Pauli Iouii Nouocomensis ... Illustrium virorum vitae. Accessit ad posteriorem hanc editionem rerum memorabilium index

211쪽

NO PAVLII VII DTIVITAferuidi paratique hostis impetum mora eludendum ratus respondit, se

nequaquam ad nutum expetentis hostis, verum ex arbitrio rationeque

exploratae occasionis dimicare solitum, nihilosecius Namurtio gratias ingentes se habere dixit ,qubd adeo alacriter sese offerret sed multo maiores habiturum, si tantisper ,dum suorum equi calciarentur, & milites exacuerent gladios , armaque detergerent ,opperiri minime grauaretur. Fremebant tum Hispani: eoque ferocius pugnam deposcebant, quod indignarentur hostes, iterum ex propinquo Baroli moenia spectare ausos, inultosque intra pauca stadia considere. Uerum Consaluus ita pugnae studio incelbs laudabat, ut eorum ardorem graui obtestatione compesceret: hortareturque, ut eosdem animos in alium certioris auspicii diem, quem iam ipse praesentiret,ad conserendum praelium conseruarent. Fore enim, ut breui ex ea cunctatione magnopere laetarentur. Nec

dicto fides abfuit. Non multo post enim, quum Namurtium satis se ad

laudem ex ea prouocationis ostentatione profecisse existimantem motis castris retro ad Canusium fgna vertisse didicisset, omisso repente Diridaco Mendocto eximiae virtutis duce, cum omni equitatu ultimum abeuntis agmen adortus est, eo ordine instructa acie, ut binae cohortes expansae in alas ab utroque latere equitatum irrumpentem cursu adaeis quatent, &sclopetiis maxime rem gererent. His praefuere Centuri

num promptissimi Pietarrus, Scaladda, Spessius atque Zaractes. Conuertere itaque se Galli alacriter, & magno impetu praelium iniere: Ita ut Hispani tanquam cataphractorum vim inique sustinentes, uti antea edocti fuerant, sese retro explicatis turmis reflecterent: & Galli non

iam confertim, sed laxato agmine conuersos non modo perurgerent, sedestuse consectarentur. Tum vero cohortes lunato circuitu ad stadii spatium progressae utrunque latus procurrentium hostium imaasere,& cataphractorum ala Columnia , leuis armaturae equitibus subfdio missa, densato agmine praelium excepit. Dimicatum est aliquandiu utrinque vehementissime; sed Galli sere undique circumuenti vulneratique tantam vim prementis hostis quin se sugae mandarent, ferre n quiverunt, quod Namurtius nihil tale veritus disiunctis agminibus more Gallico iter intenderat, praemisso utique peditatu cum tormentis &Palicia, Formanteque ex itinere dimisi is, qui in hiberna praesidiaque sua, hic Quadratam, ille Rubos redibant. Eo modo victor Mendoctus profligatos toto campo persecutus, multos caecidit S intercepit, pene prius quam id acceptum incommodum li Namurtio, qui opem ferre posset, ex suorum fuga sentiretur. Itaque cum captiuis& spoliis Barolum reuersus, Consaluo extra portam occurrit. Is enim summo consilio reliquas copias sub signis eduxerat, vis Mendocto aliquid purum feliciter accideret, ipse producta noua acie in pugnam deferretur. Tum vero ex complexu Mendocium cum sua pristina virtute nobilitateque. tum singulari eo facinore edito illustrem, miris laudibus extulit;

212쪽

MAGNI CONI ALVI CORDVB. LIB. In rixqubd insolentis hostis ferociam contudisset, idque unum ante omnia

tanquam ad certum omen maturae victoriae facto virium periculo prae. stitisset, ut Hispani Gallorum audaciam, & quo illi maxime valere videri volunt, impetum facile contemnere condiscerent. Centurionum vero sortem operam collaudando ita probauit, ut menstruum stipendium donatiui nomine, eorum cohortibus se continuo daturum polliceretur. Sequenti die Mendoctus tempestiui lautique apparatus epulum amicis dedit, eo ordine, ut captiui nobiles Galli honoris causia inter proceres discumberent. Quum vero ad exhilarandum conuiuium

