장음표시 사용
141쪽
Io Ires, is languefacit excitatos , cum re- manda corrigendaque suggesserunt , qua mittit animos, tum contrahit d ciuitatum- via , qua ratiGne fieri haec reformatioque hoe multarum in Graecia interfuit αλι- queu ὶ Immutanda Tragoediarum , Act quum socum feret'are modum o quarum Comoediarum natura, seu materia esset, mo=ὸ, Iaps ad mollitiem, pariter Iuut im- & supprimenda ea omnia , quae amores. mutati cum cautibus , aut hac dulcedine quae gloriam humanae indignationis , is
corruptelaque depravat . . . . Quamobrem
ille quidem sapientissimus Graeciae υir , longeque dodctismus υalde hanc labem υ
retur . . . . Gra Uiter olim Ma υindicabat
vetus illa Graecia, longe praeyideus, quam sensim pernicies illa a cιυium auimis ,
malis sudiis , MALISQUE DOCTRINIς
repente totas Ciυitates eυerteret . Μalos
mores malae doctrinae semper foverunt , Propugnaruntque. Quintilianus lib. I. cap. stus, ambitionis ignem , & mollitiei te neritudinem excitant . Expellendi omnino essent Histriones, Mimi , & expudoratae Mimar, Saltatrices, & Cantatrie es. Aliud denique Theatrorum genus inducendum cum ea quae hodie obtinent, reformationem haudquaquam excipiant . Audiant Theatrorum reformatores quid de hac chimaerica reformatione scribat
IO. subdit. Profitendum puto , nou hanc a nus Theologus in tuo IUDICIO de ho- me praecipi Musicam, quae nunc tu scenis dieruis Comoediis, ubi poli deicripta Thea- esseminata impudicis modis fracta , trorum vitia & flagitia, haec ubi pag. 23.
non ex parte minima, s quid in nobis υι- obiicit . Porro dixerit aliquis r ea omniarilis roboris mauebat , excidit . Graviora comoediis abeo debent . Debent σmutuo ex Plutarchus scribit , quae brevitatis caussa praeceptis Theologorum ; sed nondum, quod praetereo . Chrys,stomus sui temporis sciam , abfuerunt , neque imposterum . Theatrorum Musicam Meretriciam voca quantum praeυideri pote' , fatis earum est cautum fornicatorium. flatu, aberunt . Sunt enim certo modo es XXXIII. Cl. Muratotius fatetur , & feni talia, i no anima comoediarum . Sunt ita res se habet , hodiernam Theatrorum Μusicam molliorem effeminatioremque antiqua esse . Et revera quandonam procacisΙimae mulierculae aut lascivius comptae, aut impudentius canorae, aut motubus ad blandiendum seducendumque tu pioribus prodierunt in Scenam Ouid si ad hanc meretriciam musicam saltatio- adiuncta, quae mentis quidem separatione
abstrahuntur e re tamen inseparabiliter comtuus a manent . sunt ex eorum geuere ,
quorum alia perfacile , alia difficulter . alio raro , alia numquam sue earum inte ritu abesse poterunt . Nam sublatis illis illecebris deficient De latores : deficientibus Spestatoribus descient commoda : de-nes, choreas, & tripudia ad)icias, in qui- ficientibus autem commodis deficient Au-bus Histriones Mimarum manibus innexi, impudicissimis corporis flectionibus , &diverticulis easdem rotant , & circumagunt . Quandonam Mimi , & Μimae
tam ingenti aureorum summa suum fornicatorium cantum locarunt P Μodo se centis, modo octingentis aureis pro trium, aut quatuor hebdomadum cantu condu euntur evirati Comoedi, & vilissimae femellae , quorum non paucae scorta cum sint, virtuose vulgo appellantur . Porro si Ethnici scriptores antiquam mussicam corruptelam, labem , perniciemque animarum compellant e quid de nausiaca si dierna omnium Doctorum testimonio molliore, turpiore, Iascivore, quid de Christianis illis , qui Μusicam hanc Theatralem, ut licitam honestamque defendunt, dicendum 'flores cum Actoribus . Hoc autem fasto , acciuesntia cum substantia , ab us cum
Uu , adjuncita cum subiecitis miserum )
XXXV. Ex iis , quae hoc capite hactenus dicta sunt colliges, Cl. Muratorium , & percelebrem Italici Theatri
Auctorem pugnantia docere , & manifestis antilogiis semetipsos conficere . Fatentur , praesertim Muratorius , hodierna Theatra turpia esse, & impudicitiae gymnasiia, spectatorum animos corrumpere ,& bono publico perniciosa. Agnolcunt ,& docent necessariam esse eorumdem reformationem. Ergo istorum testimonio ,
auctoritate, & confessione Theatra hodierna sunt Christianis illicita, & verita. Ergo donec corrigantur , percant Christiani, qui Theatra ista frequentant, linXXXIV. Ut plura in pauca contra- sius Muratorii, Theatri Italici Aμ it ham, edisseram no js qui Theatra refor- ris confessione.
142쪽
XXXVI. Non deerunt sortas e aliqui, qui mihi vitio daturi sint , quod duos
praestantissimos Italiae nostrae Scriptores refellendos susceperim, eorumque aberrationes , & antilogias patefecerim Sed audian istiusmodi censores & med itentur, ea quae CL Muratorius citi operi tom. I. p. a. pag. 6. O P. scribit . se Non do-M Vra alcuno accusarmi di presunetione , se perchε io citi ai mio Tribunale , e,, condanni talvolta uomini gia dat contais sentimento universale consecrati allyse immortalita Perci ocche queste famo- ,, se penne non congluti sero alia felici ta, , de' loro inpegni anche ii pregio d'esse ,, re impeccabili Seneta, che diro col,, Cardinale Sforeta Pallavicino , g infe se segnatori delf Arti non deono menetrona ,, re te imperseetioni, se non ne Arte ficis ,, g Ilati , come piu mal evoli ad essere,, coninclute, e pia pericolose ad esseye imi ,, rate , per P ah torita di quel Nome , tra
go adhaesi . Summopere lauda Vi Scripto res , etiam inferioris , nedum alii oris , subsellii, quorum maculas , & aberrationes detexi . At non propterea trividite ictus declinavi. Nihil tamen moratuS sum, nec morabor in posterum iniusta hominum maledicta .
