장음표시 사용
21쪽
IsΤUD IN THEORIA QUIDEM etc. II
natura talem puritatem haud concedat quod tamen quoque non potest certo adfirmari : interitus est moralitatis uniuersae.
Quod autem consessionem Garuli attinet, breui antegressam, se illam diuisionem proprie separationemὶ minus in animo suo reperire; nullus dubito, illi
in se ipso arguendo recta contradicere, eiusque animum Contra ingenium tueri. Ipse, vir probus et candidus, reapse eam semper reperit in animo suo in determinationibus voluntatis); ea vero modo in gratiam contemplationis ad comprehensionemque illarum,
quae incomprehensibilia inenodabilia sunt, scilicet possibilitatis imperativorum categoricorum cuiusmodi possibilitas ossicii est in ingenio eius cum consuetis enodationum psychologicarum principiis quae cuncta mechanismum necessitatis physicae sundamento ponunt congruerunt. ' Cum autem Garulus postremo Meiusmodi, ait.,iubtilia id earum discrimina iam obscurantur med. amodo de rebus particularibus; sed tota pereunt, cum dosea rione agitur, si ad cupiditates debeant fines lite ad--hiberi. Quo simplicior gradus est, quouo celeriorisatque ah repraesentationibus Haris denudatior, quo aisContemplatione momenti transimus ad veram actio. finent; eo minus fieri potest, ut determinatum pon-
νωius in adnotationibus ad cruronis libros de ossietis, p. 69. Edit. I 83. pro acumine suo, ingenue confitetur: -Libertatem ex intima peri sione sua semper mansuramissore inenodabilem, neque umquam explicatum iri. Α gumentum pro illius exstiteritia nullo modo potest, per exisperientiam, neque proximam, neque remotam, Ostendi et neque tamen sine ullo potest ea argumento accihi. Cum igitur argumentum illius non possit ex rationibus soIumineoreticis quippe quae non forent in experientiae conquirendae . proinde Ox enuntiationibus rationis solum praeticis, nequa tament technice praeticis quae quippe meissim rationibus empiricis opus haberent , proinde non nisi ex rationibus moraliter praetieis institui queat; mirandum est. Quare Garuiu, haud ad conceptum libertatis confugeret, vitatem possibilitas talium iuiperativorum seruaretur.
22쪽
sidus, quod a quoque momento accessit, ad passum se
sinec aliter ducendum, adcurate certoque cognose semuS - tum alta voco intentaque ut ei cqntradicam, Oportebit.
Conceptus ossicii in uniuersa puritate sua non solum vilice limniicior est, clariorque et cuique ad usum praelicum comprehensu sacilior naturaeque Conuenientior, quam quodque momentum a felicitate de. promtum, cum eave et respectu eius habito commixtum Ruod semper multam et artem postulat et dei, berationem); verum etiam in iudicio ipsius rationia humanae maxime vulgaris, s modo ad eam, et qui . dem separatus ab hoc, atque etiam huic oppositus vo luntati hominum ad inoueatur, mubo fortior est, Vali' diorque atque essicacior, quam omnes mouendi ratio nes a principio propriae utilitatis desumtae. - Fac, ut hoc utar, quemdam tenere depositum, cuius dominust mortuus sit, ei usque haeredibus eam rem haud in notuisse, neque umquam innotescere posse. Caussam narra vel paruulo cuidam annorum odio vel nouem;
adde, possessorem depositi non per culpam suam eo
ipso tempore prorsus esse fortunis euersum, praeterea familia cingi, uxore et liberis inopia depressis. quibus angustiis continuo sese liberaturus esset, si depositum istud ad se transferret quem simul humanum esse ac beneficum, istos haeredes vero dites et inhumanos, maximeque luxuriosos ac prodigos, ita ut perinde so-ret, ac si haec ad lacultates eorum accestio in mar proiiceretur. Et nune, velim, interroges, utrum his
temporibus pro dicito possit haberi, ut illud depositum
in usum suum conuertat 3 Sine dubio paruulus respondebit: miles mel atque instar omnium rationum
duntaxat poterit dicere : intusum es, hoc est . pugnat eum ossicio. Quo nihil est manifestius: nec sane vero ita, ut suam ipsius felicitatem deposito reddendo promoueat. Etenim ab huiusce respectu consitu sui exspectaret determinationem, sic posset. ut hoc utar, eogitare: issi depositum dominis veris sponte reddis
23쪽
IsTUD IN THEORIA QUIDEM etc. Ir
iset voluntarie, sne dubio de fide tua te remunera--buntur; aut, si id haud euenerit, gloriam tibi inde, amplissimam comparabis', quae tibi admodum pote-hrit prodesse. Verum haec omnia admodum sunt insecerta. Contra sane quidem multa quoque oboriun--tur dubia: si depositum istud surripere velles. quo, subito te ex miseriis liberares suspicionem contrahet, si celeriter eo uterere, commoueres, quomodo .isquibusque viis tam cito rem tuam amplificaueris; sin ,,autem tardius ea in re versarere, miseria tantopere Mingrauesceret, ut ei nullo pacto nuuat mederi.