poculis certaretur, & de hesternae pugnae successu liberi sermones inciderent , Mendoctus praeclare testatus est Gallos valde strenuos in omnique periculo egregie fortes fuisse; Sed in ea pugna proculdubio Italicae virtuti palmam deberi, qubd cataphracti alae Columniae collatis equorum pectoribus longe omnium promptissime se spectante atque admirante dimicassent. Discumbebat iuxta primos Carolus Anoierius, co-lmomento Motta, suopte ingenio ferox di forsan frequentibus poc is incalescens. Is Dii meliora inquit Mendoci quam ut aequis auribus Italos virtute bellica nobis anteferri toleremus . Hispanos enim quum nobis pares esse fateamur, non est cur Itali uti semper imperite, nec omnino fideliter arma tractantes vlla ex parte Gallis comparetur. Quandoquidem si gloriari captiuis licet, saepe a nobis non uno in loco per Italiam profligati, integram nobis rei bellicae laudem reliquerint. In

hunc modum vociferanti Gallo semideq. tumenti proximus erat Indicus Lopes Hayala vetustissimae nobilitatis Hispanus eques. Is admoto cubito Mottam comiter admonuit, ut Italis maledicere desineret. ne illi patrii decoris memores, ac omnis contumeliae prorius insolentes, si

id rescirent proculdubio defensuri publicam iniuriam . eum ad singui

re certamen prouocarent. Tum ille altius sublata voce, prouocent inquit, ut lubet, quando nihil mihi omnino selicius exoptem quam id sorti dextra verum esse testari , quod nequaquam temulento ore protulerim. Haec ut dicta erant per Hayalam in contubernium Prosperi Columnae delata sunt, ubi frequentes de more Itali equites aderant, increbuit q. inter eos rumor, proicindi contumelia Italicum nomen ab arrogante Gallo, viderique eam iniuriam ferro vindicandam . At Prosper ubi id didicit, cuncta mature peragenda ratus in ea praesertim causis,quae totius Italiae dignitatem respiceret, duos Ianos Romani languinis equites Bra chalonium atque Capocciam sciscitatum misit. an vera essent quae a Motta in conuiuio prolata dicerentur. Id si Gallus ingenue & extra mensam fateretur, continuo eum stulte mentiri dicerent .& tot quot ipsi Galli

vellent, ostendendae virtutis causa ad certamen ex pari numero prou carent. Non erubuit Gallus: pertinacique animo conditionem accepit.

Hie est ille Motta quem Borbonianae perfidiae crimine damnatum, ideoque exulem in ruina cadentis Vrbis usurpato Praetoris nomine, extri-

