장음표시 사용
51쪽
bis digestis , sermonem habet. Persequi . tur vero : Item truicae hi floriae subjiciunt oculis parricidia , incessa Regum malorum, cothurnata scelera dea monstraui. Hsrionum quoque impudicissi nil motus quid aliud nis libidines d. . cent , . insigant ὶ Guorum enervata sorpora , in muliebrem incessum , ha-Bitumque mollita , impudicas femi vas in
honesis gessibus mentiuntur . . . . Quid Ee Mimis loquor, corruptelarum praeferentibus disciplinam i Qui docent adulteria, dum finguut , smulatis erudiunt aamerat Quid iuvenes, aut virgines faciant , cum haec fieri sene putiore spectari libenter ab omnibus cernunt ZAdmonentur utique, quid facere possiue , o infammantur libidine, a spectu maxime concitatur, ac se quisque pro I xu in illis imaginibus praefigurat, pro-lantque illa dum rident, adhaerentibus vitiis corruptiores ad cubiclita reber tuuttir e neo pueri modo , quoS praematuris vitiis imbui non oportet, sed etiam fenes , quos peccare iam non decet. Cir cerasium quoque ludorum ratio quid aliud habet , nis levitatem , vanitatem , infamam Z Tanto namque impetu concitanturauimi in jurorem, quanto illic impetu curritur , ut iam plus spectacidi exhibeant , qui spestandi gratia veniunt , cum exclamare, erri, exilire coeperint . VITANDA ERGO SPECTACULA OMNIA, NON SOLUM ne quid vitio. rum pectoribus in eat , quae Iedaia , spacifica eqse debeuti seu ne cujus uos -- Iuptatis consuetudo deliniat , in a Deo ,
atque a bonis operibus abertat. Nam ludorum celebrationes Deorum fessa sunt os uidem ob natales eorum , vel templo-xum noUorum dedicationes sunt conseituti . Et primitus quidem Venationes, quae UO- cantur munera , Saturuo attributae sunt . Ludi autem scenici Libero, Circenses N ptuno . Paulatim vero cu' ceteris Diis
idem honos tribui coepit e sngulique ludi Numinibus eorum confecrati sunt , sicuti Sisennius Capito in libris Beeiaculorum docet. Si quis igitur spe&aculis interes ,
ad quae Religionis gratia conbenitur, disce ssit a Dei cultu, oe ad Deos se contu-iit , qu6rum natales fesea celebraυit . Certe si nostris vixisset Lactantius temporibus , non potuisset pressius omnium ectaculorum genera diris devovere , &rimas , perfugiaque Omκa occlubre , ut ad incitas redigeret comoediarum defensoreS. VIII. Salvianus Lib. 6. omnes suae eloquentiae nervos intendit adversus t
juique generis spectacula. Sed duo potissima peccatorum genera , impudicitiae nempe , mundanae Voluptatis , ω superstitionis carpit. Nam , cum duo sui ma- rima mala, aut se homo se perimat, aut Deum laedat, hoc utrumque in ludis publiois agitur. Nam per turpitudines criminosas aeterna illic fatus Chrsianae plebis extinguitur , per facrilegas sepe
ditiones Majesas Diυina υiolatur. D bium enim non es, quod laedunt Deum , utpote Idolis confecratae . Persequi tur deinde declamationem adbersus aliorum
malorum monitra. Quidquid , subdit .
immunditiarum es , hoc exercetur in
Theatris ; quidquid luxuriarum , in palae-Bris; quiuquid immoderationis, in Cimcis; quidquid furoris, in Caυeis. Alibis impudicitia , alibi lasciυia, alibi imtemperantia, alibi infania, ubique drimon , immo per singula ludicrorum loca uniυe a daemonum moustra . Praesident
enim sedibus suo cultui dedicatis. Ac per hoc in spectaculis eiusmodi non sola es illecebra , nec sola vitiositas. Admisceri enim hesio Chrsianum hominem supersitioni , genus est facrilegii , quia eorum
cultibus communicat, quorum festυitaliabus delectatur. Maximum ergo crimen ,
cuius Salvianus arguit Christianos spectaculis adstantes , est delectatio vana , voluptas impudica , & lasciva laetitia , quam capiebant. Quae delectatio efficiebat , ut superstitionis quoque , repugnante etiam ipsorum animo , reipsa sontes
IX. D. Ioannes Chrysostomus pluribus in locis Theatrorum libidinem , &impudicitiam execratur HomiL 3. de David , oe Saule, ubi nec verbum est de idololatria , prolixe impudicos oculos ,
Venereos cogitatus , desideria prava exspectaculis concitata narrat , & ab Altaribus arcendos Christianos docet , qui Theatra frequentant : cujus doctrina nimis rigida, ut nunc evenit , quibusdam
videbatur. Et quid hi, inquiuut, adeo magni sceleris commiserunt , ut ab sis sacriε cancellis arcendi stit Z Idipsum nunc opponitur. Immo quod deii tum hoc graCius quaeris isorum, qui cum sei
52쪽
t: via r ac rabidorum . more cauAm ad
velis adulterab ν 'dum cognoscere , nou
a verba: tibi referam, Ied ιllias , quid ta hominiis .iua iudicaturus es . Qui vinrit mulierem ad concupiscendam illam , jam moechatus est eam incurde suo : Matt/4 3. Quod se mulieη foris tu fors obυia, ω neglet ius cultas e curiosius intuantem cepit ipso vultus pes tuisi, qui nou smpliciter , neque Jortuito , Dd fludio, o tanto sudio , ut
Ecclesam quoque contemnant , hoc causa pergunt illuc , ac totum ibi δε- Abntes diem in facies abiectarum feminarum iliarum defixos habent sculos, qua fronte poterunt dicere, se eas non vidi ead concupiscendtim P Ubi verba quoque accedunt fraeta, lasciυaque, ubi cantiones meretriciae, ubi vox vehementer advoΛstatem commisita , ubi Ribi. picti
