장음표시 사용
71쪽
ordine tractationis, cum etiam necessitate institutionis,alteram omnino, quae circa Ducem occupatur praecedere debet; de
rationi apprime cossentaneum est, ut ab hac incipiam de utraque dicere; quod equidcm dum facio aeque hixta ab eorum more, institutoque mihi declinandum esse persuasi,qui sublimia tantum S extra vulgi mentem , iudiciumque posita sequuntur; ac ab illorum consuetudine, qui nimis exigue singula ad calculos reuocant,nullumque unquam suae diligentilo solicitudini terminum ponunt, ut minima quaeque,& obscura possint ad aliorum exmpla, Vel praecepta componere: Nam si prius tentarem Deos me quosdam,aut Heroas immortales sapientissimos, fortissimos, non milites, aut Imperatores humanis casibus Cbnoxios depingere- ,& tu ipse Comes Ludo uice, di qui tecum una sentivi cordati omnes, statim obijcerent: atque me simile quoddam nunc fortasse moliri eorum, qui tales Respublicas, ac tales Rcges, & Oratores informarunt, quales neque unquam fuerunt, neque apud homines esse possunt; si vero quemadmodum ali) de rebus infinitis, ct sugulis actionibus cauere vellem,ad quas certissimum est,nullam posse artem, vel prudentiai pertingere, irrideres me insuper, tanquam hominem, nec inter scria negotia grauitat ni retinere solitum , nec in leuibus etiam non leuiter ineptientem :quid enim aliud quam ineptiunt illi' qui ex eo quod Iustinus asseruit, in bello nihil tam leue esse,quod non interdum rei mome tum faciat, sitos continuo militesadmonent, ut scutum, vel hom-hace muniant,vel manu siublatum longe ab armis teneant,'si qua/do clanculum, & Diomedis instar aliquid aduersus hostes illis tentandum suerit; quoniam Decium inquiunt, inter hostium castra peruadentem, offensi scuti prodidit sonus similiter, ut equos diligenter habenis retineant,si tumultus declinare velintnquos abi , i his illi sugientibus, excitatos fuisse in Cecinnae, & Christianorun exercitu , auctores sinit Cornelius Taci us, & Paulus Aemilius:
lib.6. Histor. Vt gladium ita commode, prudenterque lateri accommodent, ne
aut Vagina inter currendum excidat, aut iactatione adeo post tergum auertatur, ut capi manu,nudarni ab equite non possin, cum Catonem dum ab hoste vehementer premeretur, similis casus in manifestum discrimen coniecerit; ac deuique, vi magna ab illis calceationis equorum cura habeatur,quandoquidem Ssortiar c tigit -
72쪽
. LIBER PRIMUS. 3 qtigit aliquando,Vt in umbris pugnans equo ipsius soleis omnibus
inter pugnandum excalceato, eoq; propterea in manibus hostiurelicto, vix ipse pedes effugerit; quibus praeceptis an leuius aliquid, aut magis a dignitate, &iudicio scriptoris alienum excogitari possit,non equidem video nam qui de re aliqua scribere cum decoron maiestate volunt,ipsius praecipua tantum attingere,nec nisi ad faciem colli mare debent ne si leuibus, aut incertis legem posuerint, non bene prouisa, de diligenter explorata consilia sumpsisse videantur, & tamen proh malum, adsunt quotidie timnumeri, qui ex tali mustaceo lauream sibi quaerunt, & praeci
rum omnino ducunt i. Talibus in nugis consumere turpiter auum,
de quibus sanetatuum inest, ut quicquam, vel honeste a viro graui, cunspicuo ; Xel prudenter a sapiente; vel certum ab e perto; decerni atque constitui possit, ut ne quidem in ijs,quae per se magis digna conssideratione existunt, minusque Fortunae casmhus sunt obnoxia, aliquid, nisi admodum timide, & cunctanter statuere debeant rerum enim agendarum varia, & inconstansnae tura, nullam de ipsis legem ferri permittit, quae semper, aut ubicunque conueniat; & leges ipsae dum aliquid praecipiunt, communem quandam rationem sibi proponunt, quae ut in plurescinuenit, sic interdum locis quibusdam, & temporibus immutanda est,esticiturque his de causis, ut multa necessario hominum consilijs, & arbitrio deliberanda, & iudicanda relinquenda sint, quae prosecto si quis postulet ratione certa fieri, is ex Poetae Comici sententia,nibilo us agat,quam det operam mi cum ratione infamat Terentius. insanire si quidem ab omnibus iudicati sunt Heracleotae, dum re- se rente Parthenio lege cauerun'ne quis colligatas imposterum . i' 'βς Ouiculas exigere t, eo quod Antileon temere in illas offendens, a Stipatoribus Archelai Tyranni , quem occiderat, interceptus
