장음표시 사용
201쪽
perpetim a recta via abducere, ut in avia nos deduceret, & id operam dare ut nos a corpore stellarum remotos redderet, hoc est . ut Cartes anδ loquar, a centro Vorticum. Rogo itaque ipsum cur hoc faceret, ait ille non ex minimia curiositatibus meis fore , si astrum aliquod e Propinquo contemplarer, ac comsiderarem motum materiar subtilis in centro Vorticis: idque esse promtissimam rationem
me convincendi. dari Vortices tales, quales eos describit D. Cartesius. Respondit mihi, e re potilis fore, ut satis facerem curiositati meae, ubi redirem postquam D. Cartesius mihi explicuiset ipse diversas determinationes, quas materia subtilis potest habere in aliis quo Vorti cc : dehinc melius me capere posse ipsius mentem , & ante haec novam mihi fore materiam confusionis & vitilitigationis Dominis illis Peripateticis. Debui iis esse contemtus, S ex eo satis mala opinio mihi conciliata est de Vorticibus, quorum nullam speciem
videbam in motibus materiae a centro Stellarum remotae Verum tandem pervenimus ad tertium Coelum nostri iti ueris terminum. Quae
eb loci gesta quo ego ibi commoratus tempore, materiam constituent tertiae hujus Narrationis partis.
202쪽
PARS TERTIA.Εrtium Coelum avel Mundus Cartesii nihil aliud est eraeter id, quod ante ipsum qui fuere Philosophi nuncuparunt Spatia Imaginaria : verlim quia nomen ilhildmaginarium, videbatur tantum inodo chimaericum quidpiam designare quodque in mera tantiam imaginatione consisteret , potius duxit ea adpellare Spatia indefinita. Non tamen de erunt, qui nonnullas ipsi dissicultates objicerent circa illud vocabulum Inde finitum, quod plurimis in locis videtur substituere in locum infiniti, absque ulla nece litate. Tandem vero Discipuli ipsius auctoritatem isti voci concolarunt, & ut homines illi, adsuescerent, estecerunt. Statim cum ingre in derer vastas has regiones, revera illic offendebam locum optimum & commodissimum quem sibi quis imaginari queat, ad condendum Mundum, imb ad condendas Mundorum, myriadas , & myriadum myriadas : verum H 6 nocti
203쪽
non conspiciebam materiem ad auspicandum , vel ad faciendum vel minimam partem ingentitis ejusmodi aedificii. - Postquam quinque vel sex confeceramus milliaria non invenientes D. Cartesium statuimus ab invicem discedere, ut eum facilisis inveniremus. Ab una parte tendebat P. Merinsennus, ab altera vero seneX meus & ego cum
duabus istis animabus Peripateticis. Tandem P. Mersennus ipsum reperit: ac post exiguum: temporis, spatium, quamdisjuncti fuissemus .
ambos versus nos ire conspeximus. Prout ab
eo honesta & humana ratione recipiebar cognovi , P. Mersennum ipsi de me exhibui sese amicum t monium, atque de me locutum , tamquam de eo , qui aliquando addictisimis ejus Sectatoribus essem adnumerandus. Etiam honestissim ε duos Peripateticos salutavit, interea tamen iis significans, fortean inutile futurum negotium , . quod susceperant, ut illic cum eo agendi ergo venirent.
P. Mersennum iam ipsum fatis edocuisse Propositio ' quas ipsit exhibendas haberent , quibus profecto non sine incommodo . posset adnuere; fandi tamen iis copiam se facturum non sane prolixo favore, ac ante omnia.
illis fidem facere, nihil monstri se alere in Regnum Aristotelis. Deinde, postquam P. Mers anno praecepisset cum duobus illis Dominis. sermonea serere,, in secretum abduNid senem.
Colloquium incepit a magnis testificationibus amicitiae , quas invicem exhibebant. R., Cartesus & senex meus , testando mu- gaudium , quo fruebanturisIn vicem de-.
