장음표시 사용
51쪽
annon omnes occupavi tuas dissicultates, ad firmans Cariesum non esse mortuum. Aequandoquidem mortuus non est, quid attinet rogare, an judicium subierit, quod non nisi. post mortem instituitur. . Impudentiae tum ego veniam rogare , ac
consentire cum ipso, nihil importunius m nihil incommodius esse, quam incidentes id ge
nus quaestiones, Pliiloipho, qui sibi Systema
confecerit, nulla habita horum omnium ratione. Verum hoc ipsum me commonefacit, ut hic petam a Lectoribus meis, simili aequitate erga me adfecti sint. Nec cogitent mihi litem movere de Animis sejunctis, quarum Offendi magnum numerum in meo itinere hinc ad Mundum Cartesii, nec me cogant respo dere ad multas qua stiones, quae occasione itilarum moveri possent. Ex hoc fundo emergunt maximε jucundae quaestiones historiae meae quam in Publicum hac nisi sub conditiove non profero, Revocemus in memoriam Ca resianorum privilegium , qui incerti qua ratione facerent satis argumento, quod formabatur contra egentiam materiae, e S. Sacramento Altaris petito, iure sibi licere exclamare putarunt, injuria se adfici: Philosophiam suam . considerare res a'tractΦ a fide. Pnilosophos, non vero Theologos se esse: conari se ex elicare natur e , non vero Religionis mysteria. Concedatur mihi hoc idem jus, vel haec poWtitis eadem gratia: ac si forte reperiatur quispiam, qui me insectum suspicetur haeresi eorum, qui docuere animas e corpore egredientes non habere determinatam circa Aternitatem sortem, altera adhuc vice subeat , H,
52쪽
n me hic agere: Historiam Mundi Cartene inridere, non vero confessionem fidei: haracterem historiae istiusmodi facere, ut minias dependeat a veritatibus Religionistra'. quam Philosophicum aliquod Syste- . Non est vel leviter horum peritus, qui non concedat : atque his semel supposi, redeo ad narrationem senis mei, qui ita
Redux Holmiae Cartesii anima non absimi Tendebat negotium ab illo istius Hermoti- ., de quo loquitur Tertullianus, qui idemn Calleret , quod Cartesius, arcanum, sin- H .lis noctibus sopitum in lecto corpus linque- t, ac totum percurrebat terrarum orbem. mbae enim ex itinere reduces domiciliumum reperierunt ineptum , cui inhabita
Consilium itaque ce'it Cartesius me Parisiismmorantem adeundi. Ac initio de iis, quae si evenerant , nihil quidquam mihi dixit,
vitavitque solummodo , ut spatium ali-iod secum conficerem. Dictum , factum. linio Nilotianae pulvere memet ad ipsumqueditum composui. Vixdum anima meai corpore aberat . clina me sermone spirituali γmpellat, mira tibi narrare occipio : corpusnpli lis non habeo, sepeliendum quippe Holiae hoc ipso die : ac dehinc ordine, Quae tibi
riravi, edisserit omnia. Nec ea propter tri-ior mihi visus. Rogo,' an non Xperireturi, quod adserunt Philosophi, animam cum t corporis substantialis forma , ubi se Ompino corpore separatam sentit, ese in satu viseri-' . B 3 ' to.