XXXVI 1. Aliud splendidissimum d
cumentum contra indicatam censuram,&in mei ipsius defensionem subministrat celeberrimus Theatri Italici Auctor in opere nuper edito, quod hunc praesert titulum . Conserma delis Rispine dare ali Anonimo impugnatore delia Storia Teolo- aica , ubi in prooemio haec pag. I. Σ. scribit. se Soggetti per pieta , e per dot- ,, trina, e per dignita ancora colpicui mi hanno gravemente ripi et O , e mio hanno fatio scrupolo deli'aver risposto,, alii due libri ec. con tu ita brevi ta , ,, con cosi poco studio , e quasi a corsa
,, di peqna . Μi hanno replicato conis molia forZa, che non si tralia quu dies qualche letteraria sives e . e nou s,, traita di mio panticolare interesse : si se traita di punii di Religione , di Dogmi,, Cattolici essendiali . . . . Persuaso , esi vinio da cori autoreυoli rimostrauete . . .
,, mi fore pso ad Uaminare da dovero
XXXVIII. Hiς rationum momentis& ego ipse persuasus, victusque , animo intrepido praecipua Religionis nostrae capita , quae mores spectant, propugnanda suscepi adversus Spectaculorum Comoe diarum, & Tragoediarum defensores , qui Castitatis, humilitatis, modestiae, & p doris virtutibus insidias, & ultimam intentant ruinam: qui libidinem , fastum , luxum , ambitionem , superbiam promo vent, & in triumphum agunt EvaΠ- gelicae morum integritati generale bellum denuntiant . Si rei antiquariae , &profanae eruditionis controversia fuisset , indictam praeteriissem: Sed cum viderim magni nominis viros Christianae tamen Theologiae non satis peritos Theatricam Voluptatem , & infamem Histrionum artem honestatis loco habere , pro vitiis Religioni nostrae oppositis pugnare , adversus eosdem calamum armare , non obiter , sed eκ instituto deliberavi'.
XXXIX. Quandoquidem ex indicatistitiis, veluti pestiferis fontibus ven sici rivuli, staturit impietas, Religionis,& Divinarum Scripturarum contemptio. Et sane in recitato opere inscripto Comsernia re. pro desen sione Hisoriae Theol
gicie edito , regula pro interpretandis Dei oraculis statuitur, quae si conii stat, actum conclamatumque de Scripturis Divinis est. Recentet Auctor pag. 8. sequens Divistnum Oraculum sibi ab Anonymo adve sario oppositum . Non es qui pust tuaeressere voluntati e a Mardocheo Eser c. 13. & a Patriarcha Josepho Geu. c. 3α pronuntiatum o Et hoc pacto interpret tur . Ma it Patriarca Glusene , e Ma docheo sono Autori, D OPERE de' quaIi non abbiamo . Quae sic latine verto. Sed Patri arca Ioseph V Mai Mocheus Aufi res furat , quorum OPERA minime habemus . Ejusnetodi verba hunc produnt sensum . Quid tu Ano me talem nobiς obicis textum J id inde colligere emolum snti tibi blandiri; λ Si nobis opera Iosephi, & Mardochei praelio essent, germanum eruere sensum possemus e at cum
eisdem careamus, nihil certi en praefatΘ
143쪽
inferri oraculo potest. Apage ergo Anonyme cum tuo Textu, nec illum obtrudere in posterum audeas , donec Iolephi, & Mardochei autographa nobis peris hibeas, unde veram sincerumque deduce re lentum ValeamuS. Haec sunt legitima& 'necessaria ecasse aria , quae ex data responsione sponte manant . Quis est autem, qui non videat , hoc principio admisso , in fumum abire inumera Scri
pturarum oracula , immo uni Uerium u
triusque foederis Testamentum nutare 'Non sulcipitur dictum oraculum , ut a
Spiritu Sancto distatum , sed ut ab hominibus scriptum Z Si eruditissimus Antiquarius vetustum aliquem papiraceum codicem exponere debuisset , adhibere hoc suum responsum utcumque potuisset. At simili critices regula abuti. in Divinarum Scripturarum interpretatione error est omnium gravissimus , qui extremum infert Scripturis Sanctis detrimentum . Ad quem convellendum calcaria mihi vel repugnanti adjecit Italicorum Scriptorum Censor Eruditissimus , qui in suo volum. 3. hs. litteri pag. 76. venustissimum commentum hactenus inauditum , totidem omnino verbis transcribit, & suis te oribus sorbendum propinat . EXcufabit se forsitan , quod suum sit, librorum
praebere excerpta, secus errores refellere, vel etiam praetermittere. Uerum ne, aufalsum hoc , in tempore patebit . Nec lamentari Censor jure poterit, si alii, in quorum ipse scripta severe in qu :rit , Virgamque exercet censoriam, jure utantur
defensionis. Nec enim exilii Mandum est, Censorem istum supremum sibi adscribere jus velle universae Italiae Scriptores ad suum revocandi Tribunal : illosque extollendi ad sidera, & istos deprimendi ad ima, rodendi, dc mordendi: simulque repugnare, ut injuria laesi, veritatis , &praesertim Christianae propugnanda jura, notatque sibi praeter veritatem impactns repellendas sulcipiaut . Sed in semitam
IACOBUS PIGNATELLI Sac. Theol. oe
di ema Theapra turpia, s foeda esse opeccare mortaliter tum Austores , tum Spectatores omm argumentsrum genere
demonserat. Isius Consultationis Dae insis .
xa Titulus. De foeditate Comoedia rum no seri temporis, deque earum Actoribus , o hi spectoribus , ae hoc tu malum remediis c. II. Evincit primo vetita Christianis Theatra Divini verbi auctoritate , inquiens n. I. Gr sqq. o Probatur id pri-
,, mo auctoritate Sacrarum Scripturarum μ.