Igitur voluntas ex norma selicitatis, titubat incerta in elateribus, quid statuendum sit; namque euentum respicit, idque maxime incertum est; bono opus est ingenio ut ex turba rationum contrariorumque momentorum sese expediat, neque in supputando fallatur. Contra si se ipse. quid nunc in ossicio sit, pereontetur: minime de sibi ipsi respondendo laborat, sed continuo, quid faciendum sit, iudicat. Quin adeo, si qua vis ei sit conceptus de officio, persentiscitauersationem, ne rationem habeat commodorum, quae ad se possent ex ossicio migrato redundare, quali sibi etiamnum optio iaret. 'Haec igitur discrimina quae, uti modo disputavimus, haud tam subtilia sunt, quam Garuio videntur, sed scriptura dentissima. maximeque distincta hominis animo insculpta sunt) prorsus, uti dicit, Ii da octione agatur, evanestere; ipsi nostrae exportentiae repugnat. Haud illi quidem, quam hisoria exhibet
normarum ex uno alterove principio haustarum: quippe tum sane ea probat, eas maximam partem fluere ex principio propriae utilitatis; verum ex 'erientiae illi, quae non nisi intus esse potes . nulla idea humanum animum magis eleuari atque Vesque s dsurorem atque enthusiasmum animari, quam mente zon filioque morali puro ossicium omnium N axime colente, Cum innumerisque vitae malis atque ipsis ille
24쪽
18 re sumitur, hominem valere) eas superante eo, quod homo sbi conscius est, sed istud valere, quia debeat. vorago aperitur initiorum diuinorum, quae illi quasi sacrum horrorem incutit de magnitudine atque excellentia verae destinationis suae. Et si homo saepius
intenderetur eo atque adsuefieret. ut virtutem copia prorsus exueret utilitatuiti ex saciendo ossicio exspectandarum, eamque totam in puritate eius cogitaret;
si priuatae publicaeque institutionis principium stabiliretur perpetuo iis utendi quae quidem via inces- eandi ossicii paene semper neglecta est); breui de lio.
