장음표시 사용
181쪽
AD PRAECEDENTEM DISSERTATIONEM
Adversus Spe tacula exhibetur.
Ostquam praecedenti Dissertationi 1inem imposueram, obvius mihi occurrit Tractatus despectaculis celebem
Jesuitae , de quo haec prae aliis plurimis scribit P. At Iambe in sua Bibliotheca r si Maximois ingenio, peracri judicio, singulari me
se moria , multorum annorum studio , se omne disciplinarum genus diligentissi- ,, me excoluit, & ad sacram Theolo- giam raram omnium liberalium ar- tium , & historiae tum Ecclesiasticae , M tum profanae cognitionem , & praete-D rea latinae , graecae , atque hebraicae se linguae peritiam ad3unxit Easi doctrinae fama, ut nullus omnium cre
ri deretur esse, qui eum eXaequaret . . .
ri Multa perpetas adversa admirabili ani-
,, mi aequitate, & omnium virtutum do is cumento se malis superiorem esse pro-M bavit Paupertatis amator eXi-
ω, mius, nihil umquam singulare ulla in re admisit : rara abstinentia , & in ,, suis aerumnis constantia incredibili. L Cardinalis Baronius, quem allegat ipse P. Alegambe, haec de Ρ. Mariana
tom. 8. ad au. 78v. habet Veritatis amator, pietatis optimus cultor . . . affectu prioato ι arens Joannes Mariana, di
t ut Professor SocietatiS Jesu. Inter ce-
tera autem opera auro cedroque digna , quae Ρ. Μariana in lucem emisit publicam . opusculum edidit adversus spectat. cula, insertumque est tomo in folio in scripto Joannis Mariana e Societate Jesu Tractatus GLII. Quoniam vero honori semper
mihi duxi, & gloriae praestantissimos inclinatae SOCIETATIS IESU THEOLOGOS in auxilium mihi asciscere, a que praesidium in operibus hactenus me editis , e re mea fore existimavi hanc adversus hodierna spectacula Dise' sertationem doctissimorum Jesultarum sapientia, & morum sanctitate insignum , aultoritate munire, atque confirmare . Duos prae ceteris, Ribera , & Μariana praeclarissimae Hispanae gentis lumina, &ornamenta sui gentissima allegare placuit, tum ut validius sententiam stabili rem
meam; tum ut occasione data rancidam in Veteratamque calumniam rursus profligarem nonnullorum, qui me alioquin, VN
lint, nolint, praefatae Societatis sapientioribus Theologis addictissimum , tamquam eidem infensum blaterant, &Μoralistarum osorem, imposioremque benignissime traducunt. Nec mirum o si enim P. Mariana; teste P. Alegambe, multa adversa perpessus e quia scilicet, ut Ba
ronius ait, Ueritatis amator : ipse, veri
tatis uti confido propugnator, odii , invidiaeque tela declinabo P A stoli ipsi
lamentabantur: Mundus nos odit, quibus Christus Dominus reposuit, scitote quia me priorem vobis odio habuit.
182쪽
Ne suspicari vero qui iam valeat vme minus sincere Ρ. Mariana doctrinam e ponere, universii tractatu synopsim perstringam propriis ejusdem Auctoris
verbis. Ea dumtarat Omittam, quae eruditionem haud necessariam , saltim caul- meae roborandae, spectant. Heinc lu- colentius intelligent Theatrorum defen
soreS, me non novam, aut aequo rigidiorem opinionem, sed communem . &Patrum & Theologorum Omnium , qui Evangelicae legis ipiritum degustarunt , doctrinam a Vanis commentis putidisque fabellis asserere. III. Et antequam finem praefandi fataciam , delibare pauca interest . quibus IV
Mariana pluriumάTheologorum opinandi,& ad corruptos hominum mores detorquendae divinae legis licentiam perstringit, atque redarguit cap. I. inclamans
Excaecat prava hominum Cousuetudo an
mos , ω quod passm feri videmus, defendere cnuautur quidam LICENTIAE PATRONI , Magni j scilicet Theologi , guas iuri, aequitati cons6ulio, Voces litteris abutentes , quos redarguere facile erit, te simonio , auditoritate Teterum Theologorum tu hac re non diformpantium . Et rursus cap. ZO. subest. Sope accidit, ut melior pars a pejori numero si radiorum vincatur, id quod Livius saepe deplorabat. Postremum prope ejus dem capitis finem sequentia adjicit . Multa in omnibus nationibus uegliguntur crimin et, praesertim se Patroni ad sint fu cata riatione fallaces viri Theologi, quorum quanta saepe sit libertas pronunriandi , quanta quibusdam cupiditas populo placendi, scimus omnes : es miserum negare non posse quod pudet cousiteri , quae magna es ordinis nostri calamitas , nihil esse rium abfouum , quod a Theologo aliquo nou deseudatur. Hae Christiana sinceritate veritatis amator, & Mibctu privato carens loquitur P. Mariana , Evangelistarum & Sanctorum Patrum
strenuus' aemulator . Huc animum intera.
dant illi , qui detractum Casu istarum
quorumdam famae timent, dum is orum laxandarum legum licentia corripitur, Aeorum falsae opinationes refelluntur . . Ueserentur illi , sicut veneramur & nos Casuistas , at non propterea adimenda nobis est profligandae falsitatis, si quain. eorum scriptis occurrit, facultas.
