장음표시 사용
751쪽
IN EPiSTOLAM AD ROΜANOS CAP. XII. et r
yraeeuntes. Tacitus Agric. s. Viveruntque mira concordia per mutuam caritatem, Et inbicem EE a tmonendo.
Plendia legnes egle. Δουλος οκνηροο Μatth. XXV, 26. τα πνευματι θοντες θ Animo fe Ontes estote, i. E. summo animi ardore agite quod vobis incumbit. Πν- , νους, animuε. τω κυρίου δουλευονrgo in non ilis codicibus, in Iatina vetere, apud Cyprianum καιρω Iegitur. Sea κυρια, habent graeci Codices fere omnes, Versiones Syrae, Arr. Copt. Aeth. Arm. Viag. et multi Patres. Domino serDire omnia quidem officia complectituri at hie non docet PauIus, quid sit agendum, sed quomodo, nempe ex animo, sincere, sperte, canindide, tranquam Domino Iesu Christo, qui omnia videt, qui renes et corda scrutatur, Serυientes. ID. IV.
M. Ephes. VI, 5 - 8. ei, qui potens, qui dives, qui
iustus, qui immortalis est. Nii: Faciis υestrum, ut Christi religio semetur et prORagetur. Si legaffrτα καιρ*7 δουλευοντεο, sensus erit: ferte ea, quae pro temporis rotione sunt ferenda, vel : diligenter utiamini temporis opportunitate, eodem sensu. Cicero ad famiL IX, 17. gerDire tempori. Lucan. in Ρison. I, 143. . Temporibua εerυire deces; qui tempora certis ponderibus pensaυit, eum si bella Docabunt, miles erit: at pax, positis toga gratiet armis.
12. Ty - προσκαρτερουντες Proyter EmmItieli estote, in rebus affictis conglantes, in preci-bua algidui. Haec coniunctim sunt spectanda. Si nempe res adversae ingruunt, Christiani debent me
752쪽
mores Effae, se non carere spa, quae exhilaret et recreet animum, et adiungere preces ad Deum.
I. Ταχ- κοινωνουντae Succurrite inopiae Christianorum. Xρεία passim de indigentia qualibet, ut Phil. IV, 1s . Hesychius: χ ρεγαι, ἔνδειαA Latina υetias r necessitates. Κοινωνε, Theodoretus recte e plicat με δούναι χρηματων. Tum temporis fame με-mhbantur Christiani sub Claudio, Aolor. XI, 28. Et multi hospites Romam veniebant, infra XV, 2q. Ilebri XIlI, 2. 1 Peis. IV. I. Τήν φιλοῖενίαν autem comis mendat Apostolus, quia haeo virtus inprimis neeessaria erat illo tempore, quo multi Christiani patria expulsi in peregrinis terris oberrare cogebantur.
14. Εὐλογεῖτε-καταρασθε Bene precamini Q Lgentibus υοδ, bene precamini, nec imprecamini. Ευλπεῖν, bene Precaris καταρασθαι, maIE Precari, -υουere. Cf. Μatth. V, 44. Latiori sensu autem siliari est bens Delle. hoc autemr odio habere. Sensus r H stibus vestris praestate animum beri olum, et ab omni Dindictae cupiditate alienum.
16. Xαίρειν = Enassage Infin. pro Imper. Atticis etiam familiaris. Gaudete' de felicitate aliorum, et
de malis eorundem dolete. χαίροντες h. l. sunt, qui prospera uiuutur fortuna, atque de Ea Iaetantur, κλαίοντες, qui adueraa, atque Propter eam tristitia affi- ethntur. 16. To αυτο εχ αμ me φρονούνrae 3 Eodem animo inter Dos mutuo abeeti estote. Phil. lII, Is. 16.
753쪽
m EPISTOLAΜ AD ROMANOS. CAP. XII ros
Vult Apostolus, ut ita velimus proximo, sicut nobis voIumus, ut in Evangelio Dominus dicit: quae sellis, ut Dobis faciant homines, et υOε facile illis. Hom. lliad. IV, 36 I. τα γαρ φρονέειή, αr' ἐγα1'ερ. Ibid. XIII,
487. παντες Eνα φρεσὶ θναόν ἔχοντες. Schol. εν καὶ ri αυτο φρονουνrες. M. τα ὐψηλα-συναπαγόμανοι. mque studete rebus altu, Eed imitamini humi s. Φρονε τα - λα, malo sensu est, belle gemper antecellere alios, efferre ae ultra alios. OI ταπεινοὶ h. l. non sunt conditione vel vitae statu, sed mente humiles; nam per totum huno locum de virtutibus et vitiis est sermo. Συναπαγεσθαι τινὶ alias in partem sinistram dicitur, abripi ab aliquo, exemplo alterius ahduet. Sed Paulus usus est hoc verbo guo quodam modo in meIiorem partem: Ducamini exemplo demissorum. μῆ γίνεσθa
φρόνιμοι παρ ἐαυτο ς Tolite pruilentiae opinione turgere, vestro iudicio sapere. φρόνιμοι, i. e. σοφοὶ,
rega omnes hominea. CL Pr v. III, 4. Προνοεχ ι, .studere, veram dare. Iosephus, A. l, 2, 1. AIDλοοἀρετῆς προ avo ει. Abelus Uirtutia attidimus erat. Μorus vertiti proυidi estote iudicio omnium hominum; coram omnibus hominibus vivite caute. Καλα. pro advectio καλῶς, ut formula prospicere bena d seriuat hominem Providum, Prudentem, cautumque.