minum moralitate actum foret. Quod experientia historica huc usque nondum testata est bonum succepsum doctrinarum virtutis, eadem ipsa sine dubio falsa ista suppositio in causa est: elaterein ab idea ossicii per se ipsius derivatum conceptui vulgari nimium subtilem esse, eontra quem crassiores a certis quibusdam utilitatibus tum huius, tum futuri mundi, ex seruanda lege sperandis nullo illius qua elateris habito respε-ctu desumtos, sortius animum moturos sore; quodque, ut studio selicitatis prae eo, quod ratio pro conditione suprema statuit, scilicet dignitate selieitatis perfruendae principatus tribueretur, huc usque prin-eipium educationis institutionisque ecclesiasticae stabis litum videtur. Namque praescriytiones, quomodo ictreddere felicem queas, Certe damnum euitare, non sunt in praeceptis. Iis nemo simpliciter obligatur: lieetque admonito, quae sibi bona videatur, optet, si sibi placuerit, quae accidunt, perpeti. Mala, quae illi tum ex neglecto consilio oriri possint, non est. quod pro poenis habeat: haec enim non nisi ad vo. luntatem liberam pertinent sed legi contrariam; verum . natura inclinatioque non pollunt leges ferre libertati. Longe aliter comparatum est cum idea ossi. cii, cuius transgrestio, vel nullo respectu 'habito dam. norum inde nascentium, proxime vim exserit in animo , hominemque coram se ipso abiectum reddit et
In quo igitur manifestum argumentum inest,
25쪽
omnia, quae in philosophia morali vera sunt theoriae,
valere quoque ad praxin oportere. -- Igitur qua homo, ut natura per suam ipsus rationem certis quibusdam ossiciis obnoxia, quisque est homo negotiosum, et, cum tamen, qua homo, ex schola sapientiae numquam excedat, non potest, ut opinato per experientiam daeo. quid homo sit, quidque ab eo postulari queat,
melius edoctus, festatorem theoriae superbo contem- tu ad scholam relegare. Neque enim quidquam eum uniuersa ista experientia iuuat, ad sese praescripto theoriae subtrahendum, verum ad summum, ut di-seat, quomodo melius ea et generalius institui posite, si eam in principiis reposueris; verum de hac ὁ ext ritate pragmatica hoc loco non sermo est, sed modo
M ADFECTIONE THEORIAE AD PRAXIN IN
contra Hobbefium . Omnium pactorum, quibus multitudo hominum sese ad societatem coniungit pactum sociale pactum vitionis ciuilii hoc sibi proprium habet, ut, quamuis respectu exsecutionis multa sint cum quouis alio squod itidem finem spectat arbitrarium communiter promovendumὶ sibi communia, tamen quoad principium eonstitutionis ciuilis ab omnibus aliis interne differat et distinguatur. Coniunctio plurium ad ullum finem quempiam ccommunem) in omnibus pactis socialibus inest; verum coniunctio illorum, quae per se ipsa finis sit qui cuique esse pro ius debeat , quae proinde in unaquaque hominum relatione externa generatim, qui non possunt non in contagionem cum se in-virem ineidere, in ossicio absoluto est primoque: cuiusmodi non nisi societate deprehenditur, quatenus ea in statu ciuili versatur, id est, renipublicam constituit. Finis autem, qui in eiusmodi relatione externa
26쪽
per se ipse in ossicio est, ipsaque in conditione sor- mali suprema conditione sine qua non) versatur omnis reliqui ossicii externi, cernitur in iure hominum sub legibus cogentibus publicis, quibus suum cuique deis terminari , eique a cuiusque alius iniuria potest ca
Sed conceptus iuris externi in genero prorsus emergit ex conceptu libertatis io relatione hominum ad se inuicem externa, nihil qua illi quidquam negotii est eum fine uniuersis hominibus per naturam propo sto fine felicitatis , neque cum praescripto de adiumentis, quibus eum adsequamur: ita ut inde quoque
hoc posterius nullo pacto debeat legi illi ut ratio determinandae illius, sese immiscere. Ius libertate Continetur cuiusque ad conditionem adstringenda conspirationis eorum cum libertate CuiuSque, quatenus haec esse possit ex lege quadam uniuersali; et ius pu-hlicum cernitur in complexu legum externarum, quibuSessicitur, ut fieri possit eiusmodi conspiratio perpetua. Cum autem quae circumscriptio libertatis per arbitrium alterius eoactio adpelletur, sequitur, ut constitutio ciuilis in relatione hominum versetur liberorum, qui salua libertate sua in uniuersa cum aliis Coniunctione) tamen legibus subsint cogentibus: quoniam ratio ipsa sic praecipit, et quidem ratio pura ex anticipation' legislatoria, quae nullum finem spectat empiricum qui cuncti sunt generali felicitatis nomine comprehensi); cuius quippe respectu, et qua in cumque re quisque eum posuerit, hominum sententia admodum variantur, ita ut eorum voluntas nullo principio communi queat, nuc proinde lege quadam externa, cum cuiusque libertate conueniente, comprehendi. Itaque status ciuilis, si duntaxat ut status iuridicus consideretur, his principiis est ex anticipatione sundatus It) In libertata membri cuiusque societatis, qua ho
