장음표시 사용
231쪽
Ista propolitiori sat intelligenda, quod in homine temperato, id est in homine a temperata complexione perfectiores sunt operationes, quam in homine distemperato, id est qua mala compIexione, quia, quo temperata est complexio, perfectiores parit Operationes. Quodnam sit corpus temperatum . quibus λgm c Un Vcain corpis esse optimesanum. Cap. VII.
CVm hactenus declarauimus, humanam
Complexionem, perseetiorem esse, qua caetere compi cxlimes aliorum mixtorum, animallu: queritat rigitur, quibus signi spolia sumus nos cognoscere corpus esse optime fanum. Dicatis, hoc docere Gai dum dicit, signa, quae Ostindunt corpus esse optime sanu, 1um eda esse a tribus, primo a substantialiter inherentibus Secudo necessario consequentibus operationibus. Tertio a casibus, qui proprie accidentia dicuntur, quae proprie in-1unt ianis sic exponunt communiter omnes sententiam Gal.
Melius tamen est asserere quatuor esse, non tria, a quibus sumuntur signa optima sanitatis, primo substantia ipsius membri; Secundo a necessario consequentibus tertio necessario accidentibus quarto ab operationibus,&q, hoc sit verum videatis Gale. 1. de viii pari. cap.9 ubi declarans, quae nam sint ea, quae reperiuntur in singulis partibus nostri
232쪽
nostri corporis, exemplinc anS de manu, dicit primo esse Temperamentum, quod est substant in ipsius manus: fecundo sunt ea, quae necessari consequuntur complexionem manus, ut color, odor, durities, mollities Sc.
cum fiant ecundae qualitates, que necessariosequuntur primas ideo nec ellario dicuntur consequentes mixtionem primarum quantatum, nempe complexionem, secundum enim
uod alia vel altera fit mixtio primaru qualitatum,ita resultant diuersa,ac varij colores, odores Sc.&prout membra inuicem isterunt in temperamento, differunt etia in odore, colore,sapore, duritie. M. H qc igitur sunt, oue necessario cosequuntur substantiam me-bri, nempe complexionem : Tertio reperiuntur, aliqua, quae necessario accidunt. numerando Hec Gai numerat magnitudinem numeru,formationem, siatum in si dicatis, Quae differentia est inter necessario consequi, necessario accideres Respondeo,quod coplexionem huius carnis, necessario equitur: ali odor, determinatus color. durities, Sc ut dictum est supra, non tamen necessario seu uitur,ut habeat talem, tantam magnitudinem, vel talem figuram, satum, numerii, licet enim in genere necessario sequatur 'ehabeat magnitudinem Πguram, numerum , siatum, accidit tamen, ut habeat talem ma- nitudinem, hanc,& non alteram figuram,
Illa pars sit magna , vel paruas ista igitur necessario accidentia sunt quatuor, ut magnitu
233쪽
do, figura, numerus, xlitus ipsarum partium, a quibus sumuntur signa, qua ostendunt , an tale corpus sit optune lanum quarto reperiuntur m lingulis partibus, preter dicta tria,
Ab omnibus istis, sumenda sunt signa opti
mae sanitatis, quod etiam docet Gai dum dicit, sumuntur primo a substantialiter in herc- .iegni. ca tibvsci secundo ab his, quae necessario consequuntur tertio ab operationibusci quarto ab accidentibus quare non debemus legere sic coniunctives it perperam omnes legunt. Et ab his quae ex necessitate consequuntur operationibus, quasi hoc unum, Nidem sit necessario consequens,in operationes, sed debemus legere ditiuncte, quasi diceret signa sumi debent ab his, quae necessario consequuntur,&ab operationibus, ut sit distinguendum inter illa duo, ut optimc legitur in textu Greco,in eo magis cum Gai loco citato distinguat operationes, a necessario cosequetibus. Si ergo dicetis vos, sumenda sunt ligna optimae sanitatisci primo a substantialiter in herentibus, quid intelligit Gai per substantialiter inherentiaci dicatis intelligere substantiam , tormam ipsius corporis, partium nostri corporis; cum complexio secundum Gai iit ipsa substantia, dicendum erit ligna sumpta a substantialiter inherentibus, esse sa-gna, que tumuntur a temperamento, quare indicatione sumpta a temperamento, illud cor
pus dicitur optime sanu, quod optimum ha- bet
234쪽
bct temperamentum Sed contra dicetis vos.
