Francisci Robortelli Vtinensis, In librum Aristotelis de arte poëtica, explicationes. Qui ab eodem ex manuscriptis libris, multis in locis emendatus fuit, ... Cum indice rerum & uerborum locupletissimo

발행: 1555년

분량: 377페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

Procliis Deli simus philosophim in suis quaestionibus poetis,excerptui ex libro tortio Platotist de legibus,mimasuertit de hac re nugnam esse distissisnon inter Ariistotelem σ Pisonem. er ideo ipsie restres primo Ariistotcli sententiam Ox conatur refellere.optimum igitur fierit, si uerba ipsim adscribam, nam

Proclus bustrine rationibus. Omne rut ipse est) ιιιμ ζ1όν uariorum morum facile illabens in audicii tia animos,inm propter imitationem multiiugem ipsos magnopere ofndat, ac perturbet a recta uirtutis uiu, er institutione, nam qualia fuerint ea, quae imitatione exprimuntur,necesse quoque est taliaestici ea quae illorum ui impulsa buceritae permoventur. Aliensimum autem est, quia uirtus est quiddam simplex, cripsi Deo maxime simile. propterea dicimus maxime excellere M se. Oportet igitur eum, qui assequi voaluerit hoc quod uocamus simpleraugere eam,quae illi contraria est, vimκιλίαν qu)dsi insit inanimis, expurgandi omnino fuerint. Tragoedia igitur c comoedia,cum variarum rerum ni imitationes figienis tamam replent uitam ijs males, quae ex uaria imitatione proueniunt: M. O m et i mde τὰ παθητ&ας et φοσιώmie, qιν πινουραν μήκουσι τάς ψ Utcrae, ι δυακπνον. re P, ae Us ἁπλῆγας diseσαν. α ιλν κω ygix Pi Io otio&,κ litie ολεταρ rem e ἰθαγοῖ,α δετραγωδεα- χλώλυτταν πραγ ospita is, 1 sc e ΘρLιουρὰν ἀρκα ελκου λ. iis Aeae A is γα παθηἶκον ἀμ . Oportet autem γου πινῖικὸν διαμυ θανάα suae παρων τί νων α πόλι σειρ, sedisse recitationes, quae immo ratam habent lectuum permotionem, eas inretiones mag8 excitant icque utiles sunt adpurgationem.nam ἁφοσιώσεις notanda uero haec verba diligenter,nam ipsa unt,quae oppugnant i loteia sententia) 3κ -ιν se valentiue, α' vv συι εατα I ae φάργειαρ σμικραν ἐμοιότητα ἔχουσα τἀρεκανααιν εισὶν ἡφοσιωσεις. Si igitur non oportet reddere bomines SM ta γλη ἁ QMs,ελωτας non oportet quoque admittere t ramadiarum aut comoediarum imitation ,σ recitationem. Duae autem causae cut summatim ducamus impularunt Platonem, ut eas reqceret .vitera quidem re πιι Guy. Altera uero quia plus nimio perturbaationes concitant debet enim unusquisque pro uirili Urctiones animi contrabere.Illa autem,quamsaepe nominamus, πιικιλια intelligitur, cum imitamur tam bonos quam malas: π continentes, er incontinentes

Mae jων Me άαπερῶ σφραγιθα --ου ψς λεγιιχνον. Haec ita a ueteribus philosophR in uis tranque puram,dicta funt quae dijudicare quidem qualia At baud fuerit disticile,cum praesertim Plutaris

ebus docte, ersapienter decreuerit, quali quatenus. quando uesit poesis audienda,aut non audienda.

Sermonem saauem appello, in quo numerus, harmonia, de melos in- est: id uero separatim genere distinctu cum mctro tantum quaedam ab soluantur, quaedam rursum melodia.

Venit

62쪽

tes: quodsiiu mori est ubique post definition declarat quom modo accipientifuntam significationes. Duo autem tibωήδυ λ ν: implicitiarumprotularat:explicat itur na sub

se distinguit hoc loco ab hamonia, quisper id intelligit illa suocalcis. Ego A tion uert c A TicvMSic enim in comoediis appellari docet Donatus. cureo omnia adh-tione tragoediarum. Secundum, quod apposiverat in definitione, Cruidebature re dolaratior aliqνδε xi est si, οὐρέ,ωςου ἀδοῦν. Declarat igiturastisens distinctionem hanc: - γ is Misisti ευε αδεδ μέλους.Hoc duplici de caiisa uiacturrict mi imμmq iemp T. Itationem tot tragoediae,separatim mst:Ita uti mutarueis harmonia uti paulo anti copiost exposuimus.D deueropropter cho tr ς mi stranturvoce,Crfermone loquentium norinulti cantantur cutι cognoscipotest re Iulio Polluce ι disestrit πα χυκίν ὰσμά τι, p,Crnos suo loco aperi declarabimus.

dcivi locum hune non uertit aptia, cum ait: moniam uero tota imitatio in acti cor Itit, nam sensius est. QSONIAM uero agentesfaciunt imitatio . per hos enim miciligithil triones, qui agenado imitationem faciunt in scena.

