장음표시 사용
291쪽
suorum librorum , ac praeprimis in quarta parte Principiorum, ubi rationem reddit motus
corporum gravium VerSus Ter centrum. eX
hac ipsa propositione. Qubdin Vortice Ter- corpora terrestria sint iustae Aerem , & Aea infra materiam coelestem , non esse nisi virtunte hujus principit. q. Adjungitur adhuc alia , quam D. Caristesius crebro repetit, p cipuὶ in tertia, &quarta parte Princi piorum S Capite octavo Tractatus de Luce. Scilicet . primum Sasecundum Elementum multd plus agitationis habere, multoque aptiora esse ad motum quam tertium Elementum , cujus partes sunt ramos, dc hamosae, & figum admodum irregulas iS. Hjsce omnibus suppositis ,. largiamRr D. Cartesio, materia creata stin ratione , qua nobis proponit, Deum illam potuisse divide re , ipsique motum imprimere , ac revera. eam divisise & movisse. Sistamus gradum,& nostram imaginationem figamus. nostrasque cogitationes in magnam illam matel in Portionem, vel in illum Vorticem, in cujus centro Stella potaris est lucata. Concipiamus Hillam portionem materiae compositam esse ex
infinitis exiguis partibus 4nsensibilibus in gyrum actis , interea dum omnes illis exiguae partes etiam moventur proprium suum circa
Εκ illo motu debent oriri tria Elementa; . hoc est pulvis subtilis primi, Elemen i , . eΣigui
globula secundi. ramos e partes tertii, quae Omnes sunt tantum partes materiar di verse in
ter se duntaxati figura di magnitudine sua. Siv
292쪽
Sive tertium Elementum formatum sit eodem tempore cum aliis reliquis, sicut D. Carrilesius aliquatenus id supponere videtur in suo Tractatu de Luce , sive non fit formatum, nisi junctione plurium partiu primi Lle me ii, quae sibi invicem fuere impeditae, ut videtur docere in libro Principiorum : vult ille Philosophus, in illa agitatione materiae, postquam diu satis perduraverit ad rumpendos angulos maximae partis partium agitatarum , materiam primi Elementi debere habere duo loca praecipua. Primum in omni spatio Vorticis, ubi debet diffundi ad exactε implenda omnia intervalla, quae reperiuntur inter Globos secundi Elementi, ex quibus totum corpus Vorticis, vel Coeli componitur; secundum in centro, qud illa oportet cogatur descenderea globulis secundi Elementi, ut ibi constituateorpus quoddam sphaericum , quod nihil aliud est, nisi ipsa stella, quae agitatione suae materiae in gyrum, & conatu, quem adhibet illa materia ad recedendum a centro Vorticis in quo reperitur , secundi Elementi globulos, quos suppa se habet , propellit ab omnibus, quas concipere est, partibus , & communicando. illorum ope illam impressonem cum postris oculis, in iis producit sensationem Lu
. Atque en omnem illam pulchram doctrinam Carte lii hac super re. Verum conamur ipsi demonstrare ex positis principiis, quae ipsius fiant omnia . non esse materiam 'primi Et menti , vetiam materiam tertii , quae debet Centrum Constituere Vorticis ; ahque adeo Stellas non debere esse lucidas nec magis
293쪽
Solem, omnes autem debere esse corpora Opaca, instar Planetarum, & Terrae, atque mas- fas duras, compositas ex partibus tertii Elementi sibi invicem implicitis & illactueatis, fere absque ullos motu. Demonstratio.
Clim plura corpora vel partes materiae simul' Circulariter moventur, illa quae minima gaudent agitatione, motuique apta sunt minimε, minores habent vires, ad recedendum a cen-rro. Et contra illa, quae maxima gaudent agitatione , & ad motum sunt maximε apta, majores habent vires ad recedendum a centro, S reliqua cogunt versds centrum descendere.