Et pluribus Divinis testimoniis adductis. subdit. III. Secundo auctoritate ex Sacrisse Sanctionibus Summorum Pontificum , se Conciliorum , & Legum Civilium . Canones promit S, Clementis , Concilii Carthaginensis 3. , Nannetensis , Aquis-granensis , Agatensis , Carthaginensis , Arelatensis, Mediolanensis , & leges Imp. Ju f. Theod. & aliorum. IV. Num. 23. Tertio auctoritate exis Sacris Doctoribus di antiquissimis Ec- ,, clesiae Patribus petita , qui Christi
se nam Religionem, ac pietatem acerri-- me tutati sunt PatreS, quorum t
ilimonia allegat , sunt sequentes : Τertullianus , S. Hieronymus, S. Cyprianus, Lactantius , S. Cyrillus Hierosolymitanus, S. Basilius, S. Augustinus , Μinutius Felix, Theophilus ad Autholycum, Isaacus Presbyter , SalvianuS , S. Gregorius NarianZenus , S. Joannes Chry-ioilomus, Beda , S. Bernardus, S. La rentius justinianus . Post Patrum . t stimonia auctoritates rescribit cum Theologorum , tum benigniorum Casuistarum. V. Num 43. inquit is Quarto auctori ritate principum Theologorum, qui doω., cent mortali peccato esse obnoxios tiis qui comoedias , ludosque exhibent , se tum qui spectant V . Laudat autem S. Thomam, Caietanum, S. Antoninum , Paludanum , Durandum , Sylvestrum , Armillam , Viguetium , Tabienam ,
concluditque n. 32. Madtinus omnes ex
144쪽
illuserissimo,PP. Praedicatorum ordine . VI. N. 33. citat Alexandrum Alensem , Angelum de Clavasio , Gabrielem Biel . Et hi ex Sacro Minorum Om
VII. Num. 56. allegat Thomam Sanchez , Reginaldum , Paulum Comitolum . Hactenus , ait , Patres e Societate
Iesu . Additque Megalium , & Lelium
Lechium. Postea adjicit. VIII. N. 61. is Quinto aucioritate se Pontificii , Caesareique Iurisconsulto-
rum Η. Allegat Vero Panormitanum. Covarruviam, Alexandrum, Archidiaconum . Deinde asciscit Ρatrocinium Eth
IX. N. 66. si Sexto auctoritate Gen-- tilium, & a fide alienorum, qui ante se Christum naturali lumine Theatro ,, rum lasciviam horruerunt . Citat vero Platonem , Aristotelem , Uarr nem. Tullium , Senecam , Julianum , Helianum, Valerium Maximum, Fortunatum , Statium , Suetonium , Cornelium Taci,am , Demetrium Phalerium . Horum omnium , tum Theolo goriam , tum Ethnicorum luculentissima rescribit testimonia , quorum plurima si pra ipse exhibui. X. N. 83. aut is Septimo ex prodigiis, si Divinisque animadversionibus , quibus,, merito a spectaculis deterreri debe- ,, mus U. Deinde tremenda supplicia in Theatrorum spectatores lata a Deo ex Tertulliano, S. Gregorio Magno, Historia Tripartita , Bellovacensit, Hartemio Carthusiano , Cantipratano , Henrico Gran Germano, Menochio . Tandem ad
rationum momenta accedit . . XI. N. 96. OctaUo ex rationum praeciapuarum momentis , quibus Oenditur
MORTALIS CRIMINIS esse reos Comoediarum NOSTRI TEMPORIS AEMores , c Spectatores . Ut Vero in antecessum omne praecludat effugium, pra monet , neminem vel in controversiam uocare, Iicitum esse honestis repraesentationibus , & iocis intereste. Deinde haec
statuit. XII. N. 97. Tria tantum rationibus evendanda , ne aliquid huic ny irae par ne irae Consultationi deede Uideatuν . Primam e qui dici debeant housa , qua tum pes , ω an nostri temporis Comoediae, qua
pium Comoediartim Actores mortanter pec cent P Tertium e An etiam Spectat res RXIII. An majori perspicuitate, & di-1tinctione proponi & dividi quaestio pol
rat ρ Audi nune ad singula luculenta res ponsa, quae exhibet. XIV. N. 98. ,, Primum. Turpes C ,, moediae eae sunt , quae foedissimas ho- , minum , mulierumve, coram exhibent ,, actiones, puta oscula , amplexus , sal- tationesque illas , lascivatque cantile ,, nas , quibus Venus aut saltatur, autis cantatur , aut exprimitur, Turpes C
moediae eae sunt , in quibus agitur de ,, amantium furtis , de Conjugum adulis teriis, de Meretricum, Lenonum, Puelis larum, Adolescentum clandestinis arti- ,, bus. Veneficiis , amoribus . Utque di- ,, Rinctius loquar , turpes , foedaeque ecis sunt, in quibus υiri feminae de amo-- ribus ludunt, agunt, colloquuntur. Cumis erEo ιο . nostri temporis Comoediis, quae ,, a venalibos hisce meretriculis , Θ hia,, Brionibus exhibentur, O viri , e, mu- ,, cieres in fenam prodeaut , de amoribus is hujusmodi agant , obscaena coli quantur , fallent, ludant , id etiam is certi'ssimvm , atque evidens remanet , - OMNES nostri temporis Comoedias ob ,, foenas esse , atque inhonesias , tum
XV. Num. ς'. Haec sbi objicit, quae
ignorantissimi et heatrorum patroni mus- stare & blaterare consuestunt. δε Dices. Ideo non turpia, non inhonesta, quisse ficta. Verum an non turpes dicuntu r,, imagines , si commistas cum maribus,, feminas repraesentent ὶ Quis turpes il-
las non appellet ὶ Quis , si sanus quisse que sit cum Christiano loquor quiis protinus Oculos non avertat Et ta-
,, men eae etiam fictae , immo & picta
is longe a vivo remotiores , quam comi-- ca. Rursus falleris , quisquis es, ho-- nesta ea appellans , quae de turpibus is agunt. Falleris, qui bona, ac minimeo reprehendenda ea dicis , quae innum ,, ris malis viam faciunt, aut qua rationeri bona, honestave, quae ut ille ait )is simulatis criminibus instruunt ad vera ris fictis alliciunt, immo impellunt ad pe-- jora Si ab scenis obscoena, si a Co- ,, moe iis impudicissima , quis honestasse eas vocitet 8 Impurissimi rivi , nisi is sordidissimum fontem arguunt; qui ea
145쪽
M perniciosior, quo Pluribus obvius , quom communior, quo nocentior o & aude vi bis ditere adulteria , quia in Teatro, quia ficta , ideo honestaὶ Plane