53쪽
o. Respondet, se illam haud sentire violentiam , imo infinitis modis melius se habere
solum, ac cum corpore: unicum tanthm sedere scrupulum, scilicet quo ingentium illorum spatiorum loco sedem suam figeret. Neam hac super re sententi in se eNpetere, at verbad id propensum esse, ut tertium coelum pro domicilio eligeret. Tertium illud coelum, ex divisione quam secit Mundi Car- tellus, coelorum est postremum, ac omnium Isagissimδ a nobis remotum : primum enim nihil est nisi Vortex ille, in quo collocata nostra Tellus, cujus centrum corpus SClis, circa quem coelestis materia, quae illum componit Vorticem nos rapit, & haud secus ac Planetas adsiduε circumagi facit. Secundum coelum Inultis modis vastius illo , in quo nos degimus , Omne illud amplum comprehendit spatium, in quo fi Xas stellas cernimus, quae tot sunt Soles, singulae suo ' cujus centrum sunt, gaudentes Vortice, veluti 1ui centrum noste Sol est. Tandem tertium coelum est Omnis illa materia , vel omnis illa indefinita extensio, quam concipimus ultra fixa tum coelum , quae nullos agnoscit limites, & ad quam comparatum aliorum spatium pro puncto haberΓPotes
Jam vero multae rationes Cartesium adegerunt , ut sedem eligeret sibi tertium illud coelum. Marum prima fuit, ut evitaret con-s tium longε frequentium animarum Philosopharum , quas undiquaque nostro in Voui-Ce volitantes cernere est : etenim ς ut hoc Λ- transitu dicam , credere neutiquam possis,
quot offenderimus animas istiusmodi in nostro
54쪽
ere et aC non leviter Cartesius obstupuit, 1 videret arcanum, quod primum se repe-e Crediderat, notum fui se omni tempore, , vel medioeris sic satis notae hominibus, i eo oli fuere, ne morerentur, quorumve mae sua perdidere corpora casu quodamri absimili ab illo Cartesii. Vertim illud con-rtium redditum ingratum , imb non se-ndum spiritui cartesii , quia istae anima ianes , lichi a materia omnino distinctae,aejudiciis manent imbutae, quibus occupatae ere, quando corpori erant unitae, &quan-ICumque cum illis de principiis corporum , caustis variorum Phaenomenum diserere cu-eret, illae frigidε ipsi supposuere, vel proba unt auctoritate Artitotelis , forma ubflantia- es , accidentia absoluta , qualitates occulto,
at & hodie vulgb fit in plurimis Scholi . At-ὶue exceptis nonnullis primi ordinis animis quas convertit , ' & Cartesianismo initiavit, omnes junctis foederibus in ipsum irruere pari. cum furore, ac hujus Mundi Philosophi, ubi primdm Doctrinam suam evulgare occoepit. Altera ratio, quae ipsi Moc suggessi consilium, quod isthaec indefinita spatia conside
raret tanquam novum, . cujus auctor erat, in-
Ventum. Quippe , postquam sibi forma sieti deam distinctam materiar, cujus essentia consistit in extensione , conclusit spatium, eX- tensionem, materiam, unam eandemque rem este diversis significatam nominibus . . Atque cum necessum foret , ut ultra Mundum nostrum concederetur spatium quoddam , & aliqua extenulo, quandoquidem distinctillime ea
55쪽
ibi esse concipimus, evidenter adparuit ultra
Mundum materiam exsistere , ac cum non
concipiamus illam materiam ullos agnoscere Iimites, necessum est ut sit infinita, vel potita indefinita. Tertia tandem ratio, ac praecipua, quam que mihi non antδ aperuit , quam ad loca, quae petebamus, perventum foret, haec fuit: 1cilicet cogitans fore, ut illa materia ultra fixas stellas esset informis , nec comparata ad normam alicujus mundi, non desperabat semet posse illam in actum redigere, ac libi pollicebatur illam dividendo, movendoque iuX-ta sua principia, inde posse conficere mundum planδ huic similein, nasi ver, qudd in eo homines dari nequirent ., at vero machinae tantum