et Cor. III, 21.18. ΕΙ δυνατον - εἰρηνεύοντεO Si fieri potest, quantum in υobia est, cum omnibus hominib- pacem colite. Εἰρχρνευaιν μετα τινea, ita cum altem vivere,
754쪽
ut nulla re eum laedas, sed quaevis hona officia ei
diυinae locum date, i. e. permittite vindictam, i. e. poenam Deo. Chrysostomus: συγχωρητον τα Θεω ἐπιεξελθειν, permitte Deo puniendi facultatem et occasi nem. Han. explicationem sequentia postaIant. 'Oργi, ultio dioina. Τοπον διδοναι, cedere. Alii interpretantori Cedite iratis. vel: date facultatem υestrae irae . detumescendi; differte cram. Latina phrasis est rapvitium dare irae. γέγραπται - κυριοο Deut. XXXII. 33. 'Κμοὶ hic valet: ad me pertinet. Ipse ego Dim
20. 'Καν - ποτιζε αὐτὀO Si igitur esuriat asiersarius tuuε, porrige ei cibum, εi Sitiat, potum ei praebe. Duobus exemplis, quibus quaevis alia beneficiorum genera oomprehenduntur, commendatur betaevolentia erga inimicos. Non satis esse, Apostolus inquit, mala malis non compensare, sed adiuvandos etiam esse inimicos an is, si ope nostra indigeant. quin ιν, aIere, cibum suppeditare. Ps. LXXX, 6. Sap. XVI, 20. Hesych. τρέφειν. τουτο γαρ γ- κεφαλήν. 65 Prov. XXV, 22. Id si feceris, doἶOrsm ipsi iniiciso maximum. R. LeV1 filius Gerson ad Ioo. Ρxov. Haec enim res male habebit eum, quaεi carbones intulisses in caput eius, ad urendum eum; quia maxime eum pudebit, beneficium a te accepiεε Ioco mali, quo te a fecit. Aliii Si niter illa tanta tua patientia et beneficentia non redierit ad mentem meliorem,' graυla ei impendet poena. Verum, si quid video, non necesse
755쪽
est, ut phrasin proverbialem. euius sensus este facereiat quis atrocissimis doloribus excrucietur de poenis divinis intelligamus, 'Επὶ r. κες . αὐreo, , t
21. M νικῶ - το κακου) Ne υincaria sniuriis ii-hi illaiisa sed Dince benesciis molitiam aliorum. Per το κακον, malum, damria, iniuriae, quas ab hρstibus patiuntur pii, per το ἀγαθον vero benescia intelliguntur, quae pii etiam hostibus suis praestant. Vincerentur pii, si iteratis hostium, iniuriis fatigati, ad ulciscendas Easdem rapi se paterentur. το κακον Fero, sive malitia hostium heneficiis vincitur. si illi diu obluctati ixam et odium deponere, et a malis inserendis desistere tandem coguntur. Seneca de ira, II, 32. Non enim ut in benesciis honestum eat merita meritis repensare, ita iniurias iniuriis r illic υinci turpe est, hie Oincere. Idem de heneficiis VII, 31. Vincit malos pertinax bonitas, nec quisquam tam duri infestique adυersus diligenda animi eat, ut etiam υi tra clua bonοε non amet.
