장음표시 사용
181쪽
quasdam observationes, quae sine peccato servari non possunt. Quod si nihil remiserint. ἱps viderint, quomodo Deo rationem reddituri fuit, quod pertinacia sua causam schismati praebent.
Hi sunt praecipui articuli, qui videntur habere controversam. Quanquam enim de pluribus usibus diei poterat, tamen, ut iugeremus prolixitatem, praecipua complcxi sumus, e2 quibus caetera Deile iudieari possunt. Magnae querelae fuerunt de indulgentiis, de peregrinationibus, de ab
1. Paroebiae multipliciter vexabantur per stationarios. Infinitae eontentiones erant Pastoribus eum Monaehis de jure parochiali,de consessionibus, de sepulturis, de extraordinariis concionibus, di de aliis innumerabilibus rebus. Huiusmodi negocia praeternit simus, ut illa, quae sunt in hae causa praeeipua,breviter praeposita, facilius cognosci possent. Neque hie quiequam ad ullius contum Eliam dictum aut eollectum est. Tantum ea recitata sunt, quae videbantur neeessario dicenda esse, ut intelligi possit in doctrina ac ceremoniis, apud nos nihil esse receptum contra scripturaintiui Eeesesam Catholicam. quia manifestum est nos diligentissime cavisse, ne qua nova & impia . dogmata in Eeelesas nostras serperent. . . Hos articulos supra scriptos, voluimus exhibere juxta edictum C. M. in quibus Consessio nostra tataret, & eorum qui apud nos docent doctrinae summa cerneretur. Si quid in hae conse si e desiderabitur, parati sumus latiorem informatione Deo volente, juxta Scripturas exhibere. Casarea AE est. V.
Joannes Dux Saxoniae Flector. Ceorsius Marchio Brandelaburgensis. Ernestus Dux Luneburgenss. Philippus Landigravius Hessorum. Joannes Fridericus Dux Saxoniae. Franciscus Dux Luneburgensis. volsgangus Prisceps ab Antist. Senatus Magistratusque Noenbergense. Senatus Reuttingentis.
IMPERII ELECTORUM PRINCIPUM AC STA-
RESCRIPTUMmE IN IUSTIS FR OCESSIBUS I V D I cII
CAMERAE IMPERIALIS Cum insertis Edictis Imperialibus Pacis publicae. UNijellis ae singulis ad quos hoc criptum perveniet, quive vel ipsi hoc legent, vel testiib aliis audient, maximὸ vero Chriitianis Monarchis , Regibus, Sacri Romani imberii Electoribus, caeterisque Principibus , Potentatibus , Comitibus, Baronibus Civitatibul& aliis eujuscunque dignitatis, ordinis ut conditionis suerint. Nos Dei benefieio Io AN Nps FRIDERICUS Dux Saxoniae, sacri Romani imperii Archimarscallus , ac Princeps Elector , Laiadgravius Thuringiae, Marchio Myseiae, ac Burg avius Magdeburgii; Et 'Hi LiΡΡus Landgravius Hassiae, Comes in CaZenelnbOgen, Dier . Zygenhain & Nidda, tinatam alii, in syncerae nostrae Christianae religionis ac fidei causa Protestantibus, & eonjuncti, Phiticipibus, Statibus, & Civitatibus, nostra incia, benevolcntiam, studium 8c observini iam des-rimus , ac significatum & testatum cupimus, Quod licet nos . ut virtutis, publicae paei . aehoi, statis amantissimi, non libenter quenquam summorum aut infimorum ordinum verbi, aut sactis gravare vellemus, tamen causae qu d in inciderant, quδ nobis, vostrae & communi,
182쪽
Germanicae nationis salutis gratia, ad publicos motus, tumultus, bella, & alia mala declinanda ae praecavenda,necessitatem imponunt, iniustos, temerarios, ae suspectos processus Judieii Camerae Imperialis, quos contra quosdam nostrum ac nostrorum, per aliquo3 tempus jam instituit & suste pit, in lucem edere, ac publicare. Idque ob eam praecipue causam, ut si quod Deus pro sua bonitate avertato ex iis aliquid infortunii, in Imperio Germanicae nationis orirc tur,omnes sciant&intelligant, eius rei culpam, nobis non adscribendain, ncque illa per nos stare, sed potius nobis stimatio dolori esse. 2. Et quoniam in hoc scripto, pro nostri necessaria excusatione, quaedam nobis dicenda & ata tingenda erunt, Primum omnium publice protestatum volumus, si sorte inter alia mentio Caesareae Maiestati, Domini nostri clementissimi, facta suerit. quod nos nihil contra eius Maiestatem dictum aut intelleetiim,nee ullam culpam eius Maiestati adsignatain velimus, ut qui b. constet, quod omnia ea, quae eius Majestas,tiobis, S causs nostris justissumis adversa ediderit, ad importunam petitio nem, & non senicientem negotiorum ac circumstantiarum explicationem, seu informationem, nostrorum adversariorum, N praedicti Judicii Camerae Imperialis secerit & decreverit. Neq; etiam ad iniuriam aut eontumeliam ullius in Judicio Camerae , sed tantum ut ea quae pro nostri excusatione , Spublicae tranquillitatis conservatione, dictu necessaria videntur, in medium proferamus, idque simpliciter, vere, di sine ambagibus, ut quilibet vir bonus & amans patriae, clare ex his cognoscere N perspicere possit, in quantum discrimen Cermanica natio, per praedietos Iudicii Camerae Impe Halis, iniquos & suspectos processus, hoc tempore eoniiciatur, capiatque occasionem cogitandi dehonestis, aquis,&gravibus rationibus ac uiis, quibus illa ingentia mala, quae imminere videntur,
3. Porro sic se res habet. Postquam Deus optῖmus Maximus, pro sua divina, paterna, & inei a bili bonitate, atque misericordia, ante aliquot annos, restituit nobis Evangelii sui puritatem, Ex quo quidem nos omnes, doctrinam salutis aeternae per sdem in Christit in datam a spiritu sancto in cordibus nostris, haurimus, non solum nos ipsi pro personis nostris, agnita divina veritate, Euan gelii synceriorem doctrinam per Dei gratiam recepimus. Verum etiam in Dycatibus, Provinciis, Civitatibus, ae Ditionibus nostris. publice hanc praedicari ac doceri permisinus, Ac praetcrea abolitis impiis abusibus in CHRISTI Ecclesiam introductis, Ceremonias, divino verbo consentaneas institui curavimus, Et eam Christianae religionis sormam recepimus, quam nos tum cora in Deo, tum Caesarea Majestate, ex Evangelica doctrina proaturos speramus, Quemadmodum nomine Caesareae Maiestatis, in quodam Imperiali decreto, cae consensu, di suffragus Elei torum Primcipum, aestatuum Imperii, in Comitiis Spirens bus Anno Domini M. D. XXVI. habitis, edito, illud ipsum permissumae decrctum est. . Jam vero quidam summorum di in lamorum statuum, sacri Romani Imperii, Germanicae natationis , una cum Caesarea & Regia Maiestate qui puram doctrinain Evangelii non satis intelligunt,
aut fortassis quidam horum cognoscere eam ac intelligere noluerunt o uitiatain doctrinam, cereia monias & ordinationes humanas, a sacris litteris issentientes, Immd vcro cum iis saepe pugnantes, restitui, neque ab edictis Imperialibus, iam antea de controversa religionis promulgatis, disce dere volucrunt, Eaque de causa varias ac callidas rationes, pro conservanda usitata religione, quaesiverunt squod quidem nos magis ex imperitia divinae scripturae & mysteriorum, quam alio malo proposto factum interpretamuro Et tamen per Dei benignitatem plaerique illorum Principum ae Statuum Imperii, qui tunc temporis nondum intellecta saniore Evangelii doctrina, partibus Romani Episcopi studebant, nunc cognita veritate, nostram synceram veterem ac Catholicam fidem
S religionem receperunt, eamque nobiscum prositentur.