felix meretricula, quae in Theatris r es peris honestatem , quam in penetrali-
,, fus amisisti . Sanctissma scena , quae honestos sanctosque e cis scurras , oese hsriones . Unde haec tibi pro scenio fan-- stitas, quod turpioimos astus in augulis, honestos facis in publico Audeo diri cere, peius hoc fingere, quam pecfare .m Longe quippe criminolius mala docere, is quam agere. Utinam moechus, utinam ,, adulter , qui pulpita proteris . Solem ,, fugeres moechus, qui diem inficis Hi- strior tenebras optares adulter , quies populos facis adulteros : Solus decipe- ,, reriS cum sola , non millenos decipe se res. Sis leno Histrio. Prostitue te , ori Puella, ne finge . Sis ipsum lupanar , se quod simulas, o Theatre, fugerent te Matronae , Verebuntur pueri , horre-M bunt senes , nulli addiicent, quae mox se facient . XVI. Num. IOo. Hoc pacto resumit orationem Pignatelli , & pudore suffundit viros Theatrales, seu Theatrorum defensores . Ego di iputationem hanc sicia definio. Nori temporis comoedias Neminem honestis appellantem audiυi ,
taxat , qui ut foedissima crimina m tori immunitate exequantur , & i te- rent, sisto honestatis velo obtegunt , pravae licentiae nomine implicant , aut ,, seculorum consuetudine involvunt , - aiuntque, licere iis, neque inhonesum, quia tot seculis factum , receptum a , populis , permulum a Magiseratibus . ,, At permittuntur lupanaria , eaque se adire . Ergo honesta Mala ,, adulteria , periuria , & tamen pluria se ma sub sole . Repete seculorum my- ,, riades, & pejerantes reperies, & adul- , teros &c. XVII. Exposita claritate summa Theatrorum & Comoediarum , quae tem Pore nostro vigent , foeditate , & turpi-
audine. vel in fassis sita, aut in verbis, gestibus , & nutibus, accedit ad id, quod secundo loco proposuit , evincendum . Foeditas, & turpitudo Comoediarum , &Tragoediarum , quae hodie repraesentan- .eur, negari nisi a fatuo nequit. Nam lu
cet turpia verba non sint , ut alias &saepe quidem dixi , turpia tamen facta narrantur. & gestibus, nutibusque exprumuntur, ut adulteria, amores reciproci , amplexus virorum & feminarum. Haecia
eine honesta ' Sed Iacobum Ρignatelli
XVIII. Num. Ioa. o Alterum est ,
A Histriones nostri temporis lasciviarum, is & amorum ludos exhibentes . Ego sa- se ne uultum reperi inter innumeros fereis Auctores , quos Iesi , qui id negaret , is aut oppostum sentiret: aiuntque turpium is comoediarum Actores , imo Aucto- res , qui eas componunt, Mortalis pia se culi Ge reos : Rationum praecipuarum si collectionem, & syllogen accipe. Priais mo, quia caussa ludi utuntur ut su-- pra ottendimus turpibus verbis , vel se factis, quia mulieres in Theatrum in-- ducunt, nempe libidinum fomites , quia si de amoribus, stupris, adulteriis agunt, es quae lasciva omnia, & Christianorum is nomine indigna &c. is Rursus peccant mortaliter Histriones ,ri quia turpibus verbis, vel factis se , &- alios Christiana cordis munditia priis Vant , sine qua nemo Deum videbitis umquam , ut habetur Mail. 3. Ita quem is mox citavimus Paul. Comitolus, & r o cte. Quae enim cordis munditia iis, qui-- bus immundae aures, plena fabulis pe-is Bora, artibus, veneficiis, adagiis, scum se rilitatibus, sive prodeant lascivisque caro minibus capita Qui dies totos in id si insumunt, noctesque totas, sive se praeo parent, silve domi, sive in proscento . se An haae caelorum Regno apta munduis ties, puritas , quo nihil ingreditur c se inquinatum P Dicent fortasse. Rigidior ,, es , qui haec doces . Neque enim tam si minuta mundities a secularibus exquiis renda. Verum ego non id a secular se bus requiro, sed a fidelibus, qui in Cae-o lum intendunt , qui violenter Canum se rapere jubentur , jubentur autem Omis nes & se Tertio scelerate agunt HistrioneS., is quia bonos mores in Civitatibus & Re- b publicis evertunt , Christianam in
se Deum charitatem exterminant : quia is pueros virtutibus exuunt , ad inhon se stos mores alliciunt , & erudiunt , ut se amoribus dent operam, ut mulieres tament, ut parentibus haud obediant,
146쪽
,, ut senes irrideant, & minime reverean- tur , Omnesque contemnant. Peccantri ergo mortaliter , quia aptissima daemori num instrumenta . quia egregii viti ,, rum artifices: quia homicidiorum , ruxarum , turpitudinum fomites e quiari Matronarum, Virginum, adolescentu- ,, lorum, cogitationum omnium perUe ., sarum origines, & flabella: illis ad lari scivarum rerum plausus, voces, risus :ri illis denique quot quot a spectatoribus,, illic crimina committuntur . Ipsorumri quippe opera nulla in Theatro mode ri stia, nulla temperantia, nulla pudicuri tia, morum omnis effusio, nulla Chri-
,, stiani hominis vestigia , sed lascivien- ,, tium, sed furentium , sed bestiarum ,
,, sed ferarum. Spectatorum namque Vori ces considera , facies intuere , oculos,, observa, Verba expende, suspiria inteu,, lige, nutus inspice, & mecum fatebe- ,, re, quot facinora . Μanent binis , autri ternis mensiibus hi in Urbibus singulis, ,, interim quanta in Urbibus perturbatio'
,, Quot rixae plerumque Ob eos conven-ri tus ' Quot Vulnera, quot caedes , quaeri saltem pericula Summa in re fami-vi liari negligentia , si Patres inspicias λLudorum aviditas etiam in opificibus ,ri in agrestibus, qui opere relicto quoti-
,, diatio accurrunt , concurrunt famuli , ,, relinquunt Μatronae domi filias, puel- ,, lasque tum pubescentes adducunt, ut is discant , quae audivere numquam , ut ,, citius eas, quam ferret artas, libidinum se flamma corripiat.
