장음표시 사용
81쪽
sue superiori capite delineavi . sermo
mihi est . Haec qui a criminum maculis delacare velint, cribro aquam hauriunt, AEthiopemque lavant , ut omnium saeculorum experientia compertum est. ΙΙ. Ex plurimis rationum momentis , quae latius . ac dispersim ex Patribus indicata sunt adversus spectacula , pauca perstringam , ut sub unico veluti consperiti eadem commeditari lector va-veat . Porro , ut quod fieri potest , omnia ad vivum resecemuS , gratis concedere volo : Poetas reeentes servare .uod plerumque falsum est , Omnes pu- oris , modestiae , & castioris sermonis regulas . Quid inde Nonne Poetarum omnium vota . & ipsius Poeticae artis
praecepta eo unice spectant , ut audit ribus placeant , ut sensus demulceant , affectus eleant , amoremque accendant Nonne ea argumenta seligunt versanda, quae ad hos eoncitandos affectus validiora existimant ὶ Revolvantur comoediat , tragoediar, & tragicomoediae omnes, tum
veteres, tum recentes : asiane argumenis
ta tradiant , quam amoris , aut odii , irae , aut Vindictae , deiperationis , aut crudelitatis Sed quod frequentius actitant , amoris causa est . Haec enim materies gratior , haec ad concupiscentiam accendendam validior , haec ad augendam auditorum frequentiam potentiora. Duplici vero insistunt viae , ut votorum compotes efficiantur suorum . Alii verabis obicoenis turpia facta , nudamque Uenerem fracta fronte , nulloque quaesito colore , oculis objiciunt . Alii artis suae peritiores immane libidinis virus melle poetico , ut Horatius inquit , temperant , occultant. Amantium dolos, fraudes, insidias , impetus exquisita arte depingunt . Amatores istos modo beatit ii proximos , modo in extremum miseriarum dejectos , modo dulcibus iunctos amplexibus , nunc in dissitas abstractos Partes repraesentant . Quid si dulces sermones , quibus sese provocant , recenserem λ. Haec omnia figuris tropisque di stinguunt , ut animum mentemque defigant . Tot vero fucis , 3c lenociniis velant , ut nihil sordidi , sed honestam
teneramque benevolentiam redoleant . Sub hoc amabili aspectu secura Us corda penetrant , ac intimiores iubeunt recei-ius . Istuic paulatim eon niicentia n titillant , dc scintillos accendaui . Poetae prioris generis, licet sint summopere criminosi , sit nocendi , pestemque dilatandi
ipsorum spectetur voluntas ; reipsa tamen minus damnosi, minus pestiferi sunt: eorum namque putida Reditas nauseam fastidiumque inducit . Posterioris vero generis , quo minorem produnt mali tiam , eo funestiorem animorum stragem producunt . Satyrica scita , sales , facetiae , quibus sermones suos respergunt ,δc vitia deridenda se propinare iactant . sunt selectiora quaedam condimenta, qua palatum dulciter vellicant , dc appetitum magis irritant , provoeantque . Poetae ejusmodi similes prorsus sunt femellis illis , quae cujusdam verecundiae , pudoris , & modestiae fallacem imaginem ostentant , quaeque ideo primis aggressibus se resistere, Sc contradicere elaborata vafricia fingunt , quia experientia didicere , se hac via efficacius invitare amantes , illisque hac artifieiosa
prolusione animos adiicere , ut eo , quo contendunt , perveniant . Merces enim ultroneae vilescunt ,' Sc fercula , quae adipe abundant nimio , stomachum commovent . Inepte ergo dc omnino stulte 8c honesta 3c innocua , sua drammatica poemata defendunt . Quandoquidem argumenta , quae tractant, amoris 3c benevolentiae , suapte natura concupiscentiam calefaciunt , dc accendunt ; dc quo cultiore , dc castiore sermone utuntur , eo profundius penetrant , feriunt , Oeeidunt . Sacri Dei Praecones tremendis-ssima , aeternaque supplicia . divinae fidei luminibus respersa oculis libidinosorum eXponunt . Fornacem illam ho rendam ignis tartarei aperiunt , omnesque calestis eloquentiae nervos intendunt, de terribilia omnia , quae terrorem incutere , quae appetitus cohibere po Iunt , gravioribus verbis exaggerant' ς morbosipibs corporum , quos dum virus epotant , contrahunt , recordari non cessant. Et tamen quam colligunt messem iEt Poetat eoulque in laniunt , ut sibi persuadeant , quibusdam Plautinis salibus, facetiis argutiolis defricando Ἀ-ici viam , ad illam uetellandam homines concitari posse , eo ipso tempore , qud omnium illeeebrarum apparatu illius amorem docent . de instillant Chimaeve hae sunt , 8c portenta , quae Poetae dumtaxat conlisere aulint . Cedo dilicetne Chrilliano amoris profani scintillas
82쪽
dicendere , concupiscentiam proVocare , di sensus omnes , vanis spectaculis
scinare Quid reponis i Casta , inquis, matrimonia spectant amores illi , qui
excitantur . Sed hoc figmentum ceteris pejus est . Anne concupiscentia ex rei amatoriae repraesentatione accensa , de matrimonio cogitat ' Nil minus Comoediarum actores , quemadmodum & spe-HMores , in mente habent , quam matrimonium . Praesentanea delectatione fruuntur . Sanctum est matrimonium , non ut voluptatis carnalis exercitium , sed ut humanae procreationis in strumentum . At longum est singula periequi Ad potiora properemus III. Si profani amoris argumenta &suapte natura , & Poetarum elaborato artificio roborata in capita ferme , fortunasque hominum dominantur ; quis incredibilem illam rurani are vim poterit , quam ex Comoedorum , Histrio-viumque vividissima repraesentatione nau-ciscuntur ξ Quid , quaeib , ad excantandos oculos validius quam arguta m