Atque haec ratio latum apud me obtinet, ut quae multi scripto- 1 1 res proletarii quotidie in hac materia diffuse congerunti, breuiter S.d ea tanta
digerere, &ciun hic de milite dicendo, tum etiam postea ubi de Duce sermo habebitur, paucis sed utilibus valde praeceptis, .aninis . quidquid ex utriusque studijs, & officio pendet mihi sit in votis, R ct animo explicare ; praesertim cum videam istud antea quidem 'U' ' . B 4 1s
73쪽
a sapientissmis viris usurpatum, ut breuibus ommino, & tribustant um aut quatuor verbis, illud omne quod ad Militem spectat, complexi sint. Nam Paulus Acmilius apud Liuium, tria solummodo illi curae esse volebat,nempe ut corpus quam validis' mum, S p rn cissimum haberet ; arana ctiam apta, ct exped tu; ac animum denique paratum ad subita imperia ;&Brasidas rc serente Thucydide,cEsebat optimi militisanunera esse ἀ
vero , quod irem dicebat Aemilius, Dijs immortalibus, & Imperatorum curarcsse relinquenda. 'Nec immerito sane cum illius
non sit quicquam me di ari,aut inuenire, in quo varijs artibus, &ingenio praecellenti opus habeat, sed in eam tantum partem Antiabatarum ritu inclinare, in quam Ducum suorum consilijs, &arbitrio impellitur . neque enim sui iuris sunt milites, aut minori quam Gladiatores sacramento astricti,ut quocumque illosjmpetus, S inccrdulta ratio rapuerit, in illud statim ruarcipites se dedant; sed potius, ut tanquam Larue, &Oscilla, quae in conuiuii sspecies mille sermarum exhibebant, ct icunculίe, mobiles tractilesque funibus, quas Neurobatae in Theatris ostentabant, ita hi TribHiiiiijs imperiis circvacti,&alieno nutu non suo viventes; asinodo actiones,& motiones repr setare debet,quas suis Ducibus, consultum videbitur illis imperare, ita enim, ut facerent milites suos praeclarissimus Imperator Phocion admonuit,cum aduersiis Macedonas,qui in Atticam irruperant praeliaturus,certaim, Omnes ad illum accederent, hortarenturque i ut colle quodam, qui mirunt in modii opportunus esset occupato, illic collocaret exercitum; neque enim potuit sibi temperare quin iuuenilem hanc audaciam tali exclamatione primeret, o Hercules quam multos video Duces, milites vero perpaucos i quo dicto simul,& imprudentiam eorum notauit, qua Duci prati re conabantur, S eius se consilijs immiscere, contra quam postulat militis ossicium; cuius est non tam dare, vel petere muneris sui, aut alterius νationem,quam fortiter pugnare, & egregium se in omnibus,ac animo prompto,& interrito exhibere . quod item videtur Otho imperator suis militibus, quanquam non dem penitus modo sapienter praecepis- Wi v se,.t,obi, enim dicebat ille,armato animus ni mihi vero consilium, O virtutis υestra regimen relinquite. & magnus ille Siordia, qui
74쪽
primus suis maioribus vera virtute praeluxit, ε turmarum,cohoditium que praesectis Martium Faventinum, Eustorgium Vicecomitem, Ludovicum Columnam,Thomam a Typherno,& Sco pionem, atque Tarentulam, Parium Derthonem,& Angelum La- uellum , cui ob haesitantiam linguae, multumque oris Tarta leae cognomentum fuit, Viros omnes exploratae sertitudinis maxime adamavit, fraternoque amicitiae iure sibi devinxit diuisa enim inter Ducem, & militem esse militiae munera dictitabat, ut victoria pararetum, quum in illo ante omnia rationemiatque prudentiam, in his autem expeditam vi peracrem impetum,& indomitum robur, omnino requireret, propaereaque eos praesertim deuitare, damnareque erat solitus,mu in coronis,solicite nimis, atque 3 subtiliter de belli ratione, exituque rerum disterendo, quid statue indum, quidue tentandum ret Imperatori consulere, atque praescribere viderentur,ceterum ipsi perlibenter aspera quaeque,