C tir de spectaculis Disputatio fuscipia
I. Uae P. Μariana in prima capita duo digessit, unico capite perstringam. Capite primo cauiasam , cur de spectaculis disputationem sulceperit, grandi Verborum & sententiarum apparatu , argumenti gravitatem, Theatrorum , & scenarum funestissima consectaria ob oculos ponit , his verbis Veterem ludorum in faniam nobas disput tione de spes iaculis compescere pro υirili parte cogitauit mihi saepe numero in men
tem venit admirari tantopere mores no-
1 ros ab antiquis degenerasse, ut quae maiores nostri pari consona Toce Vituperarunt , quas Religionis Chrisianae ludi brium , ac dedecus, pusm nostra aetate usurpari videamus, quas pietati consona ἔ, tantam defexa tu peius consuetudo potes
quod refutare certe debemus, aues oritate argumentis coufirmare, Theatri licentiam , de qua potismum laboramus, nilupe aliud , quam o scinam impudicitiae
atque improbitatis, ubi omnis aetatis , δε-xas , conditionis homines depraυantur Msmulatisque , ludicris afctionibus ad
vitia vera informantur. Admoventur eniminquid facere posi intor infammantur lia bidine, quae aspectu maxime auribus coucitatur a puellae in primis , in iuυenes, quos intempesivis voluptatibus infici grave est, atque Reipublicae Chrisianae in primis exitiale. Quid enim continet fena, ut 'si virginum supra. amores prosiluti pudoris feminarum , leuouAm artes, atque lenarum , auctuarum, femorum fraudes , versibus nAmerosis ornatis explicata , sententiarum luminibus d infla ,
eoque tenacius memoriae adhaerentia, quarum rerum ignoratio multo commodior ess .
Hi rionum impudici motus tar gessus, fra 'Haequo in 1eminarum modum Noces, qui bus impudicas mulieres imitantur , em
primunt , quid aliud nis ad libidinem imflammant ho niues per se, ad υitiae fatis proclives Au maior Alia corruptelae morum excogitari possit 8 Quae enim im 'scana per im inem aguutur , per a fila fabula , cum risu commemorantur, spu- ritu deinde ut , voluptatis cupiditate
183쪽
animam titillante, qui sunt veluti gra- is es ad fuscipiendam pravitatem, jaciti a
iocis ad seria transtu , intervallo non maximo . . . Porro cum pietas Christonuexigat , ut ad sceleris me utionem , quo disinae leges violantur , O' in laqueos mortis incurratur , exhorrescat corpus sanimus ; qua froute supris ac turritudine commemorata obtestabimur ipsi ,
alios ptiblice oblectari snemus Z Apage tantum dedecus , fac sol tam gravis ignominia nominis Chrisiani, Θ gentis, quae
.cum aliis gentisus comparata , At inter nostis tenebras celesia lumina micare debet morum sanctitate, O' totius Vitae can
dore . . . . . Hoc ergo contendimus, ut
doceamus moribus Christianis certi ilimam pestem afferre Theatri licentiam , nomini Christiano gravissimam ignominiam. Atque utinam par oratio suscepto
argumento contingeret, ut quantΠm Ter
ea S υalet , tantum 1e nostra diligentia exereret. Neque de succura desperandum 6 hac esualicumque eruditionis Iacultate .sametsi uoseris couatibus gemina praeterea a cultas opponitur . quas moles quaedam , peccantium mestitudo , auctoritas eorum , quei erromi patrocinantur : O es excusatio furoris multitudo Nusausrum , hoc quoque uomiue, praUa uora uatura ,
wlauditque oculos , ne fuam foeditatem υideat , i agerentemque se meuti claritatem ,
neque facile a telli se suit ab iis, quae
cum Voluptate fusi Luutur, cuius fumus natura cupidio mi praeferti m specie utilitatis obie ta , aut ho restatis , . quae major
calamitas est . . . Excaecat nimirum psa
Iicentiae patroni , Magni scilicet Theologi , quasi iuri aequitas consiouum, oti0 ,
o litteris abuteiates, quos redarguere facile erit testimonio G auctoritate Uelerum Theologorum tu hac re nou discrepantium, a quibus discedere velle nostrae aetatis Theologos uou putamus , has omoes smula ae veritatis praefigias relegere certum es , multitudinem a furore r tinere di=cilius erit , nis pciblica accesserit reu Iuritas , quorum luteres M. fratuum. E
ciemus certe , ut ad Theatra deinceps , quibus obscaena a Gumenta tractantur , nou secus concurratur , atque ad ganeas ,
ad furta , ad caedes, ad lupauaria , qui j jcepti laboris fructus erit multo maxiamus. Erunt enim qui prauitate cogo ita Eesinant peceare , falutemque suam tax,. pi voluptate potiorem habeant, neque prudentes , sitientes in morism ferantur furentes , rapidi, miserabiles. II. Secundo capite genericam spectaculorum notionem Auctor perhibet in . quiens : Deetaculum es iudus vataptario causa susceptus. Ludos autem a Lydiis fuisse primum inventos, unde ludorum vox, ex Tertulliano, & Isidoro censet. Spectacula summa divisione tribuit in scenica, & mnica : in scenicis Comoediae & Tragoediae numerantur , Mimi , Pantomimi, Archimimi, omnes fabula. rum actores riones ab Hi stria undoprimum advecti in Urbem sunt, dictos: ait, qui, an gestu tantum, & mota
corporis perinas Varias eXprimerent ,
non satis constat. Plures verba illis in fabulis detrahunt . Gelliuῖ l. 7. c. 3. PO-lo Histrioni vocem, & lacryrms dat . Neque in magno ponam, inquit, discrimine , utroVis modo sentiatur , Vocis enim. significatione extensa Histriones vocari puto, tam eos, qui Voce, quam qui corporis gestu impudicas feminas , aut alias personas mentiebantur. Ad scenam etiam ThFmelici spectant, quorum frequens in legibus Imperialibus mentio.