aere Quid ad demulcendas aures emc cius , quam harmonicae voces λ Quid denique ad concitandam omnium passionum turbam , ad emollienda corda, ipsamque voluntatem quocumque velis insectea-dam potentius , quam gesticulationes minarum ρ Nonne , antequam in scenam prodeunti, tam Actores , quam Α- trices , omnia corporis membra vid loquelam instruunt , ut at vivum comnia exprimere felicius valeant 2 Adde scen vim majestatem , vestium splendorem , vultuum sucos, mutuum placendi si dium . sim pathiam reciprocam 4 Concem tus harmonicos , saltationes non satis
pudicas . Dic sodes . si castitatis offendicula . si innocentiae pericula haec non sunt quaenam erunt Se ab his spectaculis abreptum suisse fassus est Augustinus . R pie haut me spectacuti theotriaca plena imaginibus miseriarum mearum , fimili x senis mei .. Tune immo tus , di imperturbatus consistes Numquid aetatis noluae homines Augustino fortiores , Salomone sapienti ores , D uide canctiores , Sammone robustio-xes IV. Hutusque solis momentis ab humana ratione arce stitis spectaculorum m litiam palam fecimus . Altius nunc es
sereota oratio est . & ad christianae
Iegis praecepta remeanda . Cor homissis , cujus beatitar amor est , in solo Deo
quiescere valet , quem omnibus praeferis re creaturis obstringitur . Vim , trissutiam , cruciatus perfert ; cum ab hoe unico suo centro aberrat'. Porro nihil vehementius , essicaciusque , quam spe- .ctacula , a Deo homines avocat . Haec quippe terrenarum rerum dispersa , &varia oblectamenta una colligunt , & incompendiariam imaginem contrahunt ,
fasciniis , & praestigiis fucant ; atque in
id omne conferunt studium , ut tristatiam , molestias , angores , & innumera , quae
pariunt incommoda , celent , regantque.
Et quo sensiles blanditias delectationeiaque eXaltant , eo aeternae gloriae splendorem obnubilant , & remotius ab eadem homines abducunt . Aflueti namque his meadacibus deliciis , ac felicitatum similacris homines divina , aeternaque fastidiunt bona. Animus obscoenarum cO-gitationum epulis saturatus , nihil praeter libidinem eructat, odioque habet caelestia gaudia . Et haec una causarum pG
tissima est , ob quam Augustinus arcendos a Theatris docet Christianos , quod scilicet spectacula & mentem , dum fatalis imaginibus replent , a veritate abducunt , & animum in carnalium volupta tum luto defigunt . Quo fit , ut vino prostitutionis inebriati ipectatores sep iris calicem bibant , epotentque usque ad
V. Aecedit, quod ejusmodi spectacula
vid omnia fere Evangelicae Religionis munia ineptos emciant Christianos. Contia
menter nUs orare , novissima meditari, ei sum, ti mundana gaudia contemnere , lacrymis peccatorum sordes abluere ς camnales appetitiones conflictare, bellum cariani: de sanguini indicere praesipit Christus, & altius inculcat a Quid vero tamidirecte & aperte repugnat divinis istis le-
ibus, quam spectaculorum frequens co
spectus. Quid precandi, quid meditandi
studio , quid carnis macerationi , quid
christianae poenitentiae ad sinatem a te nam necessariae tam infestum, quam si
dium illud, quod Comoediarum sequaces,& assectae deliberato , di obfirmato antimo profitentur R Demulcent nompe isti tensus tuos, carnem delicatissima saginant,& voluptatibus istius taculi indulgent Dicas velim , Turcae , an Hebraei , in Ethnici cullusque aetata tantam ta
83쪽
vent operam arti eXplendi carnales appetitiones, quantam impendunt Christiani illi . cui comoedias, & spectacula ex instituto frequentant
VI. Admonet , imperatque Christus Pauli Apostoli voce omnia propter Deum fieri ad illius gloriam operationes quasque , & ipsa oblectamenta bibendi ,
dormiendi, & manducandi referre . Anne deliberati frequentesque ad spectacula accessus in Dei referri gloriam queunt 'An plausus se quibus comoediarum Spectatores Actoribus/; & ialtatricibus litant ran suavia colloquia , quibus e pulpitis contiguis suas socias alloquuntur, easque divas, sua cordula, tuas animas I viscera sua per sacrilegam idololatriam appellitant , in Dei gloriam cedunt Z Quid ,
quod non modo Christianae professionis munera, sed ipsa civilia negotia, dignitatum procurationes. justitiae administrationem, & universis politiae ordinem perturbant spectacula isthaec Noctem somno, & quieti destinatam in diem co
vertunt , & humanae vitae consuetudinem ad bestiarum mores conformant . Fati aes nox, in ipsa pertransbunt omnes hesiae Iilυae. Ortus es Sol , congregati sunt in cubilibus suis ludorum scenicorum , &alearum sequaces. Quid de temporis jactura , quid de vanis iermonibus dicam 'VII. Aliud Evangelicae legis praec pium prohibet occasionem praebere aliis delinquendi . Hic est unus ex praecipuis Christiante institutionis characteribus, sculicet non modo nosmetipsos, Verum etiam fratres nostros peccandi subducere periculo. Comoedorum, & Histrionum professio infamis, & criminosa est , vi omnium legum . Nec reponas , verum id habere de antiqua paganorum histrionum professione . Quoniam probavimus , hodierna spectacula, ad mores quod attinet aeque, & quandoque plus ac Ethnica malitiam olere . Et ut obiter dicam : quis tam fractae frontis erit , ut propugnare ausit, honestam eam esse professionem , qua mulier Christiana in proscentum prodit , ibique nunc actrix artem amandi , saltandi, concinendi exercet, ut qua manuum gestibus, qua pedum artificiosis motibus, qua universi corporis agitatione fascinet oculos, blandiatur auribus, ac impudici amoris bitumen accendat Nonne universius Munius loco meretricularum
habet feminas theatralest Quod si haec
omnia concedere renuis quamquam non
solum haec , sed & pejora verissima sunt die sodes : ubi in hac mulierem pudor ,