213쪽

,ir 'AVLI IOVII DE VITAbunali ius dicentem vidimus, quum inter eos qui sacra humanaque conis fuderant , aliqua iuris & aequi formula quaereretur. Sed is demum quum in Hispaniam pretiosa praeda diues enauigaret . ab avaris vectoribus ex morbo semiuiuus in mare proiectus est. Verum Gallus pecunia se redimens ad Namurtium reuersus est, qui de omnibus quae acciderant edoctus , ineundae pugnae causam dictaque & promissa Mottae suorum omnium hortatu comprobauit. Statimque inuenti sunt concitante Motta tredecim insignes Galli equites , qui pro decore gentis ad subeundam eius certaminis aleam sese obtulerunt. His autem pares Prosper delegit. Fudreii ex omni fere Italiae regione lectissimi, ut speratae victoriae laus, nemine conquerente latissime spargeretur. Romani tres erant, ut hoc dignitati omnium victricis urbis daretur. Ipsi ante alios, ut diximus, Brachalonius atque Capoccia, & Hector cognomento Peracius. Marcum autem Corolarium Neapolis, ct Capua Hectorem Feramuscam bellicosa stirpe aeditum , dedere. His autem a Theano Sidicino, Ludovicus Benauolus & Marianus Abignentius , Sarno & Meiales Ethruria oriundus succedebant. Binos ut mitteret Sicilia impetrauit, ne Insula impotenter abrumpente mari auulsa , suo, ius Italicae ciuitatis amisisse videretur: Franciscum scilicet Salamonium multis postea bellis clarum, &Guliermum Alba montem . Ex circumpadanis vero urbibus numerum suppleuere Parmentis Riccius, ct Titus ἡ Laude Pompeia superbo cognomine,quod bello omne vitae discrimen contemneret Fansulta vocatus , ct acer c Forolivio Aemiliae viae Romanellus. Gallorum porro nomina , quanquam ea diserte ab ipso Motta didicerim, hoc loco supprimenda censuimus, ne pro sperata laude , postquam inauspicato certauerunt rei malae gestae dedecus cum de . formi nobilium familiarum nota transmittatur ad posteros. Prosperstos,quod ferh omnes ex sua aut Fabritii fratris ala delecti essent, graui sermone, sed vultu niaxi md laeto hortatus est, ut meminissent publicum totius Italiae decus in ipsorum virtute positum, propterea enixe darent operam, ne ipsius opinionem fallerent, qui eos potissimum tot fortis,imis equitibus praetermissis, tanquam optimos Italici nominis defensores delegisset. Nec quisquam fuit qui non dulcedine paratae gloriae duceretur. iuraretque se non nisi victorem in castra rediturum. Monuit autem singulos: & instruxit adeo diligenter, ut arma & equos sigillatim inspiceret. Singulis autem robustas hastas Callicis serὰ cubito longiores, gladios item binos: alterum mucrone solido, qui ab ephippio ad laeuam dependeret, alterum lateri alligatum, breuiorem ' latiorem , quo caesim punctimque ferirent, tribuit, ad dextram quoque addidit pro claua ferrea rusticam securim graui pondere, sesquipedalique manubrio validam, ab ipsa ephippii fronte cathenulae serreae insertam. Equi autem ferreis splendidisque frontalibus, ceruicalique lorica . & bardus recocto e corio inauratis, S pictis tegebantur. Has antiqui clibanos vo-

214쪽

MAGNI CONI ALUI CORDVB. LIB. Ir. nycabant, pectora & clunes aptissime munientes. Addita demum sunt noui S perutilis apparatus duo venabula, quae post aciem solo figerentur: ut qui equis deiecti forent, his arreptis rem gererent. Ea sicuti a Prospero S ab his qui depugnarunt accepimus,ad victoriam maxime contuleis

runt . Nec minore cura Namurtius suos instruxit, decora specie aureos

limbos alternante purpura virgatis in sagulis prodeuntes. Hos Palicia ex multis id decus petentibus delegerat: conserendaeque pugnae praecepta singulis tradens ad repraesentandum Gallicae virtutis specimen vehementer accenderat. Medio itaque in loco inter Quadratam & Andriam unius ferme stadii spatiu m sulco descriptum est erecto quide suggestu. in quo sub umbella delecti tres iudices considerent. Ii statuerunt,

ut delati extra spatium pro victis haberentur. Singulis autem victoribus arma S equi centenique item aurei praemium serent. Quum vero i dices locum ab omni iniuria tutum tanti certaminis spectaculo praestari

postularent: ad idque Palicia fidem suam, ut in graui periculoseq. nego

cio,interponere recusaret: Consaluus se egregie tuta omnia praestatura est professus, ac uniuersas copias Barolo eduxit, tanto quidem ordine instructa productaque acie, ut pugnaturus esse videretur. Gallorumque animos ambiguo quodam terrore iniecto suspenderet. Accitos demum ad se Italos non alus verbis hortatus est quam eius gentis stirpisque homines generoso constantis animi decreto contemnerent, utpote quos a maiori sus ipsorum subacta Gallia milies caesos atque perdomitos meminissent: sperarent q. pro optima causa aduersus insolentes, stolideq. superbos pugnantibus certissimum victoriae numen adfuturum. Tum vero dimisit ad stadium,ex aduerso prodeuntibus Gallis sese in aciem aequa ta fronte direxerunt. Nec mora ad tertium tubae cantum indicto silentio concursum est. Itali magno contra se impetu procurrentes Gallos secus ac omnes ex more militiae crediderant, nihil promotis equis sed inclinatis tantum hallis constanter exceperunt. Eo quidem euentu ut Galli priusquam ipsoru cuspides ad hostium thoraces peruenirent, longioribus hallis induerentur, & quidam ab extrema acie stadii spatiu pertransiret. In eo concursu nonnullis utrinq. ephippii sella deturbatis. hasti'. perfractis magna equorum colluctatio aedita est. Singuli autem clauas aut gladios expediuere. Sed ab Italis mirifice res gesta est securibus. quum graui ictu cassidum bucculas humeraliaq. diSingerent. ensesque item en ambus hostium excuterent: Aequata tamen pugna videbatur, quod Alba montes & Sidicinus asportantibus equis, urgenteq. hoste pulli, intra descript si limitem se continere nequiuissent. Verum ingenti animo Brachalonius & post eum Fansulta, cadentibus eorsi equis in pedes destituti. arreptis extemplo venabulis quum acriter equos viro'. perfoderent victoriam inclinarunt. Unus omnino ex Gallis nomine Claudius, collisi v menter galea, ita ut per nares cerebri medulla cu multo sanguine difflueret,interiit,qui Pu esset ab Asta Italiae Colonia oriudus, merito cecidisse