Isti cantu, fidibus, aut saltu, aliisque motibus fabulae subserviebant , Sociique
Theatrales nuncupari jure poterunt. Sc
nici voce Actores omnes, Mimi, Histriones, Thymelici comprehendebantur. In gymnicis ludis ponuntur Athelae, curiores, aurigae, pulles de jadiu, aut saltuς pernicitate certantes. Plurima thi dedistinctione Theatri a Circo , & de
utrimque struisura Varia , uberrimaque eruditione Austor scribit, quae cum ad in stitutum nostrum minime pertineant , missa facto .
Da sensuum υoluptate . I. g Apite ΙU. P. Mariana vires incredibiles & illicium veneficum
voluptatis describit . se Lenis enim , se quamvis de blanda non magno tem
se poris spatio, nisi caves , animi , &
tutes eneruat, ipsamque arcem in subis limi constitutam mea tem evertit,
184쪽
is que in omne genus vitiorum praecipi- tem dat. Recte & sapienter Plato,, homines etiam excelsi animi reddi csis reos a Voluptate affirmavit, ut cerae, instar mollis vitiis cedant, atque im-ri puritati : & alio loco voluptatem esseri dixit omnium malorum nutrimentum, ri neque aliunde majus periculum urget , ,, quam a circumfusis undique voluptati-- bus. Itaque ab omni memoria , quos ,, neque hostes vincere, neque ulla mo stas, frigoris, aut inediae iniuria frania in gere potuit, eos videmus & legimusia silecebris voluptatum futue superatos . Quid enim aliud Salomonem ea Sapientia , atque probitate transversum egit 2 Quid Annibalem Poenum , eiusque copias hosti opportunas praebuit, nisi Capuanae amoenitates ' Vib' na & convivia Campaniae armis .invictum vicerunt. Quod Romanis etiam accidisse fatis confiat, in viqiis, prius, quam A siae jucunditates commoditatesque essent experti , atque Volupta- tes alias . Ferrea ingenia voluptas ,
, quali igne victa, debilitat penitus, & irangit e cumque in homine nihil vir ' tute praestantius sit, huic Divino m ' neri nihil est tam inimicum , quam
voluptas. Neque enim ea dominante,' temperetitiae, fortitudini, liberalitati ,
' aut ceteris virtutibus locus est e neque' sub ejus imperio ulla honestatis pars V potest consilitere, quoniam vitiosa , &' mortifera est, armaque illius, cuius
unum opus, mentes hominum expu- gnare, atque vitiorum maculis foeda re : est enim mortis fabricatrix volu-V pias ; & sicut Deus hominem ad visi tam per laborem , & sudorem vocat , , cum siti virtus in arduo positia, ita adis mortem per delicias , & suavitates fe- is stinamus. Cavenda sunt igitur oble-htamenta omnia, tensuumque Volupta- is tes , tamquam laquei , ne capti ea ,, mollitie in ditionem mortiS nos, no- is straque redigamur. Si voluptati cesseris, cedendam est dolori, labori, molestiae, paupertati, quia paupertati ini-- mica lunt : ambitio , ira , avariti a , , ceteraqae Vitia uno impetu animum' occupabunt ..... duo dissicilior est actio, quam obire opuS est , maloremis indidit voluptatem , uti . in filiorum
is procreatione considerare licet, ne de se Merent genera, ardeatissimam cupidi- si talem admiscuisse corporibus; ut uter se que sexus alterum appeteret avidissi- ,, me , eaque ratione propagari, & mul-ri tiplicari animantes possent . Quam ,, cupiditatem, cum omnibus animanti se dedit, tum in homines acrioressi stimulos habet, Vel quia hominum co-- gnitio major est, mollior caro : velis quia genuS hominum amplius propari gari voluit . . . Ceterae quidem anuis mantes praeter eam voluptatem , quae se ex coitu, & quae ex pabulo percipi- ,, tur, nullam aliam, aut vix sentiunt, is ad eam certe referuntur aliorum senisse suum sunmones oblectamentaque. HO- ,, mini vero data est infinit a voluptas , A qiis senstibus omnibus capitur, ut in
,, vitium cadentem Virtus reprimeret .