oculi, tibi coloribus tinctae genae , ubi ve- istis curiosius concinnata, ubi totius corpo-νis habitus fuco pleuus es , aliaque malia lenocinia ad fallendos, inescandosque inturntes inseructa ; ubi scordia spectau--rium , multa e confuso : hinc ipse locus ad locistam imitans tum ab iis acroamatibus , quae praecesser i , tum ab iis , sua consequis a funt . Plurima scribit hoc de argumento homil. 38. in Matth. Pauca is huc transeribam , quae decreto-xium emciunt argumentum .X. Itaque, postquam prolixa oratione theatrorum damna , & spectaculorum omnium horrenda st*lera depinxit , ad diluondam acoedit exculationem vanissimam eorum, qui nihil mali ex lpectacularum frequentia se perpeti dicebant . Nis ergo verbis suam conclutie homiliam. Quid eoeo , F osendam , inquies . nihil damni ab hac frequentia eme ere 'Certe vel hoc ipsum damnum esse , sitne
qufa , ac temere temptis insumere , aliis offfendiculo QO. Ν- , si tu dammm mn patiaris , alium hujus oes acuit sudiosiorem reddis . Quomodo autem 4Wnuum non patiaris , qui praebes his nectaculis occasouem Z Nam progia-tρr, corruptrue pum , fornicari -iter , onmesque illi diabolici chori , in caputi m causam spectaculorum regerunt . Uuemadmodum euim , s spectatores non ebent, nec esseu , qui ei modι I dos emhiberent ; sc, quia spectatores sunt , elasi gestorum ignem patiuutur. ITAQUE, LICET SIM CASTITATII DIsPΕΝ DIO ID AGERET, id quod certe fieri
uetui aliorum tamen perniciei graves
ctacula edentium : atjue ais casitatem
ferauandam majus lucrum feci des, s illo
multo ca ior esses, s spectacula illa υLta es. Ne itaque inutiliter coutendamus neque inutiles defensones excogitemus ,
a d eoo, excusatio es, se fagi a-.mus ornacem Ba Ionicam , s procuὶ ab
AEgyptia meretrice degamus i etiamsi nudoF oporteat ab illa eufugere. Ita enim multa smemur vo7uptate , conscientiarios nou accusante, praesentem Uitam casse agemus , futuraque bona consequemur ,
Christi, cui gloria, s imperium nunc , femper , tu saecula faeculorum . eu. Plurima quoque scribit hac de re homil. 6. in Matth. ubi ottendit poenitentiae lacrymis diluenda nobis esse peccata in hoc saeculo , non risu , &theatrorum cachinnis tempus terendum . Tot , tantorum 7ue facinorum rationem
reciditurus , feris ridens, urbanas fac tias profereus, Θ υolupta:i indulgens PSed , se id non fecero, inquier , s luxero , quae mihi hinc utilitas Multa faue , oetauta, suautam explicare nou possum .
Iet faecularibus euim iudiciis ; quantumυis plores , nou effugies supplicium post la-stum sententiam. Hic υero, se iugemisca tantum , butentiam Mosesi . cir υ ni mconsequeris . Ideoque de luctu saepe Chrisus uos admonet , eos , qui lugent ,
beatos praedicat s illos vero , μι riuesst , miseros declarat. Hoc quippe Theatrum nou risum admittit e neque ideo conUenimus , ut cachinnos effraudamus , sed ut gemamuF , atque ex hujusmodi gemitu
Regni haereditatem nanciscamur . . . Amtamen ita fundi quidam omui sensu vacui , ut ps haec audita. verba dicant e Absit , unquam Iacvsuo fundam : mihi vero id concedat Deus , ut semper rideam , cir Iudam. Quid huiusmodi cogitatione infandius n euim Deus id Mat , ut ludamus , sed diabolus. Audi seitur , quod pass sut ii, qui ludebaut . Sedit populus manducare, & bibere , &iurreXerunt ludere . Tales erant Sodomitae , tales etiam illi tempore diluvii. . . Ne itaque illa petas a Deo, quae a diabolo accipis. Nam Dei est dare cor con-
53쪽
lam , temperantem 4 continentem , purum rentem, compunctum. Haec illius dona .
An ob solam Idololatriam spectacula Chrysostomus improbat XI. Clemens Alexandrinus
GEM. cap. I. adversus Theatra haec inter alia icribit. Muna itaque confusone, o iniquitate hi captus pleni sunt , O occaso consentus causa es turpitudinis ; cum υiri , feminae mixtim conveniunt, alter ad alterius oectaculum . - . dum enim lasciυiunt oculi , calefiunt appetitiones proximos impudentius
aspicere assuefaciti , quod concesum fibi
υ dent ocium, intendunt cupiditates. XII. S. Basilius hom. 4. Nescientes orcheseram, quae spetitaculis impuris abundat , his illis confident , communem , publicam eis e lasciviae incianam e quin ulla tibiartim modulationes
perquam cou inua , clic meretriciae cantiones audientium animis insidentes , cun-Ectis , utpote citharaedorum , tibicinum pulsum aemulantibus, nihil aliud , quam obscoenitatem suadent. XIII. S. Gregorius NaZian Zenus Tacet. Jambis. 3. asserit, theatrum scholam Ge foeditatis omnis, lasciviae . S. Ambrosius de L. S.Cyrillus Hierosolymitanus catech. IRIustinus, Athenagoras, Tatianus, Theophilus Antiochenus , ut legitur in Biblioth. PP. Tom. a. acri stilo adverius
XIV. Ultimo loco nonnulla ex Augustino ad icere lubet. Sanctus Doctor quaecumque 1pectacula Christianis illicitati criminosa ostendit. Et primum daemonis vafritiem in theatrorum, scenarumque invento patefacit . Sub initium nequissimi spiritus in Numinum honorem celebranda spectacula suggesserunt , ut Religionis velamine obscoena scelera contecta facilius animos invaderent . Praevidebat vaferrimus satanas idololatriam illam speculatricem , & intellectualem opportuno tempore desituram . Idcirco icenicorum luem ludorum eXcΟ-gitavit sine fine duraturam , ut acute
