장음표시 사용
271쪽
IN ARIIT. DE POETICA et ubi picturam explicat, crassumtim Didonis in templum, mari quidem sine latione subsispersonare ist: scdplane artificiost, apte: qmsecus missa utilum ac Linguens totum uisapoema: necesse
Rutionem a fert Aristo cur narratio admirabilis debet esse tum in Tragoedi tum in Epita egestotem haec: Quia inquit omne admirabile,iucundum est,si igitur poeta aliquidnarret simplici quadam ratione,nes amplificet ut exornet rigida erit, ac penitus elanguescet omnis namtio. lib. et . II.Aristoti. κρὰ Σαυμάζειν abiis φλυ, H, vst IgΘαυμάζειν γ, uigintiμ αμ, οῦς m θαυμαςὀρ ta ἴυμαγδ. Veram de hac resuperius locuti satis fuimus.Hinc ver, lib.LAenei ait:
Quod cum uoluptate quadam animi maxim innuit illum tali pectasse tam admiratio huiusmodi uoluaptatem Her Sicuti igitur cum picturam intuemurneclara: adrniramur ulpictoris, quo fuerit ex pressa artificium, π uoluptatem capimus incredibilem quemadmodum in suo Aenea Vergilivi innuit:
Artificumj manus interse operum i laborem
Niratur. Paulo post: Hec dum Dardanio Aeneae'uranda uidentur,
i Dam stupet. obtutu haeret defixus in uno. Sic in poesi, cum apte,omates aliquid expressi ut audimus a perito G iacto Poeta smiramur illius otia
scium,magnam suoluptate percipimus.Q od uero ornatus,etrampli Matiostrinoiris delectet vota tu odi demon frui. omnes, qui alii id nunciant, rem conantur augere, Cromatius exponere, uigratior,
suauiors ipsorum sit narratio.
Aliud est etiam, in quo magnopere laudantat est Homerus: nam docuit primus, quomodo inpos o confligendum mendacium docuis issum ait, quia primus apte confinxtimendacia: ut quisqui ipsius κυsti Ia Mobierit, facile positi artem mentiendi persticere.Summatim ureb exponit Homeri mendacia Para D simo contineri Et quoniam MaeMγισμῶν in Ebro Ak ἰλέγχων enumerat Aristotelesseptem moadas: simiam eloco intelligi debere quartum, qui appellatura consequentibus. Aristotcla enim uocat
272쪽
rmn est,non enim retro commeat, aut comunitiiri dilia enim dilicia etiam in praetermel Asterum ex is
o ' σπολαια pes I υσπι, τόδε ουκ πιναγκῶον. de huiusnodi generepares mi morionem facit etiam Aristot. lib. et secundo ibi de appaerentibus Enthymem.locis loquitur,docres,quomodo cu
pilosae argumentationes sint foluendae. Mia si duigenter confideres, nihil aliud est,co gere mendocia poetica,quam probabiliter loqui: ex quo patet poeticen facultatem, quod alibi copio ius exposuimus. rejcere e quaeprosus sunt Iesse, conuenires cum Rhetorice, quae ex probabilibus ducit argumentari nes lauti docet Aristoteles copiose libro Det primo Abi loquitur πιπιιβοων, Ρ σημειωδε maximam enim partem suarum probationu elicit ex signis probabilibus, quae etiam ad alia possunt referri, nam necessaria quaesunt, A. H.φοντα. Ideo Aristoteles is libro 2 ἐλύελχων, significare uolens bomenta D probationum pertinere ad Raetoricen, ait: se a me In metute Δ, Α - σκιμον tars GIGρ κω ἡ 'μGων tibi, haec omnia igitur etiam ad poeticen sunt referenda, oia eis bis ua mendacia confine hoc est ut ego interpretandum puto ueri similiata probabilia loquitur. Hermoplib.lL παγο μυτω ubi agit μυ-s enumerat singillatim omnisgenera mentiendi,quibus utuntur pia M.Ats nisi falloriquatuorgenerastatuit Primum quod continet fabulas antiquorum, Saturno, Dria tanum, Sigantur sobole, de Iouis, Martis,aliorum Deorum rapinis, ac I rtis,quae omnia est esse πα γλων οωθρωπιπαθῶς λελοιδνα.Cr propterea dicere possumas probabilia uideri quamuis non temeare huiusmodi fabularum genui ab antiquis Philosophis fuersi excogitatu marsuperius docuimus.Alterum
genus est, quod continet transi taliones hominu in alias animalium formas, ut cadmi in draconem. Itala oonis,Philomela,c rocnes in aves, ta marium mutationes infamisas, utrire is, uel feminarum in nures, ut Cenchuel in diuersas diuerstrum animantium figura centaurorum, Sirenum, Gorgonum, Tria
νων τ preme M isti uidentur tamen esse ἄργεγνο e, o ψευοίη Ῥα. Tertium genus baud scio,an apud utam poetam c de Epires loquor sit usitatum, aut probari debeat alieni limum enim est non modo a veritate ea etiam a probabili σueri mili, cum prorsus fui fimum sit ac dulosum, preters natur fictum. M in Logenera receptasunt ex veterum P hagoreora,er aliorum pbilosophoradsciplina,qui sub eiusmodi figmenti de naturareria ominum, moribus ac uita loquebantur. Hu igitur ita sese habenues Aristotelis boe loco cum dixit Homeru docuisse, quomodo apte perparulogismum modoriacon insipossent .intelligit tantam illud ermonisgenus, quo poetae utuntur, amplificarisingratia, ut rem magis augeant,admirabiliorem iliciant,discedentes enim a uero, verisimilia captant, er probabili sed ope pretiu