modestia , verecundia, quam Divus Pa lus, & lex Evangelica adeo severe mulieribus imperat, ut vel in ipso Dei Templo ob Angelos velari capita suadeat hNolli ergo tergiversari. Nisi rationi, &communi omnium, intimoque sensui renunciare velis , saltatricum mulierum in Theatris professionem inverecundam , eL fraenatam , immodestam , inhonestamque, ut minus , fatearis necesse est . Si Actriacium feminarum professio vitiosas Actorum quoque, quibuscum saltant, agunt, conversantur , culpabilis sit oportet . Quae cum ita sint, nonne necessaria illatione consequitur , te graviter peccare , quoties Theatra frequentas , vel ob hoc solum, quod comoedis . aliisque spectatoribus, tua praesentia occasionem peccandi exhibes, fovesque uocumque te vertas
non evades. Nam peccas, aut quod camnalibus illecebris indulgeas, aut quod cogitationibus lascivis assentiaris, aut quod periculo assentiendi te exponas, vel quod tempus inutiliter teras , aut quod peti,nias prodigas, vel quod scandalo aliis sis,
occassionem nempe delinquendi praebeas , L augatoriam infamemque comoedorum,& saltatricum meretricularum alas, nutrias, foveas professionem . Unum ergo eduobus praestes opus est: scilicet aut theatris , spectaculis. comoediisque omnibus valedicere , aut Christianam ejurare professionem . Quo te recipias , perfugium nullum patet, nec rima ulla , qua declinare argumentationis vim postis . Lubet tamen in eorum , quae dixi, confirmati
nem S. Basilii testimonium illis iterum
opponere, qui inter familiaria mulierum colloquia se immotos ostentare audent ,
Si qui iam dicet , quod plerumque cum mulieribus couoqui , in coni Demari nihila erat periculi , is vel non es particeps virtutis mascuia, s ADMIRABILIA SIMUM QUODDAM PECUS inter utramque naturam velut medius consitutus: messi particus illius es , immersus es a NdZionibus , ut periculum non sentiat , ad
exemplum temulentorum, oe phraeneticorum,
qui Meet gravisma pariautur , tamen emtra passiones se cbus tutos esse putant. De Const. Monach. cap. q.
84쪽
Alterutrum Christianus praester , neeessumes: cut Drumis Scripturis , aut Theatris nuntium remittat . Imrtim potio
mum sophisma , δε ne e nihil mali
experiri, diluitur, Gravigma crimina , culpabilis ignorantiae tenebris obdu dii perpetrent , indicantur . Communis sensus Chrisianorum , Comoediam esse scholam impudicitia , Duccini m corruispiae capitalis, seductionis , clamat.
abuteris, ut spectantes theatrales ludos damnes ὶ Tu ne conscientiarum nostrarum , & interioris castitatis scrutator , & judex P Quis tua argumenta , quam nostra diuturna experimenta , pluris faciet ρ Nos autem a pluribus annis Theatra frequentamus, nullo umquam impudicae delectationis 1ensu tacti e saltatrices feminas vix alpicimus e Comoed rum verbis nec praebemus aures. Cantus
dumtaxat suavitate deledfarnur , tristem
animum exhilaramus . Conicientias no
stras famosioribus Confestariis reseramus , secretioribus arcanis manifestatis. Nihil, quod in nobis damnent , ipsi deprehendunt . Quamobrem ad sacram mensam nos admittunt , & quidem frequenter . Quid plura Nonne drammata typis edita impune leguntur P Nonne fabulae nemorentes, tragoediae, & cetera poemata, Ecclesiae auctoritate , in lucem prodeuntZQuid ergo aures obtundis Z Quid peccata et lingis , & Christianorum con1cientias torques oulque Rigori imus lite declamabit, dominabitur, saeviet λ
Christianorum argutationes , quaS pedetentim convellam . Et primum cum Tertulliano non repetam , quae lupra dixi, stultitiae nempe istos reos esse ; dum illuc conveniunt treS , quatuorve horas insumpturi, ubi nullum fructum capiunt. Reponunt , Theatra te frequentare, ut amicos, amicasve alloquantur , cum ei idem
confabulentur , & amicabilis socialitatis
fructus degustent . Istorum plures fruuntur bonis voluptariis , quae Theatrorum requentia parit'. Diu luccensa concupiscentia ex ipectaculorum conspectu , eruditis animis, edocta mente in veneris gymnasio jam laureatae, & laureati Magistri evaserunt e & mutua mares inter taminasque amicitiae foedera firmata sunt .
Theatra istis, non amplius prospectandi, aut addiscendi. sed peragendi, quae didicere , accomodata, loca evadunt . Quid enim P tempus ne insument in prospectandis figuris, cum tempus adsit iis fruendi , quae Comici repraesentant . Ad Theatra isti accedunt. seu ad opportuna loca , ubi concupiscentiae negotium meisliori , quo valent , modo aut exequan tur, aut exequendi formam deliberent Istorum alii, pauci tamen , revera stulti sunt, quia a vitiis crassioribus abstinent , non virtutis amore, sed indolis stupore ;vitamque ducunt perpetuo difluetem otio, quod neseiant peiora patrare . Verum
istorum omnium , quos nunc commemo
ravi, gravissima crimina, quae ignorant ,
III. Illos nunc ego alloquor, qui non prorsus stulti Theatra adeunt , ut C
moedorum repraesentationes, gesticulationes, motus harmonicos, scenarum maj statem, vestium luxum, pompas, ceteraque omnia videant & contemplentur, ut suavem Musicae eantum, & instrumentorum harmonicos sonos audiant ; ut deni
que sensus oculorum , & auditus demul ceant. Hic quippe ludorum Theatralium finis . Capite superiori palam feci solos Epicuraeos actiones istas a vitio purgare; cum omnis Philosophorum doctrina haec
omnia , tamquam criminosa , damnet . Nunc ad Tribunal Sanctarum Scriptura
IV. Pauca divinae Scripturae testimonia promam, quae curiosos mulierum, &maxime laltatricium , aspectus damnant. Ecclesial: Ix. Vitainem ne conspicias, ne fortae jcandalizeris in decore illius ....
