장음표시 사용
21쪽
ARGUMENTUM.Quum M. Cicero superiorem orationem habuisset, M. Antonius in villam Tiburtinam se contulit, ut quid adverSario responderet commentaretur, qua in re consumpSit septemdecim dies. D. XIII. Kalendas Oetobres M. Antonius in senatum, qui in aede Concordiae habebatur, venit, armatis stipatus, quasi vim timeret denunciatis ante Ciceroni inimi eitiis. duum Cicero non ausus esset eo die venire in Senretum, in eum absentem acerbissima oratione invectus erat Antonius. Cui orationi adversarii sui Cicero hac scripta oratione, quae insta legitur, respondet, quam singit a se habitam ita, tamquam si praesens Praesenti responderet. V. Ciceronis ad Atticum lib. XVI. ep. II.
I. I. 9uonam meo salo, patres conscripti, fieri dicam ut nemo his annis viginti rei publicae fuerit hostis qui non bellum eodem tempore mihi quoque indixerit 8 Nec vero neceSSe est quemquam a me nominari: Vobiscum ipsi recordamini' Mihi poenarum illi plus quam optarem dederunt: te miror, Antoni, quorum laeta imitere, eorum exitus non perhorrescere. Atque hoc in aliis minus mirabar. Nemo illorum inimicus mihi fuit voluntarius: omnes a me rei publicae causa lacessiti. Tu ne verbo quidem violatus, ut audacior quam . Catilina, surioSior quam Clodius viderere, ultro me maledictis lacessisti, tuamque a me alienationem commendationem libi ad impios cives sore putavisti. 2. Puid putem contemptum ne me 8 Non video nec in vita nec in gratia nee in rebus gestis nec in hac mea mediocritate ingenii quid despicere possit Antonius. An in senatu facillime de me detrahi posse credidit qui ordo clarissimis civibus bene gestae rei publicae testimonium multis, mihi uni conservatae dedit 8 An decertare meeum voluit contentione dicendi 8 Hoc quidem est beneficium. 9uid enim plenius, quid uberiusquam mihi et pro me et contra Antonium dicere Illud pro
22쪽
secto est: non existimavit sui similibus probari posse se esse hostem putriae, nisi mihi esset inimicus. 3. Cui prius quam
de caeteris rebus reSpondeo, de amicitia, quam a me violatum esse criminatus est, quod ego gravissimum crimen iudico, pauca dicam. II. contra rem suam me nescio quando venisse queStuS est. An ego non venirem contra alienum sero familiari et necessario 3 non venirem contra gratiam non virtutis Spe, sed aetatis flore collectam 8 non venirem contra iniuriam, quam iste intercessoris iniquissimi beneficio obtinuit, non iure praetorio 2Sed hoc idcirco commemoratum a te puto, ut te insimo O clini commendares, quum te omnes recordarentur libertini generum et liberos tuos nepotes P. Fadii, libertini hominis,luisse. At enim te in dis ei plinam meam tradideras - nam ita dixisti - i domum meam ventitaras. Ne tu, si id fecis-Ses, melius famae, melius pudicitiae tuae consuluisses. Sed neque secisti nec, si cuperes, tibi id per c. Curionem sacero licuisset. 4. Auguratus petitionem mihi te concessisse dixisti. 0 incredibilem audaciam l o impudentiam praedicanda mi Puo enim tempore me augurem a toto collegio expetitum Cn. Pompeius et P. Horten SiuS nominaverunt - neque enim licebat a pluribus nominari - tu nec solvendo eras nee te ullo modo nisi eversa re publica fore incolumem putabas. Poteras autem eo tempore auguratum petere, quum in Italia Curio non esset aut tum, quum e S laetuS, Unam tri-.bum sine Curione serre potuisses cuius etiam familiares dovi condemnati sunt, quod tui nimis studiosi suissent. III. 5. At benefficio sum tuo usus. 9uoy quamquam illud ipsum, quod commemoras, Semper prae me tuli. Malui me tibi debero confiteri quam cuiquam minus prudenti non satis gratus videri. Sed quo beneficio 8 9uod me Brundisii non occideris 3 Quem ipse victor, qui tibi, ut tute gloriari solebas, detulerat ex latronibus Sui S principatum, Salvum e SSe VO-luisset, in Italiam ire iussisset, eum tu occideres Fac potuisse. Puod est aliud, patres conscripti, beneficium latronum nisi ut commemorare possint iis se dedisse vitam, quibus non ademerint 8 9uod si esset beneficium, numquam, qui illum interfecerunt, a quo erant Servati, quos tu ip SO