luerit exactius contextu declarare appositis ad Aristotelis uerba exemplis, ut locus ali qui dicticidimus apertistae intelligat unco equentia aliasunt acti, aliasunt temporis, virumque genus,, complexus est Aristotelis illis uerbis: τουδι οντως γινομ uae re sti γίωα,ει δευτερον Em το , ποτε ον M a γίνε diu. Pallet, ergo amat. Vnguentat maestergo adulter, haec sunt consequentias cti. Nudauit ensem, ergo peremit. Sedebat in templo Vestae, ergo uiolauit Vestalem: haec sunt constaquentia temporis: πιυδ οντο, id est exempb assisas, cum noctu ambulet: is 'πυδ. γινομumo ut pote, fidicis cum cruentum fit, ex exierit estiua, reis ira, inadulter: α mit Aiacem. ἀ - υπιρον Mn, utpote si dicas, passet: ι - προ ρομ ει M, ergo amat: sedi,
si is Axi totelis, ταυαο ψMώγ, quia Detor etiam ex aegritudinine corporis proficisci in re: σ
273쪽
sciunt enim minesse necessario urru ture eum, qui pise prostrant tamen, quidprobribile est,ercupiue posuadere audientibus. Hinc Aristotclib. et prinio it sopb in captiosis argumentationibus uti, non
AL F Hias et bruρεσιν, flueλε ὁe H ου-- - αρεσιν, ἡλλα in διυ αμιν. Poetae te intur etiam Uecus ac Sol billae paralogi sinis utuntur στίαν - πιρεσιν, quia fiunt hoc uerum esse,illud probabiis, aeno bili uti malunt, quam uero: illa dictio αλλου in manuscriptis itarisfecius Ahabet ἄλλο λαλο ατουτουο-26α ἄγκου γ ,οῦ γ iri ,quae lectio multὸ est probatior. Uus in uerba, Ma ρομα ἐκ τουτου H g, in nonnullis de orantur,m Medicos liber hiscum agnoscit Georg.Valla insua transtitione: π Paccius puto igitur sesensium, in L ruris, apud Homino a s ubi ocle faritagno niam Pinexcitatrice, i petes tauret sitisapparet,exprobabili seno ductam agnition : de ingenioseas Homero fuissὰ confictam. Nec uero sine causa ait . - ut ῆν n ψυχα, nam omnes ratiocinationes tam uerae, quam probabiles, se, Meremotagoiar, quaevis est, Cr facultas in anima mincuter quam ratiocinamur, proficismitur.
Item* fieri quae neutiquam possunt, modo uerisimilia sint, potius qui M
dem eligenda cssse, quam quae minime uerisimilia: licet fieri possint Ser M. E mones quoque ipsos adeo non ex parte rationis expertium constitui de/ Mbete, ut etiam nihil, quod non summa ratione praeditum sit contineant: si raucro secus fiat, extra ipsam fabulationem saltem sit: exempli gratia: igno ratio Oedipodis quo pacto Laius occubucrit: non autem in actibus,sic/ c. ut in Eleetia Pythicorum nunciatio: item in Mysis, ex Tegea mutus Mut loqueretur, prosectus in Mysiam est. MIn manus riptis libris est dialio interposita Lee Aci,crpo post non est altera x sic enim legitur totus locus bis, in αρα e m. cfici Glάατα ἀκαταμααον οῦ δαυατα ἀπ Θανα. nam etiam in posterioribus uerbi non est sta diatio 1 s . Si optio detur poetae, utrum malit in oratione ponere, an id quod impo libile aerisimile tamen est: en pelibile, non ueri simile tamen, nec credibile: debet potius ima post bile ed uerisimilae eligere, quam po libit non credibile. Exempligram Norat Homerus Aiacem uaste magnitudinis, ac immensi ponderis lapidem coniecisse: id si uires minis consideres, est impossibile. uerisimile tamen uiascimus hominem altero homine longe esse robustiorem: eriactus Te lapidis quantumuis uasti, quatenus iactus,non est praeter naturum, quos fidem arrogat alteri, quod imposibile uid tur.Iam uerta dicas: Daedalum constelis ex cera alaevolasse: aut Pegasium alatum, pennaturus eqvuu lar litum hocquatenus diciς pennatum aliquod animal uolare ieri sim est, nedum uerisimile sed quo tenus modicitur pennatus,errigulus alatus roc praeternaturum est. Crisposibile, tantanis babet vim. ιt alteri deroget Mem,c cum post bile fit pennatum hominem uolare, non tamen credibile est hominem essepennatu. Aliud exemplum quod ad superius pertine esto. Ex eodem Homero cognoscimus, vel citatem tantum iu Actiae sui , ut incredibilis sit dictu: impossibile est homine dico uelocem esse, sed quia homo uelocitatem, Cr facultum ad currendum a natura recipit: credibilest, item quod decur, re is cenim uocat catullusquem at Talum dixerunt narratur, qui statio unius diei omnia littora creatae curres pertulti abat est quidem imposibiles s quia ad caesum aptus homo natus est,credibile uidetur. atq; ex hocgenere illud est luod re Lucium in lib. eaevi γραψων imροσω. uebemEti clamore inpraeis quidam uoci iratus est, ut uno clamore duo, Jperemerae.cr attonitosprim,mox emcrimos
274쪽
νω 'rauerit, citus: ibi e taed quia mi rura in tus est mini clamor, acu stratio, credibile'. M a sane confideres, non ali elidam itur potiarann Q λζονα, qui biviai pa sim utuntur, ut illa H,, Verisum: li amor coelo. Nondi simili illud Homeri: ὀλουρα ναρον binos.