vi periculasa omnia detre starent, soloque, & inani sapientiae nomine contecti, rtibus viris, verae laudis materiam relinquerent, qui imperantibus alacriter parere, Vehementerque pugnare, nec vulnera, aut mortem timere didicissent. &certe cum videam Romanos illos,qui de cunctis rebus prudenter statuere consueueri , milites ab agris,di pascuis collectos, pluris temper, quam reliquos omnes fecisse, inti anc etiam opinionem fac,le deuenio,quod cuinin istis robur corporis, vitamque spectarctat, continu:s ἐaboribus
ad militiares acitiones duratam, & exercitam; tum etiam morum
asperitatem, ingeniumque plane hebes,& Obtusum requirebant; quia dum minus apti, habilesque eram, quam vi vcl.multis de rebus argute, subtiliterque iudicare, vel in aliorum dicta factaque curiosius inquirere posient; minus propterea irequenter istud facere conabaentur ., quam arguti quidam cincinnatique 'L hris s. Mes , ex Vrbium, & Academiarum frequentia ad omnes artes, &nequitias instructi , qui ipsius etiam Taciti iudicio,. dc refractam', plerumque ut, ct iussι Ducum interpraetari malaut Quam exequi. I I IN utium igitur militem volo, spoliatunxque non modo propria voluntate, scd omni cognitione.rerum, quaead Tribuni siti iussa --. , 3 ac.-
strenue, ruterque exhauriendae non faciunt , illae vero paucae T. - . numero sunt, & omnes firme disciplinae . militaris pomerio septisque conci quanquam nonnullae pretierea desiderentur cωditio-
75쪽
ditiones, ad eius delectum apprime pertinentes, quae licet a casu 'vel a natura citius quam ab electione hominibus ipsis indantur, mirifice tamen institutionem militis promouenm, & quemadmo dum in alijs disti plinis, sic in militari saepius emciunt, ut unus quisque prout liberalius fuerit istis subornatus ; ita quoque caeteris praestantior, digniorque, qui ad summa quaeque, &honesta contendat habeatur. Eiusmodi vero sunt Patria, Corpus,Aetas, vitae genus, & Animi dispositio ad sortitudinem,& gloriam requisita; quae cuncta si disciplinae regulis, de quibus postea nobis dbcendum est, exculta diligenter in Milite reperiantur; hunc prinfecto non dubitarem pro eius exemplo proponere, qui summus in eo genere, numeris omnibus esse possit. Caetera enim quae de domestico,vel externo; pedite vel equite; ordinario vel subsidiario milite hic a non nemine quaeruntur, non tam eius sunt loci, quam illius, in quo de Duce tractandum est, qui pro temporum& locoru opportunitate,suos vel alienos ad arma vocat,eos', pedibus,vel equis ut comodius illi atque utilius fuerit merere iubet. Enim vero cum mirari ego pers aepe solea quid caul, tandem sit, cur nostrorum temporum militia, nihil uspiam essiciat quod cum antiqua Romanorum, ulla ex parte conserendum sit; non equide istud propterea contingere censeo, quod natura.Sicut aliqui credunt,liberalius Veterum militum,quam eorum qui nunc sunt animis,fortitudinis,ac audaciae,& industriae naturalis semina
inseverit indideritq; nam ipsa semper sui similis extitit,& generosos, ac sortes animos eaedem, quae olim regiones, & loca producunt; neque etiam hoc fieri dixerim, quod numerosiores olim exercitus in campum praeliaturi destenderent, cum Alexander, Marius, Lucullus, Martellus, Scander clius mediocribus semper turmis stipati, ingentia bella consecerint; & quemadmodum recte monet Vegetius in omni confictu non tam prosit multi do quam virtus; ita ut etiam reserente Tacito in multis Legionibus,
pauci flut quiproelia prosigant; sed culpam huiusce rei integram
in cotemptum delectus,& exercitationis refero, quibus ita Graecorum omnium, ac Romanorum disciplina semper excelluit, ut nulla serme sit apud antiquos Auctores militum mentio , absque illa, quae de eorum quoque delectu instituitur: sic enim Catullus de Argonautis cum
76쪽
. cum licti iuuenes Argivae robora pubis ct Virgilius eode etia Epitheto usus est cum de ijsdem loqueretur, Adera qua vehit Argo