Primum quidem apparatum ipsum, partem tragoediae ponere neceυ' se est, mox melodiam,& dictionem utpote ex quibus imitationem coniis ciant:dictionem appello illam quidem metrorum compositionem: melo' diam, cuius omnino uis per se ipsa satis apparet. Sed quoniam actionis , imitatio est,agitur , ab agentibus quibusdam, quos tum moribus, tumscntentia tales esse omnino oporici,sicuti quo &actiones aliquas tales', dicimus: manifestum est harum actionum duas esse causas, sententiam, is εἰ mores: per quas plane uel uoti compotes, uel minime c5 potes omnesis fiunt. Ad haec actionis imitatio fabula est. Fabulam uero rerum ipsam

compota

63쪽

compositionem appello: mores, secundu quos arantes tales esse dicimus: sententiam ex quocunque dicentes, uel aliquid declarant, uel mente pro/ priam aperiunt. Neccsse est igitur cuiuslibet tragoediar sex esse partes,se/ cundum quas talis esse nuncupetur. Hae uero sunt, fabula, mores, dictio, sententia, apparatus, melodia. Quarum duae ad ea pertincnt, quibus imi tantun una tantum ad id, quo pacto imitantum carecra uero tres ad ea,quq imitantur, praeter has nulla. His ita* illorum non pauci partibus sui sic 'dixerim 'tuntur. etenim dc apparatus totum ipsum continet, mores ui/ delicet,fibulam, di tionem melodiam, sententiam cp similiter.

Paccius Mersit AP P ARATUM oψεως Gσμον.omnino rectί. sed ad uerbum robas, dicas, uia M lanis omitam: uclomatum, qui oculis ectatorum instruit. Id Rucius uertit. ILLAM quid mea composivione.Rectius dixeris IPSA ALVbi ucrograecescribitur ιελωπι α .Vertit MELO. MDIAM. Explicavida nobis es hoc loco Nethodus, qua utitur Aristotelis, uidetur igitur uti primum Me- thodo resoluente.Deinde uero componete. Tertio loco, mente. Resoluens progreditura notioribus,m magis extrinsecis. Sunt autem APPARATUS, MELODIA. Deinceps uero D IcTIO, SE

TENTIA, MORES, FABULA Sicuti etiam in Rhetorices eodem ordineprogrestaris. Sic erat partes constituendae, PRONUN cIATIO, MEMORIA, ELOcUTIO, DISPOSITIO, MIN VE N TIO. Singulas autem partes probans, demonstrat ita sese habere. Hillisiones agunt, erimitanatur tribus bG armonia aliatione mone.Est igitur opus prima apparatu ipso .Deinde M E L O DIATmio laco. Dic TlO N E. Sed ii quod agunt imitando Hi iones,restri ueras actiones agentium bota m:hos uero di 1 Similes interstes oportet in moribus,tum sententia: stu, ut graeci aiunt, διρ- οἱα .Ratio fisturbo . vix 'τάτων ο -ρττηειρ mitte τίνας- ς τμῖν. Quare cum Laesint causem quibus omnes bomnu actiones proficiscuntur,m αἱγ.ή διανοια. qecesse est cui modii fuerint mois Ws, δια/οια,ei mos etiam existere actiones: cum uero histriones imitentur agentes, necesse est duas Eus constituipartes tragoedia,u scilicet, σι ιυνοιο . Et liper banc meu odum resoluentem iam inuente uni quinq; partes. SENTA est ipsa FABULA, cuius ratio ita sese habet. FABULA contiis ecnet ipsas resar actiones actas ab homiuibus,quos imitantur histriones: ut sile non constituantur, imita Milo ierinum pro us potest ratione.Definitote Fabulam Ari loteles incat extrusca μὴ, πρά- eeIεωρομυς, ιιι ινσις. Et quoniam Fabula multis modis accipi posse uidebatur,eraliter definiri: declare: per haec uerba, quomodo accipispotii fabula appellationem: λ εγωγψμυθον ν xlimitiis Me σιμπ πραγματοι P.Declarat etiam,illomodo accipiat δι φοι ora bses uerbis: διανοια δεφοσιe ccῶ,οῦ-απφιανον γι μία id est:Versatur te διρωοια in omnibus ijs, ecquae bomines loquentes demorisbant aliquid, uel etiam quoquo moto aperiunt animi sui sententiam. Noa tantinim hac descriptione διι οἰαρ duo esse dicta ab Artitotele, quia Alucνοια partim inest inprudentibus,c sapientibus, partim in stulti σinsipientibus.Sermo quiproficiscitur ἐκ διανοὶ te sapientum, demon orandi uim habe graeci et ἐδεικὼκον vocant.sermo rate quiproficilcitur in διιωρίας stultora aut non ualduapientu est quoquo modo significans, m ostendens 'tentiam ipsoru.Nes uero aliter accepis naieιιω libro primo Posteriora. colligit uero, po quam singula declarata sunt e probit necessa, rio tragoediae partes essese nisi ν ἄ - p u παρορα. nam cum ex bis partibus sex conficia, ..tur tragoedia,Crex his fumat estitiam naturum suam, partes ipsius essentialis uocantur, sicuti ante diis