23쪽
clarissimos viros Soles appellare, tantam esSent gloriam consecuti. 0uale autem beneficium est, quod te abstinueris ne- sario scelere 3 Qua in re non tam iucundum mihi videri cle- lbuit, non interfectum a te quam miserum te id impune facere potuisse. 6. Sed Sit beneficium, quando quidem maius ac-eipi a latrone nullum potuit: in quo. 90te S me die ere ingratum Λn de interitu rei publicae queri non debui, ne in te ingratus viderer 3 At in illa querela, mi Sera quidem et luctuosa, sed mihi pro hoc gradu, in quo me SenatuS populus que RomanuS collocaVit, necessaria, quid est die tum a mecum contumelia' quid non moderate 3 quid non amice Quod quidem cuius temperantiae fuit de M. Λntoni O qqerentem abstinere maledicto 3 praesertim quum tu reliquias rei publieae dissipavisses, quum domi tuae turpiSSimo mercatu
omnia esSent venalia, quum legeS eaS, quae nUmquam promulgatae esSent, et de te et a te latas confiterere, quum auspicia augur, intercessionem consul SuStulisseS, quum esses foedissime stipatus armatis, quum omnes impuritates pudiea in domo cotidie susciperes, Vino luStri Sque consectus.7. At ego, tamquam mihi cum M. Crasso contentio eSSet, qu0 cum multae et magnae fuerunt, non cum uno gladiatore
nequissimo, de re publica graviter querens, de homine nihil dixi. Itaque hodie perficiam, ut intelligat quantum a me heneficium tum acceperit. IV. At etiam litteras, quas me sibi misisse diceret, reeitavit, homo et humanitatis experS et vitae communiS ignarus. Quis enim umquam, qui paullulummodo bonorum con Suetudinem nosset, litteras ad se ab amicomissas offensione aliqua interposita in medium protulit palamque recitavit 8 9uid est aliud tollere e vita vitae societa- em, tollere amicorunsi colloquia absentium 3 luam multa ioca Solent esse in epistolis, quae prolata si Sint, inepta videanturi quam multa seria, neque tamen ullo modo divulgandal 8. Sit hoc inhumanitatis: stultitiam incredibilem vi- deae. Quid habes quod mihi opponas, homo diserte, ut Mustelae Tamisio et Tironi Numisio videris 3 qui quum hoc
ipso tempore Stent eum gladiis in conSpectu senatuS, ego quoquo te diSertum putabo, si ostenderis quo modo sis e Sinter sicarios de sensurus. Sed quid opponas tandem, Si n
24쪽
gem me umquam istas litteras ad te misisse quo me teste convincasy An chirographo 8 in quo habeS scientiam quaestuosam. 9ui possis' Sunt enim librarii manu. Iam invideo magistro tuo, qui te tanta mercede, quantam iam Proseram, nihil sapere doceat. 9. 9uid est enim minus non die O Ora toris, sed hominis quam id obiicere adversario, quod ille si verbo negarit, longaus progredi non possit qui obiecerit 3 At ego non nego, teque in isto ipso convinco non inhumanitatis solum, Sed etiam amentiae. 9uod enim verbum in istis litteris est non plenum humanitatis, ossicii, benevolentiae Omne autem crimen tuum est, quod de te in his litteris non male existimem, quod Scribam tamquam ad civem, tamquam ad bonum virum, non tamquam ad sceleratum et latronem. At ego tuas litteras, etsi iure poteram a te laceSSitus, tamen non proferam: quibus petis ut tibi per me liceat quemdam de exsilio reducere, adiurasque id te invito me non esse facturum, idque a me impetras. 