de bis hactenus. unereliqua persequor. In misi Epica cuti etiam malijs illud in primis uidenta, ne feris
mones habiti abstram aliquid habeant repugnans. Sed ab omni parte Uentiant inter si π quadret. Qnoti 'ins enim aut spatium impori quo respesta luit, aut locus, aut persona, aut modus, non conastati no quadrant ratisi ies eum iligentium, aut audientium mente conueniunt.Si fieri igiturpo sit, danis da opera, ut nequid repugnans sit,aut absonum . qu)dsi non m sit rem liciendum, ut extra narrati εω actionem repugnantia illa pollia uideatur.Hoc uero qu desit, declarari exemplo ex Oedipode Sophoea elis allato,bis uerbis: ξύ μου εἰ vina ruῶζό- ὰ otiri. nam Itali legendum est. n ιο γ, ut multi babent uulgo impregi libri biducitura Sophocle Oedipus ignorans a quo, quomodo,ubis peremptus fuerit Laius rex. Ais multa absona sunt in bacactione. Nam qui ignorare potuit Oedipus illum reo
esse Ver m esto,ignorauit. constentaneum rationi est, laud pollea non rescisse, non percunctaru Irises Fac non rogali ac nemine superstitem in caede ii rumoris seno potuit haec significares Thebanorum regem Laium peremptu uis, uirum in signem, ac eaedem illivi ignotam fuisse corinibi , ubi comorabatur Oedipus apud Pol ditam rege,cuia se putabat esse ilium: ieri vi potest Thebaspaulo post uenisse oedispoism,aenigma foluisse egno Thebanae regionis potitum esse, Iocastin uxore duxisse in credar Madiavecors,adia ignarus fecurus rerum omnium, ut quae vulgo noti ima erant gnoraret ipse unus s ne peremptum quidem Laium esse sciret. Atqui probabilia sunt, quae sictatur sv cres ι astantia loci, Crpera
sonarum ducta,in triuio caesum dum ueheretur quadrigis una cum comitibus,ὶ latronibus: quo uno excepto, caeter aberi quadrabit unde postea iniectus Oedipodi scrupulus sed quorsum haec qui tamdiu sui obis litus fuit Oedipus nollet per istare, quis ita esse quem peremisci aut saltem insermone bominat
ritus perspicere Absonum plane boeest, minitia corsentaneum rationi, atque, ut ait Aristotelis, prorissus EM P. Vna haec ratio excussandi Sophoclis uidetur reliqua, quod tota haec ignoratio, cedris Laij extra fabulam, Crassionem posita est nam si in Dramare fuisset,adbibenda erat ratiocinatis diligens, quae uaperte repugnantia ostendisset.Multo intur artifici luser cautius in Oedipode egit Sophocles, quam in Hectra: ubi ineuiam errorem lapsus est, qui tamen nulla praetextu potestddendi, taetro quidem quo priori nam tota discrepantia in rebus inest, quae geruntur in scena.Verba Aristotelis sunt haec: οῦ se
Electrae, quomodo quadrio certans Orestes in si a Glabritaten his Iudor facto citrericum metae illis miserrime attritum interiisse. 3 ττονόα ὀ ω Ἀδελῆικ ἄθλωνι, οτ λουν ρω γόρόρθιων κηρυγμάτων, ε, 6 όμον -κY ουπνγ. προ equuntur. Tota haec narratio absona est,erminime consentantur quis enim credat rumore ipso ut mi ncio alii ante non prolatam ad Electra fratris mortem Quodsi dicas, hoc probabile esse, quia malier, semota dia plan tam facile interigerepol erat ea, quae in Pini'accidissent.At ch temnis alieni, crAegistbo ea nota se debuissent, erexplorata qui urbis Argivae imperio furapotitus nec aliunde bi, quam ab Oreaste imminens periculum timebat sed fac eos primos aduense, qui minciarent. credibile est nullam Manuam hominem lud siner se, qvifluctare ores exitium posset,cum ex uniuersa Graecia eb fieret eo cursus Uertas relicet ri quamcunque uolueris partem, neque utas luerit excusandi Poetae modus. Etiam igitur,atque etiam diligenter uidendum, ut in sermonibus nihil discrepet, nihil repugnet sed omnia isom paene quadrenti ratiocinationi. auditorum qui in actionemrpendenda euigilant, At consenta tua. Nurum exempti sumitur extragoedia eiusdem Sophoclis, que inscribebatur μυα, degrammationem facit rubenaeus lib.Rubi de trium,quo instin ento Musci utuntur opitur risnobis: μομενευει δε - τριγα τουτουκίδε σαγοκ et μυsis ἔσω πολυρα φρ τρίγωνγ. σquaesHii ruri Etrursus idem Athenaeus eundem recitans uersum B.X III ait: Uὰ si xMe se Musi ridue acu . Que demum narrantur in contextu, pe Ucuruant, quia tragoesumacra sed et is ea cuuinae sobser quidpia quod repugnatration