Denique peccatum lethale illud est, si quod vel in signem Dei contemptum ,
,, vel grave alterius damnum , vel ma- ,, gnam sui labem, vel corruptionem ha-m bet . . . . Verum haec tria ex condi- ,, cto reccurrunt nostri temporis. histrioni- bus, ut recte nostri temporis Doctores,, expendunt. Sui , proximorumque dari mnum jam ostendimus. Dei vero conis temptum aspice . Histriones namque , se eum Omnia per lucrum faciant , & o- ,, mnia lucro metiantur, nil ob Dei timis morem praetereunt, dummodo lucrum ,, accedat. Inde pulchriores mulieres con- , quirunt , inde eaedem Vestibus adomania
is tur, inde stibio, & purpurisso pingun-
tur, Verba in mollitiem, gestus ad la- ,, sciviam, nutus ad procacitatem , salta- tiones , choreae ad mutuam luxuriam
is componuntur idque quia sciunt his imis cautam multitudinem allici . Omnesis enim pecuniae vias norunt nullas o- is mittunt, ut adolescentes pelliciam, a se liciant viros , Matronas oblectent, i is venes emolliant, senes reddant insanos is ac sic pecunias a singulis suffurenturis & extorqueant. At qui sic lucrum quae- se runt, qui his artibus pecunias parant , si cum ingenti Dei contemptu id non f is eientὶ XIX. Num. Ioii producit poenas latas in Histriones , quos ab Eucharistia arcet Cyprianus, & Apostatis accenset Concilium Cartaginiense, iisdem infamiae n tam leges inurunt, & plures summi Pontifices excommunicationis poena illos plectunt. si Et scenicos istos, inquit, hone-- stos dices Tu innocentes pronuntia- ,, bis ὶ Tu ab omni crimine absolves 'si Tu Dei , tu hominum non fateberisse contemptores , qui ab Ecclesia arcen-- tur, ni artem suam desinant Qui a se communione Christi corporis segreganis tur Z Qui infames, perditi homines diis cunturi Qui cum Apostaticis numeran-- tur ὶ Excommunicationi nemo obnois si xius , nisi prius lethali peccato irreti-- tus. Illa neminem ligat, nisi mortali si crimine illigatum. Verum excommuniis cationis poena plectuntur Comici a Pon-- tificibus, plane quia mortaliter peccare si Histriones existimarunt . Dicunt nonis eos esse Histriones , qui a Pontificibus excommunicantur . At dicant ipsi qui si sint ὶ Scio Histriones damnari. Scio a- nones nullos excipere. Scio Comicos,
is & Scenicos ab Ecclesia pelli, eos, in- ,, quam ut ait Glossa verbo Hsrionibus se qui turpibus , & illicitis ludunt . Scio
se ipsos nunc turpibus' & illicitis ludere . si Tandem ad tertium quod proposuit ca-M put , transit , nempe ad peccatum . ,, quod Spectatores perpetrant, declaran- dum, tequentibus verbis. XX. Num. Io8. Si plex , & absol ta haec propositio . Inspectores Comoedi rum i, quae a venalibus hisce Hi ionibus fiunt, in quibus rum viri , tum mulierest in scenam prodeunt, de amoribus , O
lascivis rebus colloquuntur no' peccare mortaliter, es proposito CHRISFIA HOMINE INDIGNA , NEDUM THEOLOGO , Reipublicae maxime perniciosa, P trum doctrina directe opposta Theolog rum omnium , s Serilasicorum placitis
minime consentanea . Contra vero haec o Cla
147쪽
moediarum noseri temporis inspectores MORTALI PECCATO illigari , tum ratione scandali , tum ratione periculi , tam vi cooperationis s es proposito tuti sima , summorum ponti cum responsis, Conciliorum ,
edi Canonum oraculis egregie consona , P
trum sententiis , Scholasicorum doctriuis
omnino conveniens , ET VERA.is Num. Iost. Peccant ergo Comoediais se rum nostri temporis inspectores vi co se perationis, quia nimirum adstant volunis tarie , & absque necessitate Histrioni- ,, bus mortalite' peccantibus, iisque arri- , , dent, plaudunt favent, & ut pluri- mum fovent auctoritate, pecunia, Veiis saltem praesentia. Quod ipsis est cooperi rari. Mortaliter vero peccantibus co-
is operari , & in crimine quoquo pacto ,, innuere , lethale es . Quod dum ad-- stant Histrionibus, iiisque favent, arri- , , dent, iisdem cooperentur , in eorum-ὐ dem crimen influant, manifestum sit . se Nihil enim magis loquenti cooperatur, ,, quam audiens o Quique coram populo,, agit , a nemine magis adjuvatur , 3c , , quodammodo Vires in dicendo accipit , se quam ab Auditoribus , si ii praesertimis plaudant, arrideant, nutibus faveant , se aut saltem oculos intendant. Accipit . se qui dicit auditoribus quodammodo verisse ba, sales, sententias. quodque mirabi- lius est, etiam vires, & latera, atque, , , ut dicam , ingenium , ex solo adstan- tium obtutu : at Histriones in Theatro