27쪽
ISTUD IN THEORIA QUIDEM etc. a Iet) In aequalitate illius cum vnoquuque alio, ut
subiecti. a) Iii sibi Veientia cuiusque membri reipublicae,
. Quae principia non tam in legibus versantur, quas status seri iam constitutus, verum quibus solis e Scitur ut constitutio ciuitiatis, principiis rationis puris i utis humani externi omnino conuenienter, fieri possit. Ergo: I Libertos qua hominis, cuius principium in
republica constituenda hac formula includo: nemo memet cogore potest, ut felicitatem quaeram eius in via
modoque cuti salutem aliorum hominum cogitatione sibi informat , verum cuique licet, ut selicitatem quaerat in via, qua sibi placet, modo ne libertati detrahat aliorum, sinitem finem consectandi, quae cum libertate possit cuiusque ex lege quadam uniuersali possibili consistere, hoc est, ne iuri alterius quidpiam deroget . - Imperium, quod in principio beneuolentiae erga populum, velut patris erga liberos, constitutum foret, id est, imperium paternale, ubi proinde subditii instar paruulorum impuberum, qui, quae sibi reapse prosint vel obsint, nequeunt discernere, coguntur sela gerere passive, ut, quomodo felices e se debeant, solum ab iudicio exspectent principis civitatis : maximus est, qui fingi cogitatione poterit, despotismus constitutio omnem libertatem subditorum, quibus tum nulla omnio iura sunt, tollens . Imperium, non paternate, sed patrioticum illud est quod solum possit hominibus i iurium capacibus, simul respectu beneuolentiae imperantis, cogitari. Pa tristita enim incns est, cum quisque in ciuitate no incipe eius quidem excepto) rempublicain ut gremium maternum, terramve ut solum patrium considerat. ex qua atque in qua ipse ortus sit, quamque ci- iam ut earum pignus relinquere debet, tantummodo ut iura illius per leges voluntatis communis tueatur,
non vero arbitrio absoluto suo utendam subiiciat, se-
28쪽
is teneti arbitratur. - Hoc ius libertatis illi, membro reipublicae, competit qua homini, quatenus hic scilicet natura est, quae generatim iurium capax vi
et Aequalitatis, ut subditi, formula sic potest
efferri: cuique membro reipublicae erga quodquo aliud iura competunt cogentia, excepto solo principo illius idcirco quia illius non membrum est, sed coninditor et conseruator); cui soli ius cogendi est, ita ut lixud ipse sit legi cogenti obnoxius. Omnes autem, qui legibus subsunt, in ciuitato subditi sunt, proinde Iegi cogenti, instar aliorum omnium reipublicas membrorum, obnoxii; excepto uno persona physica vel morali , ciuitatis principe, per quem solum potest omnis coactio iuridica exerceri . . Namque, si hic itidem cogi posset, haud is quidem princeps ciuitatis foret, seriesque subordinationis pergeret in infinitum. Quod si autem duo essent spersonae a coactione liberae tum nullus eorum legibus cogentibus subera, neque alteri iniuriam in serre posset: quod fieri non potest. Haec tota vero hominum in ciuitate, ut subdItorum eius, aequalitas commode cum maxima consi.
stit inaequalitate multitudinis magnitudinisque possensionum, siue corporis muneribus alios vincat, suo animi, siue bonis fortunae extra se, iuribusquo in gonere quorum multa esse possunt respectu aliorum; ita ut salus unius admodum pendeat ex voluntate alterius pauperis ex diuite ut alter obsequi debeat velut parentibus liberi, uxorue marito) et alius ei imperet, ut alius ministret ut mercenarius) alius mercedem praebeat, et sic porro. Verum iure quod Vt pronuntiatum voluntatis uniuersalis non potest ni s unum esse, et quod formam iuri , non vero materiam vel rem, in quam ius habeo, attingit tamen sunt, qua subditi, uniuersi sibi inuicem aequales; si quidem nullus ullum quempiam non nisi per legem publicam eiusque exseeutorem, principem ciuitatis
29쪽
IsTUD IN THEORIA QUIDEM ete. 23
gere potest, per hanc autem ei quoque quisque alius Itidem resistit, nemo autem hoc iure cogendi proinde iure conina alios fruendi priuari potest, nisi per suum ipsius crimen, neque ab eo sese sponte abdicare, hoc est, pacto, proinde actione iuridica, essicero potest, ut sibi nulla iura sint, sed solum ossicia: quoniam eo se ipse iure priuaret paciscendi, proinde pR'uum se ipso tolleretur.