cTIO, SENTENTtR APPARATUS, MELODIA. Probat uero alia quadam ratione esseste, per tres uidelicet notas illas distisentias,quae in principio libri appo taefuerunt,ta' declaratae.Suntautem ,οιλῶς,ἄ.Perprimam disterentia scilicet οις, quae iustrumentum significat uelut quoddam. Persecundam digerentium scilicet ἄr, quae modum significat, ex quo imitatis diuersitatem sumit. Per tertiam distisentiam scilicet et, quae subicctam materiem significat, in qua uersatur imitatio tragoediae. Ex prima

dimentiactaeexistuntpartes, APPARATUS, MELODIA Ex tertia apostantu. FAB LAEx fecunda tres partes, DI TIo, . MORES, SENTENTIA. Sed quaeratuliquis adhuc crinicianasserens, ex his sex partibus uias lepraesertim, quae naeuidentur necessariae, APPARATVM,CrM ELOD IAM, uapte enim natura tragoedia etiam ne bis constat quia cum in ea in tactions imiistitis,suis est apponere iris quatuor panci reliquas. Sed restondendam puto, duplici modo considerari

64쪽

i titiose filia pom scribente M qiuum fit ab histrione recti rate. si priore

SENTENTIA, DIcTIONE, milla alta prata si pseriore modo, partes esse necessirio, quinqire, nil sc .Quinque quidem tollatur MELODIA, Ora recitari abhillisionibus pote, perferamnem Absq; MELODIASexot ad tur Meladia additurueia, quia tisius stapo lutit ideo tabee,, in cottactu Aristot.baec uerba: τάτων R,ὐκ ὀλιοι α F,ωρ ςπῶν,MALOI αιρε δεσι. Quare , coctili potest expartibus tragadia maxime Rutulisseqvituor, FABULAN, NOREA SENTENTlAM, DIcTIONEM. Duas minus petitiale edita uocari etiani ipsis quia ab usurecepta sunt APPARATVM, MELODIAMSed Aristot.ub initio,cum partes tragoedia explicare iuulit dixerat: ἔπει πα τυ me πιιῆν6 6 μίμησιν. quibus uectu apparet intellexise illumini rationem tragicum,quaterua ab bi 'ionibus exprimitur a poetici fetu ulterius tendensis mimos deis ducitur pro uincianda.HA in buc modum expositMprobat actuc apertiore ratione, cur totidem, ide ex partes niseipendet expriore.Quod tragoedia partes nise paut ex Uu m M obtinuit, uiscenica seret imitatio ab histrionibus,quae quidem fieri nonpotest sine apparatu. Hoc vero dato,reliqua etiam dari necesse est,donec ad una deuentulit ultra quod progredi non est, c. Apparatus estiaque, ueluti iamnem deducitur imitatio tragica sed imitatiost etiam per MELODIAM.Ergo easecundo loco pone da post apparatum. Sed latim imitatio conscinon potest,nisi exprima turpersermonem, sermo autem ex Actionibus', Ergo tertium obtinet locum Dic Tlo. Sed crdictio manuis, ni exprimat animi penistrarium.ergo quarto loco statuenda Alis oves sententia. Ipsa quoque nulla prorsus luerit, nis ex moribus fingatur. qianto igitur loco necesse estponere MORES. Sed ex moribus a nes profici untur. Ergosexta pira necessario FABULA est,quae nihil aliud est quam actioni unius ut plurium constituatio quaedam. in igitur lauti patet omnia ad apparatu reseruntur, dicimus apparatu contineri MELODIAM, Dic TlONEM, SENTENTIAM, MOREA FABULA M. Hoc de luat Aristo,, teles,cum est: s γ' odie G -πῶ,ί λύιν, ἡ μελω,ί δει-οιων. um Deo si quis actuc quaera cum iit tragoediae partes sex,quaenam omniam imaxima, Crinprimis necessioria MDndet Aristoteles acile hoc posse cognosci.sed notanta hoc Ioco Aristot .iam redigere ad meth dam componentia ea,quae bruenit per methodum resoluent ut singula postea ex ordine naturae definiit crexplicet. Verum redeo ad priora. Ea secundum ordine natu praecedunt, quae maximas si πω de ne cessaria. Ateiusmodi est FABULA Ea igitur interpartes maxima est, et omnium maxime necessari Quod autem FABvLA maxima fit multis probat rationibus. Prima est Deducta c. ωRm omni rem imu quiddam est, utpote ad quem omnia restrantur,o cui ingratia omniafunt. Finis in tragica imia ratione est actio nam tragoedia imitatur acti es: Fabula uero continet aetiones, ergo Fabulor est, Cromnia maxima in tragoedia. Obij ciat seboeloco aliquis, π dicat: Amrti tragoediae no esse imitari actiones.sei homines ipsos cuti patrem rei dendumputarim: tragoedum quidem imitam homines, sed non,qua: Is homines tanturumodo sunt sed quatenus homines agentes. sus dicat quissim pa se acutior. Non uidetur tragoediae miselle, imitari actiones eduit m licitatem, eri licitatem hominum p ius exprimere. Huic quoque rest ondendum: Vitam, atque licitatem hominum ex actionibM pendere: Guent aliquis uel honesta uel turpia egerit, ciri aut filicem aut risilice Tertio loco alius occurrat, dicat :rinem tragoediae non esse imitari actiones, sed mores hominu: eos enim ubis exprimere conatur, er huic ita responsum uelimon tragoedia quidem exprimi moressed non per se H peractionesmam ex bis dignoscuntur postea mores luales sint, At non hoc in primis conatur efficere tragor is, ut mores exprimat, sed γγ imitetur bomines centes,Cr ideo filices aut in ilices.Finis enim int Aristot. Et in contextu ικ α πιι a: τηλὰλλαττοῖ9e, id est,non est qualitas, sed actis,namstfinis in tragoedia esset πτωτηρ,exprimeret nihil iud praeterbabitum nam babitus qualitas est. sed habitus perseseparatim exprimino possunt: expriruuntur igitur peractiones: ex quo patet is tragoedionem esse imitari actionesvnon babitum dat mores. Probatur uero huissimos conclusum,stc. In tragoedia habemus pelicere homine aut sicem, aut in a. At licitas Crin elicitas exuctione pendet, nam pro actio genere homines aut filius. it insilices uocautur non aute ex moribus,nam hi fuci ut it homines uel tales inestales appellenturi exempli causa: a iustitia iusti sol imperantia temperatus se fortitudinuisse.Sed adhue apertivi locus bis declarari potest: nolebat Aristoteles ex ordine primo,qui natur sequitur, constituereordinem interso tragoediae partus, ut ea constituto, de singula deinceps loqueretu's lifacit Eed ri constituendo ordine uidebatur ambiguum, an primo loco essent collocandi mores,an Fabulaquae ipsam actionem commet. Sic enim potuissa aliquR in.

