장음표시 사용
261쪽
stris Montibus. Illa Terra admodum erat imculta, sine arboribus, sine herbis, sine floribus: quippe producere omnia illa, quae pulcherrima Terrae constituunt ornamenta, reserat quae nimium adhuc temporis exigeret. Hisce peractis reliquum, quod cum eo eramus , 'tempus impendit nobis consideranda exhibendo duo. Primb caussam gracitatis, vel potius motus corporum, quae gravia adpellantur, versus centrum Terrae: & secundb, modum , quo fiat fluxus & refluxus Maris. Aprimo incepit, idque nobis hac ratione expli
262쪽
Animadverte, ait , illam Terram circumis agi circa suum axem in Vortice suo : non il la ex se ipsa hac vi se movendi pollet, verdm abripitur cursu materiae coelestis , 'uae eam cingit, quae circumacta majori rapiditate,
quam illa, quod ipsi superabundat impendit
variis aliis motibus in omnem partem peragendis, ac praecipuε urgendis & premendis
eorporibus texrestribus contra Terram: pressione aded necessaria, ut, nisi illa fieret, omnis Terra in fragiuenta dissiliret , atque omnes homines cunctaque animalia, quae in terra tui Mundi reperiuntur, in spatium fluidum conis sicerentur juxta magnum meum principium motus, scilicet quod fert, omne corpus in gyrum actum, ut est Terra cum omnibus quae . continet, a centro recedere sui motus, nisi impediatur ab aliis corporibus ipsum remorantibus, ut facit haec materiae coelestis pressio. Ac eandem ob rationem corpus aliquod terrestre in aerem protrusum cogitur descendere versus centrum Terrae. quandoquidem minori gaudet vi recedendi a centro, quam massa aeris, quam deberet facere descendere, ut in ejus adscenderet locum; ac min ri vi gaudet recedendi a centro, quia continet muli plus materiae tertii Elementi & mul- id minus secundi, quam massa aeris ipsi aequalis magnitudine. Iam verb materia tertii menti exiguam vim habet recedenda a centro , S secundi plurimam habet: oportet igitur, ut illud corpus descendat. Nec, adjungit, qualitas ulla Peripatetica , nec Atomo. Tum catenae hamis praeditorum Democriti ScGasiendi tantum valent, quantum quae nunes ' tibi
263쪽
tibi dico, ac simul lapidem in altum projecit, ut nobis experientia ostenderet, quid. quid modo docuerat. Deinde progressi fuimus ad Fluxum & R fluxum Maris. Ut eum melius intelligeremus, cogitandum nobis dedit 10. Vorticem Terrae estae figurae ellipticae. F. Illam ex ipsius Diametris, in qua Luna reperiri deberet
plena vel nova, esse omnium minimam. '. Centrum Terrae non esse centrum Vorticis,
verum esse illud paulo ab eo remotius proptςr Lunam, quae, quacumque in parte circumse rentiae Vorticis reperiatur, spatium quod i ter ipsam & Terram est, angustius reddit, &per consequens impedimento est, ne materia coelestis ita libere inter utraque interfluat: unde sequitur Terram is cui locus non est terminatus nisi ab aequalitate virium, quae ab omnibus I. Figura Vonicis Terrae.