Est hoc tertiυm. principium, quod supposui, postquam e D. Carteso hau si . Jam verb materia primi & secundi Elementi multd majori praedita sunt agitatione, drmul id aptiora sunt ad motum , quam aesteria tertii. Quartum hoc est principium , quoaubique supponit D. Cartesius. '. Igitur materia tertii Elementi, non verbalia primi , debet occupare centrum Vorticis. Est hare propositio , quam demonstrandam habui, contradictoria ejus, cui D. Cartesius totum suum systema Lucis inaedificat. ΕΘgo Sol S Stellae erunt corpora opaca, non ve id lucida. Nihil hie ipsi adtribuitur, quod revera ipsius non est: ac simul etiam rogatur, juxta quodnam suorum principiorum , cdmnesciat quid faciat fragmentis macularum Solis, nec quem usum iis praebeat in centro, SPrope centrum sui Vorticis, ubi illae forman-
294쪽
tur, ubique franguntur . eas expelli faciat &protrudi satis longε in circumferentiam , quantumvis sint ramosae & Parum motui aPlae, . re componere quendam quasi Aerem , qui juxta ipsum extenditur usque ad sphaeram Mercurii, atque etiam ulterios. Quo pacto fit ut primum Elementum , vel secundum P. 3. quae vel in centro sunt , vel propius ad princi centrum , vel immediath infra illas partest fractas , iis ita jus suum cedant , quo. gaudent virtute magnae illius agitationis, &aptitudinis ipsorum ad motum, loci, quem Occupant circumferentiam vel sus. Ac si semel illa confusio, quantumvis opposita legibus, quas D. Carteilus in stio Mundo conuituit, versds Solem toleretur, quare nostram circa Tellurem lapis, quem projecero in aerem, cogetur descendere cum violentia ver- Slis centrum propter materiam secundi Elementi , quae infra ipsum reperitur , ea causem, quod scilicet ille lapis locum sibi vindicavit alienum , & qui debetur materi quam ille suo e loco eXpulit, propter magnum
Hac ratione Principia Cartesii inter se con-Veniunt. Hac ratione occasionem repetat illa adhibendi ad conclusiones contradictorias , opitulantibus nonnullis comparatiunculiS , quas in usum revocare novi , ad caliginem
obiiciendaitallis, qurejus legunt opera absque quod meditentur super iis , quaeque vulo nulli alii usui sunt ipsi, nisi paralogismis velandis , & insinuanuis propositionibus, quas
nulla adstruxerit umquam recta ratio.
295쪽
Ut comprehendamus hanc dissicultatem, supponi debet cum D. Cartessio, Stellas fixas non in circumferentia unius ejusdemque sphaeiae esse , nec aequε remotas a centro Nundi visibilis. Unas profundius insinuasse se in vasta isthaec Firmamenti spatia , alias
magis admotas versus centrum Mundi. Oportet etiam recordemur , illas omnes habere suum Vorticem , cujus occupant centrum,
illosque Vortices esse tot quasi Sphaeras diversas locatas supra, infra, & ad latera sibi in- icem. Ita ut , exempli gratia, possimus Concipere Vorticem Solis , in quo nostra Terra reperitur cum aliis Planetis , instar Sphaerae liuidae , cinet e pluribus aliis simili bus, quas illa diversis in punctis suae exterioris atting4t sui ei ficiei pari ratione ac lintras aliis globis clinctus undique eos Omura attingit diversis in locis suae circumferentiae.
Tertio Joco, in memoriam revocandus est modus , quo D. Cartesus lucem explicat, quae consistit in conatu, quem adhibet materia primi Elementi, quae est in centro Vorticis, ad recedendum ab illo centro, unde sequitur, illa premente materiam coelestem vel
1ecundi Elementi, quae est supra ipsam . in omnibus punctis imaginabilibus4 ille conatus S ista pressio fiant in omnibus lineis , quae
tendunt ad circumserentiam Vorticis : qu. rum aliquae necessario incidentes in oculum nostrum, ubi ille conversus est verssis Stellam, vel
296쪽
vel versus Solem , ipsum premunt & agitanteo modo , qui nostram determinat animam ad perceptionem , quam visionem adpella
297쪽
Hoc facila intelligetur ex hac figura, in quE .
exigua puncta. quae sunt in centro circuli, restriant materiam primi Elementi, vel corpus :Stellae. Lineae ductae ad circumferentiam exhibent materiam coelesteIn . cujus radii: finiuntur in oculo locato in circumfer tia. Vorticis. Audemus adfirmare in illa dispositione Vorticum, nos, qui sumus inVortice Solis, noni posse videre Stellas, si supponamus principia Cartesii. Adjungamus figurae praecedenti quatuot alios Vortices , quos suppono esse Vorticem quatuor Stellarum proximarum Illi Solis. Oculum , qui in asa figura erat conversus ad videndum Solem , esse conversum versiis alia.
quem ex illis Vorticibus, ad conspiciendum.