Optima temperies, nihil aliud est, quam ipsam et periecta sanitas, cum sanitas partium 11--larium, nihil aliud sit, quam earunde pamtium optimum temperamentum , ergo ideme si dicere optimam complexionem indicare optimam sanitatem, ac dicere optimam sanitatem indicare optimam sanitatem, sic deerit tignum, ignificatum, ut tollamus hac disti ultatem dicatis, quod hic GaI. non dicit sigri sanitatis sumenda esse a substantia, quae . h. ijs cst pia comple i ut communiter exponituriatis. quia ac argumentum esset demonstratio, sed dicit de sumenda esse a substantialiter in herentibus, id est ab eis, quae essentialiter, cie cessario insunt substantie, id est complexioni, hae autem sunt prima quatuor qualitates, ex
quarum mutua acrione, resultat complexio,
quare agna, quae ostendunt optimam complexionem, vel sanitatem, corpus esse optime temperatum, vel optime sanum, quod ideest sumi debent a prmiis quainor qualitatibus, nam i iii aliqua parte nostri corporis p rrinae qualitates excedant plus iusto, ita ut illa pars sit magis calida, vel frigida, aut tacca, quam conueniat, statim iudico illamia tem non esse optime sanam , quia non habet Optimum temperamentum, sed si prima istae qualitates se habent in debita mensura, sta-ν Ρηi---ς tini iudie corpus esse temperatum , T -
num, sic docet Galenus,' ideo signa desum- pta a primis qualitatibus, dicuntur substan
235쪽
tialia,&essentialia,& substantialiter, essentialiter demonstrare, an corpus sit optime sa- . aum, necne r quoniam primae qualitates costituunt ipsam substantiam, nempe comple-Mionem, α sunt partes eius essentiales. Secundo sunt ligna nec ellario accidentia, quae ostendunt an corpus sat optime sanu, lascaute, ut docet Gai sunt quatuor, magnitudo, figura, numerus, situs, ipsaria partium: ex magnitudine, figura, num cro, Miatu ipsaru partium facile possu imis cognoscere, an illudi corpus iit optime sanu. Pro cuius rei declaratione notandu est, P due sunt partes, quae con stituunt corpus nostrum, ut similare is organice: partes similares, cum sint homoge iace,&eiusde rationis nec componuntur ex diuersis partibus,ut sunt caro, olla, nerui, c. componutu solum ex quatuor qualitatibus Mideo temperamentu, dicitur illarum substantia, &sanitas, sicut illaru paritu similariu intemperies, dicitur morbus partiu similariu sed partes organicae, cu lint aetherogenie ς, coronatur ex diuertis partibus similaribus, ut caput, brachiu, re manus c. Cp canuntur xca Ine, ossibus, ligamentis, neruis,&c. ita quoquc factum est, quod istae partes organicae, cu instrumentales, tunc dicuntur Optimae, vel a grae, prout bene, vel male componuntur ex similaribus si enim optima fiat compositio, tunc pars organica dicitur perfecta in fana sed si partes similares, componentes partem Organicam, invicem,& simul male viriantur;
236쪽
Ista mala compositio, dicitur morbus partiri organicarum, illa pars organica, sic male composita, ex similaribus, dicitur morbosa,
Et si dicatis vos,&in quo consistit ista bona, vel mala compositio partium organicatum Dico consistere in quatuor, in magnitudine figura, numero,&situ, prout quatuor necessario requiruntur, ad hoc ut pars organica optima sit primo ut habeat debitam, & sibi conuenientein magnitudinem, quod si excedat, illa pars dicitur male coposita,&mOrbosa, ratione magnitudinis, sicut liquis habea et caput magnum, ut dolium istud eaput dicitur morbosum, di malum, quia excedit in magnitudines similiter si haberet caput paruum , Ut sunt poma , dicitur morbosum cum non habeat magnitudinem sibi conuenientem sed non sumcit sola magnitudo, ad hoc ut pars organica dicatur sana essed requiritur eius debita, conueniens figura, pro Operationibus exercendis in ideo si quis haberet caput omnino piramidale , vel prorsus rotundum , diceretur morbosum, esse male compositum , cum non habeat figuram sibi conuenientem Tertio requiritur conueniensium crus partium componentium, manus naim habens sex digitos, dicitur malae composita , quia eius partes componentes , excedunt in numero, sicuti si quatuor haberet digit os, cum deficiat in numero, dici-
Iu maele composita, di male sana , sed non sutricit
237쪽
uincit debita magnitudo, conueniens figura,
nec conuenien Si umerus, ad hoc, ut par organica dicatur sana, optime composita; Sed quarto requiritur situs ipsarum partium