264쪽
omnibus illam premunt partibus, debere paulullim recedere versiis partem Vorticis oppositam Lunae. q. Cum materia coelestis, quae
multb rapidilis circumagitur , quam Terra& Luna, reperiat transitum inter utraque perangustum comparatum eum eo , quem an-tε occupaverat, necessum esse, ut ejus celeritas illo in loco augeatur, rupremat simul magna cum violentia superficiem Agris &Λquae; & tandem aequalis pressio fiat fere in
opposita parte Vorticis eandem ob rationem,& Tectae propter recessum. Statim nos fecit ut agnosceremus veritatem omnium illorum Principiorum, S effecta, quae naturaliter ex iis sequebantur. Etenim, climeollocasset Lunam in loeo quodam perpendiculari ad AEquatorem Terrae. vidimus simul, 1. Mare pressum ab ista masta inferius sidere, atque illius aquas ita pressas & protrusas , cursum instituere cum rapiditate versus polos,& successivε se diffundere in littora , prout
erant remota ab AEquatore. 2. Globo terrestri circa axem suum rotato ab occidente in
orientem, videbamus pressionem Lunae fieri etiam successive in diversis locis Marii juxta ordinem Meridianorem.-. Ista pressio sucincessiva diversarum pirtium Maris ecessarium producebat effectum', dcilicet vf Mare adscenderet & descenderet diversiis in locis juxta regulas evidentes Staticae : idque nobis suppeditabat ideam adcuratiisimam & max-ό naturalem fluxus & refluxus Maris, qui in eo consistit, qubd nunc adscendat, nunc descen dat, ac in uno loco adscendat, dum in altero descendit; omnesque illi motus tegulari-L ter
265쪽
Mai ITER PER MUNDUM ter fiunt .post invicem successivo , S spatiis
temporum fixis. Praeterea, quoniam Diameter Vorticis, in qua parva Luna debebat reperiri in conjunctionibus , & in oppositionibus , omnium erat minima, & contra illa, in qua debebat reperiri in quadraturis, erat maxima, evidens nobis erat, pressionem & subsidentiam aquarum debere esse mulsti majores in conjunctionibus, S in oppositionibus , quam in quadraturis: & per consequens, Mare debere tunc temporis diffundi cum majori impetu - & vehementia in littora , hoc est , aestus debere multb majores esse in novis & plenis Lunis o quam aliis temporibus ; & in AEquinoctiis , quam in Solstitiis, ut revera evenit in nostro Mun
. Deinde nobis Schibuit omnia Phaenomena particularia fluxus & refluxus iisdem principiis inniXa, ac prae primis nos notare fecit rationem, ob quam non videamus fluxum S refluxum in Iacubus & stagnis, qudntumvis magnis, nisi aliqua ratione aquas suas cum Mari communicent. Quia , inquiebat , alli lacus S illa stagna, si ultra Tropicos exsistunt , Dumquam a Luna premuntur & quod attinet ea , quae sunt sub Tona torrida, inter Tropicos, non tantas Terrae partes obtegunt , ut una Pars superficiei ipsorum umquam multo magis prinmatur , quam altera a Globo Lunae. Jam illa inaequ4itas pressionis est unica causa istius motuum vicillitudinis, quem fluxum adpellamus & refluxum. Isthaec explicatio magnopere mihi adride-.bat; atque iste modus rationem reddendi fluxus
266쪽
.fluxus & refluxus aded commodus est ut illi, qui Cartesio demonstrant Terram non posse habere V orticem, vel saltem Vorticem ellipticum , hujus ergo deberent se pauid indulgentilis erga ipsum gerere : verum Philosophimiri sunt homines, nec norunt suis adversataiS
Interea omnes reliqui motus in exiguo hoc Mundo accidebant cum omni possibili concinnitate. Mercurius , Venus, Mars, & alii Planetae, semel ubi locum Iceperant suum in rtice Solis, exactὲ iter suum prosequebantur. Incipiebant vapores elevari. & formari nubes circa parvam illam Terram. Denique
omnibus istis prodigiis quasi maestigiis incantabar ; veptim abitus erat parandus , tempus urgebat. Iam fere vulnii quatuor horae erant et sae , ex quo nostrata Tellurem liquera mus ,& D. Cartesius, qui, ut alibi dixi, numquam probavit eos, qui corpora sua alia de Causa quam morte relinquerent , & jussit Supremi Entis, nobis ipse consilium dabat,
ut differremus nostram curiositatem .in aliud tempus: ostendebam ipta, quantopere agnoscerem Omnia ejus in me beneficia, existimationem, in qua ipsum habebam, ejusque doctrinam. Rogavi ut permitteret mihi , qub Proponerem ipti scrupulos , qui milii super sua Philosophia in posterum possent oboriri ,
ubi occasionem nanciscerer meas epistolas ad ipsum mittendi. Ille contreti mille amicitiae species exhibuit, hortatus est, .ne um quam aliquid antiquius haberem praeter veri tatem; ac tandem mihi obtulit duo vitra hyperbolica, ut Telescopium inde conficerem,
267쪽