204쪽
-CARTESII. PARS III. I 8x, nid videndi. Ε vestigio senex me elogio prosequi : mille ossiciis apud D. Cartesium commendari praeprimis ipsi jactare meum
sincerum veritatis amorem , desiderium discendi, quod semper prae me tuleram, docilitatem , quam ipsi promiseram erga prae-eepta, quae quaesitum tam longε profectus
eram. Quam poteram humanillime ego reliquas laudes arcere, quae . in me congerebantur : verum id adsungere, amorem veritatis
quod spectaret , S desiderium discendi, honori illa me ducere, velut maXimum meum. meritum: docilitatem quod attineret, quam
erga praecepta D. Cartesii eram pollicitus, non id mihi laudi vertendum: praeceptorem istius notae & genii adeo rari , & omnibus aliis superioris , veluti erat ipse, jus habere exigendi & exspectandi. istud obsequium ab omnibus io mundo hominibus sapientibus &
Nimilim aliquanto adularis mihi , resert D. Cartesius, nec scio an plurimi in mundo pro sapientibus & habiti, subscribereat isti obsequio , quod tu mihi illorum vice prae stas. Imo addubito, an sequens regulas Phy esionomiae spirituum, quarum nonnihil peritus esse mihi vindico, magno valde in pretio hanc quae fertur docilitatem. habere debeam , quam
tu tantopere jactas. Cerno adhuc, ut mihi vi detur , in fundo mentis tuae nescio quae praejudicia , quae illam non admodum disponunt ad cognitionem veritatis. Dic mihi , pergebat , cernens ingqns .illud spatium, quid existimas te cernere t Domine mi, respondi, . turbat me: verlim ut te convita. H 7, cam .di,
205쪽
x8 1 ITER PER MUNDUM cam, me sincerδ loqui , ubi tibi promitto docilem me ire, respondebo, ut existimo, ad quaestionem , quam mihi moves. ' Secundhm te deberem dicere, clim illud ingens spatium video, me corpus aliquod videre, vel materiam : verum , ut libere dicam , revera mihi videor nihil videre. Tum senex meus psi signum dedit, quod es momento nondum capiebam , cujusque finem nisi in sequentibus non cognovi. Satis est, ait D. Cartesius, jam de aliis rebus loquamur. Enarra mihi , si quaedam nosti, nova de Philoisphia vestri Mundi : etenim per plurimos abhinc annos ignarus fere sum omnium eorum, quae ibi geruntur, tam quia , limul ac corpus meum liqueram , reperi in me magnam vim indifferentiae erga sententias hominum, quam quia hic Dominus D ster . quem solum nonnumquam deinde vidi, in Provinciam cum se contulerit jam ab aliquot annis , non potuit scire particularia negotia Cartesianismum spectantia, ac satis
habuit ediscere & pei'etuo mihi significare, meam Philosophiam quotidie & plurimos quaces, & Pl imos adversarios habere non
Neque ego peritior, respondi, in negotiis Sectar tuae lum, tam eorum quae illam spectant non inceperim rationem habere, nisi ab aliquot retro diebus, cum honore fruorn scendi Dominum : dicam tamen tibi quae scire possum omnia , quaeque inaudivi, lices non multdm laboraverim ut ea scirem. Tua Philosophia, ut equidem scis, ab initio usa fuit commodis & incommodis nocitatis, at
206쪽
que experta est fortunam omnium novarum Doctrinarum. Plurimi privati homines eam receperunt cum admiratione, & defenderunt cum ardore. Invenit ea patronos & protectois 'res conspicuos ingenio . captu , morum cultura : verdry omniata sere Corpora, omnes
que Universitates illam rejecerunt & ejus adversarios se profesti simi : unusquisque in
hoc , , ut in aliis omnibus , propriam suam spectabat utilitatem. Hi tuas amplectebantur partes, quoniam ibi reperirent, quo conspicui prae aliis essent: illi illas damnabant,
quoniam exinde , ne quid sua imminueretur fides , metuerent. Caussa movens vel praetexintus horum & illorum erat amor Veritatis,& sanae Doctrinae. Res largadhuc eodem in statu versatur, verum tamen si judicium feramus ex libris, sive Philosophiae, sive Medicinae , quos nanciscimnr eX Anglia, Hol-hmdia, Germania, Cartesiani sinus ingentes progressus egit in omnibus istis regionibus.