se Stupra enim, & adulteria, & omnia , flagitia, nullis aliis illecebris, nisi v se luptate excitantur. Sed discrimen est. ,, nam cibi & libidinis nimiae voluptates
se vituperantur , atque in Vitiis ponun- ,. tur. Quae ex oculis, auribus, aut OdO- ,, ratu percipitur, non item, quae ple-- risque occasio errandi est, nullam, ut se putent aspectu ludorum , aut auditu se musici concentus vituperationem incur-- ri. Recte enim Aristoteles, eos tanti tum incontinentes vocari ait, qui ta-- ctus aut gustus voluptate superanturis &c. Sed oe in aliis υοluptatibus quod-- dam incontiuentiae genus esse potest , ,, minus fortasse Uulgo cognitae, υerissimae
,, tameu aurium Θ oculorum voluptasse ex aisectu ludorum, vocum cantuum
se fuaυitate fuscepta, nou minus vitiosa se es , neque minus exitiosa, quam oble' ,, ctationes aliae. Quis enim nou luxurio-
fum, est nequam iudicarit eum, qui se totos dies desedet tu Theatro, aut δε
se nicas artes, 'rissas, edi Comoedos do- ,, mi habeat υictus aυiditate eius Nolu- ,, ptatis Omnes enim corporeae oblatita-- tiones irritamenta vitiorum funi, ad ,, corrumpendos auimos , turpitudine queis foedaudos magnam υim habrut
si milis enim finibus praυa haec cupidi, si tas N it; lauis Missar, quo plura da, o mus, plura pericla saepeque ab housisse voluptatibus progrediens, momento tem
se poris ad illicita trahit, atque ab una se voluptate tu diuersam , facto transtuis in turpitudinem desinit. Ergo υ9-- luptates nimia priscludantur , quouiamo triorum fomenta sunt, υitiis pa-- bulum
185쪽
vi bulum subminiserant, fusceptaeque femel nullis res uni fluibus, seu ad ruptores,, obtestatioues identidem provocant, inti- mis visceribus Rimulos libidinis commo- M vent, naturalem illum incitant
,, inflammant ardorem, donec totum h se minem in laqueos aeternae mortis indu- ,, cant, nullaque re magis in Uita pecca-
,, tur, quam pravae huic cupiditati frae- ,, nos laxando, compescere initio ,s, comprimere multis extiti et fatu-
tiores debent efficere , ne se hac labe , ,, pesseque infici mant, quantumυim fen-
ΙΙ. Capite V. inquirit Auctor , curicena tantopere oblehtet 8 & hanc inter alias praebet rationem. In scena admirabiles, & insoliti casus commemorantur , mirabiliori aliquo exitu terminati, uti in tragoediis, & comoediis perspicimus , ita incredibilia componi, ut facta non ficta videantur. - Ρorro insolita admi-
rari, quotidiana contemnere, huma- ,, num est .' suntque maxime mirabilia , & maximam exprimunt Voluptatem , se quae maxime inexpectata contingunt , maxime periculosa videntur. Quod si ,, nudis saepenumero narrationibus rerum M capimur, . . . quid facient , cum ni-- tor sermonis, & eloquentiae accesse-- rit ' . . . Deinde versus numerosi &ὐ ornati titillant animos, & quo volue- rint impellunt , eoque magis nitore M suo persuadent, & facilius adhaerent
,, auditorum memoriae, atque animo. ui enim numeris constamus omnium is maxime numeris capimur, numerisqueri adstricta oratio vehementiores motus se in omnem partem solet Concitare . . .
,, Postremo quae major es illecebria, putiri cherrimi adolescentes , aut quae majoris pessis est , puellae eximia venustate producuntur in Theatrum, aptae oculis detinere non petulantis multitudinis, sed ,, prudentum etiam hominum, modos, ratorum i Num ullius gemmae, floris , M aut animantis decor cum humana pul- , , chritudine possit comparari P Num se ulla res potentius oculos, atque ani- mos neciit , etiamsi .nuda objicia- is tur Rha'enus de honestis comoediis, tragoediisque dictum est, in quas
si tam multa conferuntur Voluptatem
se facientia, quid isi .ad turpitudinem si
is gula referantur ' Quae oble talio m se xime omnium devincit homines , ait is que ita, ut vel ista nuda commem ,, ratione animos rapiat ' Quid de stu-- ptis Virginum fabula est ρ de amoruis bus meretricum , lenonum turpitudi- ne, num ea voluptate potentior aliis qua excogitari possit P Non arbitror . o Objiciuntur enim menti irritabiles foruis mae, iuggeruntur flamenta vitiorum & ex rerum imagine, ac commem se ratione cupiditas excitatur, at3ue sim is latis amoribus, quasi veris intersint , is turpi voluptate spectatores ingurgitanis tur, quasi in sentina volutati. III. Discrimen veteris , dc novae e moediae cap. 6. P. Mariana exponit ,& Comoedias divorum cultui non conis Venire ostendit cap. 7. ibique illorum ineptissimam cavillationem refellit, qui
corrigendis moribus aptas comoedias tragoediasque effutiunt. Haec enim Uaua emcusatio assertur e in comoediis citae humanae varios casus exprimi, reteaei fraudes , documenta tradi, quibus tuisnes cautiores reddautur, quos ego aberrare prorsus cs tendo. Neque enim ebriorum es sobrietatem suadere , neque turpiissimus quisque
ad probitatem docendam praeceptor 3doneussi. qui ad virtutem a vitio, ad ratio nem a furore, ab immanitate ad humanitatem publice auditores reυocet. Janua Aram nou credamus cuivis, ne quid domi contingat, quod dedecus merat, suprobatae fidei viro.
Mulieres in scenam introducendas nou esse. Quodnam scelus enormius sit, m lieres an iuvenes muliebri visse ornatas
in scenam prodire I. ,, GEquitur pravitas alia pergit P.