275쪽
Tantum tribuendo putat ueterum poetarum aut boritati Aristotelesint receptassemel fabula,quama vis in ijs aliquid repugnans sit c minime consentaneum rationi, nolit, ne immutari quidem ab ulla parte, ne dum to i acyrorsus rei jci. Si enim tollerentur, abrogaretu des actionibus, quas crediantur poetae ex uero ducere euentu, texuerisimili confingere. Si iminutarentur,iam bi actiones non constarent, ac dissimiles essent. Sed dictum est ante actioso el receptas ac constitutis non esse immutandas: quodsi quid noui confluere aliquis uoluerit,id in prologo,er Epiforijs, solutione abula emere poterit pro suo arbitratu odo actionis constitutio eadem permaneat. Ab inuiopotius,cum constituituractis,diligenter est consuerandum, ne ulla ex parte inter se discntiat. Quoifi acciderit, ut dissentiat, repugnantias habeatistius est ira repugnantem sibi,ta' non consentanea fabulam seruare, quam immutare. illa dictiones πιε, est,ta,in manuscripto meo leguntur ιω δε ορν. Georg.Valla videtur in suo leti se ., ait enim sm Paccius in iuuersione omisiu uerba haec, ἄτε - λεγεινῶπι ι .ps recto . nisi Orte. quod magis erediderim id librariorum impressorums culpa acciti.
θοχ ο οπικτης ἰμφανί ἡ Δίωρ γ yra . Quandoquidem illa ctiam in Odyssea circa Mysiis expositioncm ra/tionis expertia sunt, quae quidem nullo pacto tolcranda appareret, si h ceadem non bonus aliquis poeta confinxis Ictriauc uero diuersis bonis ab=3 sbrdum illustranssuaue ipsum poeta reddit.
orantum H aut boritati liquorum me tarum, praesertim in ignium, tribuendum, exemplo Homeri demo strati sunt nonnulla apud Homerum minus rationi consentanea,quae tame tanto uirosiunt condonanda,n': enim feri potest,ut aliquo in loco non dormit se uideatur. Verta age quaeso. An continuo irruas contra dignitat grauisimi doctomis potitae remerari j quidem id est hominis er nimium urenti Homerus mos Feae libro decimoquarto narrat Vl 'n cum eiectus naufragio apud Alcinoum regem di
xeriisset: staliquot dies magnis cum muneribus dimissium. Phraces igitur iussu rem Vidissem naui uera ad libacen fium litora, ab ire expositus fuit, dum alti mosomno esset oppressus, una cum donarijs quaestis cum ferebat ni expergefactus solam scin sit c uit ivorispissimus.versus Homeri bisuiu, quos adscribam, ut facilius res tota tisiciatur: οι ' εκ πώρ βιωος ἐυθόοου απειρον δε
se, vi se Disse adeo acriter inmurm: neque enim satis iusta u tur causa his Merbis :
276쪽
ut 'rtia ab imperito poeta minime insigni ossent probis, malicum eo esset actum: namsedciridomadum omnibus praebuisset ncurriseis in reprehensi m doctorum uirorum. erim Homero in ignipoetae bie darida uenia est: quia aliis multis rebus hoc, quatitulumcunil est ab uia delet, ac mitigat isonis di simis tu rationibus. Ia inscripti Melicet libri ciri quoque,non habent ἐπι Micci, sed ae: is es, sic omnino Iegendum refus enim est ijs multis praeclaris,irtilicio is sermonibus e virtutibus tot V MA: olliri, clari s prorsus, ac tolli quicquid absurdi in eo uno emato clyepos'. nec solum deleri, sed etiam ea resuauiorem Nili narrationem poematis, ut iam G uitium,s asumma uirtussis appellanda.
δε νοουἶκsla. λοκρύαῆ γ' -λtρ κλων-τας δανοίας. Qtterum in dietione, otiosis in partibus maxime claborandum: so cus autem in his, quae moribus, quae sententia polleant. quandoquideri ipsa ualde luminosa dictio tum mores, tum sentcntiam,quae quidem peris se satis conspicua sunt, obumbrare solet.