tibus obediat. 'Κεο υσίαι, magistratus, quos inter dum Latini etiam vocant potvitat . Plinius Paneg. 69. Nam praeter id, quod eSt arduum, duas eaSque summaS simuὶ capere potestat tiempe consulatum et principatum. Ammianus Marcellinus, Lib. XXV, 4. absque his clandisy, quoS Delut iure υendidere prae-
756쪽
tertiae potestates. Quum autem hic additum sit υπερ- ουσαις, intelligendi sunt summi magistratus in universum, a inprimis Imperatores Romani. Nam ὐπερέχειν dignitatis quandam praeatantiam prae aliis indicat. Igitur Gουσίαι υτερέχουσαι idem quod apud Iosephum B. I. VII, 11. 1. οῖ προυχοντες τοῖς ἀώιαμασι. PrinciρeS, et magistratu3 4ummi, qui ρracteeteris dignitate poteatateque congyiciendi eminent. Sap. VI, 5. οἰ υπερέχον e sunt reges et procσ- res. 1 Tim. II, 2. Sequitur paraenesis ad obsequium magistratibus quibusvis, etiam iniquis praestandum. Quam necessaria suerit ista admonitio, discimus ex historia. Nam sub imperio Claudii et Neronis innumeri fuerunt civium, qui horum Imperatorum dominationem
exosi, imperium eorum detrectare, resquct novas m
siri conarentur. Inde factum est, ut CaliguIa mortaviolenta, Claudius veneno et Nero denique non DILuiori sato, de medio tollerentur. Et iam antea Iudaei, Romae commorantes, ob tumultum concitatum sub imperio Claudii. ex urbe erant eiecti. Aet. XVIII, 2. Sueton. in Claud. o. 26. Hano doctrinam, imperatoribus non esse Praebendum obsequium, Iudaei sine dubio hauserunt e doctrina Pharisaeorum. Ioseph. A. XVIII, 2, 4. ου γαρ- μεου INeque enim magistratus off-eium nisi a Deo est. Ipsa magistratus institutio a Deo est. Non sine singulari quadam providentia divina magistratuum dignitas orta est. αἱ δὲ Ουσαι - εἴ- oti,) Quare etiam qui nunc sunt magistratua, a Deo εunt constituti. Nam Deus populos etiam a Principibus improbis regi Permittit, si velit castigare Peccatores.
757쪽
2. TZστε - ἀνθέστηκενὰ 'Aντιτασσεσθαι. Per vim Fe Opponere. Διαταγὴ του Θεου, inStitutum disinum. Dereschii R. Seet. 9q. Puicunque εe OPyonit regi, idem est ac si se opponeret maiestati diυinae. ἐα
τοῖς κρίμα λη φονται θ Suam Poenam ferent, Μatth. XXIII, 14. Solent verba de rebus honis ad malas
transferri. 'Καυτοῖς, εua culpo. Punientur autem tum a magistratibus, tum alia ratione a Deo ipso. I. OI γαρ - κακων) Magiεtratus enim non sunt
formidandi recte tigentibus, sed delinquentibus. φόβος pro φλοβεροὶ , eleganter. Sic Menander apud Si haeum serm. 71. dicit: ἔστr δε γυνή λέγουσα χρηστυπερβαλλανι φοβος, murter Uerbis benigna maxime timenda eat. In sequentibus est metonymia essecti Pro caussa; nam opera Ponuntur pro operantibus: ἀγαθῶν ἐργων, i. e. των τ αγαθον ἐργαζωμένων. καὶ
MDe μαινον αυτῆς Probabit te, tanquam civem honum. Saepe etiam ἔπαινος et τιμὴ de praemio dicitur. Dicent: Bonus est mir Caius Seius, tantum quod Christianus. ut est apud Tertullianum. Quum haec scriberet Paulus, non saeviebatur Romae in Christianos. Etiam Iudaei Romam redierant. q. Θεου γαρ - αγαθον) In tuum enim commodum constituti sunt magistratu5 a Deo. ου γαρ - φλορεῖ Ου ταρ εἰκῆ est λ τοτης, Pror graui de catissa gladium gerit. Romani Imperatores pugionem gerebant, quod ius vitae necisque civium interpretatur Tacitus Hist. III. Sueton. Vitell. 15. assistenti consuli exsolutum a latere pugionem, Delut ius necis υitaeqυδ ciuium reddebat. ἔκδικος - πράσσοντι Qui scelestos
758쪽
severct punire debet. Εκδικος, pro particip. ἐκδικων. Εἰς οργῆν, meton. in Poenam, h l redundat. 6. Διο ἀνάγκη υποτάσσεσθαι Hinc patet Obedien. tiae praegiandae neceSSitas. Διἀ τήν οργην. poenae metu. Διά τῆν συνau σιν, conscientae cauSSa, quia Christus praecepit, Μatth. XXIL 21. 6. Διί - τελειγε) Propter hoc enim etiam tributa soIυite. 'Ο cpoρα tributum denotat, quod personis s. iandis imponitur, et idem sere eat, quod κῆνσος, ut Luc. XX, 22. Ooll. Μatth. XXII, 17. Λειτουργοὶ vid. not. ad Luc. I, 23 3 sunt magistratus ipsi, servata propria significatione, qua λειτουργος est minister Publicus. constituti a Deo, ut utilitati publicae con-
quam Dei ministros in curanda civium salute et felicitate gerant. Tacitus Hist. lV, 74. Nec quies gen lium sine armis. nec arma Sine stipendiis, nec fiti
pendia sine tributis haberi queunt. 7. Τῶο οφειλάo Quaecunque ipsis debentur, non
regibus tantum, sed et praesidibus, procuratoribus, Pu hlidanis et ministris regum. σω τον φορον, νον φορον i. e. τω προσηκοντι λαβεῖν του φόρον, ἀποδοτε τον φο
ρον. Cf. V. 6. το τέλος θ Vectigal. quod pro meretum transportatione soIvitur. Strabo Lib. II. ανάγκη γἀρμειουσθαι τ ἀ'τ έλη , φόρων ἐπ βαλλομένων, necra denim vit, υectigaria minui, at fributa imponuntur σὸν φοβον, τῆν τιμηO Timorem Hebraeorum more vincat obedientiam; honoris autem nomine intelligit re
759쪽
iN EpISTOLAM AD ROMANOS. CAΡ. XIlI. et 53
verentiam, quam magistratui h ere par est. AIiis m-μη sunt O scia erga aequaleb, ut i Petr. III. z.