s. Et quanquam nos, qui eo tempore Evangelium Christi profitebamur, summo studio ae di ligentia in hoc incubuerimus, ut reliqui quoq; Status Imperii divini verbi participes serent, ae ad
veram salutis Tternae viam perducerentur, tamen nostri conatus, ea in re iis haud dubie de eausi, , quod Ecclesasti ei quidam Theologi & Monachi, privatae suae utilitatis, honoris, & emolumenti gratia, veritati Evangelieae impie adversati sunt)pro eo ac optabamus, non succcsserunt. Ideoque
nos negotium illud Dei iustissimo judicio, ut pro sua bonitate, clementia, ac salute Christianae
Eeelesiae, corda suorum illuminet, ac divinum verbum quam latissime propaget, committere oportuit, Neque propterea a nostra Christiana Consessione bona conscientia discedere ullo modo po tuimus aut voluimus, sed rebus religionis ita controverss, ultro provocavimus ad generale, liberum, Christianum, Concilium, in Cermania habendum, Hae indubitata spe & fiducia, quod tune universo orbi Christiano, per Dei auxilium, ex sacris literis probaturi S clare ostensuri simus no
stram Consessionem, ae receptam religionis doctrinam, divino verbo ae Evangelicae veritati consentaneam esse, neque ullis unquam rationibus, aut sententiis ex seriptura sancta absque Sophisti cadeductis ac prolatis, everti posse. 6. Jam vero durante hae controversa, ae utraq; parte in alteram invieem intenta, accidit, quod
quidam impii sacrificuli & Monachi, qui propter mutatas,& in melius, juxta sacras literas institutis caeremonias,eYMonasteriiη,Collegiis ac nabitationibus suis discesserant, quosdam nostrum his ipsis de causs, in Judicium Camerae Imperialis & Rotullense, temere & petulanter vocaverint, Et quibusdam etiam sub gravissimis poenis, ut pacis publicae stactae, proscriptionis & sa milibus mandati impetrarunt, aperte pugnantia cum Evangelio, & quae sine offensone conscientiarum ac saltilis aeternae, nullo modo fieri possunt. Adhac accesserunt graves vi intollerabiles processus judiciales, qvibus omnino conati sunt plaerosq; nostrum,poenis proscriptionis seu banni Imperialis implicare.
183쪽
. Quoniam igitur nos perpendimus, quod si tales processiis judiciorum Camerae ImpeHalis, 3c
Rotullensis, contra nos urseri, & tandem res ad declarationem devenire deberent . ingentia mala Germanicae nationi inde oritura essent, maxime cum causa nostra religionis istiusmodi sit, ut salva conscientia, Sabsque periculo salutis aeternae, in hae, neque cedere, neque parere istis mandatis reprocessibus possinus, Non praetermisimus publicae pacis conservandae gratia, di ut testatum reciactemus, coram Deo & hominibus, nos nihil eorum, quae ad Christianam concordiam, tranquillitatem , & pacem conducere videntur,neglexisse, Caesaream Maiestatem primum Augusta, deinde his ex Sinaicalesia non longo intervallo, lariptis, summa eum reverentia interpellare , ae petere , ut ipsius Maiestas, horum maximorum negotiorum rationem habere, & in controversia religionis,aquabilem, ac publicam paeein firmare, si aeque Maaestatis fiscali, Camerae Imperialis, Rotui lenti, di alii, iudiciis, ne in talibus causis adversus nos proeederetur, benigne inhibere velit. s. sed interim, ae priusquam ad hane nostrain Christianam, & squam petit; cinem a Caesarea Maiestate relponsum accepimus , Reverendissimo , ae illustrissimi Prineipes, Dominus Albertus Presb)ter Catilinalis, Archiepiscopus Moguntinus &e. & Dominus Ludovicus Palatinus Rheri dec. ambo sacri Romani imperii Eleis ores. de consensu& permissu Caesareae Majestatis, cepe . runt inter eius Maiestatem & nos, in controversa religionis, pro conservanda . stabilienda pace publica, amicabiliter partex suas interponere, tempus & loeum Suinfordiae & No inbergae, ad illi usmodi traftationes des gnando. Et tandem post multas ultro citrcique habitas disputationes re
tractatus, res, eo quo sequitur inodo&forma, composta de trans aeta est.