se habent, nedum Verborum exceptoreS , se sed etiam pecuniarum datores , atque se adeo non tantum ab Auditorum aura se sed etiam auro vires accipiunt , dum loquuntur, qui sine auro nec prodirent. se Confirmatur a pari. Summi Ρontifi- ces, nedum in Duelliones , 3c Mono- machos excommunicationis tela ipso fa-- cto minantur , sed etiam in eos , qui se ex industria spectant ob eam rem ;., quia , illis in ipicientibus , Duellionesis vix desinerent. Quod manifestum sit , se Duellorum inspectores tantum , quia
inspectores, mortaliter contra charita-M tem peccare ; neque enim eXcommu- se nicatio in eos jaceretur. Histrionos Ve- ro nee inciperent, nec in scenam prose dirent, si eosdem non spectator adires.se Pari ergo ratione convinceris , si veia duelli spectator sis , sive Histrionum :., licet enim inspectio utrobique non in- ω uinsece mala , tamen quia utrique , si tum Μonomachi , tum Histriones remis agunt intrinsece malam . hi praesertim si ob excessum in ludo. ob Dei conteminis pium , Ob turpes gestus , & verba ad si libidinem incitantia, quae in ipsis nul- , , lo fine honestari possunt , cum dentis aliis evidentem ruinae caussam, ideo se utrique inspectione quodammodo cori operaris, ac utrobique lethaliter peccas. se Dices: adhuc agerent in scena , Ii-- cet singularis ego non adeam; non emis go me adeunte, in scenam prodeunt, se qui etiam, me absente, prodirent. UNA rum id omnino respondere possent sin-- guli Duellorum inspectores: singuli ta- men peccant. Praeterea cur Histrionesse etiam a singulis pecuniam extorquent,
si si non a singulis foventurὶ Cur nemi se nem ingredi sinunt , ni solvat , si ais quolibet non sustentantur' : . . . De se nique omneS admonemur, ut id omnesse detestentur : Non omne; id facient , si nisi ea, &tu execraberis. Peccas, li- , , cet singularis adeas . Hoc namque esse cum currente fure concurrere, ut ait Psal- ,, tes, & cum adulteris portionem pone
e , & quod dixeram cooperaris dum se adulteriorum Magistros sustentas, dum meretriculas pascis, dum eorum pecca-- tis, ac sceleribus individuus ades , &is adis: cum fure concurris , dum ComCe-- dos, immo animarum come eS , ac UOM ratores tuo enutris argento, cibas san-- guine , ruina sulcis , sustentas pericu-
- Ρeccant praeterea mortaliter ratione se sicandali. Scandalum enim est distum, si vel factum minus rectum praebens ocis casionem ruinae , estque mortale pecca- is tum, etiamsi gravis ruinae alterius sitis caussa i per accidens : tunc videlicet , is cum contemnit quis salutem proximi, se & pro ea conservanda non praetermit se tit, quod sibi libuerit: ita omnino,&ri expressis verbis S. Thomas a. a. quaest. 3. a . q. &c.
Petes qui poti seimum sint , qui aliis
faudatum faciunt ' Expediam breυiter . OmneS .... Verum habet discrimen cria 'ieu. Graviter peccant singuli , iqui concursu suo etiam alios a hocant . Gravius
praecipui viri, ac senes, Patres familias , quique auctoritate in Republica pollent, qui non adirent, plerique illos coma dias ) erubescerent, minusque decorum putareut , quod contra accidit, ob solam no-O a bi-
148쪽
s lium υirorum , ac fenum praesentiam . Gravi pime vero omnii m peccarent Religiosi , Clerici. Ita praesertim Caiet. in Σ.
2. qu. I 67. art. 2. Menoch. lib. I. cent. I. . . . . Unde mirar, Neotericum quemdam,
alioquin doctum, oppositum docuisse,
, ita erubescendum Clericis , ne- scandalum parere secularibus :parum vere , non a fummis Pontificibus , non Conciliorum Decretis, non a Patrum sententiis , non a Scholastico-
Doctrinis, sed ab ipsam et insanienti in spectaculis multitudine, an Clericis id liceat, an id Religiosis viris honestum PClamabunt protinus quod ipsis Clericis displicebit. Surgent , qui de seculo sunt in judicior serent in Clericos , in Religio sis viros sententiam . a quibus didicere modo
Riam , verecundiam , hsusalem oeci Tertio peccant specitatores ratione pericuti proxime occasionis cui se ingerunt . Proxima vero occasio omnino est spectaculum , scena, orchestra, ubi amores, Achoreae celebrantur.
