장음표시 사용
171쪽
iso De Ira DeI Sex. I.6. putant; sed autoritate dueti non vident , quam inepta & locutus fuerit, I secerit. Nam si ut ait Plato Nemo strudeus punit, quia peccatum est , sed ve peccetur e apparet, quam malum vir sapiens proposuerit exei
plum . a P amsi c ut ait 'Plato . Al. Nam sire ut ais
Plato . Quam lictionem exhibet etiam Aldus. His de Platon. . in Gorgia , & Senec. Lib. I. in Protagor. de Irata
Si enim senserint servi, dominum suum a saevire , quum non irascitur , tum parcerct quum irascitur . et non peccabunt utique leviter , ne verberentur ; sed quantum poterunt, gravissime; ut stomachum perversi hominis incitent ς , atque impune discedant a .
a Dominum suum. Al. To suum omittunt.b Tum pareere , quum irascitur . Aldust tum meis earer quae lectio etiam Codie is nostri fuisse videtur ex litura, sub qua nunc cubat; punctis quibusdam a tribus praecedentibus vocibus insignita .e ut Romaehum perviersi hominis incitent . Al. ut Romaehum eius incitent. ιd Atque impune discedant. Bon. atqxe impone &e.
172쪽
Ego vero laudarem, si quum fuisset iratus , dedisset hae suae spatium , ut residente per intervallum ten poris animi tumore, haberet modum gastigatio.
a vi rsidente . . . . rumore . Al. re sedente. Al. re spuento. Al. retinente . . . . timore a
Non ergo propter irae magnitudinem donanda erat poena , sed disserenda . ne aut peccanti majorem justo dolorem inurei et , aut galii ganti furorem nunc vero quae tandem aequitas , aut quae sapientia ' est , ut aliquis ob exiguum delictum puniatur ξ sutob maximum . non puniatur ia Uunc Sero qua tandem aequitas, aut qua sapientia . Sic etiam Aldus , ubi alii secundum relativum omittunt -b Ob maximum. Al. aut ob maximum a Alclusnaltram retinet lectionem. Al. ob ex uum dolorem.
Quod si naturam rerum, caussasque didicisset , nunquam i importunam cqnti-L,Sing. Ira Des. L . nen-
173쪽
162 De Ira De/ SQ.9. I G. II. nentiam profiteretur, ut nequam servus,iratum sibi fuisse dominum gratularetur . a te nequam servus iratum sibi Sc. Bon. ut nequa servus iram sibi fuisse dec.
Nam sicut corpus humanum Deus multis , & variis sensibus ad usum vitae necessariis instruxit, sic & animo varios attribuit asinfectus, quibus vitae ratio constaret: & ut libidinem producendae gratia sobolis dedit , sic iram cohibendorum caussa de Iictorum .a Et ut libidinem producendae gratia sobolis Sec. Hanc lectionem Scholio debemus , ubi Bon. omissa prima copula , legit de more subolis gratia , ct copula praeposita; pro producenda, legmprudueenda .Aliadus provehenda.
Verum ii , qui nesciunt fines bonorum , ac malorum , sicut libidine utuntur ad corruptelas, R ad voluptates , se ira, di affectu ad nocendum , dum iis , quos odio habent irascuntur ergo etiam non peccantibus , etiam paribus , aut etiam superioribus ψ . Hinc quotidie ad immania fa-
174쪽
Lib.Mng. Cas. XVIII. Seg. II. I 2. I 3. I 63cinora . prosilitur : hinc tragoediae saepe nas
bus . Sic restituimus hanc lectionem ex uno Barbaarino,& ex altero Ottoboniano Codd. Mss. ubi Al. fere omnes diversimode, atque incomode legunt. Bon.& Aldus irascuntur ergo etiam nou peccantibus, irascuntur etiam paribus dec. b Ad immania facinora . Al. ad maxima .