TRANSACTIO NO'i R IN BERGENSIS
Cardinalis, Legatus natus, Moguntinus ac Magdeburgensia Archiepiscopus, Archica ecularius, de Primaspee Germaniam, Administrator Halbersta densis, Marggravius Branden burgensis Sc. Et Ludovicus Palatinus Rheni, Dux Bavariae, Sacti Romani Imperii Archidaptiser , ambo Electores, fatemur S publice testatum facimus hisce literis. Cum inter invietilliinum Principem ac Dominum, Dominum C AROLUM, Romanum Imperatorem semper Augu. stum dic. Dominum nostrum clementissimum ex una parte. Et illustrissimos Principes, nostros caros agnatos & consanguinem, Dominum JOANNEM Ducem Saxoniae, Electorem Re.&Joannem frideri cuin eius filium: Dominum Ceorgium Martaraviuin grandelaburgensem ;D mi num Philippum, Emcstum,& Franciscum, fratres N agnatis. Duces Brunsvicenses; prinei pem voli sanguinia Antiati; Gebhardum&Αsbertum, Comites in Maias it; Et eivitates, Argentinam, Nora bergam, Constantiam, Usinam. Bibrachium, Is nam, Reuttingam, E1liugiam, Mem- mingam, Lindam, Halibriin, Hallim Suevorum, Kempten, mersienburgum, mi lassi, emiam, Lu-becam, Bruosvigiam, M seburgani, Bremam, Costariam, Eliabeeam, Cottingiam, Northusiam, εἰ Hambursam ex altera parte, propter causam religionis, controvei sa eYtiterit, Cuius rei fratia in Comitiis Imperialibus antea habitis, multae di variae deliberationes susceptae. &tentatae sunt, ut istiusmodi controversa & diseeptatis ad aliquam aequain concordiam redigeretur. Quod quidem hactenus seri non potuit. Nosque pro conservanda pace & concordia publica in Imperio, ac praecipue, ut communi Christiani nominis hosti. Turcae videlicet, eo melius 3e acrius ressti ejusque .crudelissimi conatus adversus Christianum sanguinem, di imprimis Gerinanicae nationis sus epti. averti possint, fidelissimo& optimo animo ae eonsilio, partes nostras interponendas putavimus. Ac permissu Caesare et Majestatis , nobisque eius rei gratia concessi mandati, instructionis de com-
millionis di depraedictorum nostrorum consanguineorum ac agnatorum, eorumque coniuncto
rum consensu, primum Suinfordiae, postea hie Norinbergae, varias , amicabilis compositionis, Hastentavi miis. Et quoniam causa controversae religionis, multis laboribus frustra susceptis, donpotuit ad aliquam concordiam reduci, ad animum revocavimus, id quod res est, non posse erudelitati ac Tyrannidi Turcitae, validius resisti, quam si in Imperio, communix a firma pax, eonstitua tur. Pro qua re apud eius Maiestatem cum debita reverentia intereessimus,& impetravimus,ut ipsius Maiestas, tanquam supremit in caput Imperii, ex sngulari animi propensione, erga paceip & tranquillitatem publicam, tandem clementer consenserit, ut communis ae publiea pax, inter ipsua Majestatem , & omnes Status Imperii Germanicae nationis, tam Ecclesiasticos quam seculare constituatur. N srmetur usque ad generale . liberum, Christianum tam ei liuin , quemadmodum
de hoe in Comitii, Imperialibus Norinbergae decretum est, Vel si id non procedat, ad hoc usque
tempus, donee communes Status Imperii, ad locum c anodum iterum connocentur & conscriban
tur, ut infra in peculiari artie. ea de re, cautum est, ita vides. ut interea temporis usq; ad praedictum Concilium, vel quo Status Imperii iterum con enerint, di aliter deliberaverint, nemo propter religioniti
184쪽
gion a, vel ullam aliam eausam, alteri bellum indicet, inserat, ipsumve spoliet, eapiat, invadat, obsisdeat, neque ad haee facienda,per se,uel per alium, cuiquam inserviat, arces, urbes, Oppida, castella , pagos, villas uel praedia, insidiis occupet, aut contra voluntatem alterius violenter adimat, Aolovaivato, incendiis, vel alia ratione, alteri damnum det. Neque ullis istiusmodi machinatoribus, con silio, auuilio vel alio modo opem serat, neque eos sciens hospitio excipiat, victum, potum sui receptum praebeat, aut toleret, Sed unusquisque alterum . vera amicitia di Christiana earitate compleetatur. Quam pacem publieam jam descriptam, Caes. Majest. universs Imperii ordinibus, publicari , ae annuneiari curavit, di sub expressa, gravi & formidabili poena servandam mandavit seque benigne operam daturum esse promist. ut praedictum Concilium, intra dimidium annum indieatur,& deinde intra unum annum inchoetur. si vero fieri non posset, ut hoc casu communes status Imperii, iterum ad locum commodum vocentur & conscribantur, ad deliberandum,quid in posterum, tum de Concilio, tum de aliis rebus necessariis, agendum & statuendum sit. Ad haec Caesarea Maiestas, ut talis pax publiea eo eertius di stabili' conservari posset, benigne eonsensit ac promisit, quod omnes processus iudiciale ineauss religionis, qui per ipsius Maiestatis piscalem & alios, contra Electorem Saxoniae, & eius conjunctos, inchoati essent, aut deinceps inchoarentur,inhibere, abroia gare &suspendere velit, usque ad suturum Concilium, vel f hoc non procedat, usq; adulteriorem deliberationem praedictorum Statuum Imperii, quorum quidem omnium, ipsus Majestas cautionem ad manus nostras transmittere, ae tradere velit, Vicissim vero agnati di consanguinci nostri, Saxoniae Elector, Duces Luneburgenses, di alii eorum conjuncti pro iniserunt, se quoque hanc publicam paeiseationem, constanter&hona fide servaturos neque in hujus praejudicium quicquam suscepturos esse, quodq; Caesarem Maiestati debitam reverentiam & obedientiam praestare, & con venientem opem ac auxilium contra Turcam, scut hoc per communes Status Imperii decretum est, non gravatim conferre velint,prorsus ad eum incidum,quemadmodum de his Omnibus, in suo qumdam responso, quod nobis scriptum redgi euraverunt, clare expressum est. In quo quidem & noe continetur, quod verbis quibusdam in postrema Caesareae Majestatis eo minissone & articulis adpositis, gravari videantur, nosque rogarunt, ut hoc per nostram legationem ad Crsaream Majestatem reserre, &diligenter operam dare velimus, ut eorum verborum commoda mutatio impetretur, quod quidem noς facturos amanter & benigne polliciti sumus. Ae praeterea, quod instare&urgere velimus, ut supradicta cautio,cujus nos exemplum Caesareae Majestati misimus,primo quoq; tempore absolvatures nobi reddatur. Et quicquid a Caesarea Maiestate nos obtinuerimus, aut responsi acceperimus, id nos absque ulla cunctatione principi Electori Saxoniae literis sDiseibumus, Debetque illud ipsum quod Caesarea Maiestas ultra haec concesserit aut ratum habuerit,perindestinum esse, ac si hisee literis insertum &eomprehensum foret. Sin autem Caesarea Majeltas, praeterhaee nihil amplius concedere, neque mutationem aliquam admittere voluerit, nihilominus naec tractatio valida & firma maneat, eidem quesne ulla exccptione, cavillatione, aut dolo malo, standum erit. Et quanquam Illustris P in eipis, Dn. philippi Landgravit Hassiae &e. Oratores, I annes Fieinus ab Liechtenari Cancellarius Sigismundus a Beyn eburg, Praeses ad Visurgim, Joamnes Walterus Doctor hiscenestotiis interfuerunt, tamen iidem nobis indicarunt, quod hoc tempore non sit in ipsorum potestate aut mandatis, in hanc tractationem consentire & concludere, Ejusque rei causas, gravamina perscripta nobis exhibuerunt, ac rogarunt, ut de his Caes. Mai. certiorem reddere velimus, Quod quidem nos facturos promisimus Verum nihilominus & hoe illi addiderunt, quod haec negocia & tractationem, ad praedictuin nostrum cognatum Land gravium Hasiae &e. t qua possent diligentia, relaturi essent. nihil dubitantes, quin is suum quoque animum &sententiam, de his rebus, declaraturus sti In signum fit testimonium horum Omnium, nos ambo Electores supradicti, nostrasgilla his literis appendi curavimus. Et Dei beneficio nosJoannes Fridericus Dux Saxonia &e. patris nostri Principis Electoris,
Et nos Franciscus Dux Brunsvicenci&Luneburgensus nomine agnati nostri Dueis Philippi Brunsvicense. Ac nos oratores ac Mandatarii, nempe,nomine Marchionis Georgii Brandeburgenss, Vols- gangus Christo rus amisentari Praesectus in Schoabach, di Sebastianus Hellet Doctor, Nomine Ducis Ernesti Brunsvieensis, N Luneburgenss Joannexa Nich Doctor, Nomine Principis Volsongi ad Antist, & Item Comitum Gebhardi de Alberti a Manssili, Ioannes Ruelius Doctor, Nomine civitatis Argentinensis, Jacobus sturmius&Jaeobus Mayer, Nomine civitatis Norinbergensis, Bemhardus Baum Prener , & Leontardus Sehestes, hiq;
eum mandatis civitatum Halli, Sueuorum,
Nomine Lubecensum, A ndreas Stolo Mereta ius, Cum mandato eivitatis Hamburgentis,
Nomine civitatis Constantienss Conradus Zvieh, &sebassianux Cetaero, Nomine civitatis Ulmense, Georgius Besserer duumvir, & Hieron)mus Schleicher,& hii cum mandatis civitatis Isienus.