animadvertit S. Pater , qui lib. I. de Ciet'. Dei cap. 33. haec scribit . Dii propter sedandam corporum pestilentiam ludos sbi is enicos exhiberi iubebaut . Pontifex autem vester propter animorum Cabendam pestientiam tuam Scenam conserui
prohibebat . Si aliqua luce mentis auiis mam corpori pro uitiis, eligite, quem c latis. Neque enim illa corporum pestia lentia ideo conquievit, quia populo heu eo se folis antea ludis eircen Mus assu to, ludorum Henicorum delicata subintra-
sit infania 3 fed inutia spirituum 1aefantadorum praevidens, illam psilentiam iam
fine debito cessaturam , aliam longe graviorem , qua plurimum gaudet, ex haeoccasone non corporibus , sed moribus e raυit immittere. Non solum Augustinuet improbat theatra, quod lue impudicitiae animum corrumpant; sed quod potissamum suis confictis umbris a rerum veritate mentem aVocent, lib. de vera RNEg. cap. 22. Et haec enim quaedam imita tio veritatis. Nec. ob aliud a talibus proahibemur spetitaculis , ni se, ne umbra rerum decepti, ab lases rebus, quarum illae Mmbrae sunt, aberremus. Quam rationem antea prodiderat Tertullianus. Persequitur Augustinus alia mala recensere, quae theatra suapte natura semper inducunt Quamvis enim impudicos motus , falsa figmenta non inveherent f inutilibus ta men narrationibus, & vanissimis fabuli: animum replent, & cor humanum in studio occupant vanitatis. De hoc pe cato ipse se accusat, & profanas lacrymas, quas audiendo Didonis mortem effuderat , amarissimis poenitentiae lacrymis abluit, lib. I. Co . cap. 13. ubi inquit e Tenere cogebar AEneae nesci cuiu
errores, oblituS error meomm , plorare Didonem mortuam , quia se oecidit ob amorem : cum luterea me ipsum iri his a te morierarem, Deu F vita mea , s
cis oculis ferrem miserrimus. Uuid enim miseritis misero, non miserante Ae ipsum , s sente Didonis mortem , quae fiebat
amando AEneam , non flente autem moriatem suam , quae fiebat non amando te λTandem sui ipsius mala , quae ex spectaculis passus est, describit ; quod
veluti captivus, ad illa raperetur , Deo enarrat, testans, quod urbanus, & elegans apparere gestiebat , dum libidinis luto, & concupiscentiae bituminae inquinatus undique sordesceret . Utinam tot impudicissimi spectaculorum sectatores , qui candidiorem urbanamque Augustini
elegantiam ementiuntur, Augustini sincerissimam confessionem imitarentur . Lib. 3. Cong. cap. I. addit. Venam istatar amicitiae coiuquinabam fordibus comi
54쪽
pisc-tiae , condorem us cintililabam tartarea libidine : cst tameu foedus , a que inhonestus, e loeans, G iubanas esseesiebam Mundanti vanitate . . . .
Debant me spectacola theatrica plena imaginisus miseriarum meurAM, si mitilus senis mei .i XV. praeterea , ut intaminatae easthatis Heroes , qui inter spectaculorum i nocinia, & omnium virtutum icopulos , vitiorumque sentinas, immotum aqua bullamque iactant animum, S. puram mentem , erubelcant talia mentiri , ob oculos pono spectaculum , quod contemplatisi suerint , ostentare in theatris illos pudebit castitatem , & innocentiam . Spe-B aculum , quod illis commeditandum os fero, est mina, quam vir sanctus Ali- pius in aspectu Amphitheatri passus fuit a Tragicum formidandumque eventum describit Augustinus i. o. Cons. cap. 8. Non sane resinquens incantatam sit a
parensistis terrenam viam, Romam Iro
cesserat , Mi ius disiceret : edi ibi gladia torii spectacui, inhiatti incredibui, est in-ereddititer abreptus es a Cum euim aTe
faretir . O delesaretur taIia . quidam eius amici, O condiscipiat, cum sorte
de prandis re euntibias clutus esset, recu- fantem vehementer, O res entem familiaνi et istentia duxerunt in AmphitheatrMm , crudelium , m funesorum Itidorem die-lus , Me dicens m et Si csrptis meum in
illum locum trahitis , in ibi consituitis , numquid O animum. oe oculos meos in ilia octiacuis potesis insendere ὶ Aderat a que assens, ac μ c, vos, O illa si perabo. LMibus auditis, ilii nihilo lectus eum adduxerunt secxm , i iuum Jorte emplorare cupienteS , uirκm pinet effficere . Gus tibi ventam es, ' leuibus, guibus pctorant, locati junt o feret Mant omnia immanissemis vestistatibus . Ille autem clausis foribus oculortim, interdixit animo , Ne m tanta maia procederet; atqMeximam aMres obturam het. Nam qu dam punae areu cum clamor ingens I
titis populi vehementer eum plii bet, curistate victus, O quas paratks, qt ii id illud esset, etiam visu contemnere ,
dente foditis o clamor , res intravit : reseravit lumiua , qua 1eraretis , o deliceretur , audax arinc potius , fortis an mus, oe eo infirmior , quo da se sim Herat, aebuit de te. O enim vidit illum sanguinem , immanitatem smulebilit. non se avertit, sed sxit a GHι- , in hauriebat furias , O nescietat ,
o deIedlabatur se re certamin/s , clacruenta et luptate inebriasatur , ω noufans ille, venerat, sed unus deturba, Od quam venerat, edi e rum δε ius , a gwibus addκSus erat .