9uid enim me interponerem audaciae tuae, quam neque auctoritas huius ordinis neque existimatio populi Romani neque leges ullae possent coercere 3 10. verum 1amen quid erat quod me rogareS, Si erat is, de quo rogabas, Caesaris lege reductus 3 Sed videlicet meam gratiam voluit esSe, in quo ne ipsius quidem ulla esse poterat lege lata. V. Sed quum mihi, patres conscripti, et pro me aliquid et in Μ. Antonium multa dicenda sint, alterum peto a vobiS, at me pro me dicentem benigne, alterum ipse efficiam ut, contra illum quum dicam, attente audiatis. Simul illud oro: si meam quum in omni vita tum in dicendo moderationem modestiamque cognostis, ne me hodie, quum isti, ut provOcavit, respondero, Oblitum esse putetis mei. Non tractabo ut consulem: ne ille quidem me ut consularem. Etsi ille nullo modo consul, vel quod ita vivit vel quod ita rem seu blicam gerit vel quod ita factus est: ego Sine ulla controversia consularis. 11. Ut igitur intelligeretis qualem ipse se consulem profiteretur, obieci ι mihi consulatum meum. Puteon Sulatus verbo meus, patres con Scripti, re vester fuit. Puid enim ego constitui, quid gessi. quid egi nisi ex huius ordinis consilio, auctoritate, sententia 3 Haec tu homo Sapiens,
25쪽
316 IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA II.
non solum eloquens, apud eos, quorum consilio sapientiaque geSta Sunt, ausuS eS vituperare Puis autem meum consulatum praeter P. Clodium qui vituperaret inventus est cuius quidem tibi satum, Sicuti C. Curioni, manet: quoniam id domui tuae est, quod fuit illorum utrique satale. 12. Non placet M. Antonio consulatus meus. At placuit P. Servilio, ut eum primum nominem ex illius temporis consularibus, qui proxime est mortuus: placuit se. Catulo, cuius semper in hac re publica vivet auctoritas: placuit duobus Lucullis, M. Crasso, P. Hortensio, C. Curioni, C. Pisoni, M'. Glabrioni, M'. Lepido, L. Volcatio, C. Figulo, D. Silano, L. Murenae, qui tum erant consules designati: placuit idem quod consularibus M. Catonii qui quum multa vita excedens providit, tum quod te consulem non vidit. Maxime vero consul Mummeum Cn. Pompeius probavit: qui ut me primum decedens ex Syria vidit, complexus et gratulans meo beneficio patriam se visurum esse dixit. Sed quid singulos commemoro Frequentissimo senatui sic placuit, ut esset nemo qui mihi non ut parenti gratias ageret, qui mihi non vitam Suam, sortunas, liberos , rem publicam reserret acceptam. . VI. 13. Sed quoniam illis, quos nominavi, tot ac talibus viris res publica orbata est, veniamus ad vivos, qui duo de
consularium numero reliqui sunt. L. Cotta, Vir summo ingenio summaque prudentia, rebus iis gessis, quas tu reprehendis, supplicationem decrevit verbis amplissimis, eique illi ipsi, quos modo nominavi, consulares SenatuSque eunctus adsensus est; qui honos p0St conditam hanc urbem habitus est togato ante me nemini. 14. L. Caesar, avunculuStuu S, qua Oratione, qua con Stantia, qua gravitate sententiam dixit in sororis suae virum, vitri eum tuum lι Hunc tu quum auctorem et praeceptorem omnium consiliorum totiusque vitae debuisses habere, vitrici te similem quam avunculi maluisti. Huius ego alienus eon Siliis consul uSus Sum: tu, SO-
roris filius, ecquid ad eum umquam de re publica rettulisti At ad quos refert di immortalest ad eos sinlicet, quorum nobis etiam dies natales audiendi sunt. e.15. Hodie non descendit Antonius. Cur Dat nataliciam in hortis. Cui Neminem nominabo. Putale tum Phormioni alicui, tum Gnathoni.