Averte faciem tuam a muliere compta, oene circumspicias Deciem. alienam . Popter
speciem mulieris mtilli perelerunt ; O ex hoc concupiscentia , quas Unis , exard
scit. Rursus cap. 42. In medio mulierkm noli commorari. De vesimentis enim procedit tinea ; a mallere iniquitas viri . Melior es iniquitas viri, quam mulier h nefaciens . RuriuS cap. 9. Ne respicias mulierem mκltivolam, ne 1orte inciaias in I queos illius . Cum fati rarice ne assiduus iis, nec audias illam , ne forte pereas iu cacia illius. Alterutrum ergo: aut alsa sunt haec Dei oracula : aut mendaces sunt Chrilitani, a culpa excusantes mu-
85쪽
Iieres saltatrices in Theatr8 . Quid ad
haeci Periculum , inquis, non peccatum Scripturae Sanctae minantur . Eifo . At clamat ibidem Deus cap. 3. Uui amat poriculum , peribit tu illo. Nulla nunc ad
effugium rima occurrit . Aut mendax Deus; aut mendaces spectatores saltatricium mulierum . Blaiphemia primum . Verum igitur alterum. Pergamus ultra . Si solum aspectum comptarum mulierum,
si solum colloquium, ceu ignem inflammantem concupiscentiam, damnat ; quid de muliere comica, quae cantu , gestu ,& verborum lenociniis in Theatro veneriris causam orat, suadetque V. Pauca nunc transcribo ex iis, quae pudorem , & modestum ornatum mulieribus praecipiunt . Ρrinceps Apostolorum Petrus Epist. I. cap. 3. Similiter mulieres subditae snt viris . . . . Consederantes
tu timore casam conet ersationem Ueseram. Marum non siit extrinsecus capillatura , aut circumdatio auri, aut indumenti ve-simentorum cultus. S. Ρaulus ad Cor. I.
cap. II. Omuis autem mulier oranS , aut prophetans nou Uelato capite, dettirpat caput suum . . . . Vos ipse iudicate e decet
mulierem nou velatam orare Deum ὶ Ru
ius I. ad Timoth. 2. Similiter cla mulie- , aes in habitu ornato cum Terecundia , sobrietate ornautes se , cst non in tortis crinibus, aut auro , aut margaritiae , aut
ve se pretiosa , sed , quod daret mulieres
promittentes pietatem per opera bona . Misus sexcentis aliis oraculiS sequentem conscio argumentationem.
VI. Pudor, Verecundia, modestia, sobrius ornatus dotes sunt mulieris Christianae. LuXum , Vanitatem , pompas in Baptismatis professione abdicarunt tum mulieres , tum Viri Christiani . In memoriam revoces Velim aliam Scripturae Sanctae doctrinam, nempe sensus nostros tactum , auditum , oculos , gustum ianuas
esse , per quas animae arcem ingrediuntur . Apertis januiS arcem occupat daemon . Finge nunc , tales reperiri homines, quales modo descripturus sum . Hi non industriae , non labori parcunt , utresciant, quinam sint viri , quaenam in universa Italia, ne dicam Europa , mulierculae , quae ejurato pudore , modestia ,& verecundia prae lantiores sint , aliae ad demulcendum auditum cantus suavitate , aliae ad eXcantandos oculos vel pedum sautatione vel Selluum artificio , vel dra
matum recitatione. Continuo ac cognoverunt hujuS artis peritiores . tum viros , tum feminaS, conducunt pacto pretio,&quidem ingenti. Tum & Ρoetas sollicitant, ut poemata scribant, praestituto funi accommodatiora; & sartores advocant qui vestes conficiant, talem luXum , POmpam, & vanitatem praeferentes, ut nihil vanius, nihil inverecundius, nihil immodestius excogitare ars humana queat &pictores artificesque urgent, ut Theatrum 1plendidissime ornent, ut scenas exquisite pingant. His omnibus peractis, prodeunt in Theatrum Mulierculae comicae, comicis viris sociatae , pompaticis vestibus in
dulae, Vanae, in Verecundae, effraenatae , ut locatam artem exerceant. Ad tantae rei
rumorem uni Versae Civitatis juvenes , &senes , viri , & mulieres agminatim a currunt ad 1pectaculum. Tum Actrices,& Actores spectantium sensus undique qua cantu, qua gestu, qua saltu obsident,
oculos fascinant, auditum eXcantant, concupiscentiam irritant, fornicandi, adulterandi artem instillant , docent; & tandem, quo ad fieri per ipsas ipsosque potest, Verecundiam , pudorem modestiam depopulantur.