298쪽
exempli gratia , Stellam re, ex principiis Camis resii demonstratur, illum eam non posse vi
oculus nequit videre Stellam B, nil opera diorum, vel linearum materiae coelestis propulsae illo conatu , quem Stella B. adhibet ad recedendum a centro sui Votticis . cujusque impulsio cum Oculo Communicatur eum Pr mendo, & movendo filamenta nervi ejus opti-
ei. . Iam illud impossibile est, si supponam uaoeolum locatum in Vortice Solis.' Hac ia
299쪽
Illa impulsio nequit communicari cum oculo, nili duobus modis vel quidem immediate radio, vel linea materiar Vorticis Stellae . quae in oculum desinit : vel mediath per lineam Vorticis Solaris, in quo reperitur oculus, repercussam versiis oculum a Vortice Stellae. Sicuti si linea B. A. Vorticis Stellae repelleret versiis oculum lineam A. C. Vorticis Sin
laris. Quippe impossibile captu est, Stellam aliquam pressionem in oculo posse produc
re , nisi uno duorum horum modorum : . Iam vero nec ad unum, nec ad alium confugi potest.
Non potest primus adhiberi , quia Vortices , juxta Cartesium , singuli separato gaudent spatio, & motu suo omnino diverso. Ita ut lineae unius iramquam confundantur cnm lineis alterius : verum omnes terminentur singulae ad circumferentiam sui Vorticis: ac si semel admitteretur illa communicatio , vel potius illa confufio , Om- Mia quamprimhm redirent ad illud conla- sum chaos & impeditum, eX quo D. Carte-sius vult suum Mundum evasisse ope solarum legum motus : ac praeterea , cdmnullum punctum datur in Vortice Solis , ex quo non possimus Stellam videre, oporteret , ut materia Vorticis Stellae occuparet omne spat sum Vorticis Solis, quod absurdissimum omnium foret. Restat alter modus, qui nequit utilior esset . Cartesio , quam praecedens, juxta ipsius principia : quandoquidem, secundum ipsum, Vortices . . licet fortε inaequalis magnitu danis. semper debent esse exacte aequales viribus-
300쪽
CARTESII. PARS IV a 7 Etenim, ait, nisi illa inter se essent aequalitate , cerib certilis se invicem destruerent. Iam illa aequalitas eXinde venit, quod Stella alicujus Vorticis semper uniformiter in gy um acta , propellat materiam sui coeli versus circumferentiam , & contra Vortices vieinos planε iisdem cum viribus . quibus Stellae aliorum Vorticum materiam sui Coeli propellunt versus illius. Unde sequitur , ex ipsius mente, illos semper se adversus invicem
defendere: verdm etiam inde manifesth con- eluditur, materiam Vorticis unius non posse illam alterius repellere , nec facere ut illa versus centrum redeat, a quo omni vi sua,& omni vi Stellae illam propellentis recedit. Igitur conatus , quem adhibet materia alicujus stellae ad recedendum a centro , non potest se exhibere nostro sentiendum oculo, quamdiu in Vortice Solari versatur : quandoquidem communi o istius impressionis arctissimδ impeditur materia Vorticis Solaris , quae se omnibus viribus ipsi opponit , ae per consequens impedimento est illi pressioni organi , quae sola visionem objecti producit. Ut enim nosmet explicemus comparatione simili illi , quam D. Cartessius tam adhibet, suppostamus cae-Cum , cuius manus nec progrediendo , nec retrocedendo. tangat extremitatem alicujus
haculi. Supponamus secundo, ipsius manum esse eo modo dispositam , ut, quo ille sentiat baculum, non lassiciat , illam illi immediati esse junctam, verdm Oportere , ut Praeterea adsit quaedam pressio baculi contra illam manum. Supponamus tertio, alteram