plura ὶ Spestavit, clamaUit , si , alii lit nde secum infaniam , quasi mutiretiar redire, non tan m cum ita
Iis, a quibus prius abstractus es , sederiam prae illis O aiios trahens'. Et inde tamen mandi validissma , edi misericordissima eruisti eum tu, LP docuissietim non stii habere , sed tui fiduciam ;sed Arae postea . Cui haeo audienti fanispuis non frigescit Z Tanta ergo est spectaculorum ad hominum corda emolienda vis roburque , ut delectationem excitare valeat, Vel in earum rerum conspectu, a quibus natura ipsa abhorret piis invitus ad Amphitheatrum ducitur , morum integritate ornatus , sanctis cogitationibus munitus, animoque firmissimo clavsos 1ervandi oculos , ut ne videret quidem gladiatorum feram insaniam. Nihilominus praetens factus, vociferante turba , oculos aperuit , hominum corpora dilaniari , humanoque terram madere tanguine conlpexit , atque cruenta Voluptate te tactum sensit. Quid si ad theatrum accessisset , ubi ea oculis repraetentantur, ad quae natura impotenti impetu abripitur ὶ Legas velim quae narrat
idem Augustinus in libris , ni fallor , contra Julianum de sene castissimo, &octuagenario majore, qui ad conspectum unius scenae lugendam castitatis octoginta& amplius annorum spatio intemerate se vatae jamaram pallius est. XVI. Ex hucusque dies is cuique praejudiciorum vacuo compertum est , Patres omnes Christifidelibus interdixisse spe- Etacula , non IantUm ob eam rationem , ne Icilicet iuperstitionas, & ethnicae id lolatriae participes emcerentur ; led potissim tum ne voluptatum illecebris , ne
mulierum lenociniis effeminarentur , neve pudorem, verecundiam, castitatemque amitterent, atque ad omnem mollitiem
desolverentur . Improperant utique Patres
55쪽
tres Christrariis theatra adeuntibus paganicae superitisionis crimen , aon quod Christiant occasione comoediarum a catholica desciscerent professione , & falso rum Numinum cultum profiterentur ; sed quod facto superititionem foverent , &mantis Ethnicis ludos scenicos in Idolorum cultum celebrantibus porrigerent . Quis , quae Patrum refert Christianos Catholicae Religioni terga dedisse , atque in Paganorum castra immigrasse obeomoediarum frequentiam ' Nam revera Christiani theatra adibant , non ut Numinibus cultum offerrent , sed ut sensuς suos demulcerent, & volu petatem caperen tytametsi, ur dixi, reipsa occasionem Idololatriae praeberent , istisque Patres praesiaca supersitionis crimen exprobrarent . Quemadmodum si hac tempestate Tu eae , Hebraei, Ethnici spectaculaquetedam agerent in suae Religionis argumentum ,
sed quae ad lasciviam, impudicitiam, diearnalia desideria provocarento; & Christiani illiae concederent: sacri Conciona gores omnes eloquentiae nervos intende rent , ut ab illis Catholicos avocarent . Et inter argumenta , quibus uterentur,
unum certe esset, Christianae Religionis dedecus , & Idotalatriae , falsaeque Religionis incitamentum a quamvis peroptime 1cirent, Christianorum neminem eo convenire, ut Turcarum, Gentilium , Hebraeorumque Religioni litaret; sed ut voluptatem perciperet . Quamobrem prmbrosa libidinis , mollitiei , lasciviaeque flagitia quibus inquinarentur ,. latius, di
ferventius exaggerarento Quae demum sta- sitita temporis tractu tam altas , ubi iis mel pedem figunt, radices agunt, ut a fide , verique Dei cultu deficere vel: ipsos sapientes faciant o Haec est germanae Sanctorum Patrum doctrina adversus the
XVII. Tandem edisserant nobi ς pristae vetustatis perspicaces; investigatorest rovidiu&, Maximus, Seneca , Iuvenalis ψ& plurimi alii Ethnici Scriptores , qui , ut impudicitiae & hbidinum sentinam
theatra improbant, id ne studio vitandae' Idololatriae praesti terunt Quid λ In vectine iunt dumtaxat in obscoenissa MOS meretricis Horae ludos , qui semel tan-gum in anno' habebretur, quibus solae a fidebant meretriculae P An non habemus stripta theatrali a illius te intly , in quorum conjectu lardes ac plures nostri
temporis comoediae, & fabulae Nemorenses. Edisserant: dum Plato a sua Republica pulsos voluit musicos , comicoS , Poetas omnes , Vel ipsum Homerum , quad cantus suavitas, & harmonicus ver tuum numerus emollirent animos , eis minarent viros; Zelone profligandae Idololatriae id praestitit ' Dum Aristoteles Plutarchus, M. Tullius , & pene omnese tum Graeci, tum Latini sapientes Philosophi improbant comicas repraesentati nes , quia Voluptηtem excitant , sensus fascprrant ,. vires distatuunt; numquid Di vinar Religionis studio hoc egerunt Sileant ergo priscar astatiquitatis venatores , desinantque 1educere imperitos, qui putidas tabellas suscipiunt pro solidis doc
mentis, dum eorum coneuplicentiae negotium agitur , Sed quid in vano cori mento profligando diutius immoror Z
Nonnulis posteriorum temstorum documenta adversus theatral s ludos
Christiana Religio stominari, pulsa penitus Idololatria , coepit , tum N. pii Imperatores in suis eddictis, Sc Episcopi in suim Conciliis Comoediis , Tragoediis , & quibusque theatralibus ludis apertum , & continuum bellum indicere non destitere ad haec usque tempora nostra. Quamviς enim sub Imperatoribust Ethnicis & Coucilium Elibetanum in Hispania Lactantii te in ore celebratum, care. 62. 67. & ConciliusvNicaenum, in quo , teste Nicephoro lib.
8. capo I 8. anathema Iarum est contra
libram Arii inlcriptum Thal js quod
Poetae Soto is, & Comicorum cantilenis redoleret.& Constitutionest dictat' Apo. stolicae eam. 3. plura contra theatra sta tuerint: tamen ea libertate , & potestate adrersus ejusmodi corruptelas vocem exaulare nequiverunt, qua usi post extinctam
superstitionem , Episcopi , & Concilia
sunt. Nec tempus permittit , nec instia tuti ratio postulat , ut omnia huc tra scribam ecclesiastiscae documenta quo omni sere tempore pro exterminaradis theatrorum corrupteli summa constitutae sunt providenti a . Pauca tamen: perit irr-
II. Concilium Trullanum au. 692. cin.
56쪽
3 I. haec decernit . Omnino prohibet haec fanfla, universalis Synodus eos, qui dicuntur Mimi , Θ eorum spectacula . Deinde venationum quoque ortilatioues .