s iiii

215쪽

Nq. PAVLI IOVI IiDE VITA videri potuit: quod pro gloria externae gentis contra patriae decus parum honesta si non improba arma desumpsi Ilet. Reliqui vulnerati aut

ex multis securium ictibus attoniti, quum se victos faterentur, ad terram arma proiec unt. Quo rerum euentu perspecto Iudices e Tribunali cum multo tubarum clangore Italos victores pronunciarunt, atque ita Galli quod eorum nemo centenos ex condicto aureos , quibus te redimeret secum attulisset. Barolum sunt perducti. Nihil enim de eius praelii

euentu dubitarant, quum arrogantius quam deceret, vel contra vim vutoris Martis tantos ex inani fiducia spiritus desumpsissent. Consaluus hilari fronte susceptos iucunda oratione consolatus admonuit, ut aequo animo perferrent, quicquid diiudicante fortuna contra spe egrepte pugnantibus contigisset. In posterum vero linguam moderari condit cerent, urenuos enim honestosque viros, qui equestris dignitatis honore digni existimari volunt, neminem nisi in acie contemnere: & nusiciuam iactabum

dos non inani verborum ferocia sed sortibus factis perillustrem famam quaerere consueuisse. Exinde curare corpora iussos Prosper atque Fabritius usque adeo liberali comitate susceperunt, ut Galli quanquam deiectis vultibus perturbati, fere totam oris tristitiam exuerent : minusque iam quosdam puderet accepti dedecoris, postquam eorum virtuti concessissent,quorum humanitate vincerentur. Nec multo post recepta e castris pecunia,redempti, dimissique sunt. Consaluus vero Italos luculentissime laudatos, equestris ordinis dignitate traditis de manu ornamentis nobilitauit, ita vi ad ipsorum gentilitia insgnia argumentum virtutis atque victoriae tredecim torques adderentur. Hanc porro celeberrimi certaminis historiam, ut manaret ad posteros , Hieronumus V ida Cremonensis vetus sodalis meus pernobili heroico carmine decantauit. Per eos quoque dies Consaluus ad subleuandam annonae penuriam qua maxime laborabat,nouo inexpectatoque prouentu maxime laetatus e V, , eneto scilicet nauigio cum magna frumenti copia circa Sipontum a triremibus intercepto, Barolumq. deducto. Ategria enim Gallus Fogia manu capta haec olim Ecana silit maximam in oppido frumenti vim nactus, id totum tanquam suam praedam venale proponens, Veneto me catori praesenti pecunia cocmenti adiicere maluerat, quam Neapolitaris fame laborantibus, qui id sub fide ad diem exoluenai pretii postularent: ct iam nonnulli publico usui ad alendum exercitum in horreis recondendum dicerent, ita ut ex hostis auaritia Consaluus insgne beneficium sit cosecutus,& nulla quidem cum infamia; quum Veneto ampliores quam ille Gallo dederat pecunias, numerasset. Ex inde quoque accumulata laetitia naualis victoriae nuncium accepit. Liscanus enim Praeiane Callum ad Iapygium consecutus, ita eum conserta pugna profligarat, Vt demersis captis q. aliquot nauigiis, in fugam verteret, potiturus haud dubie praetoria naui, nili Praeianes in Hidruntinum portum sese celeriter intulisset. ubi Venetus praefectus, tanquam amborum Regum socius, tu