185쪽
Nomine c;vἱtatis Magdinurgens s , Leoni ardus Merar Doctor& Srndieus, Nomine Civitatis Bremensis, supradictus Joannes amich Doctor, Nomine civitatis Br svicensis, Theoder. Brutenus Secretarius, Sis eum mandatis civitatis Coxistenss, Cottingi ae
Nomine civitatis Northusanae, Benedictus muli Doctor, Nomine civitatis Est ingens s Berni ardus Maetbeck, Nomine civitatis Reuti ingensis Justus V eys duumvir, Nomine civitatis Meminingensis Joannes Eeller duumvir, Nomine civitatis Lindaensis, Antonius Hunte, Nomine civitatis Bibraeensis, Christophorus Greter duumvir,
Nomine civitatis Κempten , Henricus Seltenhan. Fatemur quod supradicta tractatio seu pacificatio, de consensu& voluntate nostra sit ha& initata sit Quam quidem nos, nostro & dominorum ac superiorum nostrorum nomine, scientes & consentientes, recepimus, promittimusque nostro Ripsorum n mine, hane nos semper ratam & s viam habituros , di conservaturos, neque ullo modo contra hanc Obligationem venturos esse. In signum di testimonium horum, nos Ioannes Fridericus, patris nostri, de nostro, ac item jam nominatarum civitatum, Oratorum, ac mandatariorum nomine, sigillum nostrum, iuxta praedicto ruinduorum Electorum silla, his literis appendimus, Quae datae sunt Norinbergae,feria tertia post Mariae Magdalenae festum, Anno Domini M. D.X ll. s. Et hanc quidem amborum Electorum Moguntini &Palatini, pacificam transactionem, Caesarea Majestas in omnibuspunctis &clausulis, ratam habuit ae recepit. Utque haec simius ac stabilius conservari possent, Ipsus Caesarea Maiestas Omnes processit, iudiciales, in causis religionis,per suum Fiscalem, vel alios contra nos &nostros coniunctos, tum institutos, tum s qui in posterum instituantur, usque ad generale,liberuin, Christianum Concilium, quemadmodum de eo in Comi ciis Imperialibus Norinbergae decretum est, se suspensuram N prohibituram benigne promisit,d ta eius rei gratia peculiari cautione, quam hie etiam inserendam duximus.
PVBLICAE. Nos CAROLus Dei gratia Imperator Romanus semper Augustus &c. satemur &testatum
facimus hisee literis. Quoniam reverendo in DEO Patri,& Illustribus, Alberto sacer Romanae Ecclesia Presbytero Cardines , Archiepiscopo Moguntino, de Magdeburgensi, Ac Ludo vico Palatino Rheni, Duci Bavaria Sc. nostris amicis, cognatis, & Electoribus, inter nos di Principem Electorem Saxoniae ,&ejusdem situm, ac GEORGIUM MARCCRAVIUM Braride
burgense in Sc. Nipsorum conjunctos, Comites, & Civitates in controversia religionis amicabiliter partes sitas interponendi, di tractandi potestatem , benigne concessimus, vigore nostri mandati. & instructionis, eis hanc ob eausam a nobis exhibitae, ipsque toti cs eain rem, primum insordiae, deinde Norinbergae tentarunt, Tandem eo deventum esse, quod nos, ut supremum caput Imperii, praedictis nostrix amicis, cognatis,&Electoribus, Moguntino, & Palatino, consens mus, ut publicam stabilemque pacem inter nos & omnes Status Saeti Imperii Germanicae
nationis, Ecclesiasticos & seculares, faciant, usque ad generale, liberum N Christianum Concilium, quemadmodum de eo in Comiciis Norinbergensibus decretum est, aut si hoe non procedat, eὰ inque donec univers Status Imperii iterum conscribantur, sicut ea de re paulo post peculiari articulo cavetur, Ita videlicet, quod infra hoe tempus Synodi, vel quo status Imperii, ut jam duistum est, iterum conveniant, di aliter deliberent, nemo propter religionis, aut ullam aliam causam, alteri bellum indicat, inserat, ipsumve spoliet, capiat, invadat, aut ob sdeat, neq; ad haec factisenda per se,vel per alium, cuiquam inserviat, arces,urhes, oppida, eas cita, pagos, villas. vel prae3ia insdiis occupet, vel contra voluntatem alterius violenter eripiat,dolove malo, inc endiis, vel alia r tione , alteri damnum det,neque ullis istiusmodi machinatoribus, consilici, auxilio, vel alio modo pem serat, neque eos sciens S intelligens hospicio excipiat,victum, potum, aut receptum praebeat aut toleret. Sedunusquisque alterum vera ainici cia,NChristiano amore complectatur. Quam pacem publicam iam descriptam, nos Imperator, universs ordinibus Imperii publicamus, an nunci inus, & sub expressa, gravi, ac non contemnenda poena, servandam, mandamus, volumusq; bcnigne operam dare, ut praedicta synodus intra dimidium annum indicatur, Ac postea intra unum at Dum ineboetur. si vero hoe non fiet, tunc iterum communes Status Imperii in locum commodum
voeentur, & eonscribantur,ad deliberandum quid in posterum, tum de Concilio, tum de aliis rebus necessariis, agendum di statuendum sit. Nos itaque ut eo frmius & certius talis publica Seomuui,
pax praedicta conservetur,elementer consensimus&promisimus, nos euraturos, ut omnes processus judiciales,ad causas religionis seu sdei spectantes, per nostrum Fiscale, & alios eontra Electore saxoniae,& ipsus conjunctos,qui vel jam essent inchoati,vel deinceps inchoandi, suspendantur iisq; ad suturum Contilium', vel si id non sit processurum, usque ad ulteriorem deliberationem praedi ctorum statuum Impuli. Eisi Elector Saxoniae cum suis coniunctis, universis aut singulis, ab ullo quis
186쪽
ἔ; quἰς I, st,inius vocetur,tune ipse vel sui conjuncti, nos, si in Imperio Cermanicae Nationis tune
temporis erimus, aut nobis absentibus, eum quem nostro loco cum mandatis in his negotiis consti tuerimus,requiram,di in quibus graventur exponant. Eoque casu debemus & volumus, nos, & nobis absentibus locum nostrum tenens, Scommis arii nostri, qui a nobis ad hoc expressum manda tum habeant, tale, processus Judiciales inhibere & abrogare, ut supra dictum est,sicut etiam nos iam ex autoritate ac plenitudine Maie. Caesareae,3c vera scientia, nunc ut tunc, & tunc ut nune, eos inhibemus, suspendimus & abrogamus vigore & virtute harum literaruin. Et s ultra hoc ab ullo iudiee aut judicio, proeessum,actitatum, aut ulla lata sententia fuerit, id in universum, de s gillatim nullum, irritum,& invalidum esse debet,& eum, e sue, eontra quos talis processus instituetur, aut sententia feretur,nequaquam obliget aut teneat,ullo modo aut ratione,Sine dolo malo. Et in signum ae testi ancinium horum, sigillum dce.