65쪽

IN ARIs T. DE POETIc AA actioinproficis Gnt KVtigitur totiret ambiguitum baire, at timem in tragoedia, qκos uperius in m Dulic tuest declarat esse imitari assionem,uum ilicitat , seu iusticitatem bomina. Notandum uerb, ut etiam rate diximus,tragoedia imitationem duplici modo considerum aut qMu uscenita est, rabbia strionibus agitur, aut quatentu poeta fit scriboite; qu atram ascribente poeta intragas,dicimus primarium in tragoedia fine esse imitari, habitu unim Crinores bominum per oratione scriptam: ex qua destriaptione homines cerni possunt ofelices, anum o infelices sint. Si quatentis bilisio agens eam refert funias. Gmsic semper, in de ta loquitur Arilistules, accipit) dicimus niaximu ac poti fimum finem esse ipsam

assionem ex qua homines dijudicuntur aut elices,aut in Hices. In scriptione cr imitatione poetarum talis ordo constituitur iratur sequaris. MORES,ex quibus FELI cITAS,aM INFELI cITAL In actione uerbscenica recitantium histrionu butu'odi. Ac TI O, c qua FE LI cITAS, aut IN F E LIα cITAS. Di ille est maximus sinis in tragoedia,qui proxime, per Icer statim ae,ut uulgo aiunt, immeditio te exprimit filicitatem,cr inflicitatem sed si tragoediae imitatio accipiatur, ut agitur in Icena, sicuti femα per Arijstoteles accipit, proxime, r immediate exprimit felicitatem, seu in rlicitatem ipsa actio. colligitur ergo in hunc mota res tota.Bηκ tragoediae est exprimere homines aut flues,aut infelices: ergo in tragoria finis est ipsa actio non mores,num bi exprimunt homines uel tales, uel tales, non aut filices aut infra lices,quod tragoedia sibi proponit, perfaciendum insius imitatione. Ac ne quis in ceret scrupulu,qu)d superius diximus poetam exprimere mores,non actione,itu intelligi uolumus: quod poet dum scribit, reasticit ad mores,Gr homines uel ex hora, uel ex illorum morοῦ formula describit.Non enim me latet, poetam tragicu Dramaticescribere,Cr homines inducere agentes,dis ideo poetam dici posse, exprimere actiones res Seductio non cernitur in oratione muta tam aperte,quam in actione scenica: crsi aliquis leges stris monem a poeta scriptum sub forma Damatica: uidetur sibi intueri quodammodo homines agentes, ex quo constequitur ipsum poetam imitari actionem edoccultiore quadam ratione criptione Icilicet dramatica. Haec quae hactenus a me declarata sunt eliciuntur ex his uerbis Aristotelisi

Horum uero maximum est,rcrum constitutio: cum non hominu imi :

tatio sit Tragoedia, sed actionis, at* uitae, tum felicitatis, infelicitatisve. Quippe selicitas ab actione pendet, finis , ipse, actio quaedam est, non qualitas. Aliqui ucro per mores fiunt tales, at per ipsas actiones, sane se lices uel infelices. Non ergo ut imitcntur mores, in actione uersantur, sed per actiones mores complectuntur. Quapropter actiones,dc fabula, tra/goediae finis esse dicuntur.