216쪽

MAGNI CONSALVI CORDUB. LIB. II. rastam virisque stationem praestare erat solitus. Ab ea autem Praeianis infelicitate Siculae naues septem frumento onustae libera tutaque vian uigatione,& pacatis passim littoribus Barolum peruenerunt. Quarum

appulsu tanta annonae vilitas est consecuta, ut pretia rerum prope omni

uni, ex dimidio planis decreuerint: his enim nauigiis Consaluus praeter triticum & ordeum, vini Mamertini, caseique Siciliensis. & ex Cetariis salsamenti magnam copiam sibi aduehi curarat. Interea Namurtius qui e Canusio, Altamura, Gerione, Quadrata, Rubis, Fogiaque S S i ponto Consaluum circula sis copiis lenta obsidione premendum susceperat. repentina Castellaneti rebellione excitus,ad vindicanda perfidiam, motis propere castris ire constituit. Superioribus enim diebus Mesapiam. Dauniam Iapygiamque peruagatus, multa in Salentinis oppida in potestatem redegerat,& in his Leccium nobile oppidum, Lupiae antiquitus dictum praeterea Calatanam antiquissima Thessalorum Coloniam, quae hodie 1 Sancto Petro nomen ducit. & Nardoum a Leucadia . Nerit ho condentibus Graecis dictum. Item Rudias Ennii Poetae natalibus cel bres quae Rhodeiae hodie vocantur, Oriam demum, & Mottulam: conuersitque signis.& Gallipoli ex itinere frustra tentato Tarento copias admouerat. nilialq. se commouente praes dio, & quiescentibus Tarentinis, Conuersanum adortus eius oppidi Regulum fidem mutare coegerat. Postremo urbem Castellanetum medio sed obliquo itinere inter Tarentum atque Brundusium stam, ea conditione in fidem acceperat, ut praesidii causa duas Gallorum turmas Imponeret: quibus sese aduersus Hispanos e Tarento saepius erumpentes tuerentur. Eo modo quum multa terrore praesentis exercitus, ct pleraque sine vulnere, colloquiis & pollicitationibus perfecisset,quod praecellenti studio Andreae Aqueuiuae & Fabritii Iesualdi Andegavensium Procerum uteretur: in magnam spem maturae victoriae venalis videbatur. Sed forte euenit ut Castellanetani Gallorum iniuriis cxagitati coniurarent, quod nonnulli procacius quam Apulorum mos ferret, matronarum pudicitiam attentassent. alii hospitupenuariis copiis prodige uterentur:& quidam hospites suos aegre iniquis imperiis parentes temere verberassent. Itaque praesidium intempesta nocte sopitum in hospitiis ad datam tesseram est comprehensum acciti Dque k Tarento Hispanis urbs tradita: ea tamen conditione ut Galli quaquam exuti armis & equis,quoad in tutum peruenirent, inuiolati praeitarentur. Id inexpectatae perfidiae facinus usqueadeo minuruum commouit, vi vel dissuadente Aquauiua Regulo quin motis propere castris ebcontenderet,retineri nequiverit. Ille enim peritus belli, gnarusque laostium Gerioni, aut Rubis, aut deniq. Canusio timendum else disterebat: ne ipso abscedente longius, Hispani rei bene gerendae occasonem arriperent. Verum Namurtius se festinanter iturum, vindicataque perfidia celerrime rediturum professus. Castellanetum noctu diuque continuato itinere peruenit,oppidani subito aduentu irati repentidique hostis m, Digit roti by Gorale