Mariana cap. 8. neque minoris superiori , neque minus repellenda , se mulieres excellenti pulchritudineo extinis mi a actionum venustate , & gratia , ,, inducuntur in Theatrum, quod maximum .est irritamentum libidinis , se ad cΘrrumpendos homines potissimum ,, valet . Nimirum Histriones, cum sti is dia omnia lucro metiantur , & ad D quaestum omnia referant, ad multitu is dinem alliciendam, quam non iguCT rant
186쪽
,, rant aspectu mulierum , & auditu ma- ω xime capi , Omnes fraudes suscipiuntia nulla honestatis cura . Vincit officium si linguae tanti sceleris commemoratio , se eo amplius quod haec etiam turpitudo se suos patronos habet φ, non quosvis de ,, populo , sed vir, eruditionis modeta se opinione praestantes . Quorum erro- se ri, quoniam latius patet , & altas ra- se dices egit, mederi , quantum in no-- bis situm erit , hac disputatione cona-- bimur. 13II. Antiquis temporibus in scenas mulieres invectas fuisse advertit ex Gregorio Giraldo , aiente Phrynicum Tragoedum primum muliebrem personam produxisse in scenam . In Floralibus ludis nudae mulieres pudendis invelatis prodibant . At Mulierculae istae meretriculae erant ,& servae publicae , Christiante Religionis
expertes . Alexander ab Alex. lib. 5. cap. 8. advertit , & ex C. Theod. lib. II. tit. 7. ex Trtulce cap. I p. despect. colligitur. Scorta haec adeo effice. nata nauseam potius & stomachum commovent , quam alliciant honestos homuneS . Mulieris vero aspectu pulchrae ,
Ornaiae praeterea Esus 5 merba in ,, moiitiem fracta adjungentis , quid po- ,, eentius e sic inquit P. Mariana se pu*it ad illiciendas animas , atque in ,, sempiternam mortem impellendas , in- is fiammandoque , Go sane non Sides . se Mulierem in Ecclesia docere Paulusis vetat, ne VOX ejus audienteς moveat
, ad libidinem . Sic Anselmus interprevit in ur . Et erit , qui sibi & aliis si is euritatem ab eo periculo polliceatur λ Pepigi foedus cum oculis meis , ut ne se cogitarem quidem de virgine . Job. 3I. - Num in sornace incenta aliquis eva- is pat incolumis ὶ Atqui theatra babylose nica sornace magis incensa sunt , su ,, dente Cacodaemone malleolos , exci- ,, iqnieque flammas , turpes cogitati is nes, & cupiditates, tum ob alia ; tum, ex aΣpectu & auditu muliebri concita-- tas e & est ignis potentior, qui menis es , quam qui corpora depascitur , eo eu mniosus , quod qui comburuntur , nihil sentiunt o alioquin non riderent, , ted lacrymis laetitiam mutarent , &- est genus infortunii gravissimum , ca-- lamitatem putare delicias, quod Chry-- solamus ip.e copiosius diiputat . Illudi, miror , hQm:nes ad eam vanitatem
se rapi , atque spectaculis sitienter in-
,, cumbere z nequo ς sederare, suo exemis plo, minores in eumdem interitum tr se here . Praterea eo non contenti mala
is sne repreheusone peccare videautur. III. ,, Addunt , aut Comoedias in uis niverium abdicandas, aut mulieres , si is non velint , ultro invitandas , ut i bulas agant . Maiori enim periculose pueros elegantes induci veste muliebri , se & ornatu , quo aspectu ad praenosteis ram , atque nefariam libidinem , spr- 'atores sollicitentur , quod flagitium se diligentius cavendum diiputant , nonis immerito sane . Quid enim ea foediuis late turpius, exitialiusque est se Unum, alteram perlocham Auctoris praetermitto , qua praeclarissma gens fugailiatur , ut veritati , obsequio litem . Vitiam enim, quod eidem Theologus noster adscribit , se suo tempore serpebat , aevo nostro ab eadem exultat , studio , F vigilanti
Episcoporum , aliorumque Pasiorum , qui tu excolenda Domini vinea nulli alteri Nationi cedκnt . si Cupiditas autem mu-- liebris sexus latius patet , majoresque is multo impetus habet , non solum in ,. corruptissimis hominibus , & pravis is quales sunt , qui puerorum amoribus
se indulgent , sed in aliis etiam viris , se aliqua probitatis , & modestiae laudq
conspicuis . Deus enim , uti Basillius se ait i. de υig. cum conderet animanis tes in utrumque sexum distinctas , ae- is strum mutuae cupiditatis inseruit corpo- se ribus inter homines maxime , qua sese invicem appeterent & mutua conju
A eti ohe gauderent , majorem multo in is viro. Nam feminam imperio viri , &ri potestati subjecit , quippe de ejus lari tere formatam velut partem obedire is toti sanxit s virum autem quasi cic se ravit feminae desiderio , & amore , is feritate , & robore temperato . Diliis git enim eam ut proprium membrum ,
- , per commixtionem quasi sibi ite-
rum unire satagit . Sic femina in sese quamdam virtutem habet , miramis que potestatem trahendi ad se virum , se non secus ac magnes ; cum ipse nonis mOVeatur, ferrum ad se rapit , quo
se famam est , ut semina: corpus , deis partes gratiores sensibus , quam viri D itat , nrolles , candidά , acuta voce.
187쪽
M Sc suavi , decentissimo oris & totiussi corporis habitu. ,, IV. Cfntra hanc potentissmam cupiditatem puguare debent , quicumque pudicitiae diaenitatem cousequi sudentuumquam tuterrupto , usque ad vitae finem ,
certamine . Sed , alia subiicienda sunt.
Feminas scenicas quae My riouις confectantur , adiuvant forma use vena li , quae enim tot viris procacibus , o
tio sis circum septae , di ς , noctesique pudice viυant Θ Μiraculi instar esset majoris profecto quam si ignis ardeat in aqua :Gr ex turpi quaesu plerumque raptae , Ne cocliunctae connubio taurioni unicuipiam ex eo infami comitatu , sue , quou δε- pius accidit , Rupri conjuetudine , cum aliquo deυinctae . posito amplius in Thea-rru pudore , ail ingenium redeunt ,
vulgato inter plures corpore ,
xitium aiferunt , fuisque artibus multos dementant . Scimus superioribus annis in quadam horum hominum Iocietate a iudice , quod ex ipsius ore auditum O , unamquampiam ex hoc grege , quae Ma dalenae personam sustinebat , deprehensam turpi consuetudine junctam esse cum
eo Histrione , qui Christum Dei Filium
Voce , gestu , habitu reprauentabat . Insignem foeditatem , atque eo majorem , quod magno populi plausu audiebantur , peque a pectatoribus excutiebant lacry
V. Deinde aspectu earum muliercularum concitati iuυeues otios peruiti , quorum magnus numerus ubique es, quid non faciunt , quas fraudes nou susci- pluat , ut incensam cupiditatem expleant 8 Scimus , saepe agmine facto , ex composito eas mulieres rapuisse ad libidinem , detraxi seque taurionibus , unde
rixae cra' es , vulnera , cr caedes extiterunt , tui nibus inter se de praeda , ercum H serionibus ferro certantibus . Ne que dubium es , saepe eos luisura , ex aliis in alia oppidet migrare , contemptis parentibus , cdi re familiari prae a
more essirum muliercularum caecos , ameu
resque in ferrum , flammamque irrue ιο , neque cusantes , donec consumpta , illae , pecuuia vacuos domum exsucco sque remittunt . Omnino turpis mum es ,
cum per medias plateas in ipsis hospitiis adolescentes nobilissimi nuIIa decoris cura , eas feminaS comitantur , latus Ilipant , non secus atque incensa libidine
canes , aut equi hinnientes , υva equa 'ad quam prurientes libidine pia pastum ardenti cupiditate rapiuntur fero
rix cura , ne fusa quidem tergum ρκa vis verberantis . oue probra , qui diagna uou putant quae omui uuflis depelialantur . ferreus sit ,& communi homi num ceterorumque seniu , rationeque desti tutus .