Haec ita uertit parcius,ut niihil magnopere uideatur esse immutanta. Ego Mia uerba bHAristo interis pretumstposui die orationis meae cursum in tu aertificiosa methodo explicunda cog rer saepe interrupere.

66쪽

paucae.morum expertes inueniuntur. Tum poetarum pleri ytiles omniis no sunt: ut etiam ex pictoribus Zeuxim a Polygnoto differre dicimus. ,, Polygnotus enim morum optimus expressor fuit: contra Zeuxidis pi/

,, eiura mores minime referre vidcbatur.

Innuit Aristotesci eum indicandum esse uerum, ultimum finem.Mqum omnia re muralia. modi uero esse fibulam tu actionem itim citra uia respiciunt in m etiam ipsi: se mores non exprimit tragoedi nisi propter actiores, Crfibulon. His declarati co uir foecunda ratio, perquam probant, , moloco abutim constitutdebere, non autem mores. Est aut ebo. ILLUD Maximum 1 et iudicari, Crprimarium inequo cetera con stare non possunt.nfibula, cumsissinistret dis,est ei nodice finda. nautem mores: est igitur omnium partium prini niaxima modetu modi sit, probat hac ratione.

λώιάιάπιι. Probationis summa est centiorum poetarum tragoediaestia omnes curentmoribus: Crta men tragoediarum numero censentur.Nunc uidendum breuiter, quid per M ORES Aristoteles intelligum tragoedia,CT quae nam morata, quae uero non morata dicatur.M ORE S pauli anu stati ivit Aristotelis, nis sunt ς α mire πι-ς - φαιί, es. πρά- ,ν me. Nec muliatost bis uerbis, Cra tim. ni R ,-- Θιουπιν, ἄδαυιτίὼ mGαίρεσιν, οπriae me se eιρουκc, δαλῖν,ανγ ροταρ,οῦ ο αἱ νοῦιοι ψο- λογων. Est autem τδεραρεσις inb imnibus electio a recentioribus uocat quae facitini boeeligant, uel illud Iugiant. de bac saepementio 'in tibicis,crmino statim mitio libriprimi ab Aristoteli. est enim veluti fundamentum quoddam,s Ansomnium brumandra actionum: πειου meu ρεσιρ ὰγαίου πινγε α οκs, e επις νανῖ,τ ὰγαθον,ς πρωταε ειδ.erde ea peculiari laco copiose agit lib.tertio tibici orationem igitur moratamini digit AristotLinqua apparet expressa illa ποαίρεσιe.Aristot.quos libro et tertio, ubi de narratione loquitur,ait: Narrationem debere esse ualde moratum, σresinam 4 ionibus animi diuersis,id autem esse facili factu, qui Ut illud, quod moratam efficiat orationem. Patet uero Mathematiacorum oratione non esse moratam quia cum in ea non infit -- ς φεMe,nullam potestpr Irru τῖο suris'. oratio quoque demonstratoria Les&C dis intelligo Cr thymematibus contextu crebo,

, quali utatur oratores. Morata autem oratio cui eodem loco tradit Aristoteliso cor esturex ijs rebus,quae hominu mores consequisolent, ut i dicas: Ille ambulans voci rectar inserim ueris significatur tam auadax, C agrestis. lorata quoque oratio est n qua aliquis aut ratione, aut cupiditate ductus exprimitur: ut stilitas, .uit potius exprimas aliquem lacri causa omnia agentem, iam uero honestatκgratia. Moratu praterea oratio est, cum in narratione signa aliqua omnibus notu afrunturiusiore perstnaba intonabat, uoce minitabatur ama concutiebat, nam hoc exemplum restri ex Aeschine Aristotelis libro tertio Rhetoaricorumuel cum clam aliquidsignificamus,exempli causas dicas illum expalluisse,buncrubore fugasium

