Arnobii Disputationum aduersus gentes libri septem. Quibus accessit eiusdem argumenti Dialogus; M. Minutii Felicis Octauius. Geuerhardus Elmenhorst recensuit & notis illustrauit ..

51쪽

o Noaic anu 1 R. svs ORNT1.s veri est ladem vicinis&finitimis, quam spatiorum. inesse longinquitate distat itibus Testibus en si haec illa opinion tes asseruntur,vi procliuius mutiro est, minus este in recentibus fictionis, quam in antiquaobscuritate submotis. Sed ab indoctis hominibus, S rudibus script . sunt,& iccirco no sunt facili auditione credenda. Vide n magis haec for tior causa sit, cur illa sint nullis coinquinata me daciis,mente simplici prodita, ignara tersociniis ampliare.Triuialis & sordidus sermo est.Nuquam

enim veritas sechata est fucuna, nec quod exploratum c certum est circumduci sic patitur orationis crambitum longiorem.Collectiones,enthymo mata,definitiones, omniaque illa ornamenta,quibus fides quaeritur assertioui,suspicantes adiuuat,

non veritatis liniametita demonstrant. Caeterum

qui scit quid sit illud quod dicitur, nec desinit,nec colligit, neq; alia sectaturartificia verborum, quibus danic insueti sint audientesi&ad conseia sum reicii cura scriptionis necessitate traduci.Barbarium is Soloecisti iis, obsitae sunt, inquisi res veri ae &vitiorum deformitate pollutae. Puerilis sane xque angusti pectori, reprehensio quam si assinittere natis, Ut vera ut, bis ciamus ex usibus nostris quorundam fructuum genera quba cum spinis nascu-tur, S purgimeotis allis, qliae nec alere nos pos sum, necta'acnimpediunt perfruinos eo quod principaliter antecedit,&ualuberrimum nobis vo luit esse natura. Quid enim ossicito quas, aut quam praestat intellectui tarditatu utrumne quid leve;an hirtata cum asperitate promatur' inflectatur quod acui,an acuatur quod oportebat inflecti'

aut qui minus H,quog dici si verum est si in nu-

52쪽

mero peccetur, aut 'asu, praepositione, participio,comunctione'Pompa istasermonis,& otatio missi per regulas concionibus, litibus, foro ium' riisquestruetur; eturque; lli J-oui volu

ptatum delinimenta quaerentes, omne ruum flua dium verborum inlumina contulerunt. Cum d drebus agitur ab ostematione submotis, quid diacatur, spectandum est, non quali cum amoenitate dicatur nec daures commulceat , sed quas aia

ferat audientibus utilitates, ni unE cum ciamus etiam ouosdam sapientiae deditos non tantum ala secus letinonis cui tum,heriimetiari possent ornatius atque uberius eloqui, triuialem studio humilitatem secutos, ne corrumperet scilicet granitatist ore &sephistica se potius ostentation uel rent. Enimuero dissoluti est pectoris inissinisteriis quaerere voluptatem: cum tibi sit ratio cum male se habentibus atque aegris senos auribus infundere dulciores, non medicinam vulneribus aclinouere.Quanquamisi veruin spectes nullus sermo naturaein integer, vitiosias umiliter bullus. Quaenam est enim ratio nati realis , aut in inundi ebnstitutionibus lex scripta, ut hic paries vicatura haec sellai'cum neriue sexus habeant sed istiunis genetib. imasculinisque discretos, neque quisquam docere do istissimus me possit ipsum hiq&haec, quid sint, aut cur ex his unum sexum vi isem leugnet, foemiiunis generibus id quodsi quitur applicet. Humana ista sunt placita,&ad via sum sermonisfaciendi non say te omnibus necesi

ita: nam de haec paries forsitan &lsic sella 4iei sine

53쪽

ro ARNOBM 'V1Ivsvs ENτxsmocinatione seruatum. Et tamen bisti, qui pollutas res nostras vitiorum criminamini: mibiligines levosistas librisillis intriarimis atq; deformitate admirabilibus non habetisi Nonne aliud haec vina, aliud dicitis hos uti est' coetus,&coelum 'non item filus S filum' non item crocus, crόcum' non item fretus,&fretum ' non item apud vos est