Guod si quaeras. suibus scena , UMnales hae comoediae proxima occasio censeuda eis, a quibus sub mortalis peccati pomua , ratione pericliti, vitari dειeattiri Ftiam respondeo. Vitanda omnibus haec occasio. Ratio praecipua : quia tibi plurimi, O ut plurimum eιrruunt, eR asserenda pro-Σima cuique occasio, in qua potior multitudinis pars pluries offendit. Nec refert quod is non offendat. Peccat ergo momtaliter quilibet, qui ei multitudini se assimis et, streae ut plurimum peccat, licet iuillud idem interutim non incidat: dicit&rque illi occasio proxima , dum ex iis, quibus se immiscet , plurimi , o ut pluri
mum corruunt. Numquam enim tam fecu
rus ad abit quis , ut minime timere debeat , quando plures , potior pars omnino labitur . sere gie id innuit Psaltes lim primo beaetum enanciat, qui non abiit in Concilio impiorum, oe in .a peccatorum non fletit , in Cathes ra pestilentiae non fedit e ac si e contrario diceret :Infelix omninae , miser , qui in quoi cumque Concilium impiorum abierit , in quacumque catheura pestum sederit , dicam planius cum Tertulliano, qui Theatra frequentaverit. Miser vero , s ins ιix, hoc est lethali crimine ad strictus obsolum impiorum eo ortium 8 peceandi enjm serietas, proximo peecandi occaso . XXI. Recensita doctrina adeo iuculenta , & inconcussa est, ut nullus venis
Theologus revocare eam vel in contro
versiam possit . Ρer accidens enim , ut ajunt, est quod quispiam interius non delectetur, & concupiscentiae stimulos non patiatur. Nam contingere quoque potest, ut quis in eodem lecto cum femina dormiat, quin vel cum eadem , vel miri secus peccet . Propterea ne qui sponte hoc periculum labit, expers peccati mortalis est Advertit etiam ipse Plauatellinum. ΙΙ9. nonnullos Casuistas , qui docent posse sponsos delectari de copula futura cum suis sponsis, perridiculas invexiste etiam in hac materia distinctiunc
las. Allegat Pignatelli pro hac falsa &laxa opinione Sanchea lib. 8. dip. 49-
ctores isti scatent laxis & proscriptis opinionibus . Concedunt. Comoedias turpes esse, & obscoenas, deinde vi praecisionis Metaphylicae docent posse Christianum iisdem interesse. Sed ipse Pignatelli res pondet, Certe hi a modo loquendi onct rum Patrum, oe veterum Scholasticorum multum discedunt. Subditque paulo post: Verum quam durio cuia sint hae praeciso. ,res iciles, is in praxi, quam Uicinae delitis , tuam quisque confrieusam
conveniat. Non audet Pignatelli Aucto- . res istos reprehendere , nec ipse eosdem
obiurgo sed illorum lassam , falsam , Patribus , Theologis , & ipsi communi sensui adversam doctrinam improbo & detestor. Pignatelli illam reiicit Tertulliani verbis . Ωκam sapie s argumentatrix ignorantia huma Pa , praesertim cum alia
quid huiusmodi de haud is, cre de fractibus huius seculi metuit amitto e. XXII. Num. 121. & 1r3. obiicit sibi Pignatelli nonnulla , quae pluries jam
convulsa sunt a Patribus, quorum responsa supra retuli . Num. I 23. Uulgare si
philina sibi opponit his verbis . ,. Obii se ciunt 3. Si legi possunt comoediae, nec ,, peccato mortali astringimur etiam si turpes, si de amoribus viri , & femiis nae colloquantur. Rursus si fatentur fi- ,, dei Quanatores nullo modo contra b is nos mores eaS esse , ut in lucem pro- deant, permittere, cur easdem in sce- na audire nefas ' &c.
se Plerique rationem hanc plurimi faciunt. Audivi doctos alioqui viros, et-ὰ riam insolubilern asserere. Sed tam
149쪽
ia rito. Seire aves quid amplius scena h ,, beat, ut quae eXtra scenam mala vix,
, in ea statim pessima ' Dicam statim , si Gestus, Vultus, Voces. At quam for-- tia haec , quam potentia in humanis si actibus ipse vides. Vidisti hominis ca-- daverὶ . . . . At qualis si Vivat . . . , Plane idem, si lectionem, scripturam-
que cum scena conseras. In scena et- se iam Voces ad voluptatem effusae , i ,, cundae ad laetitiam, ad modestiam deis missae, haesitantes, ad metum flebiles, is molliterque circumflexae ad miseratiose nem, ad iracundiam auctae, crebroque se incidentes. In scena os , vultusque in
se ira ardens in gaudio hilaris, in adversisse adstrictus, in probris petulans, in seriisse compositus, remissus in ludicris, in arduis
, acer . In scem denique manuq Verbo se rum comites , sive ut melius dicam se Verbis equae 1aepse interpretes ἰ quamis iapientes , implentes verba , eorum- , , que impetum, & v m, ut recte quis- , , piam illa dixerit , orationis telum . . . si Quid si ad haec addas omnium mem- brorum fractionem ad lasciviam usque ,, pedum, ceterarum partium incessum .is Denique ejusdem scenae pompae , ap- paratum, Vestes, personas, saltationes, se chordarum modulationes, choreas ὶ Et is inquies idem esse utrobique periculum, ,, volup talitque discrimen , sive legantur se comoediae, sive audiantur &c.
XXIII. Num. Iῖo. se Tandem obji- , ciunt. Esto lethale sit crimen Thea- tra ingredi, comoedias spectare, ludisse hisce interesse e dum bona fide id se omnes faciunt, minime ipsis lethale .se Quare peccatorum potius omnium reus is erit, qui eOS admonet, quandoquidem se admoniti facient adhuc .ri Respondetur : ea ignorantia a culpari excusat, quae ut Teologi aiunt, omni-
no in vincibilis est, inculpabilis, proba-- bilis, iusta, & omnino involuntaria , si & qua tota astus malitia ignoratur ... , At quis Comoedias ingreditur, qui sal- D tem aliqualem malitiam illius actu; non novit Z Qui saltem non putet id
se Veniale ' Peccant ergo omnes mortari liter , si peccatum mortale est illasse adire, cum ignorent se peccare mort - , , liter . . . Praeterea jam ubique ea de se re agitur , nemo de ea non dis putat , se nemo non judicat . CO ESTARUM opinionibus pugnaut . Si concedunt,
se laudantur; improbantur s negant. S is pientiae titulus ab iis hoc uno em Itur , se s quis mi uime scrupolinor videatur . si Non igitur iusta erit , neque inno-- cens, neque probabilis ignorantia haec, se qua comoediarum Inspectores laborant, si sed vere, ut Scholastici loquuntur, alia