blice Histrionibns designanda , evincit pluribus rationum momentis . Damna , quae inde in Rempublicam manant , a tium nempe neglectum , adolescentum mollitiem , rei familiaris detrimenta . N. plurima alia ob oculos ponit . Histrionum, & Theatralium virorum mutilitudo pondus est iners Reipublicae atque inutile , cum sint enervati voluptatibus . Magnam pecuniae vim id genus homunum extrahunt Variis artibus , pretium pro loci commoditate augent, sediliaque ingenti mercede locant . Num juvenes ex his bacchanalibus strenui milites, prudentesque Senatores evadent λ
Hiserioues a Sacrameutis arceudos esse.
I. Isciplinam Ecclesiae perpetuam O Patrum traditione supra pate feci , Histriones reiectos temper a Sacris Mysteriis fuisse . Hanc e mdem Veritatem confirmat P. Marian cap. ΙΟ.i, Histriones ignominia , infamiaque no- , tari manifieitum est , ex l. r. V. do , his qui notantur infamia e ergo Hi-- striones in scenam prodeuntes inter in se fames numerantur led ita, si in pu-- blicam scenam semel saltem , &.ite- se rum prodeant , & in fabule di rebus
se obscoenis agatur . Sic enim verba ejus is legis viri docti interpretantur, & tem- se perant eam severitatem , Panormita- ,, nuS in cap. cum decor. de ait. ia- ,, ne'. Cler. Silvester υ. infam. num. 9. Neque refert in praeripuis argumentis ,, o cauitas Uersetur , an intermed/is G,, ctibus , ipsisve cantilenis ad modos ob, ,, scoenos , & turpes de antatis , aperte , , que , aut Oblique turpitudinem indiis cantibus : utrumque enim seque tu D pe est , paremque perniciem aiseri ,ri neque minus incendium excitat in A
188쪽
,, ditorum animis excitata memoria tura pitudinis , quam aperta commemora-
,, tio , eo amplius , quod ex insidiis il- ,, latum vulnus dissicilius vitatur . Quod
.. si Histriones , qui eiusmodi sunt , iiiis fames habentur, PECCATO ΜOR- , TALI sint obnoxii necesse est . Neo que enim tam grave supplicium inn se centibus imponeretur , aut leviter pe
,, eant1bus. Quod si artis sordes , & l , dibrium notari quis putat , cur bai ,, li , lanii , carbonarii , aliaeque sordio dissimae artes nulli subjiciuntur infinmiae λ Accedit huc ceteros , qui ea se lege inter infames ponuntur, GRAVI ,, omnes NOXA teneri , lenones , ra-- ptores , praevaricatores in judicio , a-- liique omnes : quid ergo caussae sit , se cur Histriones a communi lege exem- pios , innocentesque esse faciamus 'is Praesertim cum is infamis dicatur, cu- se ius vita & mores reprobantur, ut col
,, ligitur ex Gisssa si de in ius vocatis, ,, t. sed se hac leg. 3. Praetor si Censura digni sunt , non solum , quiri apertis Verbis turpia referunt , sed et- ,, iam qui oblique, & dissimulanter turari pitudinem designant . Nam & olimis Romanorum tempore turpissimi, quam- ,, vis Histriones a Verborum obscoenita- se te temperabant , quOS nemo , ut aris bitror, excusare velit, eo perniciosi res , quod si secus agerent , Auditori res facile obscoenitate verborum a ,, Theatro fugarent . Atque hujus ge- ,, neris esse statuo Actores fabularum se ferme , qui vulgo in Hispania ve
santur opera venali , aperte enim se aut dissimulanter , quasvis turpitudi- nes in omni serme actione obiiciunt ,, Auditorum animis , lenonum fraudes , ,, amoreS meretricum , Uirginum stu- δε pya , aliaque , quae commemorare nonis est necesse , eosque quasi turpitudinumi, maculis foedatos , repellendos ab EGri cissa esse , Sacramentorum Sanctiam ratσ decerno se . Porro quis non videt consectarium , necessaria illatione manans , spectatores , nempe, qui sua prassentia fovent , & patrocinantur artis infamis professoribus , istorum criminum participes fieri , & pari poena puniendos , arcendos nampe a sacris Mysteriiς, donec ab ejusmodi corruptela probanda. abstineant λ
De Theatrali Musca. Ι. NT Ihil frequentius in ore habenti l Theatrorum Spectatores , quo
suum ad Theatra honestent accessum , quam illuc convenire, ut innocenti cantus , & mussicae solatio suum recreentanimum , exhilarentque , rati se istius meretriciae musicae Voluptate ingurgitare posse , quin ullam perpetrent culpam . Eo usque voluptatis illicium hominum mentes fascinat , ut vel media
in luce caecutiant . Μusicae concentus cum ad informandos , tum ad depra vandos animos plurimum valent . Voluptatis dumtaxat caussa institutam minis
sicam reputant illi , qui se ad voluptatem natos credunt . Eo cantus & musica pertinet , quo facilius veritates decantatae concentus suavitate auditorum animis instillentur , altiusque penetrent . Quem in finem plurimum valere musicam evidentius est quam egeat probatione d valet quoque ad mitigandam morum asperitatem , emolliendosque hominum agrestes animos . Cum enim numeris constemus , numeris etiam mirifice capimur . Quod si musica sursum
strigere animos suo harmonico concent, valet in divinis laudibus celebrandis, quis explicare pro dignitate poterit potentissimam ejusdem vim ad fascinanda hominum corda , ad concitandos carnales affectus , dum rem amatoriam Cleopatrae , . Sofonisbae, Semiramidis , aliorumque scortorum obscoenissimas actiones , & facta suavissima m
se ΙΙ. Plura de Musica seribit cap.