autem praefentem causuem coctem
erit, alicuius eorum , junt vetita, Aederit si quidem Clericus, deponatur, se vero Laicus , stareXetur. III. Desinente octavo i culo , Leo Ilauricus, alique Principes Iconoctastae , ut Catholicos affligerent, exactis e M nasteriis Μonachis , illorum cellas Histrionibus inhabitandas dederant . Quare Concilium Generale VII. se . 7. ubi haec referuntur , Christianis severissime theatrorum frequentiam prohibet , poenasque violatoribus infligit, sicut & Concilium Laodicenum . Toria. VI. Concilior. haec referuntur. Tantum ei, qui date cam, gratias agant, oe non per quasdam tbmelias veluptates , est hoc fatani cascantilenas , cytharasque , s meretricias inflectiones : quibus superveniet Prophetiea
rhara, O alterio vinum bibunt ,
autem Domi=ιi non intuentur , manuum ejus non intellisunt . Et s unquam fuerint inter Chrsianos huiusmodi , corrigantur. Siu autem , obtineant fuser eis , reSulariteriaita.
IV. Nicolaus Papa an. 866. Bulgarismbet, ut spectacula fugiant . Et Photius noni saeculi scriptor in suo Monocanone colligit ecclesiasticas leges, & civiles contra ipectacula . Ostendit, Ecclesiam n uinquam permisisse theatra ; sed ab eisdem fidelibus abstinendum praecepisse radditqus , Clericos eadem frequentantes in Monasteriis includendos esse. Animadvertit citatus P. Le Brun ex Balsamone Patriarcha Antiocheno, hanc disciplinam exaste semper obtinuisse in Ecclesia Orientali, sicut & in Occidentali, in qua G thi, & Wandali Theatrorum spectacula penitus sustulerunt; & vix, inquit P. LeBrun, iub Carolo Magno revixere. Quare Concilium Cabilonense ann. 813. can-9. haec ita ruit e Ab omnibus oculorum auriumque illecebris Sacerdotes abstinere δε- ιent . Histriouum sυe scurrarum , tum pium . me obscoeuorum iocorum . in ole riam nou solum ipsi respuaui, verum etiam fidelibus re pueu a percens aut . Idemque praecipit Concilium Parisiense ann.
spectacula vetans . Christianis Lupias in notis ad Concilium Trullanum , aliique
eruditionis sacrae cultores observant , sa culo X. & XI. Poetarum artem fere o solevisse. U. Ioannes Sarisburiensis Episcopus Carnutensis ann. II 72. diruta thratra , exterminatos Tragoedos , & Comoedos Lib. I. de nugis Curialirem scribit e Pomro Comicis , Θ Tropicis abeuntibus , ctim omula leuitas occupaverit , Citentes eorum Comoedi , Tragoedi extetminati sunt .
Compendium hi oriae Theatrorum ab aetate Scholasticorum ad haec nosera tempora. S. T hornae doctrina vindicatur ab in ptis plurium Casuis arum commentis .
I. Eculo XII L sublatis publicis Te o tris, Histriones in domibus privatis versus recitabant, instrumentis musicis adhibitis. Hoc taculo Gallia praesertim Poetis, & huj us generis Histrionibus abundabat , quod lingua Pro Oincialis vulgo
Pro netale magno haberetur in pretio ,& Romana appellabatur, quod Romanae propius accedebat , tum quod Provincia illa Romana appellabatur, unde Romaudi nomen acceperunt. Istiusmodi Histrionatus artem Scholastici absolute specta tes, natura sua malam non esse iure , ac merito definiere. S. Thomas Scholasticorum facile Princeps haec 2. 2. q. 168.
art. 3. statuit: In omui eo, quod e diri-libile fecundum rationem , supersuum dicitur , quod regu lam rationis excedit; dictum est autem, quod ludicra , sve locosa verba, vel facta fu ut dirigibilia I cundum ratiouem , O ideo fuersuum inludo dicitur, quod excedit regalam rationis . Quod quidem potes eqse dupliciter :uno modo ex ipsa oecie actiosum , quae assumuntur in ludum ; quod quidem jocandi genus fecuudum Tutilum dicitur esse illiberale , petulans , sagitiosum , o coenum , quando scilicet utitur aliquis causa Iudi turpibus verbis, Uel factis, wl etiam his, quae vergu ut tu proximi nocumentum , quae de se Dut peccata mort lia . Alio autem modo potes esse excessus in ludo fecundum defectum debitarum circum lautiarum; stuta cum aliqui utuntur
ludo vel temporibus, vel locis indebitis ,
57쪽
aut etiam praeter convenieuitam negotii , heu personae . Et hoc quidem quaudoque potes esse peccatum mortale , prister V
hementiam assectus ad ludum , cujus d lauationem praeponit aliquis dileelioni Dei ς ita quod coutra praeceptum Dei , set Ecclesiae talibus ludis uti non refu-eiat . II. Nihil luculentius, nihil magis de
cretorium contra aetatiS nostrae theatra ;in quibus facta fere semper turpia repraesentant, puta profanOS ZmoreS, concupiscentiat illicia, lenocinia , & cetera id genus, & quandoque etiam Verba obscoena adhibent histriones : & haec in proximi nocumentum natura sua Vergunt .