res praefatae, quae tali locata arte Vivunt, talesne sunt , quales eas vult Deus lege sua, pudicas, verecundaS , modestaS , La
stas ρ An non istae insidiosae sirenes, quae omni praestigiorum genere illiciunt , &in laqueos perditionis pertrahere animas adnitantur Z An non infames, scelestaeque ὶ An non mundus totus , ut prostitutas habet Cedo . Quid nunc de viris illis, qui eas conducunt , qui eisdem stupendia pendunt ' Minus ne hi flagitiosi; minus ne criminosi, sontes , scelesti Zi Sed,
quinam sunt Viri illi tam prolestae conscientiae, qui hanc turbam Comoedorum,& Mimarum ad depopulandam simplicitatem , ad corrumpendam castitate in
ad depraedandum Christi gregem tanto pretio redemptum, conducunt Quinam sunt 2 Spectatores omnes quod bona ipsorum pace dictum sit adstantes omnes, etiam clausis oculis . Isti inquam.sti pendia solvunt omnia . Fallor . Noamodo spectatores stipendia Comicis omni
bus pendunt, non modo sartorum , pictorum , scenarum , & ornamen3orum sumptus solvunt , Verum etiam pretium exhibent praefatis viris , qui Comicos ,
86쪽
Comicasque mulierculas conducunt. Numquam enim isti conductores tot subirent incommoda, nisi a spectatoribus se lucra recepturos sperarent . Et tum solum espectatoribus luerum non recipiunt .' quanis donam P Quando selegerunt Comicos minus idoneos ad corda spectatorum emollienda , ad vellicandam e cupiscentiam, M voluptatem ciendam. Tum solum ne ligentiae aut malae sortis poenas luunt . Ceterum , quo praestantiores Comoedos laligunt ad mores corrumpendos, eo quoque majora lucra conquirunt a spectatoribus. VIII. Satin haec ad diluendum sophi Lma tuum ὶ Nequaquam . Gravius adhuc est scelus, quod perpetras. EVinco. Aut reVera ad Theatrum pergis voluptatis illicio captus ; aut secus P Si primum dmendax es, dum asseris , nulla te tangi ex comoediae praestigiis voluptate . Si secus : ergo ex mera malitia peccas, dum stipendia Comicis praestas, ut artem eXemceant infamem , quin tu ullam degustes laetitiam , ullamque percipias utilitatem. Qui voluptatis illecebra seducti Comoediam frequentant , peccant utique , at imbecillitate naturae e tu Vero depravati animi iniquitate. Habes nunc, quod Opponas P Habeo . Etiamsi ego Theatro absens sim, non propterea desunt alii , qui illud frequentant . Stipendium meum nihil eonfert in opus istud, cum , eo lu-blato, nihilominus sint, qui pactum pretium Comoedis solvant . Iterum falleris. Idem stinguli spectatores', idem singuli Comoedi , idem singuli Comoedorum con-δuctores effutire possent . Etiamsi ego comoediam non agerem , agerent alii . Vides latronum turbam icrinia expilare. Cur vetitum mihi, inquis, erit, aliquam surripere partem cum illi parati sint omnia rapere ' Hoccine licitum est ρΙX. Cetera, quae opponuntur, levissima sunt. Comoediae, Tragoediae, & alia Poetarum drammata Ructoritate Superiorum typis prodeunt . Ergo legi possunt. Esto. Quid inde Etiam feminas alloqui vales, eas Videre , cum eisdem honeste sobrieque convertari. Ergo mulierculam comptam, canentem , gesticulantem, DroVocantem ad Venerem meditari,
a limia , & familiari eonversatione exci pere vales ὶ Lectio comoediae frigida, sterilis, injucunda . Accedunt condimenta Theatralia, quae reten mi & tum sensus provocant, atque sedueunt . Neque
hic miles, neque ille obsidere arcem valet 1 omnes stimul junm eam expugnant,& demoliuntur . Dum Theatrales ludos morum integritati perniciosos asserimus , praestigia omnia, quae Theatrum sormant, comprehendimus . Qui partes separatas , ut licitas, opponunt, iis similes sunt, qui ut venenum aliquod arte compositum defendant innoxium , partes , quae forte separatim acceptae comedi possent , obtrudunt .
stringam , quae Comoediae spectatores per petrant. Hi omnes, sive praestigiis Comi corum , & illecebris muliercularum capiantur , sive secus : sint statuae aeneae , omni sensu destitutae: sint insensilia marmora : improperent , 3c derideant Paulum , Hieronymum, Μartinianum , ceterosque Anacoretas Sanctissimos , qui carnis tribulationem patiebantur, qui concupiscentiae stimulis colaphizabantur; istos
ut misella carnis mancipia, contemnant:
se jactent pellucida cristalla ., fragrantia cariophylla . Haec illis ultra concedere velim . At subdo : isti omnes stipendia Histrionibus solvunt : infamis artis Actores, & Actrices alunt, induunt , sustentant. Ergo omnia flagitia , omnia scelera , omnia scandala , quae hanc artem conseq untur , in capita spectatorum cedunt, Vertuntur, tamquam in. ςomplices, coram ventes, & participantes . Una c gitatu percurre tot iuvenes, tot puellas, tot uXores, quae in Theatro pudore, V
recundia , modestia , & simplicitate amissis, veluti tot Evae ex serpetitis sibilo
experrectae , artem amandi , & concupi scentiae saturandae didicere . Pereurre tot fornicationes, adulteria aut mente , aut opere perpetrata. Meditare tot iuvenes,
qui comoediae praestigiis seducti, & fascinati aut concubinas ducunt , aut uxoressi renas cantantes', saltantes , recitantes
sibi desponsant , lugentibus parentibus , dilapidato patrimonio , & non raro eX- tinctis familiis . Hos ludorum Theatralium monstruosos abortus, haec comoediis parta portenta Videmus in dies , & lugemus. Porro haec omnia , & innumera alia , quae silentio premo , scelera , &flagitia ratione saltem consensionis , &cooperationis, ut aJunt, perpetrant, qui sua praesentia spectaculis, seu conciliabulis vanitatis, impudicitiae, iniquitatis intersunt.
87쪽
Expenditur illorum o uario , qui cones dunt pug re quidem Theatra eum Christiana professione ; at penuegaut damnari mortalis culpae eorumdem Ap statores indiscriminatim certo posse .