ea νρύ, cujus ope mihi promisit, e Terra me visurum Elis'. omnia, quae in Globo Lunae fiunt, imo etiam animalia , si forent ibi. In sua Dioptrica ostendit excellentiam istius figurae pro vitris
Telescopii, ratione habita omnium auarum. Statuerat etiam in Hollandia ea ut fierent corare , atque novam inVenerat machinam eum
propriδ in finem : sed non potuit reperire Artifices suum scopum exsequi aptos, suamque deam cum necessaria adcuratione. Deduce-cebat nos ad secundum usque Coelum, quoo est Stellarum, ac P. Mersennum nobis con- codebat viae bucem ad usque nostrum Mun
Ad aliquam distantiam a stellis, bini Leg ti ex Aristotele , Philosophis obviam facti,
cum quibus notitia iis intercesserat , & ex eadem ortis regione, rogarunt, ne indisne ferremus illis si se jungerent , veniamque a nobis petierunt admodum mediocriter conistenti de itinere suo, & sua negotiatione. Qua doquidem magnopere fel inabamus, in itine re non morabamur , & cum nemine colloque hamur, lichi variis in locis offenderemus plurimos Spiritus, qui lubenter nobiscum sermones commutassent. Inter proficiscendum P. Mersennus mihi notandam exhibuit dispositionem Vorticum . & situm diversorum Elementorum eos compollentium, ae Praeprimis
globulos secundi Elementi , quos non percipiebam , ubi adhuc habebam ideas Peripate licas: quosque nunc clare videbam occupare marii mam partem spatii, postquam Cartesi nus essem factus. Eaulo minus sex horis ad meam domum rediimus, ubi valdὰ magnum . mihi
268쪽
mihi accidit infortunium : scilieet dum admodum cith ingredior, Aon cogitans habere me duo illa vitra Teles cipica Cartesii, dumque per murum mei cubiculi transeo, istaque
vitra utpote corpora eum transire nequeunt,
ibi substitere, S in mille fragmenta distiluere
prae rapiditate qua in murum impegerant , a
que ita privatus fui voluptate instituendi ex perimentum, de successu cujus D. Carteilus mihi spoponderat , scilicet videndi e nostra Ter-'ra quidquid in Gloho Lunae ageretur non miands distinctE , quam si ipsemet ibi adessem
Corpus meum comperiebam paulli debilitatum , & admodum inflammatum jejunio plusquam triginta horarum. Antequam eo intrarem, eXpetivi ab Ethiopulo,ut meum cerebrum in antiquum suum reponeret statum metuens, ne quid in eo corrupisset organorum:etenim vel tantillum opus est in illa nostrae machinae parte ad producendas ingentes mutationes in mente
hominis; ac egregi. mihi verba data compertia sem, qubd si , postquam meo me corpori conjunxissem, factus fuissem stultus: yerlim malignus ille spiritulus nihil ejus facere voluit, adfirmans me satis ipse esse obstrictum , qudo meas rectificasset ideas. Opus itaque fuit eo contentum esse, & postquam gratias egissem
P. Mersenno, & seni meo pro favore quo me proiecuti fuerant in eo , qu bd me comitem tam pulchri itineris adsumussent, anima mea corpus suum ingressa est, nec defuit, quin, ut .decebat animam Cartesianam , locum sibi eligeret pinealem cerebri mei glandulam. Ragaveram P. Merserinum me adficeret eo L hon
269쪽
honore, ut me reviseret, antequam ad Mundum D. Cartesii re ret , ut ipsi possem dare epiliolam gratiarum actionis ad magnum il- . tum Philo λphum , qui me tanta cum bonitate & tam honesia exceperat: promissit id mihi,& revera rediit sub finem mensis, quem degit in hoc Mundo partim ad obeunda nonnulla aD Cartesio ipsi commissa negotia, partim in V riis Planetis, & variis in locis magnorum isto-Tum Uatiorum, ubi nonnullos antiquos Cartesianos quaesitum ibat nomine illius Philos phi, ut iplis indicaret locum ubi degeret, &magnum illud propositum, ad quod ad exitum deducendum erat. paratus. Dabam ipsi
epistolam, quam adjunxi huic narrationi qua illam sum finiturus.
270쪽
Mima mea locum seqm clim cepisset in glandula cerebri mei pineali , instar Reginae in suo throno, ut inde regeret & dirigeret omnes motus machinae mei corporis, admodum sibi gratulabatur de m latione idearum suarum , sibique ipsi etiam plausum dabat ob novellam dignitatem Carte fiant: quam incipiebam gerere inter Sapientes. Statim ita me dispositum sensi, ut omnes postem & gestus & actiones exprimere Seci ae istius Philosophorum. Non amplius nisi cum contemtu loquebar de Philosophi1 Collegiorum; ' quae nihil praestat, inquiebam, nisiI nt mentem corrumpat, eamque inanibus S confusis ideis implear , apta solummodo fovendae vanitati insulsae Aneptaequo. Carte-sius primus erat, atque etiam solus Philosophus, qui umquam in Mundo fuerat, omnes reliqui infantes prae illo erant, vitilitigatores ,