io. Thanc quidem Caesarea Maiestatis paciscationem publicam,per sese, ac motu proprio In x proximi, Comiciis Ratisponensibus passim per totum Imperi tun publicavit, suis&Fi sedili bus tum Camerae Imperialis, tum Rotullensis, & aliorum iudiciorum, in causis religioni, ae fidei. procedere prohibuit. ii. Jam vero nos pro certo habuimus, re ut iudex &adsessores Camerae Imperiali,, isti ii modi paeem de abrogationem processuum judicialium a Caesarea Maiestate promissam, de publieatam
non transgrederentur,aut violarent, consderantes ac perpendentes, ex quam arduis, necessarii, , de
Cheistiani, deliberationibus Rcausis,haec orta& constituta essent. Sed haec Ges longe sesellit lici, Nam spretis his omnibus, illi ips, in eausis religionis adversus quosdam nostrorum processerunt, nostrasque legitimas eYceptiones.&protestationes, quodliae essent causae religionis di fidei, atii ut minimum his adhaerentes, atque ita in Caesarea pace, & abrogatione processuum iudicialium com prehensae, atque alias praeterea multas justas excusationes ac defensiones, quas nos subinde eonifatales nihili proeestus,jurisdictiones, & iudicia, tilm scriptas, tum coram per eos quos peculiariter hae de causa eo misimus,opponi curavimus pro nihilo habuerunt. 11. Quae sane res nos permovit,ut ad Caesaream Maiestatem,tune temporis in Italia existentem, Legationem mitteremus & iterum iussiones, ac mandata, ad supradictos judicem di adsessore, C, merae Imperialis, ut in talibus causis procedere ac iudicare omitterent, impetraremus. Quod quideinita faehum.& Iudicio Camerae sicut convenit, insinuatum est. iι. Ae si illud ipsum Iudicium Cermanicae nationis,& totius Christiani orbis eoncordiae , paei, honori, commodo & bono publieo siveret aut studeret, scut certe debuit summi, viribus hoe ipsum agere,& praestare,merito egisset Deo gratias,quod tali onere esset relevatum,ae divina bonitate haedpaeifieatio & tranquillitas publica evenisset, Cum baud dubie pro sua prudentia, qua isti prae alii, tutoeileellere debebant,facillime conjectura adsequi potuissent quod ex talibus ipsorum processibus, sire, ad executionem deveniret, aliud nihil quam ingens bellum, maximi motus, horrenda sanguini, ess iso & sortassis hi maiora mala& incommoda secutura essent. t . Fuisset': ipsorum ut reip. ministrorum ossicium,talia Caesareae Maiestatis mandata δὲ icti bitiones , non solum gratissimo animo ac studio accipere, verumetiam Caesareae Maiestati .si ea sei Atiliter animata suisset, aliisq; Imperii ordinibus dc personis, hos processus urgentibus, consulere &rersuadete ut conservandae publicae pacis& tranquillitatis, ac vitandi belli,vastitatis,&aliorum ma um oratia istiusmodi processus iudiciales omitterentur,aut saltem usq; ad generalem, liberam 5e Christianam Synodum in Cermania celebrandam differrentur. 13. Quemadmodum hoc quoque jure & legibus scriptis clarὸ cautum est, Sijudex ali ris . U Disiueia dia toeavit tumultu non possis o ficiAmmum exercere t adtati casu sussociarae intermitiariis. Vetum hoe ipsi non praestiterunt, imo quod cujus instinctu factum sit, nolumus dieere miserunt quosdam ad Caesarcani Majestatem, & inter alia ipsius Maiestati exponi curarunt, quod dubitarent, quo modo se in talibus negotiis ac mandatis Caesareis, gerere deberent, quandoqui dein disputationes orirentur, quae nam causae ad religionem pertinerent, aut non pertinerent, to euntes ulliae in re Caesarea Maiestas suum animum declarare vellet Sc. Et hac quidem ratione . horserunt a Caesarea Maiestate rescriptum quoddam, ab illa ejus Majestatis obligatione, publieeque paei, eautione . quam paulo ante inseruimus, nostro iudicio nonnihil diversum, In quo ipsis retici ditur sicultas & arbitrian pronunciandi, quaenam pro causis religionis, &quae item non. habeti aditidieati debeant, Cum tamen antea Caesarea Maiestas, re satis per eos qui inter ipsu, Maiest,tem& nos, de supradicta pacificatione egerunt, explorata & cognita, suam inhibitionem 3e ebutio nem ediderit, In qua omnis cognitio, sine ullo discrimine, in causis religionis, iudieio mitidi, odempta, & ex Caesarea auctoritate irrita,&nulla constituta ac sancita est. sed illi cognitionem de piarum causarum,an hae ad religionem pertinerent nec ne injuste sbi sumserunt,ae in multis temeto
187쪽
I . Quod vero non decuerit eos hanc quaestionem importunam. & periculosam, ad Caesaream Maiestatem deferre,facile potcst iudicari. Norunt enim quod in causis sinplicis spolii, ubi pax publica non violatur, in prima instantia contra Duces, di Comites Imperii, di item illas Civitates, quae non immediate Imperio, sed suis Principibus subjacent, ut sunt Hainburga, Brema, Magde-hurga, Minda, de similes,ipsis nulla competat iurisdictio. Et tamen adversus multos Duces & Civitates, Mandata,Citationem,&alios processus ediderunt, Idq; tantum pratextu articuli positi in decreto Comiciorum Spirensum, anno Domini, &c. XXIX. & Augustensum, anno die. XXX. habi
torum, cuius haec sunt verba: QModnemo Ecclesiasticorum istit sectiliar vim Sattium,propiere istam Ai,vam aheri inferre,vel minuadere,ctu oppugniare debeiar. 1 ire via iuruautasne, reusιιιιώ,cen Ium,decιmis,aut abis bonis privare, O e. fibeaciem pana, qua a ersis alus qua publicam pacem vi Ilant, ormiaci sancira est. Et hunc quidem articulum praetexentes,iurisdictionem illam usurpare ceperunt. Verum cum ex his palam constet,neque ullo modo negari possit, ilicis propterea. ouod titulotenus Eccles asticis quibusdam mδ impiis Hypocritis, &Idolatris, census, reditus, decimae, dismilia bona, propter ipsorum idolatriam, interdicta sint, hane jurisdictionem sibi attingasti li-eet hoc nullo jure secerint, eum in histe eausis non ad ipsos, sed ad communem Christianorum Eeclesiam, in spiritu Sancto congregatam, cognitio pertineac sequitur omnino illos hanc Cae areae Majestatis declarationem callide, ac praeter omnem aequitatem extorsisse, ae illud ipsum quod lain