qua in re videtur uterque Euripidem sequutus, qui hos ipsos mi
Iois r . M Vocatio eoque postea Lucretius dixit Ductores Danaum dilacti, prima virorum. ac iterum vates maximus eodem penitus sensu Areadas huic equites bis ceruum robora pubis
Lecta dabo. quod vero hic militudelectus subsequutis postea temporibus, ac florente potissimum Imperij Romani Maiestate, haud minori diligentia a censoribus haberetur,non est sane quod aliquis dubitet, postquam Varro contendit Legiones a legendo dictas fuisse, aut quemadmodum scribit Plutarchus a deligendo, quod ex omnium T yronu delectu, ac veluti flore delibato fortissimoru militum coponerentur , quod etiam innuit Vegetius,cum enumeratis diuersaru ni gentium naturalibus praesidijs, quibus illas Romanis praestitille in confesso est apud omnes, ipse demum subiungit sedat uersus omnia profuit dronem solerum eligere. Atque At ita delectos Iyrmes in officio continerent, solebat eos punctis quibusdam seu stigmatis notare quemadmca tu sertur in costitutione Arcadii,& Honoris Imperatorii cod. de Fabricesi-.bus,quae talis est Stigmata hoc est notae publicae Fabricens, brachijs adiunii sionZ Tyronum insigantur,ut hoc salte modo possim laritantes πηψι, α x quibus Verbis patet milites stigmatias seu notis compunctos non secus,ac seruos luisse sed hi in irote notabantur,quod
ostendunt illa Neuii vetoris Poetae in Lignaria , signare oporret fontem calida forcipe ; & Apulei locus in Mylesijs ubi serui vocantur Ironus olerati , .ct Capillum semiras , ct pedes annulatii milites xero impi cula scitabant in brachiis huiusmodi signa , quibus eii prcbabile est iacmen Imperat ris exaratum fuisse si tame eodem modo de illis, ac de Aquariis, & Hydrophilacis statuendum est,de quibus ita cod de aquaeductibus ijdem imperatores praecipiebant, uniuerses autem Aquarios,veloquarum rasodes, quos Hydro Flacas nominant, θυι omnium aquae ductuum huius regiae Vrbis cui Liae inputati m ingulis manibus eorumst elici nomi.
77쪽
ne ρ ietatis x Osrae impresso gnari decernimus sine quod ad Tyrones
lib. e. c. ri. spectat elegans est Aeth medici locus,quc m lubenter in medium prostro, tanquam a paucis quod sciam hactenus delibatum, &
hoc est, Stigmata appellant, quae ori, au/ alteri cuipiam membro imscriptosint quatiount in miIitum manibus. Caeterum idcm etiam
probant D. Gregorij epistolet ex quibus discimus costitutum fuisne quis manu gnatus ante expletam milisiam, in M Onaseos reciperetur . & his omnibus pro cumulo accedit Vegetis auctoritas, lib.,. cap. s. quam Critici eχ melioribus membranis hunc in modum legunt
nam victuris incuteptinctis milite cripti , O matrisulis anserti iurare solent . at hodie quidnam horum simile in militum delectu obseruatur, de quos milites legimus praeter tumultuarios, ac nullius ordinis,& disciplinae pecuniola proponitur,tympana strepit, .& ecce coeunt aliquot ignoti inter se ignorantes'; Vrbium videlicet purgamenta, nebulones subrostrant, lixae, pecuarij, ceta nes, baiul crustulari , vespillones,ac nepote sex scortatoruμlea, torumque faece deprompti, temulenti omnes, peruigilijs, ct Bacchanalibus. quam disciplinae,& castris potius a illaeti,atque ut uno verbo absoluam vere galeati Lepores; quibus ut ad populandos finitimorum agros, tectaque vrenda, ct abigenda pecora aliqua vis sit,certe in pugna, & signis collatis nulla est; unde si quis nomen illis militum adimat, non magis proiecto cum antiquis comparandi veniet,quam Syri cum Romanis, audicum Macedonibus Sybaritae; atque ex eo est,quod etiamsi veterum pugnadi morem, multis paras angis superare videamur, ob recentes illas machinas quarum tanta vis est,ut non instructas modo acies,sed aggesta immani sum pru murorum propugnacula incredibili celeritate deh-ciat, nescio tamen quomodo neglectis, quae semper apud antiquos summa in obseruatione fuerunt militum delectu, atque disciplina; non dicam sicut Romani orbem ipsum deuincimus, sed