i. U Fan elicae legis spiritus totus est
in carne connictanda, in cohibendis humanis sensibus, & appetitionibus . Eo cum primis pertinet , ut animum a vanis pompis, luxu, fastu , scurrilitate , turpiloquio, immoderato risu, fabularumque mendaciis abstrahat . adque R maculandae castitatis periculo sejungat . Contra, Comoediarum, & Theatrorum studia eo unice conspirant, ut humanos sensiis, appetitioneique demulceant, irritent , e cantent , delectentque e pomparum lu-Xum , voluptatis negotium , & mundi oblectamenta promoveant , alliciantque spectatores , ut iisdem seduIam navent operam. Quis autem adeo insaniat , ut non intelligat , coniungi haec duo minime posse 2 Non enim minus invicem pugnant, quam luX, & tenebrae. Decla,ma ergo , si vis, contra Theatrorum &Comoediarum abusum : hortare fideles ut ab eisdem abstineant e Sed cave ne definias mortaliter peccare omnes Theatrorum spectatores : hoc quippe lethale erimen, quod aeternam parit damnationem, lummopere eos conturbat, & omnem, quam ex Comoediarum aspectu peracipiunt delectationern, exacerbat , fune
I Numquid ego miserrimus humui Lio , Gia Vilimmus derrae filius flagitiorum plenistia us tribunal erigam, iudexque sedebo, ut peccati mortalis , atque adeo aeternae damnationis sontes animas Christi sanguine redemptas pronunciem P Absit a me stultitiae tantum quin in id omni conatu incumbam , ut a gravi crimine patrando, & damnatione incurrenda homines subducam . At hie serio reputes , lector, velim, quam si semenda , simulque lugenda illorum caecitas , qui, quem admodum indicavi, argutantur ζ C Ue , ne definias , Theatrorum spectatoreῖ graviter delinquere ὶ Cedo . Numquid a mea pendet decisione, quod sit , an se-icus, praefata corruptela mortifera P An
esinet esse, in hypothesi, quod sit , aut
an evadet, quando revera non sit , pra.
vitas ista lethalis , propterea quod ego id definiam 8 Sed qua ratione ducti hortantur, ut a martifestania iniquitatis gravitate abstineam ' Illice gravissimam controversiam pro meritis discussere Quin nec a longe illam salutarum . Et causa incognita iudicii suspensionem suggerunti Quid , si judici suaderent , ne decideret fundum , de quo litigant Actores, esse Petri potius, quam Pauli, cum ipsi penitus, cui vere debeatur, ignorene An haec sola suasio gravi culpa careret
Illud suadere debuissent , & debent ,
ne temere, & nonnisi post exactam maturamque .controversiae discussionem , &p6sst serio consultos Patres , Canones ,
Christianam professionem , & omnes Theatrorum circumstantias judicium pro. nuncietur . Pluites in mea Christiana Theologia a definienda malitiae gravitate abstinui , quia periculo non vacat id de cidere, ni si manifesta veritas sit. Et conistinuo multi mihi vitio verterunt talem judicii suspensionem . Adeo sunt hominum diversa ingenia . Illi vel in obscurioribus sententiam decretoriam . isti vel in meridiana luce suspensam efflagitant , pro ut illorum interest . Verum ego his hominum rumoribus contemptis , rati nes, & documenta splendidissima in me, dium adducam , quae criminis gravitatem patefaciant, ut dignoscere , & iudicare quisque , quid amplectendum , quid respuendum sit , valeat . Antequam vero hoc praesto , plura praemittam oportet . III. Et primo quaestio de discri-nΗ peccati venialis a mortali onanium est dissicillima , ut S. Thomas qu'disb. R. inquit. Omuix quaesio, tu qua de peccaso mortali agitur , periculose determium tur, nis veritas habeatur. Peccatorum venialium genus triplex. Primo ex obJecto, ut mendacium ossiciosum . Secundo ex parvitate materiae, ut furtum unius oboli . Tertio ex imperfecta deliberatione voluntatis, ni si qois pulsante veneris tentatione, & delectatioue concupiscentiae alliciente voluntatem , negligeΠssit in eadem repellenda. Haec tertii generis peccata iudicatu dissicillima sunt . Ex signis tantum externis , & ex qualitate conscientiae hominis tentui colligare Theologi , venialia esse, aut morta lia ejusmodi peccata , valent. Tum mor talia esse communiter definiunt , curri
88쪽
homines in occasiones se eonjiciunt te eationum, quia tunc indicant communiter se deliberate istiusmodi tentationes ,& delectationes velle, ut fusius infra dicetur. Quid quod hominem ipsum tentatum suae conscientiae occultissimae latebrae latent ρ Ille ipse definire certo nequit, mortalis ne, an venialis sit delectatio de tentatione, quam ex Spectaculorum aspectu patitur. IV. Secundo certum est peccata Uenialia ad mortalia Viam parare , ut Patres , & Theologi omnes docent. Unum ,& alterum in transcur tu indicabo . S. AugusL Epiri a M., olim IO8. Peccata, inquit , quamvis parva , tamen Gebra subrepunt, quae s collecta contra nos fuerint , ita nos graUabunt, O oppriment , scut unum aliquod grande peccatam . Quid enim interes ad naufrvium, utrum uno grandi fustu navis operiatur, obruatur , an paulatim subrepens aqua in sentinam, per negligentiam derelicta
atque contempta impleat naUim , atque
submeraeat S. Thomas 14 2. quaeli. 88. art. 6. ad I. inquit e Veniale dissent a mortali, scut imperfectum a perseeso, ut
puer a et iro. Sicut autem puer natura tua in virum evadit; ita peccata venialia , licet ipsa in te mortalia non fiant ,
ata tamen saepe repetita animum vulnerant , & fervorem extinguunt, ut ad mortem inducant. Hanc doctrinam Patres , & Theologi hauserunt ex ipsis Scriptura Sancta. Qui spernit modica , paulatim decidet, is quit cap 9. EcclesiasticuS. V. Tertio illud praemitto, me in praesentia loqui de peccatis, quae communiter in Theatris patrantur, & quae Theatrorum corruptelam passim consequuntur. Num postea contingere eventus , & casus possint, in quibus aliqui adire Theatra sine culpa valeant. infra singularieapite expendam.
VI. Quarto extra disputationis aleam est , in Theatris plurima, & fere innumera venialia non ex subreptione , sed ex deliberata: voluntatis electione committi . Pauca indieabo ex S. Joanne Chrysostomo Homil. 38. in cap. II.