antea satis notum N perspectum eis fuerat, serutatos esse. Et quod haec ita se habeam, provocamus ad omnia Imperii iura & decreta a nobis recepta, & alia, quantum hule causae eonducunt, ac patro cinantur, maxime ad salutiferuid DEI verbum, quod elare definit, cui in talibus ea is cognitio
18 Ad haec Caesarea Maiestas cum suis conjunctis, in decreto comiciorum Augustccisum. seipsam pene in viginti quatuor articulis clarissime explicavit, quaenam sua Maiestas gravamina,
quasque innovationes, ex eo genere doctrinae Christianae,quam nos prostemur,contra riligionem hactenus observatam, ortas esse arbitretur, ex eo tempore, quo Edictum Ormaciae promulga
tum, fle Comicia Norinbergae&Spirae habita sunt, quaque sua Maiestas religionis negocia esse judicet, In quibus aperte statuit de mandavit, quid de iis credendum & sentiendum iit, addita a missionis, vitae, bonorum,&laesae pacis publicae, poena, ut ibidem satis exprimitur, Nosque
pervacaneum, & nimis longum fore putamus, eosdem articulos, Omncs hoc loco recensere. Quia
vero quidam nostrum praedictis XXIV. articulis, non quidem mnibus, sed aliquibus horum, non paruerunt squemadmodum bona constientia in talibus eausa propter Dei gloriam di puram Christi religionem, iis parere non potuimus I accidit,quod nobis sub poena uiolatae pacis publica a iudicio Camerae mandatum sit,omnia ea quae nos contra iam dictos articulos, in Ecclesis nostris ac ceremoniis mutari, vel abrogari eurassemus, in pristinum statum restituere, a ijecta comminatione , si hoc non serct, declarationis poenae, paulo ante nominatae, idq; hac tantum de causa
ab illis factum est, quod haec mutatio sive reformatio Ecclesiarum nostrarum, ab usitata religione dissentiat. Is. Proinde palam est, quod iudicium Camera, contra icit aperta decreta Comiciorem, insidiose, quae causa pro religionis & fidei causis, &quae item non, tiaberi ac iudicari deberent, in dubium revocaverit. Ae quilibet honesti isti pacis publicae amans, qui talia decreta legerit, facillime intelli et, haec ita ut diximus, se habere, neq; ullo modo negari posse. ro. Ncque praetcrea nobis persuadere possumus,quod Judicium Camerae Imperialis,ea gratia, quasi aliquid dubii habuisset, illam declarationem sive explicationem causarum, a Caesarca Maiestate petierit, Sed ideo potius, ut publicam pacem, nobis N aliis Imperii Statibus, a Caesarea Majestate jam antea promis am& eonfirmatam, labefactaret atque everteret. Nam nos quidem hacte . nus nunquam comperimus illos, de ullo negocio, in quo citationes ediderunt, de restituendis Ceremoniis, ac bonis, pronunciasse, eam controversiam ad causam religionis pertiners, atque ita ab inchoato processu destitisse, Sed in o innibus causis, s ne ullo discrimine, de maximὰ adversus quasdam civitates, nempe Hamburgam, de Mindam, quarum causa absque dubio ad religionem pertinet, perpetuo processerunt, easq: suis eensuris eo adigere conati sunt, ut sitis sacrisculis, non tantum domus,census, redditus, & similia restituere, vertimetiam impias Missas Papisticas, aliasque Ceremonias. N ipsain doctrinam pontificiam, eum Dei verbo & syncera nostra fide ac religione pugnantem,tia pristinum statum revocare deberest, quae quidem nihil ad bona externa sive tempor
ita sed tantum adsdem & religionem Christianam pertinent. ri. Eamq; ob rem,non est verisimile illos hoc, quod praetexunt,quaesuisse.Nam si quoquo modo propens fuissent,inandatis,a Caesarea & Regia Maiestate editis parere,iam dictarum saltem eausarunt,quq sine ullo dubio adrcligionem spectant,rationem habuissent,inq; his procedere ac cognoscere abstinuissent, Licet nobis non per omnia ea re satisfactuin suisset, cum benescium sit annetium osscio, ut supra dictum est. sar. Quam vero graviter in hisce nego elis iudicium Camerae Imperialis,tranquillitatem paeem dirempublicam laedat, si ejus cognitio bifictum sortita suisset, vel adhuc sortiatur, hoe quilibet vir bonus, amans justiciae, veritatis, di patriae facile intelligit. Ac nos quidem univers 8e singuli, , qui tune temporis in honesta de Christiana nostra eonDederatione comprehensi suimus, postiquam illa perspeximus, di ingens malum atque incommodum, quod inde imminere videbatur, a
188쪽
nimo perpendimus, non parum,ut quibus Cermanicae nationis, S sacri Rom. Imperii dispatio, &hernicie ,sumino dolori tatura esset, solliciti fuimus. Et quoniam Caesarea Majestas,eo tempore ab siit,neq: nos tam subito,ut rei necessitas postulabat,eius copiam habere poteramus,ac forte accidit, rod noς Joannes Fridericus Dux Saxoniae Elector, Sc. aliorum negociorum gratia, Serenissimuin egem Ungariae N Bohemiae, dcc. iratrem Caesareae Majestatis, Cadae in Bohemia conveniremus, non duximus praetermittenduin, quin eius Regiam Majestate in de his quoq; rebus, ut praecipui de maximis,amanter admoneremum btinutimasque novam adprobationem paciscationis & obligationi, Norinbergae initis, in qua hoc clare exprimitur: suod licet histJevitian μά cio Gmerae Impolisti.
rare, tit processu iud ciatis asses pentantur crabrogentur, quemadmodum hoc, in quodam articulo Cadanae Transactionis,uerbis, quae sequuntur expres iura cu.