Et haec de se sunt peccata mortalia , i quit Angelicus . Peccatum quoque mortale contingere potest, subdit Doctor S. propter vehementiam adiec us ad ludum , cuius delectatiouem praeponit aliquis praecepto Dei, vel Ecclesiae. Patet autem &Divino, & Ecclesiastico praecepto prohiberi Theatra, in quibus feminae lascive comptae cum tuis Amasiis facta turpia repraetentant, cantu fornicario , musca mer trice , ut cum Chrysostomo i
quar , & impudicissimis choreis adi Elis . Hoc ludorum genus, inquit Anoeticus , secundum ipsum Ethnicum Tullium dicisur esse illiberais , petulaus , c-litio sim . III. Hoc principio constituto , proponit sibi Angelicus objectionem , eX cujus resolutione evidenter elucet ejus doctri
Da . Ad tertium s inquit dicendum , quod sicut dictum es , ludus es necessarius
ad conversationem humanae υitc. Ad omnia autem, quae sunt utilia conversation humanae depulari poseans aliqua ossicia Iiciara ς est ideo etiam officium Hsi sonum , Quod ordinatur ad fiatium hominibus exsibendum , non es fecundum se illis um, nec fu Vt iu satu peccati , DUMMODO
moderate ludo utantur , ides no et utendo
ali ibus illicitis υerbis, Ni faet sal lu-uum , s non adhibendo ludum negotiis , vel temporibus indebitis . Qui ignorant tempore S. Thomae nulla extitisse publica Theatra quae ille scribit de sui temporis Histrionibus , applicant ultimae aetatis nostrae Comoedis, cum iiii ab illis
plusquam genere distent, ut mox EUidentius palam fet. Histriones, quorum meminit Angelicus , erant quidam ioculatores, qm VCUM recitabant in priv/tis domibus; adhibitis mussiciq instrumenti ut vel ex ipsis objectionis verbis' colli itur. Legitur euim , inquit , in υitis Pamirum , quod P. Paphnutio revelatum es iquod quidam ocularior futurus erat Hicon fors tu vita futura . Ossicium autem recreandi homines secundum se non est illicitum , dummodo conditiones necella
riae serventur . Tὸ secundum se duplicem excipit sensuin. Aliqua fecundum se ita sunt vitiosa , ut nunquam honestari vae. leant , sicuti fornicatio , adulterium , mendacium , blasphemia &c. Alia ita de se Si secundum se illicita sunt , ut aliquo in casu fieri licita queant. Quod Vir induat vellem muliebrem de se vitiosumes, inquit Angelicus a. a. q. 169. an. Z. ad 3. nihilominus ad propriae Uitae cian servationem honesta evadere haec vestitus mutatio potest. Furtum secundum se malum est urgente extrema necessitate Omnem exuit malitiam , imo desinit esse furtum. Miserionatur nostri temporis se , cundum 1e in genere moris, seu omni
bus spectatis . vitiosum est . Aliqua in Metaphysica praecisione , seu praecisis circumstantiis licita, tu honesta sunt , quo'
variatis eircumstantiis criminosa eUadunt. Haec obiter indicavi, ut plures imperitorum cavillationes praeoccUparem . Igitur S. Thomas docet , ossicium recreandi homines secundum se non esse illicitum , dummodo debitae cireum stantia ferventur , videlicet quod facta , & verba ludorum sint honesta: quod serventur circum stantiae loci, temporis , & perionae. Hinc in citata respontione ad tertium argumentum subdit e Si qui auram super, e sua tu tales consumtini, VH α iam fussentant illos si riones . Vm illic tis iudis Atuntur, peccant , quas eos in peccato foventes, unde Augusinus dicit , quod dou e res suas liurionibus , υitium es immaue , non Virtuta. Hanc Vero cOmicorum , qui illicitis Iulis utuntur , artem, eodem loco S. Thomas habet aemeretricium, ut Z. a. q. 8'. art. a. a ia. expresse docet. Quaedam Uero dicuuturmale acquisita' quia ac uiruutur eae tumpi causa ; sicut de MERETRICIO , ET HISJ RIO NATU , s aliis hti jusmodi . Ab ejusmodi hominibus, subdit ibidem ,
d imas Ecclesia non debet recipere, fWam diu i ut tu peccato , ne Mideatur e rumpe C tiae communicare . Histriones nostri
temporis utuntur ludis illicitis, ut de
58쪽
monstratum est Ergo iuxta S. Thomam peccant spectatores iisdem merce dem solventes , quamvis impura aliquatilactatione non inquinarentur quia fovent illos in peccato. Quam doctrinam S. Thomas a Patribus hausit , praesertim ab Augustino inquiente in cap. q. Joannis e Donam res suas hispiombus vitium est immane ia laudam' peccator in assideriis animae fisae, est' qui inique Mit,. henedicitur . Doctrina Scholasticorum XIII. & XIV. taculi eadem , ac Sancti Thomae prorsus est, accipi eodem in sensu deber.Histriones terri pore S.
Thomae erant ut nostri circulatores ,
qui dum vel in privatis domibus, vel in plateis publicis Tabulata seu pulpita, ,.seu . Theatra vocare vis, erigunt, di populi, spectacuta praebent, nullum peccavim perpetrant , dummodo conditiones ab A. Thoma prascriptas servent. Recensitis itaqpe inculis nulla omnino Iniblica Theatra erant , sed histriones modo oppidatim discurrebant recitantes versus suos , & musica pulsantes insenimenta , ut nostri circulatores, vulgo Cia
latani. Magnates, & Principes in aulismis alere Poetas litos, Pr enetales sole-hant. Erant autem homines & nobilita re natalium, & ingenii dotibus ornati Poeta Foulgure Monasterium ingressus se
Episcopus Massiliensi , & postea Tolo-
sinus institutus fuit. Quoniam Vero plures hac arte abutebantur , neglectis conditionibus a) S. Thoma praescriptis, , in exilium acti fuere ab Ludovico Gallia vim Rege. Alii, ut dixi, manentem in iis Magnatum sed em habebant e alii .ersus a se compositos modo in hae , modo in illa Civitate canebant , instrumentis adhibitis . . Isti nulla lege infames declarati, quemadmodum histi iones , qui e publicis Theatris recitant. Hoc Alcri' men privatos inteν, & publicos hi stri nes ipse Caesar Nero instituit, ut lib. 14.