Vix ampli lis imprimuntur Cursus Philosophici iuxta methodum scholasticam, & omnia fere opera id genus, quae hodie in Gallia prodeunt , sent tractatus Physici, suae nova Philosophiae supponunt principae. Libri qui agunt de Universali, de Gradibus metaphysicis, de Ente rationis, hodie terrorem incutiunt Bibliopolis es non amplius iis onerari volunt, & omni conantur Ope oscumque habent reliquos quovis pretio vendere, ad instar Mercatorum qui amoliuntur isthaec vestitus genera, quorum mos jam obtinere des it.
Omnes illae quaestiones olim adeiacelebres, quaeque a ducentis sere retro anni. tot praela
207쪽
fecerunt gemere, totque occuparunt Typographos , non amplisis ventilahtur nisii in Scholis Prosessorum publicorum. Extra CIasses non amplilis sermo de Thomistis, Scotistis, Nominalibus, vel saltem non amplitis distinguuntur. Omnes ad eandem Categoriam referuntur , & ad easdem partes, quae adpellantur vetus Plisilosophia , cui opponitur Philosophia Cartessiana, vel nova Philosophia. Imo aliqua ratione eo honore fruitus es, ut deleveris quidquid ad paruerit novorum' Philosophorum simul cum te, & post te ι & ut utar comparatione, quae licΤt desumta a subjecto valde odioso, nihil habet tamen, quod non plane gloriar tigi cedat. Sicuti in Hispania Lutherani cluunt omnes cujuscumque Sectae Haeretici postremi seculi, ita indifferenter nomine Cartesianorum insigniuntur omnes illi, qui post te adgressi fuerunt crisin exercere in materia Physica. Plures uno opponenteS auis divi in plena disputatione D. Gassendum nuis mero tuorum Discipulorum adscribere, licEt tu prosecto illi aliquot annos artate minor esses: ae novi istiusmodi Collegium , in quo Prosessor non auderet loqui de materia inissensii bili, de regulis motus, de perspicuitate idearum, quin statim Cartesianil mi insimula-
Caeterum praeterquam in aliquot Cursibusonorum nonnullorum Religiosorum, qui ne dubio bona fide agunt, verlim. qui tua. Im non legerunt, interea tamen ad hono- m te imi lignandi adspirant, moris haud am-jus est te pro Atheo habere; nec conseqi
208쪽
clam formare circa Religionem tuam, ex ea propositione . quam formas ineunte tua M taphysica, ae omnibus esse dubitandum. Nonnulli nihilominus ex perspicacioribus satis adhuc serio adfirmant conversiones Huge nota-
sum, qnae non ita diu est quod in Gallia fa- tibi multos discipulos auferre. Postquam enim persuali sunt de praesentia reali sancti Corpol is J. CL in. Eucharistia, credunt esse se
certos de falsitate nonnullorum tuorum Principiorum , quae conciliare nequenni cum realitate istius Mysterii.