ARTICu Lus EX TRANs ACTIONE CADAE,
CuM REGIA MAIESTATE IN ITA, Ri qm, ix pacifieario Norinbergae proxime inita, de per Caesaream Majestatem in Im
perio publieata de mandata, omnibus modis conservetur, neque contra hanc quid
quam suscipiatur, Et quoniam diseat intellectus in hac re ortus est, ipsa Cesarea Mai stas clemetiter consensit Neoncestit,ut ipsus Regia Maiestas nomine Caesaris Maiis . curet, a processibus iudieii Camerat imperialis pro conservatione talis paeiseationia publicae, eontra eos qui in hae compraehenduntur, desisti,& omnes illos processiis, qui liue usque sescepti sunt,abrogati, Quemadmodum hoc ipsum, in illa ipsa pacificatione ibidem confirmatum de expressum est, M.Athoequsdem eius Regia Majestas, quantam nobis constat, re ipsa prestitit.
rum decreta, de eo itra ipsam aequi boniq; rationem, neglectis omnibu offensonibus, incommodis. periculisque, qua inde emergere possent, in hisce negociis non minus temere quam insolenter processit. Aeneq; Caesareas,neq; Regias iussioietes, Imperii decreta, ullasve alias aequas ac j ullas rationes curavit. Ex quibus nos,non obscure animadvertimus, quod in partem pontisciam, atq; ita contrariam nobis, magis quam par esset, propenderet, atq; ita inclinaret ut nobis in talibus religionis negociis,plane adversum, suspectuin,&non tollerandum esset.Naim etiam multae haud dubiae dis ceptationes litex, a nostris adversariis nunquam susceptae aut motae fuissent, nisi hi clare perspexi sent, quam hi qui exereent illa iudicia Imperialia, a nobis di nostris coniunc i, in eausa religionis aefidei, alienis animis forent, Quid, quod nostri procuratore , qui eausas nostra in eo judicio tueri de defendere, ubieunq; neeessitas postularet,deberent,non sint admissi ad proponendas nostras desensiones,ac non tantum minis deterriti,sed etiam nova Sc inustata asperitate repuls,cumq; nostrae ea se earerent defensone,magna detrimenta& gravamina nobis acciderunt.
S partiale,permoti sumus ejusq; rei multas gravissimas rationes.juri fle aequitati consentaneas, ads-gnavimus.Nihil dubitantes quin quilibet vir bonus de aequus,qui libellos nostrae recusationis, vel legerit vellegi rudierit,inde perspicue cognoscet,nos tum suinima ncccssitate, ad eam ipsam recusatio-.Dem perpulsos,tum justisinis de causs hane a nobis editam esse
erat &jure fieri debui siet, ad animum revocarent,&aceptis processibus, in iis negociis, in quibus re- eis sati essent,juxta formam iuris 3e aequitatis desisterent,& supersederent, uis eas causas suspicionis , aut Degare volitissent, aut pro non senicientibus haberi, saltem ad arbitros, quos nos ipiis nominavimus,aliosve non partiales iudices,remexfitiendam deduci,suissent.16. Sed spretis his omnibiw nostram recusationem iii Jure & legibus sundatam, contra ius αα quitatem nihilominus reiece lint, suosq; iniquos processus,ae iurisdictionem, quae tamen opposita nostra recusatione, in qua rationes inultae notoriae productae sunt, praesertim vero illa, quod isti, Pratililleiae partis de religionis sint, 3c se esse profitentur, omni iure suspensatiuit, eo acrius urserunt. At a, ita, nec Deum, cujus causam nos agimus de tuemur,neq; luapocatoreri, neq; Regem, neq; ulla humana iura, quae censent perieulosum &omnibus modis fugiendum esse,eoram suspectis iudicibus disceptare,respexerunt aut curarunt,neq; vel minimum moti sunt enumeratione iustissimarum causarum suspicionis,in si sorte putarent eas vel parum sirinas,vel non suseientes esse, sicut tamen re
.ee, sin saltem has ad arbitriuin bonorum virorum devenire, deq; iis delato jurejurando, secuniadum jura.ut petivimus,cognosci permisissent,Sed simpliciter nihil horum attento, injusta pertinacia, in iam saepe dictum est, processerunt.1 . Et si sortassis objicient,quo ipso thoe casu,utputa iudices ordinarios secundum leges Impera torias& Civiles recusare non queamus. sed aliam viam ae formam juris hie servandatri esse. Ad hoe
facili, &cuta est responsio,primum, quod illa ipsa forma, quam illi allegare videmur, de jure civili
189쪽
praescribitur,non amplius sit in usu,sed plane diversum in communi practica tutis observetur, Quem admodum hoe aurisconsultis minime est obscurum.18. Et haec causa suspicionis ejusmodi est, qualis ante vix fuit audita, nempe religionis & fidei de qua etiam iura communia nihil constituerunt, nisi quantum nos paulo post explicabimus. Quare neeesse est sequi rationem aequitati consentaneam, unde consuetudo & communis practica orta est. Deinde vero nostra dis eptatio talis est,ut etiam de sententi urisconsultorum in hac, 1 dinarii quo
que iudice , ex legitimis causso nempe quando veris mile iit, ordinariuem judiciti sibi ipsi non fore
19. Cum itaque constet, iudicem N adsessores iudicii Camerae Imperialis, pro majori numero, Pontis ei e parti studere, neq; vcrisimile sit contra suas opiniones, N persuasiones, in eausa religionis dies dei pro nobis, qui Dei bencsicio Evangelii doctrinam profitemur, quantumlibet causa nosti, justa sit, pronunciaturos esse, sequitur, hoc casu iure eos recusari posse, praesertim cum non siit Assessore, alii additi pii & amantes Christianae veritatis, quales si essent additi, iusto numero &modo, non essent perinde metuenda iniqua judicia.
3o. Praeterea in hac controversia, ipsim et iudices sunt nobis adversarii, squidem eκ animci approbant errores, quos Papa contra Evangelium defendit. In quo casu, ne quidem Imperator ipse,pro suam quitate,de talibus controvers is pronunciaturus esset, sed rejecturus eas ad legitimam
cognitionem piorum & doctorum S non partialium, in libera & Claristiana Srnodo, seut ipsus Majestas in aliquot decretis Imperialibus non Obscure significavit. Et ut maxime jus Civile hae in parte in usucset, cuius tamen contrarium patet, nihilominus contra Episcopos iustissimas causas su spitionis proserre possemus .ut iterum necessarium esset, ad remedium illud,quod ex legitimis ratio nibu, in consuetudinem introductum est, recurrere. i. Quoniam igitur causae suspitionis susscientes N notoriae, vel saltem eiusmodi sunt,quae spa cio brevis temporis doceri queant,Nempe quod Judex & Adsessores judicii Camerae Imperialis. re ii ioni pontis ciae faveant, adhaereant, ac studeant, praesertim maior pars ipsoruin, a quo se purgare nec possunt, nec cupiunt, Omni justa ratione decuisset illos nostrae recusationi dc serre, maxime ut motus, tumultus, S alia mala ac incommoda, quae alioqui inde Oriti possint,vitentur ac eaveantur. Nam etiam antea recusationi aduersus judicium Camera Imperialis, in negociis civilibus locis, da tus suit. 3r. Porro ubi haec omnia a iudicio Camerae Imperialis pro nihilo duci vidimus, ibi iterum tio, Joannes Fridericus dux Saxoniae Elector &c. Et Philippus 1 and gravius Hasiae, per consiliario, no uto, Ebethardum a Than, Johannem Ficinum a Licntenau, de Rodulphum Pincernam, a Regia Maiestate iussionem, cui articulus ex Carina Transactione insertus fuit, obtinuimus, illisq: tran,
mistinus. Ac nos Elector Saxoniae,&c. cum Viennae apud Regiam Maiestatem essemus, similia man data impetravimus. 33. Veritin ea omnia minime seu sera nobis extitcrunt. Illi enim adeo haec omnia contem
plui habuerunt, ut tandem coacti simus,superiora biennio elapso, legationem ad Caesareain Majest tem in Italiam mittere,& ibidem de illis rebus queri, 4. Ad quae nos inter caetera, anno superiori in convcntu nostr Smalcaldens,per Doctorein Mathiam Helium, Caesai eae Maiestatis vicecancellarium, hoc accepimus responsi, wia C sciria M. ue jacipe ii sanem Iudacis Alesorum iud ciι Ciamo I mam,idquod apraevo nimi, re
sis ni, Eu quibus iterum apparet, quod ips ad haec gravamina occasionem praebueriint, Λ: ultra tot clara decreta Comiciorum Imperialium, istiusmodi declarationem Caesaream injuste cestorserunt.