s. M 3ενι - αλλ λουο) uod ceteros homines altinet, qui non sunt magistratus, Nihil cuiquam debetis, quam mutuum amorem. Egi Butem Brgute et eleganter dictum. Cetera debita solvuntur, nec manent; dilectionis debitum semper et solvitur, et manet. Alii ο φελεσε in Imperativo explicant: Exsolυite vos quolibet aliis debito, excepta mutua ben Olentia, qua nempe nunquam penitus exsolvi Potestis. ὀ γαρ - πεπλερα κε Nam qui alterum amat, id, quod in Iege summum est, praestat Summa legis, quatenus officia erga homines praestanda Praecipit, continetur praecepto de amore, vel mutua benevolentia, Matth. XXIl, 39. 40. Gal. V, 1 q. Iac. lI, 8. 9. To γαρ) So. εἰρημένον s. γεγραμμένον. Vel δε - τικως ponitur, quemadmodum solet articulus generis neutrius. ει τις ἐτέρα ἐντολή empe eiusdem naturae, id exigens, quod alter debemus alteri, puta honorare Parentes, et alia, quae sunt in lege, sed extra Decalogum. ἀνακεφαλαιουνται) Continetur, s. comprehenditur hac veluti summa. Comprehenduntur illa Iegis praecepta in isto Christi praecepto Matth. XIX, 19. ut pars in toto, multas etiam alias partes habente. 'Εν τουτω τιν λόγον, i. e. in hac gententia, γιώμν, vel etiam in hoc praecepto; nam sic Hebraei eximie
760쪽
alteri nihil facit maIi. Si nihil mali, ergo nec matrimonium eius, nec ritam violahit, nec res surripiet. πληρωαα ουν νόμου ni ἀγαπη) Ergo, qui alterum amat, id, quod in lege summum eSt, yraeεὐat. Πληρωμανο α ου h. I. est illud legis praeceptum, quod cetera omnia in se comprehendit.
11. Καὶ τουτο) i. e. yra Gertim, καὶ μαλιστα, καὶ τικτουτω μαλλον, idquct eo magis. His virtutibus, inquit, eo magis operam dare debetis, quo maior vobis data est opportunitas. εἰδοτες τον καιρον 3 Considerantes, quale iam sit tempus, qualis opportunitas. Omωρα - ἐγερθῆναι) Tempus nimirum adrage a Somno
expergiscendi, i. e. abiiciendi tarditatem in explendis pietatis christianae Officiis. νυν γαρ - ἐπιστευσαμεν Nunc enim nobis propior facilior in ege salutis cognitio, i. e. pluribus salutaris doctrinae cognosceri dae auxiliis utimur) qum eo tempore, quo primo fidem Christo dedimus. 'Κγνυτερον h. I. usurpatur ut ἐγγυο Rom. X, 8. τη ρ lae autem metonymice ipsam salutis cognitionem, sive Evangelium denotat. ΓΙΩστ ευε ιν h. l. est fidem dare Christo. Uerba enim talia interdum initium, interdum progressum, interdum exitum significant. Sensus igitur verborum este Decet nos eo magis tarditatem omnem in coIendis pietatis christianae officiis deponere, quo maiora nuno quidem
apud nos sunt salutaris cognitionis incrementa, Postquam nempe tantum temporis praeterlapsum est, ex
quo fidem Christo dedimus, δια χρονον, ut ait Hebr. V, 12. Alii τῆν σωτηρίαν intelligunt omnem felicitatem in regno Messiae olim exspectandam. Diceret igitur Apostolus, operam dandam esse virtutibus, pro-