장음표시 사용
161쪽
in IoQuod si ejusmodi facinoribus ignoscere,
erudelitatis est potius, quam pietatis : non est ergo virtutis in Deo , ad ea , quae injuste
sunt, non commoveri. a Potius quam pietatis . Al. humanitatis .
Nam mundus tanquam Dei domus est,& homines tanquam servi, quibus si ludibrio sit nompa ejus , qualis , aut quanta patientia est , ut honoribus suis cedat, ut prava , &iniqua fieri videat , & non indignetur , quod proprium, & naturale . est ei, cui peccata non placeant ξ
a τι prava &c. Plerique particulam ut Omittunt.
irasci ergo rationis est ἱ auseruntur enim delicta , & reframatur licentia, quod utique juste , sapienterque sit . Sed Stoici non Viderunt esse discrimen recti , & pravi :esse iram j astam, & injustam: & quia medelam
a Dis rimen rezii, pravi; esse . Haec absunt a Cod. BGn. solita Amanuens s Librarii oscitantia.
162쪽
υὼ Mng. Cap. XVII. Seg. 12:I3. II Ilam rei β non inveniebant, voluerunt eam penitus exscindere . Peripatetici vero non ex cidendam sed temperandam esse dixerunt, quibus in sexto libro Institutionum . satis respondimus.
b Et quia medelam rei. Τὸ quia . Bon. omiti t. c Voluerunt eam penitus exscindere . In Bon. Cod. voluerunt enim penitus exeedere. Al. excidere .d Non ex ιidendam . Servo hei e lectionem invariatam apud omnes, quae etiam Horatii authoritate elegans est ; ait enim Serm. L. I. Sat. III. a 6. Contra eosdem Stoicos agens tDenique, quateNus excidi penitus .itium ira , caetera item nequeunt stultis harentia r eur non Tonderibus , modulisque suis rarior utitur
Nescisse autem philosophos quae ratio esset irae, apparet ex finitionibus eorum ,
a Ex finitionibus eorum . Al. ex desinitionibus. vide Senec. de Ira cap. xiv. , Frustra tamen in tri bus de Da libris , quos sub Senecae nomine habemus , ,hasce finitiones quaeras ; nam opus illud non in te grum ad nos pervenisse colligit Fabricius in sua Bibliotheca latina ex hoc Firmiani loco, quod iam antea Lipsius observaverat ad Lib. I cap. & aa Lib. II. cap. pariter I D. laudati Seneca operis.' Q
163쪽
is a De Ira Des Ser. 13. I . quas Seneca enumeravit in libris, quos de ira composuit: Ira est , inquit , eviditas ulciscendae injuriae . Aut ut ait Posidonius )evidietas puniendi ε Has , a quo te inique putes Irium . Quidam ita definierunt α : Ira es incitatio animi ad nocendum et , qui aut
nocuit, aut nocere voluit. Aristotelis definitio non multum a nostra abest . Ait enim : ram esse cupiditatem doloris reponendi φ .h ossis, ut ait Posidonius . AI. alis, ut ait Pos demus. AL.M. ut ait Posidonius . Scribo Posidonius cum simplicis , ut Graeci, S Latini meliores taciunt. Is Philosophus Apamiensis ex Syria fuit Strabone teste Lib. xIv. etsi Rhodius dictus , quod: Rhodi vixerit, & philosophatus sit. Ciceronis eum familiarem fuisse ex Lib. II. de Vat. Deor. facile nostes; sicuti etiam Sectae Stoicae nomen dedisse, ae in Schola Panetio successisse. Romam aliquando venit, M. Marcelli tempore . De eo vide Plutarchum in Disc. Nostra XL. cap. XIV. f. me Cupiditas puniendi i Cicero in Tuffcul. Lib. I v. cap. I x. Libido punienti.
d uFidam ita definierunt. Quinam ii fuerint.
-oris reponeadi. Al. rependendi. Al. respuenina . AI. respondendi . Al. reprimendi &e. Nobiscum te .gunt Senecae editores ad Lib. I. de Ira cap. III. ubi yide Lipsium .