ne quidem, ut Persae, vel Macedones imperium proferimus, vix etiam aliquoties ab aliorum inuasione tuti. Quamobrem vim maximam Delectus esse oportet, qui tot victorias peperit, tot regna,& imperia stabiliuit, dum solus idoneos milites emcit ad disciplinam . quid enim prodest si exerceatur aliquis diligenter, si Flura stipen
78쪽
stipendia in castris conficiat dum vero animis opus est & pectore firmo, tam inepto corpore existat, adeo viribus desectis, S generosa indole sic assueta,fractaque delichs, ut cum vel belli lac inoda perferenda frumneque te offerunt, vel solidos dies laboribus exigere oportet, vel nucios natando traijcere, auicum hoste vel uno, vel pluribus pedem conferre, impressionesque repentinas sustinere dc glandium imbrem, taedas ardentes , calcem . . vivam, saxa, mortemque ipsam intrepido, de aduerso vultu exciperet, statim ipse palleat, titubet, haereat, Sindecoro gestu ac passi, isthb omnia caneo peius,& angue leςlinet ac fugiati,ad que tamen coeteri qui legitime, & ad veterum 1ibellam a conquisit xibus qui nunc censorum loco delectum habent conscripti sunt, ct in militiam adlecti, tam alacri, & praecipiti animo teruntur, Ut Statius in Achilleide tot discrimina, & pugnandi libidinem ingeniose quidem ac vere dulces bellorum furias appellarit.
Quoniam igitur vires regni , & Romani nominis fundamen- . tum, in prima eiusmodi delectorum examinatione consistebat, 'amis .ius non cuiuis illa , ut nunc moris est, temere committebatur, s)d adeo curiose peragebatur in Republica libera,Vt longo tempore. ιa.
Cives tantum Romani, ingenui, & artis ludicrae voluptuariaeque expertes inter legionarios milites quos illastuebat conscriberentur, ex eoque Seneca occasionem sempsit, Vt seroror quod εν abli., Castra quos ad laborem, O pericula recipiunt, δελῶοιὸ legunt , ct huius quidem diligentiae ratio Massignat Vegetius quia ni, eap.vij. lilo. mirum iuuentus , cui defen prouinciarum, cui bellorum eo ita tenda fracina en, O genere incopiis petata O moribus Ab ea excellere; idemque auctor , inter praeclaras Sertori Nirtutes dii, gentiam illam praeriteris commendat, quam in Tyronum delectu solebat adhibere; quo genere laudis multi etiam reserunt Marium consulem, & Pyrrhum Regem Epirotaruminter paucos excelluisse, sed non praetermittendus en inloc censu sotissimus Israelitarum Dinx Iudas Machabaeus, qui altioris ut par est tis credere, di diuinioris confiiij afflatu, aliam praeter usurpatas. ea a Romanis delectus rationem excogitauit , si quidem cum: aduersus innumerabiles profanos, fusisqueDeorrum cultibus mancipatos hostes contenderet armatus , non ut caeteri modo duces,
quasdam sortitudinis, di bellicae virtutis notas in militibus suis im
79쪽
dagauinsed cum intelligeret multorum virtuti paucorum sispius ignauiam ossicere, facultatem omnibus indulsit qui aedificabant domos, ct plantabant vineas, O sposabant uxores,ct formidolosis, mi rediret υτ 3uiaque in domum am; quod Hercle tam prudenter secit ex diuinae legis statuto, quod pluribus in deuteronomio,. S libris Iudicum explicatur, quam Annibal astute, qui priusqualter longum,dc insolens per invios,Saltus tantae calluvioni Barbarorum in Italiam aperiret, septem illorum millia domum remisit, . quos minus libenter ab aris, & socis in tam longinquas regiones abripi ; ac in alium velut orbem deduci animaduertehat. Nempe uterque illorum merito timuit, ne paucorum metus conamim .nem audaciam corrumperet, & in sociorum animos, pyaesentubus. malis, & dissicultatibus pene iam emotos, contagione initasta proserperet, non aliter quis in exercitu Caesaris aliquando contigit , ut quorumdam vocibus ac timore, qui pi opter imbebitam , ne Germanorum quidem nomen serre poterant, paulatim etiam ij qui magnum in castris usum habebant milites,Centutionesque, quique equitatui praeerant, perturbarentur non mωio- . criter stilicet quia, ut inquit Satyricus.