217쪽

ns p A V L I IOVI IDE VITAgnopere perturbati, quod pauci in praesidio Hispani ader1t, qudd aduersus vim tormentorii imparati essent,& mulierum puerorumque planctus deliberantibus viris, fortia consilia excuteret, ad id consitum decurrerunt, ut admissi sceleris poenas pecunia redimerent, postquam nihil in corpora desaeuilunt. Sed dux iracundus, quum triplo maiorem pecuniam postularet:& nisi integram continuo persoluerent, cunctis extrema supplicia minaretur, id omnino importune effecit, ut oppida . ni ad desperationem versi extructis introrsus tumultuariis munitionibus aliquot tormentorum ictus constanter sustinerent. Subi reque murum scalis ausos prouolutis e corona trabibus saxisque ingentibus deterrerent. Uerum in eo conatu haerentem, ambigentemque an vi admota, quod csset periculosum, an accepta quae offerretur pecunia , quod inde corum videri posset, iniuriam vindicaret, ab eo consilio nuncius auertit. Is attulerat Consaluum Barolo prosectum Rubos ad opprimendum Paliciam contendisse. Is enim de Namurtii prosectione certior factus ex occasione sumpto consito, celeriterque expedito, noctu eductis mnibus copiis, tormentisque, ita ut Decuriones Barolitanos non obscurre fidei obsides futuros secum duceret, Rubos aduolauit. Tantaque vi tormentis admotis oppugnare adortus est, ut prostrato ingenti ruina muro, collata veluti acie dimicaretur, & non uno in loco Hispani admotis scalis subire moenia niterentur. Certatum est per septem horas summa contentione, nam Palicia infracto animo ubi periculum posceret, adhortando pugnandoque suis non deerat, quum pro Vallo cataphractos equites pedibus dimicantes irrumpentibus opposuisset, ct per si-gittarios Vascones idoneis in locis dispostos crebra vulnera subeuntibus inferret. Sed ipso demum Palicia vulnerato, ct cataphractis incumbentium hostium impetu pondereque prostratis potius quam interfectis, Hispani in oppidum irruperunt; quum alii eodem fere tempore conscensis scalis muri coronam cepissent. Primum,quod illatum est repulsis Gallis vexillum,fuit Francisci Sances, qui Regis Hispaniae erat dispensator: Muralis vero coronae decus datum est Traiano Morminio nobili Neapolitano, qui primus muri pinnum apprehendisse conspectus est. Multis igitur primo impetu cietis, reliqui Galli omnes cum Rubostanis ciuibus capti fiant, eminente inter eos Palicia cum Amideo Allobrogum equitum praefecto& Peralia Hispano, qui ante turbatam pacem sub Gallo Rege stipendia merens, in ovicio sibi permanendum esse censuerat. Confatuus in tanto strepitu direpti oppidi praecipuam

adhibens curam, Humnas coniectas in templum ab omni tu iuria inuiolatas conseruauit. Sequentique die non plane toto direpto oppido eadem usius celeritate Barolum est reuersus, pene priuSquam Namurtius

qui ex itinere adiunctis sibi Helvetiis S coacto ampliore equitatu se stinanter aduentabat, de Paliciae calamitate doceretur. Nec multo post

Rubostanas mulieres Barolum perductas pudore incolumi & sine pre-

218쪽

MAGNI CONSALVI CORDUB. LIB. II. NItio dimisit; virosque pariter ad unum omnes: quibus exigua admodum pecunia redemptionis nomine imposita fuerat. Gallos porro equites nequaquam redimi passas in custodia retinendos iudicauit, quod pauibante Namurtius praescriptis legibus parum integre paruisse diceretur. Reliquam autem peditum turbam ad Liscant triremes usque ad belli exitum relegauit, duriore aliquanto poenaqu4m Christianae militiae mos ferret. Quo instituto dux nonnunquam contra naturam ingenii seue rus & callidus, ob idque aduersos de se rumores ex belli commodo facile contemnens, hostium alas, cohortesque vehementer attenuari prae

esare intelligebat: Paucisque diebus & equitatu quoque quo maxime valebat hostis, par euaderet: quum supra septingentos militares equos variis expeditionibus Castellanetique praesertim ct Rubis captos, lectissimis peditum dedisset. Ita ut pedites ad equum rescripti, ardua quaeque & aspera tentare auderent:&eo quidem alacrius, ne tanto benes, cio, mexpectatoque honore indigni viderentur. Dum haec in Apulia geruntur, Hugo Cardonius e Sicilia coactis tribus milibus peditum dc trecentis equitibus Rhesium traiecit, Iacobum Sanseuerinum Myleti Regulum Bruti os ad defectionem concitantem tumultuario praelio fudit . Dida cum Ramirum in arce Terraenouae obsessum liberauit, oppi dumque diripuit S incendit, Conuersusque demum ad oram magnae Graeciae Martianum Rossani Principem m fugam vertit. Quibus rebus cognitis Sanseuerint duo Reguli Besennianus 2 Salernit anus qui antea ut diximus ab Hispanis ad Gallos defecerant, accitis, undique copias