26쪽
tum etiam Ballioni. O laeditatem hominis flagitiosam l o impudentiam , nequitiam, libidinem non serendam l Tu quum
principem senatorem, civem singularem tam propinquum habeas, ad eum de re publica nihil reseras i reseras ad eos qui suam renia nullam habent, tuam exhauriunt ' Tuus videlicet salutaris consulatus, perniciosus meus. VII. Adeone pudorem cum pudicitia perdidisti, ut hoc in eo templo dicere uuSus sis, in quo ego senatum illum, qui quondam no-rens orbi terrarum praeSidebat, consulebam, tu homines perditissimos cum gladiis collocavisti 16. At etiam ausus es - quid autem est quod tu non audeas - clivum Capitolinum dicere me consule plenum Servorum armatorum fuisse. Ut illa, credo, nefaria Senatus consulta saerent, vim adserebam senatui. O miser, Sive illa tibi nota non sunt nihil enim boni nosti - Sive sunt, qui apud tales viros tam impudenter loquaret se uis enim eques Romanus, qui S Praeter te adolescens nobilis, quis ullius ordinis, qui se civem meminisset, quum senatus in hoc templo esset, in clivo Capitolino non sui ty quis nomen non dedit' quamquam nec scribae sufficere nec tabulae nomina illorum capere Voluerunt. 17. Etenim quum homines nefarii de patriae parricidio consilerentur, consciorum indiciis, Sua manu, voce yaene litterarum coacti se urbem inflammare, cives trucidare, vastare Italiam, delere rem publieam con Sen Si SSe, qui S eS- set qui ad salutem communem defendendam non excitare-
tur' praesertim quum Senatus populusque Romanus haberet ducem, qualis si qui nunc esset, tibi idem, quod illis accidit, contigisset. Ad sepulturam corpus vitrici sui negat a me datum. Hoc vero ne P. quidem Clodius dixit umquam: quem, quia iure ei inimicus sui, doleo a te omnibus vitiis iam esse superatum. 18. 9ui autem tibi venit in mentem redigere inmemoriam nostram te domi P. Lentuli esse educatum An verebare ne non putaremus natura te 'oluisse tam improbum evadere, nisi accessisset etiam disciplina VIII. Tam autemeras excors, ut tota in Orationu tua tecum ipSe pugnares, non modo non cohaerentia inter se diceres, sed maxime diiuncta atque contraria, ut non tanta mecum, quanta tecum tibi esset contentio. Vitricum tuum fuisse in tanto scelere
27쪽
IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA II.
latebare, poena adfectum querebare. Ita, quod propri meum est, laudasti: quod t0 tum est Senatus, reprehendisti Nam comprehenSio sontium mea, animadversio senatus sui LHomo disertus non intelligit eum, quem contra dicit, laudari a se: eos, apud quos dicit, vituperari. 19. Iam illud cuius est, non dico audaciae - cupit enim Se audacem - , sed, quod minime vult, stultitiae, qua Vincit omnes, clivi Capitolini mentionem sacere, quum inter Sub Sellia nostra Versentur urinalty quum in hac cella Concordiae, di immortalest iaqua me con Sule SalutareS Sententiae dictae sunt, quibus ad hanc diem viximus, cum gladiis homines collocati stent
AecuSa Senatum: accuSa equeStrem ordinem, qui tum cum senatu copulatus suit: accusa omnes OrdineS, Omnes cives,
dum confiteare hunc ordinem hoc ipso tempore ab Ituraeis circumsederi. Haec tu non propter audaciam dicis tam invseu denter, Sed quia tantam rerum repugnantiam non Videas. Nihil profecto sapis. Puid est enim dementius quam, quum rei publicae perniciosa arma ipse ceperis, obiicere alteri salutaria' 20. At etiam quodam loco lacetus esse voluisti. Quam id te, di boni, non decebati In quo eSt tua culpa n0Πnulla. Aliquid enim salis a mima uxore trahere potuisti. EDANT ARMA TOGAE. 9uid 8 tum nonne cesserunt 8 At postea luiS armi S cessit toga. Puaeramus igitur utrum melius fuerit libertati populi Romani sceleratorum arma an libertatem n0 Stram armis tuis cedere. Nec vero libi de versibus plura respondebo: tantum dicam breviter, te neque illos neque ullas omnino litteras nosse: me nee rei publicae nec amicis umquam defuisse, et tamen omni genere monumentorum meorum perfecisse Operis Subsecivis, ut meae vigiliae meae que litterae et iuventuti utilitatis et nomini Romano laudis aliquid adferrent. Sed haec non huius temporis: maiora Vi
IX. 21. P. Clodium meo consilio interfectum esse dixisti Puidnam homines putarent, si tum Oecisus esSet, quum id illum in foro inspectante populo Romano gladio stricto inSe cuiuS es negociumque transegisses, nisi se ille in scalas ta bernae librariae coniecisset iisque oppilatis impetum tuum compresSisset y Puod quidem ego lavisse me tibi lateor.