Poemata igitur,in quibus laus oratio est, quae mores exprimat diuersorum hominum, morata dicuntur,in quibus Mia non inest, ea non sunt morata dicenda. Mores in poemate, ut apte exprimantur, quatuorstrauanda sunt. Sed debκ postea suo loco copiost. Dio sus Halicae spem in μου mei .reprehendit tum eos,

qui orationem moratam non conficium tam eos, qui mores non apte mi ni, π insper iit orationi, his ,, verbis: οι μ', αθῶν αμοίρους ἀυ λογους πιιῶνται,οἁμῖνοι- αναγύνα, τὸ

cuntur hoc Ioco,quod uero prolatum est demetae quorum alij morat alij non moratus ibunt poemata, probat exemplo pictorum Zeuxidiser Polunoti, iterum: πολυγνωτο- αγαἱῶν μόρκάς l . VertitPaccius' Optimus morum fui texpressor. Sed estfensus. primebatPob ius mores bono ni Nimmam pictores, C proborum, Crimproborum mores exprimunt. Zeuxidis pietura ουδεν inquit lacinis,nam exprimebat quidem imagines hominu ed nulla in se apparebat τοῦ eoue σι e. Arist teles libro octauo Politicorum Polunorum uehementerprobat ei ues tabulas1 ectari uulta bene institustis adolestentibus, qu)d incitarciit ad uirtutem. Paulon suria imagines reprehendit, bis inbis: sti a

67쪽

επι ἰώ πις- καις ἡθικας, κω λεἱσς, κρα- οιας ob π minim, o G π Παγω ριας ο λυ μα opus sim si Sθοις τπjς κε ωla seu Παγα ὁ ἱα εχπς μυθον, Ma συ απμ α γνάτων. Si quis praeterea ordine moratos sermones, dictiones, sententias , bene formatas asserat, non quidem penitus negocium, quod est ipsius Tra/goediae proprium, assequitur. id quod illa tragoedia multo melius praesti terit, qu. ae talibus utetur, perinde ac secundo loco neccssar as: cum iam fabulam rerum , contextum habuerit.

consequitur Ara riuio, per quam probat, neq; mores, nes reliquas potes constituere posse tragoedia, ex qua re quiuis cognoscerepotest,illis in hac methodo non esse a signandum prima locum. Hi sicuti diaximus, probatione uidetur explicare Aristot. fabulam non modo anteponendam MORIBV Afri etiam alijs partibus λύει, 19 rum οἰαί autem sese habet. Ea maiora sunt, priora, acpotiora censenda: quae maiore babent uim,uc facultate consciendi id quod es proprium tragoediae.Fabula uero hoc magis potest effico quam aut διομοια aut λύις,haec igitur primo loco iure est collocand quodposit hoc efficere, adhuc tali argumentatione demon fratur. Quamuis aliquis utatur oratione langa bene morata, interat, me ι ιανοίας,ο λύειρ ualde expoliti atq; exornat an non tamen conficerit,quod est tragoediae proaprium ni rursus quis diuersa utens rationeiabulam egregie coponat, rogumentum rem, Crassiona apte constituat, etiamsi aliae pantes abunde non fuerint copletae magis hic uidebitur conficisse,quam prior iste,quod est tragoediis proprium munus. Ex his facile postici potest, quantum Aristotcles tribuat fabuisu, seu argumento. Isecrates etiam in Euagora,quamuis de alia re loquens,dit uerba Crsentcntias in poetis nullam perse habere uenustatem floreat metro :, πταμάδειδε fie-ῶὁ γ iam δε αμιν αὐτ, α γάρ me n/ ποιηματων - τουὶ δοκιμουντω τὰ MI;ονίμα e,o τὰς διαμοιαρε ταλ- , re δε με τρον διιτ πιι, petat; ται πιλοπα- - ρα ρὶ Ἱκράαρ inis ἔχοι RM παιάνω. No disimili ratione lib.I I I. et .ud Theolait,λεε se plus posse in oratione cocinnas, αὐόb διι diae, quam λυνοιαν beneco Utam Graptum, nectitione ornati,s γγ Ηαυμ υνοι λιοι μειζον Gατίω διανοι-. zsαιτα ιδώ τν κινασαι - τροίην ἄστ λ α φυκῖν, οἱ ται Prea, sic γγ ονοι eme ιιιι ματα eli P. Verba tria: n 3 τ μετεροις του ιζ κωμακ. ita uertit Paccius,quae talibus utetur, perinde acsecundo loco necessurijs. sed Aristotelis haec est uerbo, senis retia, ea tragoedia,quae utetur his magis aliquanto doctis: sic ,in qua parcius appositae fuerint reliquae partes nodo habeat aptam συατ ν υτ αγμάτων,erit tamen tragoedia.namissa dictio σταδεες , ροις ita debet accipi apud Graecos, ut etiam perspici potest in postremis uerbis liberatu paulo ante recitatius ex quo satis patet potissimam, primari ams partem tragoediae esse fabulam. ε Iῆρ.deinceps, per Ionaegum fieri . sic etiam lib. I I I.Rheredit: ου' δν. . e τὰ φθυμώματα. fασιν uocat Arist telas longam narratione alicuius rei. Lucianus in Menippo quos cum ait: ρῆσιν πι in μακροωγων, neά σςόθα--τον. fu stuω pellat Artilat quam Aristides in libro που λόγου πολιὰ mo,Cr Hermogenes in libro et M ap tant γνωμίυ. λ ιν uero Eme 3 εMm .his uerbis aut utitur Millides: γνωμίαν εγω ν ἀλίτὰ νοοῦμα me, i φευeis chor τὰ τUαγμα r. α- παγγελια γαυοήλ. ιρ,Aou τἰωγαρὰ mulaλετια τὰ α νοηματα. Rursus adnotandum, cum in contextu ait: μυθον, κρα συπτο ινλ πραγματων. nam συzτορψς πραγμάτων, est ipsa fabula,quae complectiturres,de quibus agitur in tragoedia.