Automaticae homines referentes. Atque hoc Iropositum constituit maximam partem Lirorum , quos nobis reliquit, ac prae primis Libri pHine; piorum, ejusque cui titulus Mundus Cartesit. Itaque e vestigio iter ad tertium au- δspicabamur coelum. Nihil jam dicam in specie de isthoc itinere. Spero paucis abhinc diebus me factitrum , ut ipsemet hoc facias: dicam tantummodo, ubi adpuleramus , reperissenos illam materiam, qualem nobis imaginati fueram uso absque forma, absque ullo regulari ordine partium , ac vetuis materiam brutam , quae artificis exspectaret manum. Omnes itaque percurrimus partes , diuque obambulamus per vasta illa alterius mundi deserta , quae perfectε mihi. offerebant chaos, massamque illam confusam , de qua frequens apud Poetas sermo. Hic adspectus, quantumvis merum spuitum, horrore me percellebat,
56쪽
Omninque timorem videbantur incutere. A
tamen hic, inquit Cartesii spiritus, sedem figere mihi constitui : nec hinc abire cogito,cionec Dei providentia de me statuat pro ἈΕ-
ternitate. Voluit ut nascerer resormandat
restaurandaeque Philosophiae in mundo. Jam feliciter inceper m. Casus, quem praevidere Non potui, non permisit ut propositum meuinox sequerer. Nec hoc impedimento fuerit,qub minas impendam quam mihi dedit cognitionem. Cogito mei Mundi Systema , cujus vidisti Ichnographiam, ad umbilicum perducere. En materiae tantum, imo plus quam re-.quiritur: nil egeo, nisi motu. Est stan ε cur sperem , Deum , cujus bossitas sinit , ut sedeterminandum praebeat , quatenus universaliseit caussa, a cogitationibus, & propensionibus suarum Creaturarum, habita ad ipsarum naturam ratione, mihi non defore. Spiritus separatus com sim, jus habeo in majores m tus illis, qui agitant sublunarem omnem mundum .. Simulac voluero hanc movere male
riam , Deus, jurcia leges suae providentiae, in
ea tantundem producturus en motus, quantum ego in ea producere cupio. Opus tantummodo, ut iste motus determinetur distribuaturque. prout singulae requirunt materiae partes. Illa determinatio, ut alias tibi explicui , a secundis caussis dependet; atque haec clependebit omnino a me, regulas illius novi. Consequentiae, quas ex illis deduxi regulis, ad exsequendum meum propositum sunt in- fallibiles. Brevi. eo me in statu juxta mea comperio principia . ut felicem mihi succenium polliceri queam. Verum cum, quam ad-
57쪽
gredior maehinam, prodigiosae sit magnitudinis scilicet a quε ac vester est: Mundus, vastam hanc facere contendo cum sit componenda infinitε variis e partibus . instrumenta. quibus in actum deducenda, sint innumera, combinati nes, diversaeque determinationes motuum in ea infinjtae debeant esse, nec unius diei, nec unius anni hoc opus esse potest. Vel dimidium seculum meditando istiusmodi propositum humanae menti non est nimium; verum etiam cremdo , suppositis meis principiis , sustecturum fore. Nec mihi quis gratum secerit, qui me adierit & otium meum isthoc temporis spatio interpellarit. Occipio frui solitudinis voluptate , quam in terra reperire mihi negatum fuit, ac te obsecro ut super hoc negotio mentem meam aperias omnibus meis vestri Mundi amicis, quos e re judicaveris de iis, quae mihi accidwre, certiores facere, cavendo ne Prae ' cisse locum, in quo dego, iis commonitres :nam, ut hoc repetam, nolo ut innotescat nimium, quid de me factum , & quid agam. Homines , ac praesertim Plailosophi indigni sunt, cum quibus haec magna communicentur: pro fabulis haberent, quae de me inaudirent ,. eodem animo, quo pro chimaeris habuere Omnia illa, quae iis aperui de meo scopo circa conmuctionem alicujus mundi: Tu Vero, mi amicissime , corpus tuum repete , jam-
fere duo sunt elapsi dies, ex quo illud reliquisti: nimium jejunium illud posset excalefacere, & febrim accendere. In primis cave, Π te illi lubducas in omne tempus ex propria tua auctoritate, ut fecere nonnulli ex meis disci-
Pulis, ac tot alii veteres Philosophi, quibus
58쪽
obviam facti sumus variis in locis, hoc enim
providentiae mandatis adversatur. Dum redis, spiritum quaere Patris Mersenni , ac ad me mitte. Adsumam mihi, qui auxiliettur,& operam velut socius det. Postquam haec suprema carissimi Spiritus mandata recepissem, mihique permissum ab illo foret, ut ipsum inviserem saltem semel spatio trium vel quatuor annorum, quandoquKem nimia vis facienda animo meo fuisset , siaun diu ejus praesentia privari debuissem, ac etiam periculi plenum foret semper privari si fortε