28쪽
suasisse ne tu quidem dicis. At Miloni ne invere quidem potui. Prius enim rem tran Segit quam qui Squam eum laeturam id suspicaretur. At ego Sua Si. Scilicet is animus erat Milonis, ut prodesse rei publicae Sine Sila Sore non poSSet. At laetatus sum. Puid ergo in tanta laetitia cunctae civitatis me unum tristem esse Oportebat 22. Puamquam de morte Clodii suit quaestio non satis prudenter illa quidem cotistituta. Puid enim attinebat nova lege quaeri de eo, qui nominem Occidisset, quum e Sset legibus quaestio constituta' quaesitum est tamen. Puod igitur, quum res agebatur, nemo in me dixit, id tot annis post tu es inventus qui diceres 23. 9uod vero dicere ausus es idque multis Verbis, Operam Ea Pompeium a Caesaris amicitia esse diiunctum ob eam-QUE causam culpa mea civile bellum esse natum, in eo nonia quidem tota re, Sed, quod maximum est, temporibu S erra Ati. X. Ego M. Bibulo, praeStanti SSimo cive, consule nihil praetermisi, quantum sacere enthique Potui, quin Pompeium a Caesaris coniunctione a voearem. In quo Caesar solicior fuit. Ipse enim Pompeium a mea familiaritate diiunxit Postea vero quam Se totum Pompeius Caesari tradidit, quido go illum ab eo distrahere conarer 8 Stulli erat sperare, suadere impudentis. 24. Duo tamen tempora inciderunt, . luibus aliquid contra Caesarem Pompeio suaserim. Ea Velim reprehendas, Si potes: unum, ne quinquennii imperium Caesari prorogaret: alterum, ne pateretur serri ut absentis eius ratio haberetur. Puorum si utrumvis persuasissem, in has miserias numquam incidis Semus. Atque idem ego, quum iam opes omnes et suus et populi Romani Pompeius ad Caesarem detulis Set, Seroque ea Sentire coepisset, quae multo ante provideram, inferrique patriae bellum nefarium viderem, pacis, concordiae, compositionis auctor esse non destiti, meaque illa vox est nota multis: Minam, Cn. Pompei, cum C. Caesare societalem aut numquam coisses aut numquam di . emissest Fuit alterum oravitatis, auerum prudentiae tuae. Hae e mea, M. Antoni, Semper et de Pompeio et de re publica consilia suerunt: quae si valuisSent, res publiea staret,
tu tuis flagitiis, egestate, infamia concidisses. XI. 25. Sed haec vetera, illud vero recens, Caesarem meo