positum hoc pane, hic inis hic sanguinis,

hoc sanguent candelabrum, iugulu ratione eademiugulus & candelaber ' Nam si singula nota nation possunt genera plura habes equam singula: neis eadem possunt huius esse generis, Scalluis genus nimiransire senusin alterum non potest

tam peccat qui genera masculinascemininis pronunciat legibus,st ab eo peccatur,qui articulosis

scillinos foemininis generib inreponi , Atqui,o

conspicimus, res masculinas sieminine,&Remia neumasculine,& ciuas esse dicitis neutra , illo,&hoemodo sine ulla discretione depromere aut igitur nulla est culpa indifferenter his uti &frustra nos dicitis seloecismoru obs instate de με, aut si certum est singula quib.debeant rationib explicari,in similib.vitiis vos quoq; versamini:quamuis Epicadosomnes,C-lli. Verrio Semro ten alis,& Nisos. Sed si Deus, inquiunt,filii Christus, cur formaestini ominis visus I, cur more est interemptushumanὀ3Anali repotuit inuisibilis illavis.& habes nullana substantiam corporale inferre S commodarei iundo,ctoliis interesse more lium, quam ut aliquod tegmen materiae solidioris assumeret,q, oculorum susciperet iniectum,& ubi figereineptissimae possieteb Eplationis obtutu Quis est enim mortaliussu Qvqreret eum videre,

54쪽

s cernere,si talε voluisset inferre se terris, qua lis ei primigeni natura estire qualem se ipse in sua esse volui vel rubistrives si is Humpsit iasit hoministiarmam,&sub nostri generis similitudine potentiam sirum clausit,ut&videri posset, &eonspici verba faceret,&do ret:itque omam

equeretur res eas, propter quas in mundumve mnerat faciendas sim i regis imperio &dispositi

ne seruatis. Quid enim dicis,rexsiammus ea, quae

inmundo secienda esse decreuerat, sine hominς simulato non quibat emere' sto porteretua fis si quemadmodum dicitis P ita tortasse fecisset ruuia non oportui aliter fecit. Quare isto voluit, icillo genere nolait, latenter inuositae,, vir vlli comprehensibile cavst,quas accipere sexxasser tuisses on esse iamdudparatus: prius te formares ad non credendi ro' xem,quiuii ubi sit e nosse atque audire conquireres. Sed more est hominis in oei emptus non ipse. neque enim cadare diuinas in res potest mortis occasiis nec interitionis Hublutio ne dilabi id,quod est nutri&simplex : nec vahia i partium congregatione compactum. Qui est e go visus in patibulo penaere, quis mortuus est'. iomo quem induerat,in secum ipse portabat. Incredibile diistu est , caecis obscuritatibus in

uolutum si velis non caecu est,& similitudini pro xime constitutum si quo tempore Sibylla prae- λα, 'racula illa depromen , fundebat vis vidi eris P Apollinis plena, ab impiis est et ca si atq; in . teri pia latronibus : nunquid Apollo diceretur in ea esse occis 'si vates Helenus,s Murius, aliiq; similiter vates hariolantes egoni vitavi luce priua

55쪽

ti nunquid aliquis diceret, lege eos humanitatis extinctos , qui illorum per ora loquentes, vias rerum postulantibus explicabant' Mors illa, quam dicitis as umpti hominis fuit, non ipsius : est minis, non gestantisci quam nec ipsam perpeti siccubuisset, tanta si non agenda res esset, de inexplicabilis ratio fati clausis patefacie da mysteriis Qvqsunt ista inquies, ausa atque obscura mysteria, quae nulli nec homines si ire necipsi, qui appellantur, dii mundi parte queunt aliqua uipitionis atque opinationis attingere, nisi quos ipse dignatus

est cognitionis tantae impertire muneribus, ct in abditos reces ' thesauri interioris inducere. Quid n. si nollet inferri sibi a quoquam anus, summa illi fuisse contentione nitendum, ut hostes ab se sitos vel potestate uniuersa prohiberet. Qui caecis restituerat lumina, sessicere si liberet non poterat caecosὶ qui debilib. integritatem, is debiles reddete difficultati habuit, aut labori qui claudos faciebat incedere, is motus alligare membrorum neruorum duritia nesciebat ' qui extrahebat a tumulis mortuos, huic arduum fuerat letum cui vellet indiceret Sed quia fieri ratio ea, quae fuerant destinata, poscebat: hic in ipso mundo, nec modo quam gestum est aliori inaestimabilis illa atque incredibilis lenitas iniurias in se hominum, puerilibus pro ineptiis duces manus in se porrigi ab immanibus passa est durissimisque latronibus imputandum putauit quid illorum designasset audacia, dummodo suis ostenderet quid ab sese expectare