armatisque clientibus sese aduentanti Obegnino coniunxerunt. Is par ua manu Gallorum Cosentiae relicta, qua Solitius Gometius in arce obsideretur, ad Hugonem quanta fieri poterat celeritate contendebat, ut quam primum confligeret. Erant cum eo Grigninius atque Mathaerba, hic sagittariis Uai conibus& tribus Helvetiorum vexillis, ille cunctis leuis armaturae equitibus praeerat. Sed praecipuum robur erat in grauis armaturae equitatu, in quo eminebat veterana Scotorum ala obegnino familiaris fidaque. Habebat tum castra Cardonius in ea plani tie quae ab oppido Terranoua ad meridiem se extendit. Is de hostium aduentu fractus, rem ad consilium defert. & quanquam nouis copiis esset adauctus , vitandos tamen patentes campos censet, di s ese ad Sancti Georgii arcem quae pertinebat ad Apennini montes recipere constituit. Sed ne decretum fiat, noui duces impediunt, qui ab Hispania nuper aduenerant. In his fuere Emanuel Benauidius, Antonius Laeua, qui postea summus dux euasit, & duo Aluaradi pater & filius: qui quadringentos utriusque armaturae equites, ct quatuor cohortes adduxerant. Indecorum enim di plane turpe essedisserebant retro mouere castra pedemque referre,antequam sostis in conspectum se daret,& quales quantaeque eius essent copiae certius exploraretur: vel ob id praesertim qubdambiguae fidei Brutius speculator, Gallos nec biduo quidem astuturos

219쪽

renunciasset. Sed eam hostium opinionem Obegninus dux vetus egreagie sesellit, Gallica enim usus celeritate, per inulitatam viam monstrantibus Brutiis,&noctu confecto itinere, instructam aciem ostendit.&signa canere iubet. A dextero cornu duo San severini Reguli lunato flexu producebant, in laeuo Grigninius erat cunctis ut diximus leuis arma turae equitibus praepositus, In media porro acie Obegninus ipse constiterat densato cataphractorum ordine Regulis fere coniunctus. Matherba consertos Helvetios& Vascones ex raris ordinibus commode sagittantes Grigninianis equitibus applicarat. Ex aduerso Hispani conspecto hoste, quanquam pauciores, consilioque decepti, intrepide ordines

instruunt, seseque ad conserendas manus cohortantur, & procurrentium Gallorum impetum constanter excipiunt, committitur atrox pugna , nec displodendis utrinque tormentis facultas datur. Sed ardente pugna dum Cardonius admirabili constantia ducis S militis munus impleret , Grigninius lato circuitu extensa ala in transuersos hostium pedites inuectus, eos perturbauit & fudit: Quibus extemplo incubuξre Helvetii & Ualcones tanto impetu, ut pulsi ab hastatis sagittisque confixi,in

fugam verterentur. Ex alia autem parte omnis equitatus Hugonis monitu conglobatus, Bruti os aequata caede susti nebat. Verum Obegnino suam aciem promouente, neque Siculi neque Hispani equites Scotorum Cataphractorum vim tulerunt, quin celeriter terga darent, S praecipiti fuga ad montes contenderent: increpante Cardonio, & ut ora conuem tere sensimque se recipere vellent, frustra obtestante. Eo modo profligatis equitibus peditatus in medio caeditur atque proteritur. Equites vero magna ex parte ad montium angustias ma)unt. In ea hostium perturbatione Grigninius quum abeuntium tergis instans Intemperantius proueheretur,quod Bbducta cassidis buccula faciem nudasset, recepta per oculum conuersi hostis cuspide interfectus est. Nec Obegninus paruum vitae periculum adiit, quum Hispani equites uti postea ab Antonio Leua accepimus, circumuento & fere capto, cassidem detrahere conarentur, haud dubie iugulum petituri, nisi Salernitanae alae superuetu, quae facto cuneo circumfusos dissiparat seruatus sui siet. Nouissimus porro omnium Hugo quia caeteri proceres per montes euasissent, dimisso equo cui crura praeciderat, ne eo potiretur hostis per nivosas rupes ad Buba

linam Mottam se proripuit, atque inde collectis paululumque recreatis militib. qui ex praelio superfuerant, in Locrensem agrum ad urbem Hieracium descendit, Impedimenta diripienti militi agrestibusque cessere.

