Schoitus.