II. P. Mariana . se Plato , inquit , eXA Daemonis sententia nusquam musicaeis modos mutari absque maxima legum se mutatione amrmavit , eoque magnam se cautionem adhibendam , quali cives
se musica utuntur is & variis musicae generibus expositis hoc pacto conci dit se suae vis , hoc rempore maxime ,, magna ex parte excidit , mhilque m is nus uoseros Magi ratus , . Priuc se pes I illicitos habet , quam ea cura , is qualx musca popuLux , tu uesque uuiari So utantur , ut minari non debeamus., is 1 tam moram talem Iin hac r--- is rum
189쪽
M vum Iaece exi ere, atque. adeo vitia om- mine is to tu civitates, Cr oppi
ri iucurri e , nullo discrimine hexus , ,, coud tionis s ac praefertim in leυitatem , cst turpitudinem in buisse , - fracitis pa sim modis mustas, maxime
se Theatrali licentia , conceutu ad D λυiam dissoluto I quoniam turpia vem is miscentur artificiose composita odsi Iallendum certe disjimulanter , tum se cautilenae ex re Uiis, popiu s, s lu- panaribus desumptae affmulatis modis
is in memoriam revocamur. Quae certissi-
ma morum pernicies est , eo gravius se malum, quod ex Theatris in plateas, si & domos singulas rapiuntur, turpit
si dine quasi glutino memoriae infixa . se Detestabilis turpitudo ; sed ita moressi sunt e & cum in populo Christiano ni- , ,hil audiri deberet , nisi honestum , &is sanctum, Divinis Numinis laudes, at-
que heroum celeberrima facta , quod ,, suo tempore factitatum in Palaestina se Hieronymus testatur, opifices, & agri- ,, colaS duros labores canendis Dei lau- ,, dibus mitigasse; Contra Urimus contiu- se gere , ut per plateas noditu, perdomos imis tentiiι, nihil aliud, veneris laudes,, fouent , magua ignominia populi Chri- ,, siani, Magi ratuum eam curam n es, gligentium, magno Reipublicae damno . si Sed & in Templa turpes eos modos se ex Vulgatis cantilenis irripuisse non pa- se rum laepe , utinam negare possemus ;- qua in re sensu deficimus , & verbis . - V incit enim officium linguae scelerisse magnitudo, tum facientium deliniendi se aures populi cupiditate : tum maxime se eorum, qui tantum crimen, & dede-- cus abire impune patiuntur , modestiae se & humanitatis, aut festivitatis laudem se colligentes ex probro cultus Divini ,
- & Religionis Christianae. Itaque finem se facio ,:si illud inculcavero, MUSICAM
, THEATRALEM CERTI SSΙ- si ΜΑΜ ΡESTEM AFFERRE , si CORRUMPERE per Civitates , &
D Oppida singulorum mores , instillareis sensiim pravitatem. Principes eam cu- ,, ram negligentes, quae in praecipuis esse se syeberet , Reipublicae male gestae gra-- Vissimas poenas vivos, mortuosque da- turos. III. Si egomet talia aetate hac nostra, quam auream appellare nonnullos minime pudet, scriberem , minimum essui imprudentiae, temeritatis, audaciae, & stuItitiae censuras subire : & tamen vel ipsi ethnici Plato, Aristoteles , Plutarchus . hoc tuendae morum integritatis studio succensi, similia scriptis consignarunt . Sce nicum Cantum fornicatorium , Musicam Theatralem meretriciam appellavit Chrysostomus, universo Patrum Choro succinente . De Musica ad mollitiem & v luptatem nimium incitante in Templa Christianorum invecta , & de eviratis comicisque viris , qui Dei laudes in sol'. mnioribus Catholicae Religionis festis temerant atque incredibiliter profanant Tom. a. lib. 2. Di . a. cap. 3. Chrsianae The lviae aliqua delibavi, sed calamo pavido manuque tremula , quod profanatio adeo invaluit, ut vix hiscere nobis liceat.
Quid veteres Patres, ius Pontificium , ethnici Philosophi de ludis scenicis senserint. I. D Atrum testimonia P. Mariaua cap.