Haec-ira , de qua superius diximus,
164쪽
Uib. Mng. cap. XVII Seg. I . I S. IS 3 quae etiam mutis inest : in homine vero cohibenda est , ne ad aliquod maximum malum prosiliat per surorem . . Haec in Deo esse non potest , quia ille stabilis estς : in homine autem , quia fragilis est , invenitur : irritat enim 4 laesio dolorem , & dolor facit ultionis cupiditatem.
a me est ira, de qua superius diximus, quae etiam mutis ines . Sic legendum puto cum Bunem. nam in Cod. Nostro Bon. depravata lectio sic se habet. me est ira, de qua etiam mutis ines. Al. habenti di iaseit pro diximus & quidam post hoc verbum adduntrinjusta , quam lectionem Aldus quoque retinuit a &forte legendum i Hac est ira iniussa, de qua &e.b Ad aliquod maximum malum prosiliat per furorem . Al. in aliquid maximum . Al. ad aliquid .e Quia ille flabilis es . Bonon. , di alii quidam r quia illesibilis.
Ubi est ergo ira illa justa, quae move
tur . adversus delinquentes quae utique non est cupiditas ultionis , quia non praecedit injuria . Nona ubi est ergo ira illa justa, qua movetur Sc. Iaaliquibus haee duo ultima verba desunt , in aliis prima inversa sunt, & Heum. de more fingiti Esergo illa ira justa, qssa movetur &c.
165쪽
13 De Ira De3 Seg- I6.I7. Ll I 6 Non dico de iis , qui adversus leges peccant , quibus etsi judex ' sine crimine irasci potest, fingamus tamen , eum sedato animo esse debere, quum subjicit poenae nocentem , quia legum lit minister , non animi, aut potet talis suae; sic enim volunt, qui iram conantur evellere: sed de iis potissimum dico , qui sunt nostrae potellatis , ut servi , liberi , conjuges , A discipuli - : quos quum delinquere videmus , incitamur ad coercendum . a Quibus etsi judex . Bon. O judex, sed post copulam puncta quaedam habet. Aldus legit nobiscum . b ut serΦi, liberi, conjuges, O discipuli. Bon. omittit particulam O ultimo loeo positam , & ad singulas voces repetite ut Al. utramque delent.
Necesse est enim bono , ac justo di plicere , quae prava sunt , A cui malum displicet , movetur , quum id fieri videt . . Em go surgimus ad vindictam , non quia laesi sumus , sed ut disciplina servetur , mores corrigantur , licentia comprimatur . Haec
a Vsces est enim bono, as justo . Al. omni bono . b Movetur quum id fieri videt. Sie etiam Aldus.
166쪽
Ηaee est ira justa , quae sicut in homine necessaria est ad pravitatis correctionem , si eutique in Deo , a quo ad hominem pervenit exemplum . , a Sie utique in Deo. S. Thomas Lib. III. eontra Gentes eap cxL. Poena inferuntur a Deo non propter se. quasi Deus in ipsis delectetur ἔ sed propter aliud , scilicet propter ord inem imponendum creaturis , is quo bonum universi consistit.
ctos coercere debemus: ita etiam peccata universorum Deus coercere debet: quod ut faciat , irascatur necesse est : quia naturale eis bono, ad alterius peccatum moveri, Aincitari .
a Ita etiam Deus peceata universorum debet coem, cere . Hoc ordine in nostro Codice leguntur haec verba . quae in aliis diversimode postponuntur. Al. cohercet. Al. To debet omittunt.
167쪽
an wI . ad coercenda peccata insurgentis nam definitio Cieeronis r Ira es tibido ulei-fendi - ; non multum a superioribus distat.
a Es motus animi&e. Hate irae definitio Divinae Iiris' stillae non competit, ut quisque ex terminis videt; sed per analogiam exponitur, & quatenus ipsam respicit, este voluntas eoereendi peeeata . . b Libido ulciscendi . Cicero hane definitionem Irae a Stoicis traditam , retulit Lib. Iv. Tuscul. Quae L cap. I x. Eamdem vero a se adoptatum ostendit L. II. Cap. v. earundem , ubi proprie non iram; sed ira.eundiam definit.