deberent. Cum enim de animarum periculis multa, medelarum contra insinuator, magister atque auctor, ad officiorum conuenientium fines suas

leges

56쪽

extorsit E manibus atque omnia seminaria toxius vitiositatis abscidit Ipse denique non leni

non placidus, non accessu facilis, non familiaris affatu, non humanas miserias indolescons, omnςi omnino crucibusvi corporalibus affectos ma1 nica illa benignitate miseratus reddidit & restituit sanitati' Quid ergo vos subigit, quid hortatur m -- ledicere, conuitiari, inexpiabiles cum eo conis rerire simultates' que redarguere, quem tenere nermo hominum possit ullius facinoris in reatuΘTvrannos, ac reges vestros, qui postposito aeorum l metu donaria spoliant populanturq; templorum,

qui prostriptionibus4 suis caedibus nudant nobi

hiatibus ciuitatesci qui matronarum pudorem ac virginum visibruunt atque eripi ut licentiosa, appellatis indigetes atque diuos,& quos odiis acrioribus conueniebat a vobis carpi puluinaribus,aris,. templis, atque alio mactatis cultu, ludorum .

celebritate natalium e necnon&illos omnes, qui conscriptione voluminum multiformi malodictis: mordacibus carpunt publicos mores qui luxurias ac vitas vestras secant, urunt, dilacerant: qui sui temporis posteri notas seriptorum perpetuitat2 prolatant qui matrimonia persuadent habenda' communiaci quicum pueris cubitant formosis lasciuientibus nudis 'ut pecude os esse,qui fugitiuos, qui exules, qui vilissimae seruos notae furios p aedican cinsu ε. λdmirantes, plaudentes ad coeli sustollitis sydera bibliothecarum

repositis in arc3nis iis .igh dc statuis muner .

57쪽

s ARNOBII ADvERs V GENTE smini, quantum est in vobis velut quadam arte nitate donatis immortalium testificatione titul rum: solum Christum couellere, dilacerare, si pos sitis vultis, immo solum si liceat beluarum agrestium ritu cruentis oribus mandere, comminutis cum ossibus transuorareri quodnam quaeso9 ob meritum dicite, cuius ob peccati culpam, quid ab eo commissum est, quod tenorem inflecteret recti, Minidia vos aspera furialibus stimulis concitaret quia animarum vestrarum custodem se micsum solo indicauit ab rege quia vobis immortalitatem ferre, quam vos habere confiditis humanis paucorum asseverationib.suasi quod si esset apud vos certu falsa illum dicere, spes etiam vanissimas polliceri, nec sic video fuisse causam, cur eum deberetis odisse, cur hostili animaduersione damnare,immo, si animus vobis clemens fuisset, & mitis,

vel propter is tu eum deberetis amplecti, quod optabilia vobis sponderet prospera: qudd bonarum esset nuncius rerum:qubd ea praedicaret,quae nullius animum laederent securioris qui nimis expectationis impleret. ingratum impium ς culum, o in priuatam perniciem incredibili pectoris

obstinatione pronum. Si aliquis ad vos medicus exsiam motis venissetvi nunquam vobis regionib. cognitis, medicamen pollice tale quod a vestris corporibus omnia omnino prohiberet morborum4 valetudinu genera: non certatim blanditiis omnib. atque honbribus fotum familiaria susciperetis in moenia'no illud medicaminis genus optaretis esse certissimum non verum, quod immunei, fore ab tam innumeris vexationib. corporim usque ad

viuinos fines sponderet talis'& licet ambigua res esset.