Pulcherrimum,utili limums gat preceptum Aristotcles. Epicipoetae in longa pos ii semper iurarare possunt res, quaesita ui auditoris antasi oblectare positiit necesse est igitur tune in primRoram ueraba, elaboratasq; fententis adorem medium, ne elanguescat oratio. Nulli uest,nes mediocriter oratoris praeceptionitas imbutus,qui nesciat orationem uim si moti rebus, aut uerbis habere, iussepe decla rat Hermogenes, prasertim libro primo Qx ἰδεῶν, ubi loquitur σεμ res fuerint gruis no agit nouae,quae uariumprcsestrant exitum, latitiam pem,mistricordiam, resistasPitzoribus Gersis ac perturbarionibus per pestκ ornatam reddunt orationem, etiamsi simplici quodam uerborum a cultu teli prolisantur. Aod 'tenues exilesque fuerim res,tunc aliunde assumendus omatus, verba eliis .genda quam ornatifim eripiendissima. Id uidetursummo artificio M. Furio Georg cisse ver ibi de apibus loquitur:uam translatis uerbMises per utitur,qMeducuntur castris iugibus exercitu, utvandi orsat, cromatior sermo: satis enim patet si implici quadam ratione rem tenuem uolui set reponere nimis humilem uisse futuram ipsi po: A. H morio, ubi agit καλλους, disparce adhibeti dum esse oritatum in confirmationecquia perses magnam habent uti ac pondus argumentationes,quibus causa probaturines in i canis sunt ornamentis uerborum Aristot. quos lib. Rhetor.II I sicuti etiam hoc loco inquit. ibi unt Enitam ara crebra, ibi non esse a fictus, aut mores ponendos in oratione: nec mira, quia asterum ab altero truditur,ac tollaturillem paulo post eodem libro mone ubi Oratori Earis memata non succum t morate esse dicendum. lami instruare diligenter oportet poetam,quod inprimis Homerus uidetur rcise in ijs,qiis ipse narrat, ut libro decimotertio in descriptione libacensis portu .eraliis muliu in liacmVergilius quoque apud nos libro quarto Aeneidos, ubi uenationem depribit: ,, Postquam altos uentum in montes ais invia is in Ais Excor saxi. σquae sequuntur.
ripaulo pol ubi de rumore, qui imperuaserat omnes gentes deamore Duus,Cr Aeneae, quanto, dij noni artificiosam exornauit poesin descriptione finis si enim simplici quadam ratione dixisset: rumor
permanasse iiihil frigidius ut humilius, aut magκ exangue uisetca oratione. Praeclare igitur monet Aristoteles Epico poetae tuncin primis oraut fucatae orationis curam essesuscipiendam,cum res langue matre uiderit, σexiles sibi esse propositis, expγὰ is eui can. nam desidet quodammodo, ociosa estor tio si non redunde aut moribus aut alliationea tua: excitanda igitur ornatu uerborum, ut j catinaridiorque fat. .
M Caeterum dubitationes ac solutioncs,ex quot uidelicci, quibus vegra D neribus constendita considcrantibus inanistaec senti
277쪽
monum semperparati afunt quipoetis reprobradere coriantur,dei: tris Hiror potituta ex euutu,niuidia adducti, modio impuli Methosum tradit hoc loco Aristoteles, qua dijudicares of iniri iularum reprehensiones, uerae iit, nee nci quas ratione resisti possint,l ii docet: - λ μ eme uocat quaestiones, quae allinis,sent ab obtrectatoribus: ambigunt enim recte dictum sit, uri non more comith Myroblemata ponunt est enim problema dubitatio,de aliqvi re ad quam cotrariis probatisnes referri possunt, quia ignoratu hoc irco illo modo res sese habeatici A vie Lisue e inquit Aristoteles in Tois
pic. 1 πιὼν λαιψίοι erases συλλογισιαοi,ὰ χειρωγγελ', v c τί eg peuto ui πο πόδι λογερ προωός.πquoquuntur.Forma aut problematis haec est: ουό- ιρρονοκρσιι αῖδι ,οῦ : Hincuria facile cognosci potest, cur multi ueterumscripserint et ' λη- μα ne Ela regatae,de quibus alio loco commodius loquemuris libris no Dorum probleniatum poeticorii, quem elere cogitamus. λυσεις solutiones sunt, quibus problemata assata rosissimus, de Problematum iliatur,cπ Solution generibus in praestritia locuturus est Aristoteles, declaraturus , ex quibus rebus due
Etenim cum imitator poeta sit, sicuti quoque pictor, uel alius imaginu
designator. corum semper unum aliquod, quae tria numero sunt,imitetur
neclise est: qnalia uidelicet suerunt, siue sunt, uel qualia dicuntur, uiden
tur ue, uel qualia esse oporterct.
Explicat Aristoteles locos,ex quibus problamata, Crsolutiones ducuntur: tacitantem prius fures tutusemifima noti finiarum quarundam conclusionum, qMibus facile colligi poterit, quaesint, quot.