eap. 13. Tacitus, refert . Ne tamen adfluo publieo Theatro dehonestar tur , ius L fuit ludos Iuvenalium vocabulo , tu quos passim nomina data , noὰ nobilitas euis
Amento, quominus Graeci , Latinive hi-srionis artem exercerent . Et lex ita Diaelaravit, non esse infames illos, qni in domibus privatis recitarent . Pliuius iunior , qui histriones publicos impro-
νM , privator la domo rua comata
IV. Ut doctrina S. Thomae , & ali
rum Scholasticorum luculentius pateat , duo ut certa constituenda sunt . Unum Patres omnes, & leges tum ecclesiast eas , tum civiles publicos, hi striones infamiae censura notasse . Alterum S. Thomam, in Patrum , & legum doctrina versatili mum has leges , & hanc infamiam
non ignorasse . Ille ne ignoravit , quae Tertullianus , . Cyprianus ,. Salisianus . Chrysostomus , M Augustinus de mmis. docent, & Theodosiux , aliique Imperatores de Histrionum infamia statuerunt δSupinae ignorantiae notam Angelieo Doctori inureret, qui illum de publicis histrionibus , qui aut amoris impuri , aut ambitionis , aut crudelitatis vitia inter
scenas repraesentant, . loqui contenderet
Quando igitur doeet cum ceteris Scholasticis artem histrionum non esse secundum se illicitam , . eam artem intelligit , quam privatim Poetae.& histriones ,
seu circulatores, sui temporis in hac, aut iita Civitate exercebant . Idque confit .mat , quod illb tempore nulla prorsus publica Theatra fixam sedem habentia extarent ... Quid quod Doctor Sanctus docet in rescriptis testimoniis , ludos istos esse licitos , dummodo nou sint contra Dei,. vel mulinae legem, dummodo velfacta , vel verba turpia non contineant' ostendant Theatrorum defenseres vel unicam nobis Tragoediam aut Comoediam , sive priscae . sive hodiernae aetatis, . quae in publico Theatro recitata a mulierculis, &. viris, adject4s actibus intermediis , choreis, musica se cetersi que omnibus, quae lupitudine , & obscoenitate olent, polluta non fuer i ὶ Planum itaque est ; histrionatus artem , quam San-ilius Thomas secundum se licitam asserit , toto genere differre ab illa, quam Μimae, & Μimi nnstro tempore repraesentant. Theatra natur mi es egentiam
mutant ex circumstantiarum , & praesertim materiae diversitate se ut mox con
stabit . V.Confirmat quae hactenus dixi, celebe rimuς Ludovicus An tomus. Maratorius Reipublieae litterariae splendor , . & ornamentum, To n. a. Aut. Bal. Med. AUUώ.
Di M. ubi animadueitit post decimationem Imperii Romani Tli: atra Spe
59쪽
&-belli pugnas , & ludicra cert,
mina successisse et numquam . tamen defuisse aliqua mimicae artis vestigia . Refert ille pag. 8 3. aliqua ex laudatis S. Thomae testimoniis verba , & quid M mine Murionum S. Doctor intellexerit interpretatur 4 Inquit enim : Si vero itine.dem praesitisse credendi, quod nunc Circulatores Saltimbanchi, Cant imban-chi eos appellamus argue alia ludicra proferunt in plat/is , compitis .
Philippus Auginus Rex Francia eodem saeculo XIII. ineunte HUriones e Rcini finibus excedere tu erat , quod id genus hominum Reipublicae perniciostim existim rei. Heinc iterum collige , quam crassa laborent ignorantia illi, qui quae S. Thomas de circulatoribus vulgo Saltim5am chi dixit, ad honestanda hodierna theatra detorquent. Plura ibidpm persequitur Cl. Muratorius , expenditque Indorum diversitatem , qui saeculis barbaricis usque ad Oculum XU. obtinebam t. VL Saeculo XU. Provenralibus Πει eitis, aliud Poetarum, & Comicorum genus prodiit, qui Sanctorum, & Chrisii Domini acta repraesentabant . Erecta Parisiis fuit Congregatio ejusmodi sacra
Tum repraesentationum, ut saepe laudatus Pater Le Erun Marrat, cujus munus erat
Acta Passionis Christi referre. De his
Congregatione plura ille narrat , quae praetereo.. Initio devotionem, & pietatem eXcitarunt at temporis tractu omnia
intermediis actibus, & exordiis polluta fuere. ut in artibus quibusque, quae hominum opera eXercentur, evenire solet. Hae sacrae repraesentationes adjems et,
reis, solemni oribus Christianae Religionis festiv celebrabantur, modo in Ecclesiis , modo extra. Clerici ipsi Comicos agebant. iHaec omnia tandem abolita fumre, quorum vestigia variis in Provinciis diu perdurarunt, & in Hispania adhuc
publica, quae man suram haberent sedem, aedilicata fuere; Comoediae, &. Tragoediae , cum in Italia, tum in Gallia, ad exemplaria Sophoclis, & Euripidis compositae prodierunt, dolis, & velitationubuq amatoriis plenae, N. antiquorum Theatrorum corruptelae grassari usquequaque cC perunt. Tragoediarum auctores in Italia
primi Minatus Petavinus, & Triminus Vicen tinus . in Galli is Iodellus, oc Ga nerius habentur . Ecclesia non siluit , sed antiquorum Patrum, & Conciliorum vestigiis insistens, in suis Synodis
renascentem corruptelam exterminare pro
virili sategit. Innumera sunt Ecclesiae decreta, quae adversus ejusmodi spectacu ia collegit P. La Bon. Initio soli Hi striones, secus feminae , infamem artem Theatralem exercebant. In Synodorum decretis, quae hoe tempore lata fuere contra Histriones, nulla Scenicarum mulierumst mentio . Cecolinus Ferrariensis famolas Histrio, qui in suae professionis comis mendationem librum edidit an. 1 Io. asserit ab annis minus quinquaginta obtinuisse, ut verae, non fictae mulieres ita Scenam prodirent, Mimasque cum suis
VIII. S. Carolus Borromaeus , strenuus Ecclesiasticae disciplinae assertor , &vindex prae ceteris in Italia bellum spectaculis indixit, & in auxilium Princiopes, & Magistratus advocavit, ut a. p. af . Tit. 66. habetur. De his etiam Prine es, . Magiseratus commonendos ese duximus , ut hi triones, mimss, cetμέν que circκlatores , edi eius generis perditis homines e finibus suis reficiant. D mimus Bollanus Episcopus Brixiensis, secundus Ambrosius nuncupatus , anno haec statuit. Circulatorum , atqueia genus milium hominum Defurores ne snt . . . com , tibi chorea ducuntur, coiamaedia aguntor, Uimi, hi seriones, edi id genus aliua ad thentur, eυirent omnino .