Quod quidem minime nectile habuissem, si ullo modo tam apertis & multiplicibus iussioni his, ae
'inandatis Imperatoris, ut supra aliquoties dictum est, ad conservandam publicam pacem & coneor δiam editis, parere cogitas'ent.
33. Ac ipsa quoque Caesarea Maiestas priusque praedicta nostra Legatio ad cam in Italiam per venit,titeras ad nos dedit plenas clementiae N humanitatis,in quibus clare promittit,se nihil alienum ab inita nobiseum paciscatione, adversus nos suscepturam esse, a quibus quidem longe dissentiunt, ea quaeJudicium Camerae Imperialis contra haec omnia,ac crturbandam publicam tranquillitatem. molitur,utq; res certo cognosci S intelligi possit, illas ipsas literas Caesareae Majestatis,& nostruin adcas d tum responsum, hic subjiciemus. .
I lustres,cari eonsanguinei.Electores&alii principes, Ac item generos, nobiles, prudentes. 3ilecti s seles. Etsi vobis ante hac, tum per literas, tum per Oratores be nostros saepius significavimus, & re ipsi quoq: testatum reddidimus, quod no, tum ad retinendam publicam pacem & tranquillitatem,in imperio Cermanicae na attonis,&ad Omnes discordias, ac controversas,praesertim in causa religionis ac si
190쪽
sui aequalibus ac paciscis rationibus ac viis tollengas, propcns simus, neq; propterea quenquam vi aut armis invadere, aut opprimere, Sed multo magis promissam N eonfirmatam paciscationem,uo hiscum& cum vestris conjunctis initam conservarc eupiamus. Tamen quoniam ad vos, licet falso, reserti & sermones spargi accipimus,nos eo esse animo, ut praedictam pacificationem prima quaque oceasione violare,vosq; armis adoriri velimus, non duximus praetermittendum,quin vos iterum hisce litteris praemoneremus, ne istiusmodi confictis & falsi x rumoribus, s dem adhiberetis, sed potius ut certo statuatis nos promissam & confirmatam paciscationem, conservaturos, & contra hanc nemini religionis seu fidei gratia, bellum illaturos, neque ad ullos motus aut seditionem, in Imperio, occasonem praebituros esse.Amanter & benigne petentes, ne vobis a quoquam diversum persuaderi, aut vos ad perturbandam pacem publicam ineitati, patiamini, Quemadmodum hoc omnino de
vobis speramus,Nosq; hoc ipsum, praeterquai quod vobis,&vestris subditis bono erit, gratum Maceeptum habebimus. Datae Sibiliae VIIme mensisJulii, AnnoDomini,&c. XXXVLImperii nostri XVI. & Regnorum nostrorum XXL
illustri Ioanni Riderico duci Saxoniae Land gravio Turingiae,& Marchioni Misiniae, Sacri Romani imperii Archimars callo, nostro charo cons anguineo,& Principi Electori,Et aliis Principibus, Comitibus, Civitatibus ejusdem con
NVictissim ac potentissime imperator, Domine elementissime, Vestrae Caesarea
Maiestati, literas. datas Sibiliae VI. de mens s Iulii,ad nos universos & sngulos, in causa religionis ac fi3ei conjunctos,seriptas,primuin ego ElectorSaxonia, Deindet ora nos reliqui, cum debita reverentia accepimus, ac magna cum laetieia, & voluptate easdem lcgimus,Maximasq: a simus&habemus vestrae Caesareae Maiestati gratias, pro tam benignis,ac plane Caesareis promissis, quod videlicet, nihil aliud nobis de vestra Caes. Mai. persuadere debeamus,quam quod antea quoq; vestra Maiestas,tum literis, tum per os oratoreς, nobis significavit.&promitii, Nempe quod Majestas vestra, tantum ad retinendam pacem ac tranquillitatem publicam, in Imperio Germanicae nationis,& ad omnes discordias ac con trouersas,praesertiin in causa religionis ac fidei, aequis, ae paciscis rationibus, & viis tollendas pro pensa sit,neq; quenquam propterea vi aut armis invadere vel Opprimere,sed multo magis promissam
Neons atam nobiscum paciscationem, conservare cupiat,&c. Quanquam veto nos,quantum ad
.estram Caes Majest. ut summis laudibus dignissimum Imperatorem,attinet,nihil dubitavimus, quin Majestas vestra eam ipsam pacificationem,in quam clementer consensit,ac de quae onservanda, tum litetis,tum per Oratores saepius nobis spem fecit, de promist, minime violatura est,tamen vestram CaesMajest pro nostra erga eandem Observantia, atq; obedientia celare non possumus, per aliquod jam tempus,relatum nobis esse,vestram Caes. Maiest. quaedam inclementer adversus nos,suos subditos, moliri. Adhaec .quod a vestrae Caesareae Majestatis Camerae, & Romilens iudicio, contra praedi ctam pacificationem, qui His damnostrorum. brogatis suspensis,&nihili ipsorum processibus,sum ma gravamina hactenus illata sunt, Quae quidem res, nobis non exiguam sollicitudinis & suspieionis causam praebuerunt. Verum praedictae Majestatis vestrae literae,&promissa nobis omnem sollicitudi nem adimunt.Non enim ambigimus, quin Caes. Maiest. vestra, tum quantum pd conservandam pacem publicam attinet,tum alioqui etiam, se pro eo ac promisit,& Majestatem vestram, ut Principem publieae tranquillitatis amantissimum decet, se elementer erga nos geret. Neq; se per nostros adversarios a nobis abalienari patietur, Quemadmodum hoc de vestra Caesarea Majestate nobis persuademes,& post Deum summam spem di fiduciam publicae pacis,in vestram Majestatem ponimus. Aesiqui diversum de Maiestate vestra ad nos tetulerint, iis juxta hanc Maiestatis vestrae postulationem aepromissum, sdem non adhibebimus, Et Deo iuvante,ita nos geremus erga Caesaream Maiestatem vestram, ut ea nihil aliud quam debitam observantiam 8e obedientiam,in nobis peripectura sit, utq; intelligat, nos publicae pacis di tranquillitatis, tum amantissimos esse, tum nihil minus quam ullam
reipublicae perturbationem aut bellum, cupere aut velle. Porro autem licet & multorum relationibus,& itela ex quibusdam chartis excussi typis in Germania, accipimus, quod flagitante Majestate vestra, Paulus Pontifex tertius, Concilium gen