58쪽

mmitteretis vos tamen, nec potionemi

cognitam dubitaretisdia ire, salutis proposita, atq; amore incolimiua incensi Mirit,ari, app- ruit Christus, iiivirim a minciator, auspici fa . stum portans' praeconium salutare credGntibus. Quaenam est ista crudelitu, inhumanitasque a i quinimo vi vcrius loquar fastidiosum super

cilium, nunciatorem muneris desportitorem tanti,

Mon tantimi verbor tinnialedictionibus misverumetiam bello graui atq; omnibus persequi, torum Casionibus doruinis: hion placen Hea' p est cum offensionibus udiuntur a vobis,s, .

iudicris ea vaticinationibus comportate:stolidissi- mas res loquitur, fatuador a promittit:ridete ut lentes vos viri,&miussi erroribus fatuitatem, Inquite volutari Quaenam est haec feritas currerret mus quae dictaiunt saeptis quae libido in casenifex , inexpiabile bellum indicere nihil de te me- . alto Dilacerat*s deiureum velle per viscera, quipo modo nullum intulerit alma nulli,sed qua aliter benignus hostibus dicere, quidnam his salus Deo potiaretur a principes quid es ins o pus,vtintericii fugerent,&immortantiit, i querentur ignota 'm, nouitas rer am,dc. 'audita promissio audientium di dabiat tui facerε haelitare vir tutum omniuὸ aus, aquei ipsin rix'rii, xtinctor hominemn permisit in forficu ut ex rebus conti scirent in tuto esse spes suas,quas iamdudum acce-.Wrant de animarum salute, i periculmi

59쪽

PUTATIONUM AD

VERSUS GENTES et Iag SECUNDUS

O c in loco tribui si ulla facultas posset,vellem cum his omnib',qui-Dus nomen inuisum est Christi, ab instinita principaliter defensione diuerticulo paulisper facto taliave ba miscere. Si nullam esse ducitis contumeliam,respondere aliquid interrogatos,edissertate nobis,ac dicite quid rei quid causae est. quod tam grauibus insectamini Christum bellis' vel quas eius continetis offensas ut ad eius nominis mentionem rabidorum pectorum effervescatis ardoribus' Nunquid regiam sibi vindicans potestatem, terrarum orbem cunctum legionibus infestissimis occupauit', pacatas ab exordio nationes alias sibi parere ceruicibus compulit subiugatis 'Nunquid aidbribus auaritia flagrans uniuersas opes illas, quibus egenus humanum studiose contendit imple id posse moni suae mancipio vindicauit Nub quid libidinuri cupidita tibus gestiens pudicitia repagula vi fregit,aut alienis furtim infidiatus est matrimo, iis munquid arrogantiae supercilio tun idus iniuriasin conto . melias pas im sine ullius personae discriminibus ir

rogauit ut non omnium virtutum amore in cun

ctos

60쪽

stos&lumen lederit vitae,&periculum ignorationis amouerit ' qui si dignus non esset, cui au-sultare deberetis,4 credere vel hoc ipso fuerat non aspernandus a vobis, quoAialutariambis ostenderet, quod vias vobis ad coelum,4 vota immortilitatis optarer At enim odio dignus est quod ex orbe religiones expulit, quod ad deorum utrum prohibuit accedit Ergone illa relisionis minor,&iminetatis auctor arguitur, qui vi ris in orbem religionem induxit' qui hominibus cae Qs,dcreuera in impietate degentibus,pietatis ape auiti nuas ac curis sibinitterent, iridicauit tran ulla est relisio' ris ossiciosior Potentior,iustior, dumPei principe sest, Deo priue irupplicare, qui bonorum omnium solus caput, de sens' est, perpetuuum pariter fundator docondi- ώrrerunt, a quo omnia terrena cuti que coel stia animantur, motu irriganturque vitali:&qui si non esset, luprofecto res esse 'uς aliquod nomen, sebstantiamque portia , sifort. dubia talis an sit iste, de quo loquimur,imperatori&ma iis esse Apollinem ereditis, mitis fili Merciitium, Mait .Da verum iudicium: Mhaec omnia circu. spiciens,quae videmur agis an sint Dii caeteri d

hes naturAliter scimus siue cum exclamamus, o

Deus, siue cuni illa testem coiisti Minus i xum,& quasi nos cernat,saciem subleuamus ad coelum. Sed minoribi supplicare Diis homines vetuit Dii enim minoriis, qui sint Maevi, tisa perstrinxit vos aliquando suspicio eo maut mentio, ut merit,seratis indigne abrogatos his cithras impartitione viduatos quia