vexillae autem cum multis nobilibus Hibericis equis ad Obe inum relata sunt, captiuorum numerus quam caesorum amplior fuit. Nec ea victoria Obegnino admodum laeta videri potuit, quum Grigninii amici iasimi atque fortissimi viri morte constitisset. Post id praelium Obegninus quum Bubalinam Mottam in quam hostes ex fuga se receperant profectus sine vulnere cepisset, & in Locrensi Pentadactylos oppidum expugnallet,

220쪽

MAONI CONSALVI CORDUB. LIB. II. arctgnasset, nemo fere in Brutiis suit qui non ad Gallos victores studi si conat inuo verterit, Hispanis utiq. in munitas arces resegientibus:quas Gallus aegre per hyeme oppugnaturus este videbatur. His rebus quae in Brutiis di Apulia gestae suerant Ferdinando Regi in Hispania nunciatis, extemplo alia classiis maioris apparatus in portu Novae Carthaginis adornatur, quae Messana ad nauiθet, praeerat copiis classique cum imperio Porto carerius e Buccanigra familia Genuae pernobili oriundus, propterea

caeteris Hispaniae Regulis ad id imperii decus aspiratibus Regis iudicio

praelatus, quod Consaluo arcta assinitate esset coniunctus. Nam is Man-ricae Consilui uxoris sororem in matrimonio habebat: Videbaturque coniunctis cum eo sensibus ab omni aemulationis certamine procul a futurus. Porto carerio parebant Al sensus Carualal, Italiae postea bellis clarus, qui sexcentis equitibus praeerat, & Ferdinandus Andrada qui ex Gallecis, Asturibus&Cantabris,ac Oceani littore circiter quinque milia peditum adduxerat. Nauiganti Portocarerio ita aduersi fuere venti, ut ingenti tempestate circa Aeolias Insulas iactatus aliquanto tardius quam volebat, sed classe incolumi Messianam peruenerit. Vertim traiecto freto, Rhegii exponentem copias supremus inuasit morbus. Is quum fatalem horam fisi adesse cerneret, consulto Nucia Siciliae Praefecto ad Aniadradam ius Imperii transtulit, quanquam Emanuel Benanidius S Athon sus Caru aiat natalibus clari peritique militiae ipso Andrada potiores viderentur. Exercebat enim inter se Benauidius S Caruatat veteres simulatates ex diuerso factionum studio conceptas, usqueadeo graucS, ut necter alteri ex professo parere vellet: sed ambo in Andradam nequaquam

aegre Reipub. causa consentirent. Mortuo Porto carerio celebratis exequiis iusta persoluerunt, numeratoq. militi stipendio ex Siciliae vectigalibus, ac initis cis Hugone consiliis Andradar copias omnes Rhegio eduxit, & tribus castris ad Terrae nouae campos est prosectus. Eodem quoq. die Obegninus e Bubalina Motta ad occupadam Terram nouam venit. Sed praeoccupante Aluerado, quum leui certamine hostium vires pertentasset, ad Castrii Sancti Ioannis non procul li Semenaria deflexi t, quo in loco septem ante annis Ferdinandum Regem & Consaluum collata acie profligarat. Nec longe aberant campi recenti Hugonis calamitate pernobiles, adeo ut Obegninus gemina victoria ferox quanquam numero copiarii inferior, fatales hosti campos sbique felices oculis reuisens, laeto quodam auspicio duceretur, ut quam primum tertiae pugnae aleam subiret; mittereturque ab eo ad hostes Ferracutus Araldus. Is Caduceatoris ossicio iungebatur, qui superbo ore Hispanos tanquam non valde strenuos,& planc vinci solitos, ad certamen prouocaret. Quibus verbis Hugo per se ad abolendum dedecus ardore quodam indignantis animi concitatus, accipiendam pugnae conditionem Ferracutum q. propterea argentea pelui scyphoq. donandum censuit. Ioannemq. fratrem qui nolonge aberat cum pedestribus copiis accersivit. Sed milites negabant i c