componentium, idest ut partes componentes partem organicam sint in proprio loc', quia esto, quod sint inconuenienti quantitate, fia. gura, debito numero litamen sint extra proprium locum , uti contingit in cmbris luxatis, ista luxatio, id est, quod partes sine extra proprium locum , dicitur morbus incompositione, nempe in situ, illa parso ganica, dicitur morbosa, male composita ratione situs. Ex ijs ergo. quae diximus, manifestum est, quod scutianitas partium similarium consistit m earum temperamenti', ita sanitas par tium organicarum , consistit in earum compositione,& cum corpus tunc dicatur sanum, quando partes similares sint optime tempe ratae, partes organicae bene compositae, hinc faetum est, quod signa indicantia corpus esse optime sanum mon solum sumenda sunt a primis qualitatibus, sed etiam amagnitudine, figura,numero, & situ. Hic tamen notandum est, quod secundum communem
opinionem, optima compositio dicitur substantia,&forma substantialis, partium organicarum, ideo signa sumpta a magnitudine, fiἡura, numero,& situ sui signa supta a lub. stantialiter inherentibus, id est a substantia rei, quare reponenda sunt in eodem capite,
238쪽
in quo reponuntur signa sumpta a tempera- muto,ieu a primis qualitatibus, quod etiam docet Galenus, dum dicit signa essentialia, substantialia parti similarium sumuntur a temperamento, partium veroorganicarum a magnitudine, rigura, Sc. r. vari Cogor damnare hanc sententiam , turi Galenus dicat, talia signa sumpta a magnitudine, figura c. non esse substantialia, sed sumuntur a necessario accidentibus , ut diximus, nec primo Tegni contrariu docet, quoniam ibi cum docuisset signa sumpta abeia sentia, postea subiungit instrumentoru vero in quantitate Sc quibus verbis non docet Galenus ligna partiunt organicarum sumpta a substantia, quoniam ligna substantialia
dicantia ianitatem, sunt ea solum, que sumu-tur ex temperamento, symmetria primaru qualitatum, eo magis co firmatur cum nec ale nec ullus alius appellauit compositionem partium organicarum substantiam, sed solum complexionem statuerunt medicies.se ubstantiam ei go solum signa umpta a complexione,erunt substantialia, non autem ex quae sumuntur a compositione ad locum aermes Gal. dicatis, quod cum iam declarasset signa substantialia indicantia, corpus esse optime sanum , nunc aggreditur docere signa necessario accidentia , quae sumuntur a magnitudine, figura, numero, situ, unde textus sic
est legendus substantia ipsa , corumque
habent optimam commoderationem conli-
239쪽
milium in calido frigido, sicco, humido) his verbis docet ligna substantialia, postea
subiungit, instrumentorum vero in quantitate Sc. qualidia at fanatas, optima com- politio partium organicarum, non sumitur a iubstantia, sed ab eorum magnitudine, fgura c. quae sunt necessario accidentia. Et ii dicatis Gai connumerando acciden med-c '. tia, quae sequuntur sanitatem, complexio I nem, numerat secundas qualitates, non magnitudinem figuram c. Respondeo, quod ibi numerat Galenus Aut riaccidentia necessario consequentia sanita-tetm,in complexionem , qualia sunt secundae qualitates, sed magnitudo, figura,&c. quia non sunt accidentia, necessario consequentia, sed contingenter accidentia, ut dictui est supra, ideo ibi non connumerantur a Caleno Et si dicas, sanita aeque ou iistit in magnitudine, figura, c. quia pars orsam cadicetur sana, cum habet conuenientem quantitatem, figuram c. Respondeo quod sanitas partium organicarum , non est magnitudo, figura c. illarum partium, sed est earu in optimum temperamentum , ut fanitas capitis uota est quod caput in magnit duae, figura, numero, situ ut bene commoderatum, sed est, quod iit optime temperatuin primis qualitatibus, quia potest esse, quod
caput in illis quatuor sit bene compositum , tamen non erit sanum, quia utit distemperatum, sic dico, quod fornialiter sanitas ni-
240쪽
hil aliud est, quam ipsa complexio: magnitu do figura c. non iunt sanitas, licet ostendat
Et si dicatis ex sententia Galeni datur morbus in magnitudine, figura, numero, situ, ergo datur etiam sanitas in magnitudine, in figuratae. Respondeo, quod sicut e cestus caloris, non dicitur morbus, sed causa morbi, prout destruit temperamentum, morbus enirn similarium est ipsa intemperies, caliditas autem excedens non est intemperies, sed unum ex destruentibus temperamentum , sed Lilici confundunt morbum, cum causa morbi, ita dico, quod magnitudo, aut figura bona non dicitur sanitas organorum, sed unum ex constituentibus optimam compo sationem, qua tamen optima compositio est sanitas illatum, sicuti nec mala figura dicitur mala compositio , sed unum ex componentibus malam compositionem &causa illius,& mala copolitio dicitur morbus, cum c dat primo,&per se actiones illius partis. Dico igitur, quod licci compositio sit sanita , non tamen est substantia ipsarum partium, acuti unio illarum est sanitas , non tamen est substantia: morbus enim est,qui. tq-dit primo, ter se actiones, modo dico , chaotiones primo in per se laedi possunt tam a substantia quam ab accidenti Mideo mala compositio, licet lit accidens, potest tamen laedere adtione sprtino, per se, licet reuera omnis morbus, di sanitas sit accidens. Tertio