Vertim , quidquid sit, omnes illi qui fano &aequo judicio de rebus Judicant, quantumvis tuis adversentur dogmatibus, tuum tibi tribuunt, laudemque in te congerunt, quae mihi non parva videtur, hoc est, fatentur teo los aperuisse Philosophis nostri temporis circa defectus, qui reperiebantur in illorum philosophandi methodo, his satis magBa cum
ratione objiciendo exiguam curam, quam ut plurimum habebant, materiam, 'nam tra stabant , penitus exhauriendi, vel in Meta-
physicis, vel in Physich: ex puam adplicationem , quam adferebant formandis libi, Scexhibendis discipulis suis ideis claris S disti vctis rerum, de quibus disputabant: abusum subtilitatis ingenii cum non darent operam , nisi multiplicandis vitilitigationibus S cap tiunculis , nisi novis adinveniendis aequDOCationibus . nisi implicandis potius, quam eX plicandis certi' quibusdam quaestionibus abstractis, quae sapienter in scholas introductae fuere, ut claretur aliquod exercitium . & quaedam occasio disputationis aemulationisque.
209쪽
ingeniis puerorum , voam quas ridiculum est constituere fundamentum esentiale Philosophiae, quae ista ratione inanis elaserat scientia, composita ex meris terminis nihil significantibus : pauculam illam attentionem , qua adhibebatur experientiae matri Philosophiae :eaecam dependentiam , quae obtinebat, ab
dogmatibus aliorum saepe pardin perspectis, S mal δ intellectis. Imo vel fideri facere tibi possum , istiusmodi admonitiones, licet statim ab initio non sive indignatione acceptas , suum effectum
produxisse. Philosophia Scholastica aliam faciem induit in praecipuis Collegiis Galliae,
Prosesseres industriores adnituntur ibi vulgares quaestiones tractare, & intricatissimas cum majori soliditate, methodo, &adcuratione. Ut sunt persuasi, ristas quaestiones isthac ra . tione tractatas, servire, ultra quam quis cogitet , formando ingenio recenti sit formationis capax siit, dirigendo, & insensibiliter adsuefaciendo adhibendis istis praecisionibus adeo necessariis, ne quis fallatur in negotiis majoris momenti, in sequela alicujus ratiocinii, quod extenditur in sermone quodam , in eκamine alicujus demonstrationis Mathematicae, in discussione alicujus experientiae Physicae, ac fortallis etiam alicujus negotii & momentipolitici.
Ab illo tempore parcilis illic pro demonstrationibus habent argumenta, quae defenden dis suis dogmatibus adfernnt.. Non tam Proni sunt ad bellum indicendum iis, qui alio m do loquuntur, ac tape eandem rem dicunt.
Addidicerunt dubitare de certis quibusdam
210쪽
aXiomatibus, quae hactenus sacrata&inviolata fuerant: atque ea eXaminantes aliquando repererunt, non esse illa tam pulchro nomine digna. Qualitates occultae suspectar redditae , nec tanta amplius in fide versantur. Horror vacui non ampli lis agnoscit ut nisi in scholis , in quibus nolunt nummos impendere emendis tubis vitreis, & nonnullis machinis, quae evidenter monstrant ridicului' famigeratae istius solutionis, quae exhibebatur curiosO- rum maΣimb & i insolitorum Phaenomenωn Naturae. Omne genus experimenta illic instituuntur. Illud circa Gravitatem Aeris mille diversis modis instituitur, nec jam vel tantillus Psylicus datur, qui non ad unguem teneat Historiam Experimenti D. Paschalii. Hic interrupit sermonem meum D. Cartesius, Re rogavit quodnam esset illud experimentum D. Paschalii. Respondi esse illud,
Tubi Torricelli , ubi mercurius ad sic satis minorem adscendebat altitudinem in vertice montis, quam in medio, & ad pedem; unde evidenti conclufione ducta fuit aeris gravitas. Hoccine adpellatur , refert D. Carte-sius , EXperimentum D. P. . . . . Igitur
laoc exinde est, quoniam illud ipse est exsecutus, vel potilis exsequi curavit a D. Per rio: etenim profecto non est, quia invenit, Vel ejus successum praevidit. Ac si illud experimentum nomine Auctoris sui deberet in-ugniri, majori jure potuisset adpellari Experi- ementum Cartesii. Ego enim ipsum duos annos cis,i s. 'ante rogavi , ut illud vellet facere atque de T III.