XII. tribuit in classes tres . Duo priorum genera ethnicos carpunt , quos Diis spectacula dicata essent. Postremum, inquit, testimoniorum e ut , quod a tur pitudine petitur, nou miuus ad uos Pertinet , nec minus quam veteres illi ob rin gimur , eo etiam magis , quo Chrsiaua professo maiorem exigit morum fauctitatem. Redundanti copia Patrum Testima nia adversus tum ethnicorum stultissimas risu perstitionem , & ethnicorum & Chri stianorum Voluptatem carnalem, omnibuSindiscriminatim vetitam , in medium promit Auctor noster. Quae omnia ego praetereo , quod jam pervia sint , & supra larga manu data. Sat est indicasse , Auctorem nostrum cum ceteris omnibus res Ecclesiasticae non omnino imperitiς inr-ptissimum commentum vix anicella dignum, Patres scilicet Theatra improbas se eo tantum titulo , quod idololatriae crimine laborarent, profligasse. Sat mihi sit pauca quae sub capitis finem scribit ,
II. , , A Diabolo in Urbibus constri Ela fui de Theatra inquit Chrysosto-
mus hom. 29. tu es cap. M tth. ad se corrumpendos homines, scenicos ludos ,, civitatis pestem vocat: & hom. 69. in Μ cap. 2I. theatralem chorum malorum
190쪽
ri omnium sontem j scaturiginem esse . L, Deinde ho . II. ad populum, Thea- tra, inquit, fornicationem , & petu- ,, tantiam , & omnem incontinentiam se peperisse . Et homil. 8. de poenit. Thea-- tra pestilentiae cathedram, incontinen- ,, tiae gymnasium , luxuriae ossicinam , se impudicitiae orchestram , Babylonicam se sornacem vocat : Postremo , in cap. M Joan. q. hom 3I. Daemonum solemni , , tales spectacula esse, ait: & homil. 42. ,, in Acta Apostolorum concludit: Magna se mala Theatra officiunt civitatibus ;ω magna neque hoc scimus , quam ma- ,, gna . Quod nostris hominibus occinere se licet , gravissima commoda hos ludos se conciliare, eo periculosiora, quod sen- ,, sim immutari mores , & pejores fieri se non sentimus, Virginum pUdorem im- minui, iuvenes petulantes evadere, si nes lasciviam repetere , inde conjugia ,, iniri infelicia, furta existere, & pecu- latus . multaquae alia flagitia superioriis seculo vix audita . Hactenus Chrysori stomus. An non videmus , nsn consis- ,, ramus quanta his annis morum labes,, extiterit ὶ His malis quis medeatur, nia si s Deus noras de Caelo confiderans, , miserans errores, amentiam in anabilemὶ se providi Principes s Mahiseratus ex δε- pe toris temporis memoria, exemplisse facti cautiores, ut jerio consederent, se priusquam in alteram partem pronun-
is , exoratoF cupimus, eversmo Patrum labore vanitatem im
se hant in Rempublicam Chrsianam. III. Romanorum decreta contra Theatra affert Auctor noster cap. I R. unde infert. Nunc Vide quam sit indignum ,
se quod nulli licebat Civi Romano Hi-- strionem agere , legisque severae metu sese Cives omnes ad suam aetatem continuisse, Tacitus ait lib. I . id conceri dere homini Christiano, ut scenicas ar-
teS impune eSerceat . . . . Tiberius
Caesar Roma exturbavit Histriones , &mulieres ignominia affectae fuere ; quos ramen post ejus mortem revocavit Cajus Caligula Reipublicae pestis , ut refert
Dion Casiua lib. 37. 39. di pluribus Theodosii, Valentini, Valentis, & Gr tiani logibus productis contra Theatra , fi pergit se Atque hactenus, quid leges
civiles lanxerint, brevi explicatum est ad Ecclesiasticas oratio tran eratur ,
' quibus Histriones ad Sacrarum Ordiu
se non admitti , . a Sacra Menis sacramentis arceri debere sancitum esse, si superius es ditium. Concilium Carta-
,, ginense m. & IV. Concilium Geneis rate v I. Constantinopolitanum can. 3I. is haec praescribunt . Omnino prohibet S.,, Synodus universalis, eos, qui dicunturis Mimi, oe eorum spetiacula : deinde te-- nationum quae fiebant in arena De-- nationes, easque quae fiunt in scena L,, tariones perfici. Qui ferus fecerit, s sitis Clericus deponatur; s laicus , segrege-
se tur. Quae leges magna Patr*m nostr se rum prudentia fixae, an hoc tempore se serventur, per se, nullo monstrante , se omnes intelligunt: cum omni aetate , ,, sexu, & conditione , homines passim videamus ad ea confluere spectacula , is plere que etiam ex Sacrato ordine ,
,, quod pudet dicere ) Monachos seυers/,, rem Uitam professos: esse etiam qui haec se hoveste fieri contendant, neque a Chri-- stianis legibus discrepare, inscitia antiari guttatis , aut utroque vitis peccantes , se quos hoc loco mittamus. IV. Capite xiv. Gentium, & Nati num omnium placita contra spectacula recenset Auctor noster. Lacaedemonii ipsi antiquitus nulla Comoediarum aut Tragoediarum spectacula permittebant: admi Lils, degenerante more, ludis, mulieribus ad eos interdictus est aditus. Verum, ut Amilius Probus in prooemio ad vitas Imperatorum , animadvertit , optima consuetudine in luxuriam versa , Lacedem ne postea, nulla erat tam nobilis vidua , quae non ad senam iret mercede conducta.
si Sed nos , subdit Mariana , non quid
se tempus inVeXerit , quo corrumpunturis omnia sancita , atque instituta praeci re, exponimus, sed quid in incorrupta se Civitate & moribus integris servatum ,, sit . Ergo Massilienses subjiciantur ,
is qui longiore tempore id institutum teri tuerunt, uti Valerius Maximus est Au- ctor lib. a. cap. I. Eadem, inquiens , se Civitas, severitatis custos acerrima es, se nullum aditum in scenis Mimis danko , ,, quorum argumenta maiori ex parte s ,, prorum adius , ne talia spectandi comis suetudo , etiam imitandi licentiam fmis mat. Num minus hoe tempore perie se lum imminet, aut minus cauti, quam
si misilienses Christiani esse debeamus P,, Romani Imperatores saepe Histriones Q quasi morum pestem urbe, & arte in