Haec alia est ratis,qua id probat, quodsisperius, cautemstbebubet. Ea maxima, crpoti ima sunt censenta, quibus tragoedia oblectat. ιoluptaternet affert audientibus, ut haessunt, fabulae partes peripetis, Cragnitio: quares tisputet uel ex hoc ipso fabulam primariam esse tragasaepartem.Omnia, quae insterarum halant egenis, icommutationυ omines me opere oblinant. quia, ut inquit Ari DLlib.Rhene 3 primo

68쪽

Sosim horum uerboru Aristot. neque intellexisse, neque expressisse sitis uidetur Paccius, nam itasse babet.illud est natura prima quod minus sest a principio inrt nobis in omni re,sed postrem est, quod nos homines sensu statim percipimussemper existimandum Fabulauero ei noctiae constitutio no primum sest nobis oderat, nequesit in promptu. probat uero hoc tali argumentatione, quae ualde probabilis est primi illi poetae, qui ab initio poemata scribere coeperunt, poterunt quidem orationem est vere poliata Cr moratum, Ad constitutionem rerum roe est ipsam fabula At certo quaedam sis ordine di Utar non tam facile lingere potuerunt.boci turpostremum fit quia homines efficerunt, potatim perstiacientcs,quid rectum aptums eqst.quo conficio, nihil iam reliquum fuit, quod desiderari ab ullo iure pos=LQ asipostremum hoc uit,quod homines persticerent, efficerent s. Erit necessario natura primum hunc uero ordinem ipsi sequi si profiteturab initio in methodo artis huius scribendae. Non disimili rati

ne utitur Aristot.bb. et . II lirima natura extitis ornatam dictione in oratione, poetucam mox ca Bν tera inuenta paulatim ab hominibus,bi uerbis: πειδα Oi ηπινοοῦ λ γam e si .er,

nis extant ,σὶ nobis paulopostfuo loco copis explicatur.Aristot.quos lib. primo de Anima ris verbis dissutationesium exorditurii ὀμωμωδεσιν πολαμ2ωοδειμαλλον , Wλ αμὲ rigore,nivi ἡκ, ανῶ ταρε Hismox,s θαυμασι πιόνων γο,δε λαχν α ταυ restis 5 ψυχοῦρι ,αν Mν γωρρω πρωταις UMulti, quae dictio ἁκεπεια magnas excitauit turbas inter Orinos s modo Latini fiunt appellandi seu recentiores potius barbaros Aristotelis interpretennam dum conantur tueri Aristotelem quem putant dixisse,silentiam de anima excellere, quod certior ustiora desudant, ac ridiculi sunt, sententia enim Aristotelis est, ideo praestare caeteris 'cratiam aliquam, tum quia a ueteribiis omnibus exacte literis mandata furit, quod in omnium ore uersatur, tum quia res graues plarimit facienda inc praestanteis complectatur. Demosthenes in oratione obntbsecunda: ci a

,, Est igitur principium, ac uelut anima Tragoedis, fabula: secundo uero loco

69쪽

loco mores: In quo etiam picturae similis esse apparet, si quis enim lacis pulcherrimis tabulam sesim illinat, non aeque sane delectabit, ac si imaginem albo tantum distinxerit.

Postquam tam minas rationci attulit, ut robint Ribu inter caeteras traga partesprimum obistinere io m cotulussit demum*rincipium,acuelati tam iret dia esse Fata .Principium ideo diis xit, suis civi exprincipijs caeteraniati tintque existum P ex Fabula tragoedia tota pendet Non miniuuero positus ilitudineribulam tragoedia ammam appellauit inam sicuti anima forem est ipse, Cr v corporis,sta Falutis uester absolutio qMedam ipsius tragoediae, exsicuti animal per ammam mouetur, aut irat ita tragoediaperfabilim uiget 'iras quodam modo. Et cutisne anima corpusptiisnennortuum est, 1 eadauero eaAbtit ita ne bula prorsus emortua est,er instarcadauersis, diragora dia.Secundo loco statim post fabulam in methodo bacpoetica, AI O R E s seu collocandi, hoc uero etiam probat aptis mafimissitu siquae ignam uim habet ad eam rem probandam. Ducitum a pictoribus, e pictura: quod sae, est ab Aristotelefactum, quia his duabus artibus moilest inter se comem tias. Ideo Horatius quoque ait.