constat inter omnes iam poetica facultatem,sa treme: esse unam eximitatricibus, quoniam imitaturactiones,mores emoneris hominum ion Acus ac pictori saluaria quamuis hidiis Aa poeta quias Iu ira imitatur poeta 1i pauciora,ut ab initio dictum est huius libri. clam igiturpocta it imitator hominum B agentium,crsequentium, uel proborum ies improbo rum iccesse est, ut imitetur tria haec taritum, thorum unum singillatim potuA.Vel enim exprimi quales homines, actiones olim erant ut nunc um uel quales itidentur, amas estfuisse. et quallis esse conuenit. Sunt ucrosingula haec diligenter perpensenda. itam res, actionesta personae quasi stat r poeta, aut uer uti aut ictae. Si uerae, aut untdiit fuerimi. MI enim uiuunt,uel iamdiu interierunt.Si sunt, ac uiuunt plici modo has imitaturpore aut quales uiue
loesse, aut uidentur esse. Si non uiuunt, neque an mumdiu interierant, imitaturetio has duplici modo: aut quales rumor est fuisse,aut qualis uidentur uis. Si personaesi funiab ipso poeta,es imitalatu exprimit , quales es c conuenit, Cr oportre Nedra olimsuit, fama est eam Iberos necasse. Aiax olim uixit, sibi mortem consiluit. Socrates olim apud Atheniensis uice apiciis babebatur, ac bonus: multis tamen uisius est improbus alem igitur Aristophanes exprimit in Nebulis. Achilles iracundus fuit talis exprimitur ab Homero ciremespersona icta, pia Terentiunt, rarus exprimitur, non qualis fuit. sed quius plerum psines esse lent. Fidum mota δα ei hy exprimit Sophocles in Electra: non fuit ille quidem effligitur, qualis esse debet. Notandum tamen, quamuispestiae effaguntur corum, qui uixe runt iure poetis ipsas imitari non quales serunt ea quales esse oportuit .rectarat enim saepea. uero, erexcellentiorem quandam speciem uiri efiigunt, quod etiam pictores ac tatuarq saepefacian id certe Pisamerus in UUA Cracbidis,ali omnis Heroum persuaseruauit: quatenus Aristoteles in contextu uitti taec o . Horatius quos non di imili ratione dixisse uidet . Aut famam sicquere. Iam uero, cum haedita sis habeant; quis Homeru reprehendat quod alba narraucritde Acbi Afinitudine, aut de VI supra enistisfacile tueri illum po 'sint dicas illum non cingere uoluisse Heroas, qu les aerunt: sci quales cl*ρ tuerunt,aut ecbuerunt eo em modo Vergilius demdendus it persena Aeneae exprimenda. Si quis asseratri sus Didonem non incubuissegladio: tsi reprehendat, quod praeter historiae fidem id dicas in poemate, restonderepoteris,rumorem ei nodise, ac famam receptan Veri de hac repostea. Patet igitur ex tripi ci illo genere imitae M in quo poetaeuersantur,nobst summam dari facultatem resistendi obtrectat ribus, ac inuidis,qui saepe aliena conantur albo reprehendere.
278쪽
,, et αἴκ μ λ b seni. δύθυμ ει ι πιπὶς πιι ι ς. Haec autem dictione tum per linguas, tum per translationes enunciatiis tur. Multς cnim dictionis ipsius asseetioes sunt, quas poetis indulgcmus.
Oratio et imitatio poetica ex duobus nec Frib conjicitur,re verbis.Res cum dico,personas e tim intelligo, quas ouitaturpoeta.Verbis vero exprimit inquod imitari Didet: ex qua enumeratione consequitur, Problemulat erat in rebus,cir personis, qκM imitantur poetae ut in uerbis,quibus imitationEreprimunt uerba aut aut sunt transtitu uti dixi: paulo antea aut pcregrina, aut concisi, aut proatacta baee igitur diligenterpe picereoportet is exacti bubcrectariit tot quando opiusuerit, reprehensioribus, atq; obtrectatoribus respondereposimus. Illa uerba, δει emi γορταθυτα υτ s πιι otin salis apte uertit Paccius, ait enim Quas poetis indulgemus:nam sententia Aristotelis est. Haec enim mnia poetis, porticis ficultat tanquam pecularia, attribuimus: quia ipsius munus est in his versarisam peregrinis s translatκ omnibus,nulla uno prorsus, quae aut per additi olim, aut per concisionem fgyratasit, dictioine utitur orator, Ad poeta tantum, ut Aperius diximus.
V Ad haec tio eadem est rectitudo ciuilis facultatis, quae poeticae. sed nec
V alterius ullius artis, praeterquam poclicae: huius uero peccatum omnino
duplex est, alterum per se alterum pcr accidens. Ita p, quod ad imitandu'' non imitabile sibi proposuerit, per se huius peccatum erit: proponere ue
γ' ro non recte, pcr accidens. Quemadmodum utrunci' dextrum latus equu promouentem, aut secundum unam quan in artem peccatum : uerbigra tia: secundum medicinam, aliam ue quamlibet artcm: aut etiam, si, quae
ficti nequeunt, confinguntur. Qualiacu* igitur haec sucrint, minime qui/V dem per se huius peccata dicimus.
Tertium quiddam obseruari diligentre debet, ut sciamus cauillationes reprehendentium poemata reis fissere,aut dignoscere, rectae sint vi non. et ita facultas est quaedam,quae, cuti Dialecticear Rhetorice: non habet bi unum subiectumgenus, quemadmodum aliae ari Crscienti. Huersitur circa communia quaedam. Docet Alexander Aphrod.m librum primum p. Arithdialectici munus esse dissereredemum cis, geometricis, astroluamiciri; rebus, tum de ijs quaeia PF ficum, Cr Medicum pretinent: non tamen sumere principia medicae artis nam hoc ad Medicum spectat: Megeometriae, nam hoc proprium est ometrae: sed vi quavis harum artium, cracientiarum communia sequi, σ probabilia: eodem modo Ora torprobabiliter loquitur de omnibus rebus, nam ut libro primo Rhet. inquit Aristotelis, Rhetorica facultas est, ου 'γει ac ex σμα ου πραγματο-. Non dis illi ratione Poetica faculta seu ars, nussam habet subiectam materiem propriam rerum,circa quam uersata sed omnia complectens,adaptamq; imistationem, quae ipsius propria est,ae omnibus rebus loquitur,conficita, orationem moratam, quae imitatur hominum action exsermones uarios .Qntast quaeraso Pocticu facultas habeat aliquid proprium,cirisca quod uenauriretondeo nihil praeteranam imitationem, quaeseri debet aut re necessario, aut ex x α imiliscutι metorica quos nihil aliud peculiare habet,quam tractationem, cognitioncm probabilis, ex quibus argumentationes conficiuntvrrci probandae aut restilentigratia.reliqua omnia asumit exti ius ecits tum a Politica in primis cui inseruit: tam ab ea philosophiae parte, quae de moribus uitas hominiimari tum ab Hys omnibus artibus, scient si et ira igitur si aliquem loquentem facit de bello eram.