Z Unius Scabie perit, O porrigine Parei, Uuρque conspecta liuorem ducit ab ova, Verum, ut orationem sensim ad illud reseram quod in tali militum delectu primum quidem obseruari debere constitui, certes Patria est; nam quod Manilius contendit de Scorpione coelestinui peculiari suo influxu.ν. In bellum ardentes animos, O martia cordai.- - , Gest, O multo gaudentem sanguine ciuem.
Σθα aequidem non tam ineptus simi qui commentum istud recipia,ab
ararum. ἐ- aeruscatoribus, ct ossuciarum magistris excogitatum , dum ex eo
fl- , ' i' ν quod viderant terrena quaedam inter homines sta , coelestium, rerum sensu atque ductu moveri; quale forsan est quod Oceanus veluti Lunae Comes& parasitus cu ea simul senesciuadolescitque, hinc videlicet sibi argumentum secerunt,ut homines etiam quasi habena quadam de coelo vinctos gubernari, de omnia rerum lim manarum tam parua quam maxima, stellis ipsis: atque sideribus, euincita duci existimarent.. Hoc .vero cum nimissuam absurdu,
80쪽
Sinconsequens sit, quis amabo non conuenientius iudicabit ex manuestis qualitatibus quae in coelis ipsis, & locorum dispositionibus liquido percieiuntur, hominum naturas, & propensi nes elicere, quam ipsas ex occulus quibusdam, & imperceptibilibus caulas clangere; simulque vanissimis illis artibus suffragari, quas pessimi.nebulones inultorum ad id facilitate, &incauta ninus credulitate prolecti, in reliquarum artium dedecus, & pem naciem continua mendaciorumterie accumulant. Maxime cumulos videre sit tanquam ex bonae mentis tutelaeprqcipitatos, nihil unquam uni cogitare, sed ex uno errore in alios sensim non minus absurde inconuenienterque prolabi γ Mund um enim seu compagem illam qui ex mutua elementorum secietate coalescit,ticiis ex ingenio costellationibus, stellarumque vertigini, non secus ac hominem ipsum mancipant; quae si recto breuique lumianis traiectu regiones quasdam seriunt si obliqua affulsione pe stringunt ; Si velut transcursu praetervectae extremitates illarum. lambunt 1, aut unum, vel aliud signum pro metatore accipiunt ira quoque variam in illis indolem effingant, diuersos mores 'perutusque auersam ab aliorum consuetudine, & discrepantem naturam. Ex eo si quidem fieri volunt quod Germanos; Leonis, . de Sagitarij dominatio ad subeunda pericula Martemque intrepide lacessendum confirmat ; Cor Scorpionis Hispanos, nec non , Armoricos , & Normanos ad callidas fraudum artes extimulat; : Chaldaeos ad humanitatis cultum , coelique obseruationes Sol ἐει Leo componunt Iudaeos & Syros ascito in perniciem Scorpio- ne veteratorum technis, & imbecillis animi superstitutionibus imbuunti, quem ratiocinandi modum insequuntur etiam cum de oreliquis terrae partibus apud se constituunt. Sed cum ille ita vanissimus esse depraehendatur, ut non multo magis ineptumsita Platonis commentum, qui sexto de legibus varietatem hanc Demonibus, Genijsque Prouinciarum custodibus acceptam reserti quonam alio in locorum inuestigatione, quae seroces, & ad arma. perquam idoneos Tyrones conquisitoribus ipsis suppetant, nobis tandem utendum est 3
Prosecto, haud aliunde melius istiusce rei peragendae rationem , iniri posse mihi persuadeo, quam ex varia terrae ipsius constit 'onc, de longa etiam annorum obstruatione ; quae duo ita per se