se sestata . . . . Peccant ergo comoedia-- rum nostri temporis Inspectores grais villime , licet ignorare se sinulent .se Quo etiam planum remanet, maXime se ad Dei gloriam, & animarum saluternis conducere stagulos quoque admonere , se neque ullum id admonenti crimen, li- ,, cet admoniti faciant adhuc, & gravius se peccent; & egregie S. Ambrodus ait se ali ser. 83. Ego interdum parcens Us-- bis, tacere vellem , sed malo coutum '- ,, liae caussas reddere, quam negligentis
Num. 138. M.Dices fortasse lascivasis comoediaS, non grades, non Tragine
se dias vetari. Sed illa quoque prisca fa- cinora exprimit Tertullianus ) Utis constat fieri posse , quod factum estis &c. Num. 139. Primo non Reipublicae, se non Principi licere talia spectacula in-ri ducere , non posse permittere. Histriori infamis est, ad Ecclesiae communiori nem non admittitur. Exemplam estis apud Cyprianum &c. Num. I O. Exemplo Romani Im- se perii permittere, immo quaerere Volu- ptates se post e ajunt. Verum a pulis eOS primo moderatio Scenicorum luit,
se deinde Scenae, & Theatra tape sublata , & Histriones in exilium pulsi . Nam otio , & vitiis insuescebant ,
cum, ut V arro a. de re Rus. ex Pro- brat , Mauus m0υere maluerunt isse Theatro, ac circo, quam in segetibus , M ac υinetis. Non posse ita Regno vo-- luptatis consistere virtutem, non posse se inter tot irritamenta vitiorum, Γ Ω - re innocentiam experimento discebant,
se ideoque saepe damnarunt : & quae b se ne abdica Verant, pessime resumebant. In tantam insaniam res illa abiit , ut se Ducum, & exercituam stipendia luis di OaeS caperent; tanto pretio fomenta se probrorum , labeῖ morum emebantur . M Tanta merces erat morum . stupratoriisse buS. Tantum, tam perniciolum ma- lum, uno Verbo, una scheda tollereis Princeps potest ; si non facit, servari
150쪽
is ipse non potest. Quis enim Christia si nus tumultum ciebit 8 Deinde Princia se pum & Civitatum istis deliciis subdi
se torum plurimi, atque adeo milites ost., fenduntur. Jam vero in praesidiis &,, Castris patriae propugnatores egent ;,, qui operam nullius pretii , operam se perniciosam navant, in auro & putari pura vivunt, & illis qui honesta se- ,, quuntur , insultant . Quomodo vero se consistere potest Respublica , in qua se Histriones Ducibus aequantur ρ Opes,, Roscii, aliorumque cum admiratione se legimus, atque ex illis vanitatis pu-- blicae insaniam discimus. se Spartani in universum melius Hiis strior, es submoverunt, quam illi, quies legibus eos temperare constituerunt . se Nam etsii in publico abstinere cogese relatur interdum Principum mandatis , se multa tamen ab illis in publicum se- ,, ditiose, foeda domos tentata. Au-- gustus quidem in Stephanionem justus, ,, & severus, in Pyladem remissus , sedis tandem constanter fortis, sed in reli- se qua vita indulgens, & morum corru-
ptor. Nam & ipse flagitiosissime vi- ,, Xit , & uxor , filiaeque ejus probrori suerunt. Itaque omnino scenici ludio- nesque e medio tollendi. Multo verori magis externi, quales per Italiam pas- ,, sim Vagantur. Sunt enim ob artem si ludicram infames , & magnas corru-- ptelas inducunt.
Monitum ad Lectores, praefertim ConfessarioS.I. TUllus diabito , quin non pauci 1 l Theatrorum nostri temporis fautores & vindices ad hanc Iacobi Figna relii doctrinam gravi suffundi pudore debeant. Scriptor de Curia est , non Rigori sta , non priscus Ecclesiae Pater , qui contra Theatra idololatriae labe aspersa declamet : non Anti probabilista morosus, & severus, aut Transalpinus qui , ut P. Franculinus ait, veniat de regione
longinqua fronte modesa, oculis submisH , vultu demi D, sed Auctor est, qui
Romae scripsit , qui Romae Purpuratis viris a consiliis fuit, Curiae inseruiit . Porro hic Auctor, non obiter, sed data Q era , uberrima eruditionis copia &ineluctabili argumentorum essicacitate evi
cit, omnes Theatrorum inspectores pe care mortaliter, tum ratione cooperatio
nis, tum ratione scandali , tum denique ratione occasonis proximae , cui se exponunt . Addit hanc esse doctrinam Sia Patrum , cujuscumque seculi Conciliorum . & Theologorum , immo & Casuistarum fere omnium. Plurima laudatae consultationis praetermisi , brevitatis studio . sed ea adduxi, quae satis superque ora illorum obstruunt , quos honesta
aetatis nostrae Theatra asserere non pudet . Colligere heinc evidentius poterunt& prima moralis Christianae principia .& ipsius, ad hoc quod attinet, Ethices
paganicae civilis eruditionis documenta erroneae opinioni, quam hactenus propugnarunt , adversari. Resipiscant ergo , suosque detestentur errores : desimant Uanae scientiae fucis vulgo imperito imponere : curent, ut, quibus olim offendicula apposuere, sint imposterum virtutis
II. Quae doloris, & lacrymarum amgumenta eruere ex praefata Consultatione
non debent Confessarii illi, quorum poenitentes hodie in Theatro, cras ad Altare : hodie inter Clericos , cras inter Μimas, & Μimos videntur λ Quae vis eloquentiae exprimere funestissimum illud& iupra quam dici potest tremendissimum scandalum valet , quod in Christi Ecclesia parit foedus istud : frequentia
nempe Theatrorum, & Sacramentorum.
Legunt vel ipsi Curiales & ceter, in Jacobo Planatelli Scriptura: Divinae , SS. ΡΡ., Pontificum, Theologorum, atque adeo ipsius Ecclesiae doctrinam, quae gravissimorum scelerum Mimos, Mimas , Theatrorum Spectatores sontes, Sacramentis Divinis indignos declarat : Vident ex altera parte Confessarios , qui Sanctissima Sacramenta, & Histrionibus, & Saltatricibus , & Comoediarum inspectoribus liberalissime dispensant . Inter
haec duo extrema constituti talia mutuo sermocinantur e Patres, & Doctores non priscar aetatis modo, sed cujuscumque seculi, Concilia, & Theologi. omnes , &communiter vel ipsi benigni Casilistae ,
uno, aut altero e cepto, Theatrorum
Inspectores damnant, Ecclesia Parisiensis
eosdem a Sacramentis arcet. Ex altera
parte Confessarii sin omnes, saltem plurimi , & qui redundantiori populorum