accideret ut morerer spatio magni illius an- hinorum numeri, quos destinabat integrae Mun-
di sui constructioni : mutuis at spiritualibus ' jungebamur amplexibus, ego autem iter ver-slis Lutetiam ingrediebar. Quod dum facio, . plurimos Vortices ac Planetas percurro, haud inveniens P. Mersennum : tandem vero ipsum ostendo in Mercurio, quo summopere deIectatur , quandoquidem illa Planeta admodum elegans est. Indico ipsi Cartesii mandatum , Cum gaudio accipit, temper enim fidum cum ipso commercium habuit, praecipuε Parisis. Quandoquidem vero cogebar reditum adcelerare, non diu colloquebamur. Separamur itaque. Ille tertium coelum petit, ac spiritus meus domum meam, ubi se corpori suo retanit. Post haec sexties, vel octies Cartesium in- visi. - Duo tantum menses sunt, ex quo hoc iter seci. Atque tum mihi adfirmavit se h4here omnes tantum non suas combinationes,
Omnia re esse demonstrata ; ac nisi clara ma-Nimi Geometriae principia, Mechanicae, &Staticae falsa sint , se rem consecturum certo
59쪽
certius. Tum temporis fore ut me ad se arcem seret, ut simul possemus revidere, & eXaminare propositum suum , ac fortε incipere Operam e vestigio dare producendo Mundo suo , hoe est mihi exhibendo pulcherrimam , cujus capax est humana mens. delectationem. Quotidie mandatum ipsius exspecto, ut iter parem. Nisi ipse nolis, nil est quod te impediat, ne comes mihi sis & aliquando reddaris sapiens supra a terrimos Cattesianos , qui hactenus ex stite. e. En cuncta quae dicenda habui. Vix ultima haec verba pronuntiarat, clim insignis homo e Proviocia, admodum ingenua forma. mihi vero tunc temporis verε molestus, cubiculum ingreditur habitu campestri, ac ipsi significat vehiculum suum paratum praeforibus esse, ac tempus abeundi. Instituerant enim per binas septimanas exspatiari. Proinde venia ab ambobus rogata, me subduxi. De hac hist oi ia quid cogitarem, non habebam : nondum pro Lymphatico cognoveram illum, qui hanc mihi narrarat, ac certe cohaerere narratio videbatur ultra, quam ut Phanta Lma ret. Imaginabar itaque posse quidem esse mysticam allegoriam omnia Sectae comprehendentem arcana, icujus mihi postea exhibi- . turus esset sxplicationem. Interea incumbo seriae lectioni operum mei Cartesii , ac post geminam hebdomada totam conficio , haudian δ sine doloribus quibusdam capitis , Pr ductis a nimia animi contentione , qua usus fui in hac lectione: verum eventus me docuit, omnia quae mihi dixerat , nullo modo allegorica esse , at intelligenda praecisa juxta litteram, ut jamjam adpatiturum est. SeneR
60쪽
2neX meus rure redux postridie epistolam ne misit, significans ante elapsum viginti tuor horarum spatium sese diae invisurum. pus esse ut adcinistus essem itineri , dei mecum fuerat collocutus. Per integrum diem illum impatienter exspecto: tandemo Clim video non venire , sub decimam aertinam me in lectum consero. Post sie-a oram vigilans adhuc obstupui, climaudi- ab omni parte lecti mei cortinas trahi, sanagno cum fragore fenestras aperiri, ac mente Lunatum tempopis summe sereno lure fulgente, viderem medio in cubiculo seian meum, ac cum eo alium, vestitos ha-
a planὁ non vulgari. Fateor mihi horrore culso stetisse comas, ac sudore per totum corpus maduisse. Hinc senex ad lectum aclens dicit, metu perculsus es: vertim collige
arumper, nonne me nosti ρ Novi te, renadeo tremens, at quid cogitem, dum te in cubiculo conspicio , qui eli non intrasti januam, & praeterea omnem illum strepia ac fragorem hic sentio λ Potes, & debes:itare, inquit, Spiritum a corpore separa- a suo posse ubique intrare absque clavi, nee is esse ut per januam introeat: quod verbstrepitum qui excitatus fuit, is,ed tantum
tum , ut expergiscereris & flueremuruptate te percellendi, & timorem nonnula incutiendi. Nonne meministi colloquii, Id habuimus ante quatuordecim dies ne memini profectb, respondeo : at vero nia, quae mihi tunc temporis dixilii, verati est Verissima, respondet, atque huc me