Ex actis Ecclesiae Brixiensis Uenetiis lim
IX. Concilium Turonense an. 1383. haec praecipit e Comoedias . Iudos sceniacos . vel theatrales, sub anathematis pari. na prohibet haec Symaeus o Praecipitque omnibus, s sin iis Parinciarum nil oriabus, qui huic decreto non parueriret , Millius ordinatione nominatim excommuni cuti denuntientur, s publicentur. Innumeras alias referre Synodos possem . si opus esset, otiumque faveret . Rituale Metense an. I6O3. -at, ne ecclesiastica sepultura donentur comoedi, & hi-itriones. Rituale Parisiense is amem declarat artem comoedorum , esque a sacra communione arcet. Rituale Cabit nense Parasitis anno I 9. impressum haec jubet. Arcendi sunt publice Brigui, qua-ses sunt excommouicati , intersiti, mani
60쪽
fine infames , ut meretrices, coucAbinarii, comoedi. Severius hoc idem mandat Episcopus Atrebatensis anno I 693. Universiitas Parisiensis anno I 648. idem si tuit. X. Lubet isthuc transcribere verba Synodi Telonensis anno 17 . gallica latune reddita. Coetus Chris,anorum corpus
sicum dicitur , cuius Chrisus caputes, o Spiritus Sanctus anima , fomina . Igitur qui defendit , Comoedιarum occupationem diguam esse Chri uiana pro sessione, consequenter docet , Chrsum in ei dem sibi complacere, Sanctumque Spiritum ad exercitia is haec Chrisianos dirigere ; quod blasphemiam reuolet , quam
nemo vel eorum , qui impudenter ludos theatrales extollunt , proferre ausit. Nimium ergo compertum exploratumque , oectacula scholas esse daemonum , tibi tot habent sectatores, quot fpestatores. Nihil
ergo magis oppositam non modo hommis,
Chrisiani spiritui, verum etiam solemui illi protestationi , professionique , quam
omnes in baptismate edimus, renuntiandi nempe daemoni, eiusque pompis, G operibus . Hortam tir itaque fideles omnes, Prorridentia concredidit, ut ab his
falsis , exitios que faecuti voluptatibus ab- Rineant. Vuod F tantum sebi illuderent,
ut crederent, nihil ipses mari perpetrare , Numquam ab ea sese purgare vale et iniquitate , ceteri perpetrant . iro Divo Pauιο tese, conscii, cousentieu- res, O impendio magis qui cooperantur , secus ac criminum auctores , plectuntur. Propterea nos omuibus Confessariis mandamus, ut absolutionem deuegent iis, qui post correptionem nollent a Comoedia rum , Theatrorumque frequentia abes mere. Pres teris vero, Beneficiariis, Ecclesiamcis omnitas j ius Dioecesis poena emcommunicationis ipso facto incurrenda pro CipimuF,'ne choreis, ludis theatralitas ,
Comoediisque assiseant. XI. Non modo Epistori in suis Conciliis, verum etiam Theologi , & Concionatores cujuicumque Christianae nationis, qua voce, qua scriptis ipectacula theatrica in sellati sum. Millis Concionatoribus, quorum innumeri tum adverius rediviva Theatra termones , cel briores Theologos indicabo. XII. In Hispania duo celeberrimi Jesuitae, P. Francticus Ricera, qui confessiones S. There audivit , in comm. ad Mich. cap. I. u. Q. Comoeilos ex gitat. Ρ. Joannes Mariana integrum, ut fertur, tractatum adversus Theatra hodierna edidit. GonZaleZ in notis ad Ca- non. 62. Concilii Eliberitani, iure tum civili, tum ecclesiastico , artem theatricam infamem declarat, simque Nationis Theologos praeitantiores, qui contra hanc corruptelam scripsere, laudat his verbis.
Plura etiam congerunt de hac nefaria amte Mariana de jet . c. I 2. cum seq. Bu- leuger l. I. de Circo c. 32. Calata ius in Paradox. c. I 2. Amara de leae. uuic. cap. de venat. feram n . P. Fab. I. 2. fum. cap. 12. De er ad Roseu. lib. 3. c. 6.Lantiment. l. a. de Monum. cap. 82. Cabreros de meti lib. 2. 8. Osai. ad Dona. lib. I 8. cap. 7. Mendoda qu. 9.quodlibet. Quid plura, ipse P. Escobar
Comoedias execratur, cujus verba in l'- eo dabo. Praestantissimus Cardinalis Α-guirre Tom. I. Concu. 674. haec inter alia scribit : Modo pasmim continis pit , ut qui casti , ac pudici ad νa
se Theatra accedunt , alii omnino ie-- deant. Quot Virgines , quot castaeis Matronae ibi concipiunt amores, quOS M antea non senserant , & paulatim , si deposito pudore succumbunt Pauciis sunt, sit forte aliqui spectantium, qui-- bus amatoriae illae phrases, gestus, in-
is Venti OneS, non excitent affectum aliis quem minus purum. Videant ergo
si Magistratus, Sc Gubernatores Reipu-- blicae, qua ratione possint eas permitis tere, & an non sint coram Deo rei si innumerabilium scelerum inde secuto se rum. Viderint pariter nonnulli recentes is scriptores , quanto salutis alienae, e se propriae periculo tu ea parte frena la-- xent, innixi uno vel altero resimonio se S. Thomae male intellecto. Didaeus quoque Tapia celebris Theologus Hispanus calamum acuit in Comoedias, ut plures alios praetermittam.
lib. 3. P. Albertus de Albertis Soc. J.
in Paradox. disp. 2. acriter Theatra insectati sunt. Pater Dominicus Ottonelli Soc. I. tria volumina in o. contra Theatra edidit. P. Hieronymus Florentinus Cong. Mat. Dei Tomum in I a. bis ityi- pressit, atque hoc titulo inscripsit: Theatrum contra Theatrum . Inter Conciouares, qui omnes semper declamarunt contra Vitia theatrica, eminet P. Paului