Ira autem , quam possumus vel rorent vel iracundiam nominare , haec ne in hom ne quidem debet esse, quia tota vitiosa es . Ira vero, quae ad correctionem vitiorum peristinet , nec homini adimi debet, nec Deo potest , quia & utilis est rebus humanis , &ne eessaria φ . CAP.
a Quam possumus vel furorem , vel iraeundiam nomINare . Hinc nosce, quam bene Lactantius iram ab iracundia discernat. h uuia tota .itiosa est . Al. quae tota vitiosa est. c Ree Deo potes , quia in utilis est rebus hama -tι , O necessar3a . Bon. nee Deo putet &e. Et ulti mam copulam omittit. Al. nec necessaria.
168쪽
in I Ui - est, inquiunt , is et i quum
ne hoc a ectu peccata corrigi possunt Atqui nullum est , qui peccantem . possit videre tranquille : possit fortasse , qui Iegibus praesidet , quia facinus non sub oculis ejus admittitur 9 sed desertur aliundρος tanquam dubium : nec unquam potest esse sce- Ius d tam clarum,ut desensioni locus non sit;&ideo potest judex non moveri adversus eum ς , qui potest innocen* inveniri , quumque detea Quid opus est, inquiunt &c. Hinc inferre non licet ergo Lactantius,Deo irae affectum,seu passionem tribuit; nam potius hanc illationem Noster omni studio vitue voluir, quum non ad exponendum mondum . quo Deus irascatur , heic descenderit; sed potius homines docuit, qua ratione sine peccato irasti possiἡt, & debeant ita, ut non irascendo pec b Qui peccantem: Sic etiam Aldus. AI. quι pec
catorem. - . .e Defertur aliunde . Absunt haec a nonnullis, qui legunt i admattitur moveri.
d Potest esse Delus. Bon. potest esse faculas .s Adςersus eum. Ultima vox in Bon Cod. de O
169쪽
isS De Ira Des Seg. r. a. p. istum facinus in lucem venerit , jam non sua, sed legum sententia utitur .
Sed potest concedi o , ut sine ira faciat, quod facit - ; habet enim , quod sequatur . Nos certe, quum domi peccatur a nostris, live id cernimus , sive sentimus, indignari ne- cella est .
a Sed potes coneedi . Scholius primam voces delet.b Quod Deiti me in nonnullis non Ieguntur.
Ipse enim peccati aspectus indignus est; nam qui non movetur omnino : aut probat delicta, quod est turpius; & injustius, aut molestiam castigandi fugit , quam sedatus
animus , & quieta mens aspernatur , ac renuit , nisi ira stimulaverit, & incitaverit: qui autem commovetur , tamen intempestiva lenitate . , vel sepius, quam necesse est, vel etiama Ac renuit, nisi stimulaverit ira, oe inritave- νιt. Bon. ac reunti &c. AI. ae tenuit nisi ira stimu-ιaverit e, caeteris omissis , quae tamen etiam ab Aldo
b Intempsivia denitate: Sie etiam Scholius. Al.
170쪽
Lib.Sing. Cop .XVIIL M. 3 6 S. II9 etiam semper ignoscit , is plane & illorum vitam perdit , quorum audaciam nutrit ad facinora majora , & sibi ipse aeternam molestiam submininistrat ρ . Vitiosa est ergo in Peecatis irae suae cohibitio AE .c Et sibi ipse aeternam molestiam subministrat. Sic Aldus etiam , & Scholius hanc lectionem restituunt; ubi Al. legunt: sibi ipsi ueternam miseriarum mateis riam &c.d cohibitio i Voce hac utitur Cicero Verrina. v eamque Latinam vindicat Falst. in suppl. L. L. p. 6o.
Laudatur Archytas Tarentinus , qui quum in agro corrupta esse omnia comperistset , villici sui culpam redarguens - : - rum te , inquit , guem jam veracribui necassem, nisi iratur essem . ea Laudatur Arcistas Tarentinus . De historia , de qua hete Lactantius, agit Cicero in Tuscul. L. IV.
eap.xx XUI., eamque narrat Vale . Max. L. Iv. cap.I. Bon. Laudatur Arquitas Taruntinus.
b Villiei sui culpam redargue s. Bon. haec it permutat: ulciscendi sua culpa .