Ia in Esset igitur laudandus Archytas, si quum alicui ei vi, & pari facienti sibi injuriam fuisset iratus ; repressisset se tamen ' , & patientia suroris impetum mitigallat . Haec sui cohibitio gloriosa est , qua compescitur aliis quod imminens magnum malum . Servorum autem , filiorumque peccata non coercere , peccatum est i evadent enim ad majus malum per impunitatem . Hic non cohibenda ira, sed etiam, si jacet, excitanda est a Repressisset se tamen . Bon. repressias , sed se
Quod autem de homine dieimus , id etiam de Deo , qui bominem similem sui ' L a fecit .
175쪽
Reit φ . Omitto de figura - dicere , quia , Stoici negant habere ullam formam Deum fi ,& ingens alia materia nascetur , si eos coarguere velim : de animo tantum loquor .
a Qui hominem similem fui fecit . Quamqu*m
laete non explicat Lactantius in quo similitudo Deum inter, S hominem consistat; ex alibi tamen dictis , per quae constat , eum apertissime docuisse , Deum incorporeum omnino esse , iam apparet. smilitudinem hane, non in corpore , aut in sensibus corporeis intelligi dubςre; sed in spiritu , atque id pQ-
tennis eius , ut Patres communiter docent. b Omitto de figura dicere . Sic nobiscum Aldus. Al. addunt Dei, quae vox satis exprimitur per Ver-ha, quae sequuntur ἔ ideoque non credas, me illam reiicere , ut Laetantium ex sem ; sed potius , ut i ionem antiquissimi Codicis servem , eamque ex inponam in eo sensu , quo superius usus sum cap. II. seg. nota b). Non enim quicquam obstat , quod
philosophi quidam , de quibus Aristoteles rib. III.
Metaph. S Cicero de Nat. Deor. Lib. I. aut Haeretici postmodum, de quibus August. de Hares cap. LXXXVI. a i i ique mentionem faciunt, vere putaverint, Deum horporeum , atque figuratum . Nam Noster hei econtra Stoicos simul, & Epicuraeos agens, inter quot opposita hac de re erat sententia , satius em iudicavit, si omissa disputatiose inutili , utrosque iisdem principiis adoriretur, in quibus conveniebant, abnaimq scilicet desumptis . Unde mox subdit i dea imo tantum loquor . Quasi dicat r omitto quaesti' ne se illam, de qua philosoplii displitant, adversus quo
176쪽
quos ago ἔ habeat ne Deus , an non corpus , figuram, formam, ideas rerum ad similitudinem hominum , qui ficti ad illam dicuntur ἔ loquamur potius de animo, quem Deo similem esse, omnes fa
e uuia Stoici negant h. v. f. Devm . Bon. quia Stoici negent Dominam . Inter Stoicorum paradoxa hoc etiam recensendum , quod Deum sigura carentem dicerent, eumque mundum esse , globosa figura compactum . Vide Laertium L. v II. seg. I 37. & I O. d Et ingens alia materia nascetur, si eos coar guere velim. Sie etiam Aldus . Al. Hascitur . . . . .elimus.
Si Deo subjacet, cogitare , sapere ' di intelligere , providere , praestare ; ex omni bus autem animalibus homo solus hare habet ε : ergo ad Dei similitudinem factus est ;sed ideo procedit in vitium , quia de ter rena fragilitate permistus , non potest id , quod a Deo sumpsit , incorruptum , purum
a cogitare . sapere Sc. En in quo similitudinem Deum inter , S hominem Lactantio ponere satis erat. ut inde , quod volebat, facile consequens esse mon
b Hae habet; ergo ad Dei similitudinem . Bor, ergo addidit similitudinem . Al. hoc habet. c Sed ideo procedit. Al. sed idem dic.
177쪽
166 De Ira Dei Seg. I 4. I. 2.que servare , nisi ab eodem Deo justitiae praeceptis imbuatur α.d Iustitia praceptis imbuatur. Bon. justitia ea-pνι imbuatur.