Vt mirapoesis erit, αest propius stes,

capiet magis, Crquaedam longius abstes. Haec ut obscura uolet baec ubhue uideri, Iudicis argutum,quae non frmidat acumen. Placpticuit semel haec decies repetita placebit. ει ηονα uertit Paccius, tabulam. Tu rectius dixeris imaginem. sensus aute est, duplex esse di aegentis: aliud,quod Micamentora confrmatione tantum constat. Aliud quod est uae js coloribus di persim distin ellam.Nedia inter bis pictura est laudanda,quae neque simplici constat lineamentora circumsictione, ne que nimium conspersa est colorum sed ita apte distincta,ut mireJectantes posit oblectarciremio generipi Isimilis est ea tragoedia,quaefabulam quidem tantum habet apte compositam,m reliquis panibus

non est admodum ornata nores enim Crdictiones instar in oratione uni colarum. Alterumgenus picturae parari potest,cum ea agoedia,quae mmbus orationisscoloribus sit mirificeconores: non tamenci'ncte positis, sed disper insulis,nuta cum artificio cum fibula non subsit reliquarum partium fimissimumsutidamentum:elegans uero, peritus spicturum imaginum spectator de iudex rudem illam lineamentis tantum quibusdam desicriptam alteri antepone quὁd nimia illa colam acyrtuitu ergo nullam v nustatem habet, aut artificium. c quoque poematum dijudicandorum bene peritus tragicorum: illud exiis stimabit eselaudatilius, quod es iam habeat apte constituta etiamsi caeteris careat ornamentis. Atque sepat etiam poti ianum sibi locum uendicare in tragoedia fabulamatque in methodo describenda reliquic partibus esse anteponendum. ADNOTANDA uerbida uerba, mile καλλίπι ec πιιάκοις. ccicearo uoca: igmenta libro de Diumatione fecundo, cum est: persa temere pigmenta in tabula oris Enesumenta e vere possunt.Haec autem uerba eo libentius asscripsi,quod simillima sunt ijs, quibus utitur is tulis, si cicero de ortuitu imagine quae existit ex colorum si pigmentorum constersione loquitur. Aristoteles uero de conspersione pirum urit os, λευκαγραφαρ uero c qua dictione utitur hoc loco Aristotelis Malba circunducere lineament atque iis, absque ullo pigmentosoram aliquam effligere. Notandus uero ciceronis locus in Bruto, ubi ait: Intelliges nihil illius Eneamentis, nisi eorum pigment T quae in ora nondum erantorem,s colorem defuisse, nam de oratione sequens eadem usus est Dialitudine, Mutitur hoc loco Aristotelis mirifices exprimit uerbum illud λὶ νωψαφῶν. ut facili uiactis civilibet potestpersicNeque ureb praetermittendum etiam hoc σst de resuperinfatu locuti uiamus uideremibi Aristotele cum uellet ostendere,omnem tragoediae uim Gin fabula positam: apte uasumsimilitudine illa, ριον ιυχα. Nam cr Epicharmus olim cut ait cicero ad Orare scribens o cuispirassignis replurimum momenti esse ised Σωςων protulit militudinem ductam arrectussu cutis,in quibus magna vi robur, corporis totius inesti τοίταγορ αρθρας νῶν.Non disimili ratione in oratione pro lege Manu. quod tamen est Demosthene sumptum dixit uectigalia. reipub.civitatis neruos esse.Et in Epistolis ad Atticum conqueritur ciues Romanos, spe omnemsan' vim succi j ωρ. similitudines baea corporis paertisus ductae ostendunt, quantum in ea resti momenisti. multo uero magis,cum tragoediae inquit essessulaminam cui idem inquit Aristotelis libro stacundo de Anima V autem anima causa,principium, corporis uiuentaevo a Graecasiunt πιττανυσῖλη σωι τω- σογinci,tur cuiluti causa, pr incipium poematis est.

ee ecccere es 4

70쪽

O liam actionis imitatio est tunc per hane potissimum agentiumr

rere ita uertit Paccius es apertius dicassicidi s imitatio Motus eoia, qui agimiper barae in priminrita ratione an conaturprobare Millat. Fabulini anteponendam esse Moribus, clitae est huiusmodi. II in tragoesia primu uidetur obtin re locum, quo continetur allio eoru qui agunt, quos j imitaris udripoeta es amo tota fabula ipsa continetur,no moribus: ij enim actione distinguunt potius atq; exornant. Poeta autem in primis exprimere imita ido conatur ipsam ullionem,qualisl erit ut intelligant auditores: pa tet igitur fabulam, que assionem complectiturprimo loco statuendam esse Mores uero pecundo loco.

,, φλιῖκῶς ἐπτισρ λεγντας. οι θ ν- tu ικῶς. M Tertio sequitur sententia, haec autem est posse explicare quae instant, atque quadrantrid quod in soluta oratione facultatis ciuilis, atque Rheto

o ricae propriu munus estone ueteres ciuiliter dicentes confingebant, no/D stri uero rhetorico

PH uim multisrutionibussiententi suam consimias Aristoteles,decreuit fabam morisus G a

SEARCH

MENU NAVIGATION