Atque ab hae idea aequalitatis hominum in republica nunc formula proficiscitur: necesse est, ut unum quodque membrum illius ad quemque ordinis in ea gradum qui subdito possit competereo liceat adscendere, quo dotes ingenii, studiumque ac fortuna possint eum evehere; neque licebit, ut ciues eius perius aliquod haereditarium qua priuilegiati certi cuiusdam ordinis) illi oblint, ut ipse eiusque posteri sub eo
Cum enim omne ius solum in libertate cuiusuis alius cernatur adstringenda ad constitionem, ut cum mea possit ex lege uniuersali consistere, et ius publi- eum in republica solum statu contineatur legislationis verae, huic priueipio consentaneae cum potestateque coniunctae, qua fit, ut cuncti, quibus populusessicitur, qua subditi, omnino snt in statu iuridico, nempe aequalitatis actionis et reactionis arbitrii universali libertatis legi conuenienter circumscribentis qui status vocatur ciuilis ; ius connatum cuiusque inhoe statu id est, ante omnem actionem eius iuridi, camin perpetuo aequale est, respectu imis quemque alium cogendi, ut semper intra terminos conuenient-tiae utendae libertatis cum mea sese teneat. Cum igitur natales non in actione versentur illius, qui naseitur, proinde iis nulla huic inaequalitas status iuridici queat neque subiectio sub leges cogentes contrahatur, praeter eam solum, quae illi qua subdito potestatis unius soliusque legislatoriae supremae cum aliis est omnibus communis; nullum esse ius connatum potest
membri reipublieae, qua subditi; neque quisquam
30쪽
lius potest ordinis, quem capit in republica, haeredit te ad posteros transscere, nec proinde, quasi ad ordinem dominorum pec natales aptus atque idoneus, hos itidem cogendo detinere, quo minus ad altiores gradus subor dintitionis superioris et inferioris, ex qui bus autem nullus imperans, si alter subicisus) ex proprio merito pol ueniat. Cunicta omnia, quae in rebus sunt nec personas attinguno aliis haereditate relinquere potest, quaeque ut dominium parta sunt et proinde quoque queu ut ab eo alienari, atque ita per seriem posterorum permagnam fortunarum aequalitatem in membris rei publicae mercenarii et conductoris, proprietarii et scruorum agrum coluntium et sic porro essicere; nec vero impedire, quo minus hi, si per munera naturae, studiumque et sortunas fieri 'queat, ad sese aequalitur euehen os, iure teneantur. Alias enim illi liceret. vi cogeret, neque tamen aliorum reacti otio vicissim cogi posset, gradumque subditi socii migraret. - Atque hac aequalitate nemo homo potest, qui in statu iuridico reipublicae degit, nisi per suum ipsius crimen, riumquam VWro, nec per pactum, nec per.occupationem bellicam excidere; nequo enim vii i actione iuridica nec sua ipsius, nec alterius aliena desinere potest, suus esse, neque in classem transite pecoris domestici, quo ad omnia prolubitu utimur. nulloque eius consensu in nostra potestate retinemus, quamdiu volumus, quamuis cum adiunctione quae etiam fere, uti in Indis, nonnumquam per religionem confirmatur) ne mutilemus illud, neue necemus. Is in quovis statu pro felici aecipi potest 'si modo sibi conseius sit, solum ex se ipso
facultate sua, vel voluntate seria) aut ex temporibus, quae nulli alii verti culpae possint, non Vero ex V luntate aliorum irresisti bili pendere, quod haud ad aequalem cum aliis gradum adscendat, quibus, ut sociis
subditia prae se nihil quidquam iuris competit. '
Quod si cana vocabulo tD--s cogitationem velis eertam deia finitamque a benigno, humano, patrocinante et id genua aliis diuersama coniungero, non potulit niti illi tribui, eonis