AE 3 USEd quoniam compactus est ut diximus
e duobus homo , animo , & corpore , in altero virtutes, in altero vitia continentur, S pugnant invicem - ; Animi enim bona, quae sunt in continendis si libidinibus , contraria sunt corpori: & corporis bona , quae sunt in omni genere voluptatum , inimica sunt
animo. a E duobus. Sic etiam Aldus . Al. statim ad . duntt homo . b Es impugnant inviieem . Al. se intieem . Al. omisso pronomine , legunti repugnant. aut, pugnant. e Qua sunt in eontinendis . Secunda vox in Bon. Cod. desideratur.
Sed si virtus animi repugnaverit cupiditatibus , easque represserit , vere Deo
178쪽
Lib.Sing. Cap. XIX. SQ. 2.3. q. I 6 similis invenietur . . Unde apparet, animam hominis , quae virtutem divinam capit, non esse mortalem .
a Sed si viirtus animI repugnaverit cupiditatibus, easque represserit. Sic etiam Aldus. Al. violuptatibus .... compresserit. Virtus animi, voluntas essicax est, ac constantia roborata . b Vere Deo similis insenietur. In aliquibus ultimum verbum desideratur. Al. Erit viero Deo similis . Hinc nosce quam similitudinem Deum inter, & hominem Lactantius adstruat . π
Sed discrimen illud est , quod quum
virtus habeat amaritudinem , & sit dulcis illecebra si voluptatis, vincuntur plurimi ,&abstrahuntur ad suavitatem . Ii vero , qui se corpori, rebusque terrenis addixerunt, premuntur in terram , nec assequi possunt divini muneris gratiam ς , quia se vitiorum labibus inquinarunt ,
a quod , quum virtus. Al. quidem quum virtus Vb Et sit dulcis illecebra , Bon. o sit lucis dec. c Diviini muneris gratiam . Sic etiam Aldus . Al. dioini minis.
179쪽
168 De Ira Dei S 7.4.3. 6.rentes , eorporis desideria contempserint , S virtutem praeferentes voluptatibus , innocentiam , justitiamque servaverint : hos Deus , ut sui similes recognoscit .
a Qui autem Deum secuti. Bon. de more: qui Dominuma
Otium igitur sanctissimam legem posue rit , vel iique universos , innocentes , ac beneficos esse: potest ne non irasci φ , quum videt, contemni legem suan', abjici virtutem , appeti voluptatem pa Fotest ne non irasci. Id esti potest ne talem se ohendere , ut punire nolit, qui legem ab se statutam contempserit ph Abjici Oirtutem: Bon. aviri virtutem.
Quod si est mundi administrator si-
e ut esse debet ) non utique contemnit id , quod est in omni mundo vel maximum . Si
est providus - ut oportet Deum J consulit
a Muod si est. At qui si est . Bon. quia si est.b si es providus. Al. providens.
180쪽
LM. Synet. Cap. XIV. Seg. 6. 7. IO utique generi humano , quo sit vita nostra &copiosior , & melior, A tutior. Si est pater , ac Dominus ε universorum , certe & virtutibus hominum delectatur , & vitiis commovetur . Ergo & justos diligit , & impios, odit .
c si est pateν , ae Dominus. Al. pater , ac Deus. d Et impios odit i Intellige in eodem sensu , quo supra illud Psalmi exposuimus t Iniquos odio habui &c.
odio , inquit, opus non es : semel enim soluit isonis praemium , Gu mulis ρα nam . . Quod si aliquis ρ juste , innocenterque
a odio, inquit, opus non est &e. Oecurrit heic Noster obiectioni, quae facile fieri poterat, vel Dr- te ab aliquo secta est , aut facienda, praesertim ob ea , quae in expositionibus diximus ; si enim ira quatenus voluntas est puniendi peccata in Deum cadit; utique quatenus odium hete appellatur, in Deum cadere non potest. Itaque concludendum viis detur: quod Deus statuerit quidem , punire sentes , non autem ira , aut odio aduersus eos moveri ; scriptum enim sap. xl. e. et s. Diligis enim omnia qua sunt O nihil odisti Sc. Sed audies quid Noller respondet. Al. legunt: inquit aliquis . Al. inquiet aliquis.