Matth. ubi haec habet : Guis es ille
rhaatralium hominum adeo m nus Huia sus P ad uis tantus tumultus i sui diab uiei elamores P Quis vesitus Satanicus ρ
turpi sima sunt, vesitus, tonsura, incessus, Voc , cautus, modulationes , 8culo
mm eUersones, ac motus fluuia, ipsa fabularum argumenta, ometia , inquam , turpi lasciυia plena sunt. Rursus Homil. 62. ad Pop. subdit : In Theatro risuis , ineptitudo , diabolicas fassus 'so . temporis ιmpendmm, oe supersua dierum usumptio , malae cupiditatis induetio , adulterii meditatio, fornicationis ramua sum, intemperantiae schola , turpitudinis exhortatio, risus materia , inhonestatis exemplar . Plura , quae a Chrysostomo recensentur , mortalia sunt. Finge omnia esse venialia. Permisthmne christianis Scholas aperire , in quibus publica fit venialium peccatorum professio P Finge iterum , me definire minime posse spectatores comoediarum mortaliter peccare . Cedo Decernere-ne tu eUidenter Uales, istos venialiter tantum delinquere t id reponis Τ Habesne trutinam certam , qua istius malitiae gradus ponderes Habesne bilancem , qua definias
delectationem perceptam ex cantus sua-Vitate , ex rei amatoriae vivida repraesentatione , ex aspectu mulieris cantatricis venialis culpae limites non transilire λ Si ego, inquis, careo hac hilance decidendi culpam esse dumtaxat venialem , nec tu illam habes, qua evidenter concludaS , crimen este mortale. Fac post severum eXamen, nec me , nec te , ii ve pro mortali , sive pro veniali flagitio certam ferre sententiam posse, remque suspensam , dubiamque haerere : Quid inde 'Tum penes omnes est , re mortaliter peccare, dum Theatro assistis, propterea quod aleat mortaliter delinquendi te committas. Nulla hic ad evadendum rima patet- Cedo iterum : quot Scripturas, quot Patres, quot concilia serio expendisti ut hac in controversia iudex sederes Si candide loqui velis , te ho-σum omnium jejunum fateri cogeris , &causa incognita sententiam pronunciare uod crimen gravissimum est . AEque enim lethali periculo graviter delinquendi te subjicit ille, qui in gravissima , ut
haec est, controversia adfirmat, ac alter qui negat , mortale esse crimen , nisi prius ad Sanctuarii tribunal causam exa-
discusserit industria. Vides, quot gravissima crimina perpetrant scituli plurimi, qui, inconsultis Evangeliis & Patribus, licitum ad Theatra accessum d
89쪽
praeditant; temeritatis , Praesumptionis , , ignorantiae reos se produnt ; immo scandaluin graVissimum perpetrant, quod EVangelio bellum intentent , Ν antichristianam doctrinam mordicus propu
tum esse nullam experiri in Theatrorum pectu delectationem : quia effugium illud jam Iupra praeclusum a Tertulliano , Gryibi tomo , ceterisque Patribus est, & iterum infra de eodem sermo recurret . In praesentia disputatur ide eo , quod communiter, & ut plurimum contingit . Ceterum, ut istos ca utatis He-
Toes, qui in Consistorio ut cum Te quiliano loquar ) impudicitiae se lilia il- qibatissima )actant , paulisser urgeam , iisdem propono doctrinam penes ipsos
benigniores Casuistas , nedum Patres Theologoique omnes communem. Castitatis virtus adeo delicata est ut mortalia vulnera sirpe patiatur etiam tunc .cum mens vix advertat, & iantiat sui mortem . Et eo est istiusmodi virtutis Iactura facilior, quo fragilius & lutulenetius est corpus humanum, in quo resu det . Concupiscentia perpetuo adversus eam machinatur. Video autem cliam legem tu membris meis repugnantem legi mentis meae, captitantem me in lege peccati, quae es in membris meis. Infelix ego homo, quis me Ii rabit de compore mortis huius P Rom. 7. Sic Paulus,Doctor Gentium. Numquid nostri viri Theatrorum ab hae lege , seu es nata concupiscentia , quae contra catti datem furenter pugnat , exempti , liberique anni uid mussitas 2 Errige nunc aures . Si dum haec concupiscentia castae menti 1uas larvas, & imagin re depingit, tu easdem deliberate contemplariS , t xque in earumdem practica conssideratione detines, continuo animam tuam lethali vulnere necasti, quia Vel re ipla con-4 ensisti, aut in proximo consentiendI pNeticvlv versaris. Et saepe peccas, A qu dem mortaliter, quin expresse & actu liter te peccare advertas. Doctrina haec, alioquin clarissima , tremenda est , quam recogitans S. Hieronymus Epij . ad Pa- 'mach. clamat : Cum haec ita se habeant in malorum comparatione tolerabilitis fu- sinebo morbos dummodo uu i fraυ - ima domina dibidine caream. Porro si
,eccas , dum in interna Iractica lasci vacogitatione deliberate sistis, ob consentiendi periculum ; a peccatone liberaberis , dum ad externas , & gravissit scomoediarum occasiones accedis , atque in tentationum barathrum sponte , non
semel, ieci trequenter irrais Z Delector , inquis, in Theatro non de lasci avia sed de cantus suavitate, de artificiola falla 'tricium arte . Qui sic loquitur caecitatis
velo obductus est. Canuntur reS amatoriae , & tu separare didicisti suavitatem cantus a voluptate libidinis Θ Ρraecisiones metaphysicae in aliis arῖumentis optimae sunt in que venerea futiles & vanae. Mens praescindit, concupiscentia indomita, &. Voluntas caeca non praescindunt, sed de rebus ipsis delectantur. Recurrit argumentatio ita Cta . Peccas , dum te peccare culpabiliter ignoras. Voluptatis impurae venenum epotas , canorae suavitatis fuco illitum .