id totum purusta militaris irati quam Graeci πατεγικlis uocant. Sisen tibiis resciendis aut aedim caniis a
279쪽
s, candis a tulitica si de pharmacis, C medendi ratio a medicitia, ἐπὶ reliquis omnibus eodem modo. Sigitur haec ita se habeam ieris ima sint facita uerit ut tί considerantibus diiudicare potiarum erra. D itam animaduertent aliqua ad Poctica facultuia spectare liqua uero ad alias dotes, scientias. an tu adsum artem redigere quis iam uoluerit latim perspiciet,quale erratus Poeta ille Loia
suem,nec ne. Dicendum erg',exsuperiore distulatione nosti a Duplex inscriptis poetarum cr errat ora est genus. Asterum quidem proprium poetice cultatis alterum uero uel huius, uel illius aereses C clesiae. Prius illud erratorumgenus uocaturperpe in pollices acultam tractatione admissum. Posterita genus erratorum uocatur si συι δε Me, hoc estperaccideris. Non 'us ac in Rhetorice iuuat enim propter statem duas has praeclaris acultates, Martes bisul consere ) duplex quoque erratorum genus sit neces est,alterumper'alterum per accidens: si enim orator non probabilia, tanqui piobabilia assimis erit ad aliquis confirmandum. ci restrendum: aut argumentationisgemis fuerit uitiosium,quod ex prioribus confici non possit complexis ust hoc luerit perstantia Metorices erratum. unt principia uis malargumentationis ex aliqua arte t silentia alite quam conueniat hoc erit erratum per accusens, noenim ex eo,circa quod facultas ipsa uersetur, pendet, sta ex materie alterias silentiae, de artis, quam perape n tractat.Verum ut redeam ad rem, quotiesump poeticu in imitasione peccat .neque struat, nec parium,acuerisimile, conaturq; exprimere aliquid, quod impo ibili', praeteri omnemfam, ipsius eraratum hoc est uocandum,quia et boum reci μιμῶλα ut Aristotelis Maruobioesi αδ-αμίαν, id estproponit sibi imitanda,etr exprimenda ea, quaesieri nequeunt: Iouis es absunt non modo amiscessaris,quia non euenerunt,neque cla untsed etiam 1 uerisimili quia euenire nunqua possunt, aut feri. Quotis iique uero id, quod bi proposuerit imita idum, Crexprimendum, non recte unitatur, propter ignorationem rei illius, era Matquestientis, ad quam spectat, errarum quidem hoc nonia in poetica fac stat sim in alterius artis, scientiae tractatione dimissum, quod iamdudum dicimus ab Aristotele uocari iiD συμ ε Gr. Plato in eo dialogo, qui instribitur ne ν, muta de hac re disserit: Σών ῆςιρ ι μ' -- λε- ῖνα, Μ ττα gis suae inλῶς γιγνώσκειν οὐχ Mo-π 2 4ιωθ.ανιέα λεγεις. σω. ης τό ονο- ἐπων ἄνειπερει καλύρ λεγω ὁλμν',N η, ιτυ η 'Myγμα βοῦήνιο ς;pων.άνιο ὀρ. - .ιο .rimerae.n δε τψννί τίνα αλάνισχι-nkωρ. NM,Crq nuutiud is B civium taliam erratorum in contextu allia Aristotelis huiusmodi. Siquis Poeta imitationem quidem uispiam Uecutus, aptum uoco,cum proponit bi imitanda ea, quae in rerum raturasiunt. sed interim is aliis qua narratione equum prosilientem,aut currentem, aut incedentem inducat ambobus pedibus, cruribus dexteris simul promotis,quod feri ex natura ipsa non potest: quia animalia, quae quaternis notis inretat ut docet Aristotelas in libro de lacessu animalium astematim dexterim pedem, Cr crus ab una parte amicum sinistro pede,Cr crure ab altera parte movent: huiusmodi erratam non dicetur quidem admissium rest poeticae ignorationcstd eius scientiae, quae considerat naturam, Crmotionem in incessu animalium Similia errata etiam in aliis artibus reperiri possunt: carideia bene peritum humanarum rerum oportetes poetam, callere . omnium artium proprietarem, Crusum. Hinc rectὸ Vergilius ex peruia artis uisticae est libro quinto Aeneidos: Obvertunt pelago proras. σαί Pretexunt littorupuppes.