29쪽
320 IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA II.
consilio interfectum. Iam Vereor, PatreS con Scripti, ne, qu0l turpissimum est, praevaricatorem mihi apposuisse videaqui me non solum meis laudibus ornaret, Sed etiam oneraualienis. Puis enim meum in ista societate gloriosissimi saei nomen audivit Cuius autem, qui in eo numero sui Sset, nomen est occultatum 8 Occultatum dico' cuius non stati divulgatum y Citius dixerim iactasse Se aliquos, ut suisse iea Societate viderentur, quum conscii non fuissent, qua ut quisquam celari vellet qui fuisset. 26. Puam veri simile porro est in tot hominibus partim Obscuris partim adolescestibus neminem occultantibus meum nomen latere potuisset Etenim si auctores ad liberandam patriam desiderarentuillis actoribus, Brutos ego impellerem, quorum Uterque hi
Bruti imaginem cotidie videret, alter etiam Ahalae 8 Hi igitur his maioribus ab alienis potius consilium peterent quarin. uis et soris potius quam domo 8 9uid 3 C. Cassius, in es amilia natus, quae non modo d0minatum, Sed ne potentiat quidem cuiusquam serre 'otuit, me auctorem, credo, desideravit: qui etiam sine his clarissimis viris hanc rem in filicia ad ostium numinis Cydni consecisset, si ille ad eas ripam, quam eon Stituerat, non ad contrariam naves appetisset. 27. Cn. Domitium non patris interitus, clarissin Viri, non avunculi mors, non spoliatio dignitatis ad recuperandam libertatem, sed mea auctoritas excitavit y An C. Trebonio ego persuaSi' cui ne Suadere quidem auSUS essenseuo etiam maiorem ei res publica gratiam debet, qui libertatem populi Romani unius amicitiae praeposuit deput Sor illi dominatus quam particeps esse maluit. An L. Τillius Cimbeme est auctorem secutus quem ego magis secisse illam regsum admiratus quam facturum putavi: admiratus Sum aules Ob eam causam, quod immemor beneficiorum, memor patria lsuisset. Puid duos Servilios ' Cascas dicam an Ahalas' et hos auctoritate mea censes excitatos potius quam caritali rei publicae 8 Longum est persequi caeteros, idque rei publicae praeclarum, suisse tam multos, ipSis glorio Sum. XIII. 28. At quem ad modum me coarguerit homo acullit recordamini. Caesare interfecto, inquit, Statim eruentus lalle extollens M. Brutus pugionem Ciceronem nominatim e
30쪽
Inmavit atque ei recuperatam libertatem est gratulatus. Cur mihi potissimum 8 quia Sciebam' Vide ne illii causa sueritu sepultandi mei, quod, quum rem gesSisSet con Similem rebus iis, Quas ipSe geSSeram, me potiSSimum testatus ESt se aemulum mearum laudium exStiti SSe. 29. Tu autem, omnium stultissime, non intelligis, Si id, quod me arguis, Voluisse inter isti Caesarem crimen Sit, etiam laetatum esse morte CaeSariserimen esse8 Puid enim interest inter suasorem facti et pro-lantorem aut quid refert utrum voluerim fieri an gaudeam suctum Ecquis est igitur te excepto et iis, qui illum regnare glaudebant, qui illud aut fieri noluerit aut suetum improbarit Omnes ergo in culpa. Etenim omnes boni, quantum in ipsissu it, ' Caesarem occiderunt. Aliis consilium, aliis animus, aliis occasio defuit: voluntas nemini. .30. Sed Stuporem hominis vel dicam pecudis attendite. Sic enim dixit: M. Brutus, quem esto honoris cauSa nomino, cruentum pustionem te nens Ciceronem eaeclamavit : eae quo intellisti debes eum conscium fuisse. Ergo ego SceleratuS appellor a te, que in tu Suspicatum aliquid suspicaris: ille, qui stillantem 'rue se pugionem
tulit. is a te honoris causa nominatur ΕSto: sit in verbis tuis hic stupor: quanto in rebus sententii Sque maior Con- uti tuo hoc, consul, aliquando, Brutorum, C. CaSSit. Cn. DO-mitii, C. Trebonii, reliquorum quam veli S eSSe cauSam: edormierat uiam, inquam, et exhala. An saces ud movendae sunt quae te excitent tantae causae indormientem Numquamne
intelligis statuendum tibi esse utrum illi, qui istam rem geS-sorunt, homicidae ne sint an vindices libertatis' XlII. 31. Attende enim paullis per cogitationemque sobrii hominis punctum tem 'Oris Suscipe. Ego, qui Sum illorum, ut ipse lateor, sumiliaris, ut a te arguor, sociuS, nego quidquam osse medium: confiteor eos, nisi liberatores populi Romani conservatoreSque rei publicae Sint, plus quam sicarios, pluSquam homicidas, plus etiam quam parricidas esse: Si quidem est atrocius patriae parentem quam Suum Occidere. Tu, homo sapiens et considerate, quid dici Sy Si parricidas, cur honoris causa a te sunt et in hoc ordine et apud populum Romanum Semper appellati Cur M. Brutus reserente te legibus est solutus, si ab urbe plus quam decem dies a suisset y cIC. II. 3. 21