VIII. Quisque sime culpa aspicere
pulchram , comptam , Ornatamque feminam potest ': ergo assistere Theatro quoque licite valet. Sic ineptientes argutantur viri Theatrales . Et primo Deus
Eccl. 9. ait et Averte faciem tuam a m liere compta ....... Vir Siuem ne cono scias , ne forte scandalideris in decore illius . Deinde expeditne cum muliere Uenuita , compta , phalerata familiariter
conversari , mutuaque -cum eadem cotiloquia miscere amatoria Θ Quid si haec in ulter Venusia & elegans te ad amorem incenderet, adiceret, irritaretque ὶ Haec in Theatro eveniunt , & plurima alia praesti gia . Psaltriae feminae aures tura
cantus modulatione demulcent . Saltatrices motuum artificio oculos tuos perstringunt Amasiunculae se hominis amore languere totis Viribus repraesentant ., di amoris voluptatem exquisite referuUt , ut cor tuum emolliant , atque titillent res quae aptae non sunt . ut in spectatorum animis delectationem excitent , ut ineptae rejiciuntur.
IX. Ex his omnibus collige , quam sint Theatrorum aetatis nostrae Gefensores imperiti Nemo quippe mori videt praestigia theatralia efficacissima esse ad omnes excantandos sensus , & in primis concupiscentiae helluam irritandam , adque inflammandam . Quisque tentatura concupiscentia sua , theatris etiam ,& comoediis sublatis . In venerea delectatione nulla datur materiae ParvitaS .
90쪽
Venereae delectationis malitia . & ejus-4em gradus nos tape latent . Malum agnoscimus . sed morbi gravitas tape n mentis aciem fugit . Clamitant viri
Theatrales bilances, non adesse ponderandae istius pravitatis. gradum . Ergo immerito . inquiunt , lethalis culpae damn mur . Recte N. bene . Ergo immerito propugnatur, solam adesse culpam Venialem . Si consiliit prima , firmissima
quoque est secunda consequentia. Omnes autem ad unum Theologi etiam benigniores docent , te mortaliter peccare , cum id agis , quod malum esse certo agnoscis, ignoras vero malit gravitatem. Certo scis in poculo e tare venenum , .lonoras Vero mortiferum ne sit , an tantum noxium, negabisne te lethaliter peccare, si illud epotes , aut aliis propinandum exhibeas X Hactenus argumentatione , quam ad hominem vocant , usi sumus .. Cet rum numquid Patres omnes perpetua is .culorum 1eyie , ne dicam iptos Ethnicos Philosophoa , tam vehementer contra eiusmodi spectacula invehit essent; nur quid prolixos edidissent tractatus ῆ numquid iacramenta denegassent viris the tralibus. , si venialis dumtaxat culpa eL
set Theatra frequentare ὶ Quid quod primis Ecclesiae laeculis vix diiciplina si ia confitendi venialia obtinuerit ' Sest detrahenda viris Theatra frequentati cibur arva est , & quid cauta sit , patefacie
dum , cur definiri nolint gravi2 culpae noxiam esse Theatroram: frequentiam ἀObvia ratio est .. Valedicere huic selatio kli recusant . Nollent vero in publi- eum tanta iniquitate i ordeicere , & in.
quinati apparere, ut nihil vereantur mo talia crimina recreationis. Causa perpetr re a Malitia. quippe adeo enormis prae
sertim si homines sint in gradu aliquo constituti ) & boni nominis famae , &.εivili commercio , & negotiorum , atque dignitatum progressui summopere obitare sentiunt . Haru est causa princeps , aur gravis culpae damnari Theatra non patiantur . Concedant vero libentissime pluthma in Theatro peccata venialia erassari quia haec peccata ut aquam illi bibunt , quia haec non infamant . Ad est & aliae ratio . Volupta tig carnatis
maiores omnia ea expiscantur , quae a ere, non minuere delectationes suas va- nt . Peccatum mO tale alluitum com
scientias saltem multorum turbat , ὁ mordet . Ideo ut plenius & dulcius sorbere veneris potum queant, adimere saltem gravis criminis reatum suis solatiis omni studio, & vafritie itiadent. Quamobrem vel gravissiima rationum momenta , quae malitiae gravitatem evincvut , nullo negotio eludunt , & suaς ratiunculas magnopere ratollunt , mutuis anti
logiis semetipsos eonficiunt . Scripturaiancta clamat et Declina a meso , fac bonum . Non ait , declina a mala mortali , aut veniali , sed a malo . Patres sancti similiter , missa distinctione mali lethalis a veniali , absolute abstianendum a malo inclamant . Si nos illorum morem imitanteῖ hortamur a m lo abstinendum ; continuo reponunt, malum esse leve, & veniale. Si contra nollasserimus malum esse grave , tunc perconctantur. unde accepimus stateram po
derandi hanc malitiae gravitatem O h minum ingenialXL Verum , ut quae supra exposui, luculentius consirmem, illos ipsos judice; appello , qui etsi benignioris Ethices p
troni existimentur, hodierna tamen Theatra , quae turpia & obscoena esse demonstratam aperte est , detestantur , & tam actorea, quam inspectores damnant peccati mortalis. Paulus Comitolus. praestantillimus Soe. Iesu Theologus lib. 3.1I doctrinam Patrum , Theorix
rum , seu universam & perpetuam E clesta traditionem in medium adducit hix Verbis. ., cuiuque Dis Oseeudimus tum ea; b, qui agunt , tum qui audiunt im dicasis comoedias , culpam lethalem. non effari gere . Prima est sacrarum sanestionum , ,, θ' Iegum civilium e. - - - Secunda is es Sanctorum Dosiorum, siquis .m morum Scriptorum, qui tu nosrae Rese,, glo/ris deserisone soruerunt M. Tertior ,, es principum Theologorum , atque e
se rum , qui de Chrisiani inirii rationibus
M libros ediderante cum Pare;bus Theoti ,, gi , Summarumque Scriptores mire coum festiunt a - .. .. . si arta es ta ,, argumentorum e rincipiis moralis Phi-
, , fac e , 9 i cum tamitudinst , s obsca D nitare a ue comoedi et deinde eos, qui ,, ad eos a tendos aueunt. Con raprimuis hae sunt argu entarioves.