Itidem crillud libro tertio Gorga. bi de tauro loquitur: Petibus quispargat arenam. Sumptu enim est ex obseruationenaturae ius animantis Nec di mile illud est,quodnarrulib. V.Aeneid. deserpente, qui si uisus est ex cadauere Anchisae. id enim nonnulli philosophi fieri serunt quorum tentiamsi tus est Poeta.Qnatinusuero Aristoteles in cotextu liniae ridia, exemplum poteritas ferribui uos ex Homero. Isaenim lib.O6LI li I.narrat,ibarmacum Helenam dono dedisse Telemacho, quod is inptii Mocarta quo pelli ex abstergi omnem moerorem animo asserit.Versius bipunt: αἱ M. V ωροῖνον Βάλε φαρμακον,νἔνεπινοί e re Gemel ustis ἐπόψ π exmγει ,
me quid fabulosium est, Crupte ab Homero confictum, quod satis pharmaci appellatis HGqine deis mansis usus cspharmata aliquod, quon ut minorii quale it medendi ars collucri docet, γ' a siquis
280쪽
phim multo aperita. Id Homerus libro ALCrlib. XIlta uati etiam considerat Aibe meus lib.Lis. ειπνοί)ςως, vulneratis homini Fus inducit pro purari uinum 'amnia Dierni in lar: multa distra cibaria ministrari quae aegrotis,auit male a lictis ex uulneribus ministrari aera medendi celat: postia quis susticari, reprehendendame, Homerion, plod imperitia artis medicae lapsi β. Sed Athenaeus m eo veterum Graecorum par monia e Vesitat Em uictu cor id at, ait enim: διὸ r. μ- dis στω ἀφλεγμα oecio τὰ σωματπ,- τας ψαλὰς, γδεικνυμδ. G, is es et i,,ώρυγιεινόμα, η a 3 N PO az.ω πιν A.9όνῶι ν τα ορον τα ENν me φλαγι ναι e se tamἶνο-α, - / mPF πλανεισλὸμ ιδιμυν ταχυ ,10 πολ-νος 1ν,Cr quae quunturini mirum uiderition debeat id ab Homero dictum eo loco. Idem Homerus liba i s. de Aethiopibus auris LAOmen τοι δεδοα--ἔχαττι ἀνάλῶου. ,, et M'. δυστοι divineio ,οἱ δ' /ιοσΟ-. Magna enim concertatio olim inter Geogras bos fuit de Aethiopum babitatione.versus bos con dirat, de tuetur aduersus quosdam obtrectatores Strabo lib.Lquod illic copioseexplicatum Ir' qui uolet. Huiusmodi igitur uni erratu LIJ συμci Q et,quae ex ignoratione aliarum artium, scientiarum proueni uti Nunc emendandasunt nonnulla uerba in contexta, unimam illa ita lagi debent: Gιδὴ γορ, , ιιιιυιλα I ὰ ρυυαμ-,Mιμα ἁμroiae. Sic habent manuscripti omnes. Reliqua ita legenda fuit: ἀοῖελεδιώυό- ὰ λαπιν ι-ομἄμφωτα δε μα-- ακραμα αμιτ, οιον --ιαπικωβοῦ atrata γυιν-,n ana ατα - τίνται οποιαιον, ' ουκ θ' ἐαυτιυ. Haec eliguntur in Medicaeis libris, Crino, manuscriptis: quaest quis con rne uoluerierem uulgatorum librorum lectisne, animaduertet primum tam dictionem ώ, quae antia corrupte lege Datur, seminutatam in hunc ἀ, rursus irim dictionem μὴ mon,quae lectio probari finia est, cim ante esset corrupti inu.Praeterea,tori uidebiti tis dictiones, io συμ εδεννός, quaeparam opportune irrea erant in hunc contextum. Postremo sientiet delenda esse in uulgatus libris illa uerba, Mia me R. αι- ,, atque loco illorum esse reponendum hunc,ὀπιιιιῶν, Ac ne quis meam ullam re desideret, ut requirat operam, ac diligentiam Latine prostram totum hunc Aristotelissententiam: nam Paccij translatio miama probari debet, quissecutia est corruptos libros Si autem in proponenda bire, quam imitaretur, poeis uta recte uersitus fili attamen in equi incessu, aut cursu describendo lapsus est, dicens utrunque dextrup dem ac civis simul mouere, uel in Liqua Aia arte utpote medicina, o reliquis id genus errauit, taposibialias protulit, ac parta conuenientia illi arti,qualiacos icta sint, non erit erratum hoc uocandum, siccunis dum ipsim poetica Huiusmodi igitur labemus eratiust hae deprauatus pulcherrimus hic locus,qui bus sublatis omnia iam nitent, ex lucidi fima unt.
is luturus sit.,, Hic ueluti epilogus quisum Hsuperiorum omnium, que hactenus de reproben oniblis, exsolutio. o nibus poetices dicta fuerunt. Si quR enim in promptu habuerit, scierit, distinguere septembas di frenistia quas exposuimum: non erit disicile obtrectatorum calumnias refigere, aut saltem aperte dignoscere,' qualia ut illa errata poetarum.
is Ac primum quidem, tamcisi peccemus semper in siis, quae secundumis artem sunt, si quae fieri nequeunt confingamus: recte tum iὰ laetum se ha,, bcbit,si propterea eiusdem fine massecuti suetimus : dictus est enim eius finis;