장음표시 사용
411쪽
ast de impotentia eoeundi. Et hoc in A Quinto , supponendum est, quod telligitur, quando antecedit hoc im quando aliquis contraxit cum taleia
pedimentum ipsum matrimonium: sed si superueniat, non dirimit matrimonium, sicut nec impotentia superueniens, ut dii tuine supra. Et haec
est communis sententia. Nam matrimonium etiam non consummatum
est indilsolubile, nisi per professione solemnem Religionis. Qtiario, supponendum est,duplex
est differentia inter maleficii impotentiam coeudi Prima,quod si impotentia coeud miraculose curetur, non reddit validum inatrii nonium, quia impedinientum illud suapte natura est perpetuum, cita matrimonium, quod antecessit miraculos .im curationem, nullum erat,cum personae essent inhabiles, nisi post curationem de nouo consentiant. Si autem lato perpetuo, vel impotentia, vel frigiditate natur il perpetua, si sta intim hoc cog oscatur, stati ivi sunt leparandi p r Ecclesiam, nec est expectandi nariennium, cuin sit res cetti, qu id m trimonium sui nullain si vero res sit dubia ex clandum est trienni in ut dictu est ex in illi, triennio bona fide, clicite: possunt habe ia re accessum carnalem , ut experiatur suas 3 impotentiam. Erat a iure naturali possiunt petere dc reddere debitum, de quo supra, quaest.qs artic. i. Haec praefatus Doctor Petrus a Le- desina super D. Tho. iii addit.I. Par.
3 i . Quaeritur,m dissoluto matris ni ob maleficium , O maleficia tua
maleficium curetur per remedia, quel contrabit cum secunda, si tunc eu apponuntur in illo cap. fin. s. quae cultiorem , an teneatur ad priorem restio. quae licita sunt, validu est ma dire e trimoniunt: nam illum impedimen tum non erat perpetuum, squidem ablatum est per remedia ordinaria
Secuda differentia est: Si quis post separationem coniugi propter im-
Iotentiam coeundi, reperiatur habiis ad alia, validum eli matrimoni si , di debet ad illud redire. Nam qui ha
REspondetur, si male seium est
certum, non tenetur redire ad priorem, erit autem certum, si antequam contraheret cum primat uerit fornica lus eum alia, & postea videtur impotens ad primam, sed non ad secundam. Probatur,quia ex hoc. quod potest accedere ad aliam non bilis est ad unam per se loquendo , Dest signum sufficiens, quod possit ac- habilis est ad omnes eiusdem speciei redere ad primam ergo non tenetur per accidens tamen habet impotentiam respectu huius . At ver,si quis pol separationem coniugii propter
maleficium, inueniatur habilis ad a- liam , non debet red: re ad primam.
Ratio est, quia potest is perpetuo li
latus, respectu nius, mystcrius. redire ad priorem, sed potest mane raeum secunda. Secunda concIusio si in tali eas accederet ad priorem , t experiretur suani impotentiam, dc inueniret se, o tentem ad illam, tenetur ad illam redire; quia tunc manifestum
412쪽
est illud impedimentum fuissetem- Α- nere vllopa sto,cum vir seeundo I. potale,& non suffriens ad di rimen Nam constat impedimentum fuisse dum matrimonium temporale He consequenter eonstat Tertia concluso si tonstaret i primum matrimonium fuisse vaΗ-stum esse ligatum 4 ves impeditum dum, non dissolutum peroldihem
ta quam expertutem, tenebitur redires spriorent,
nam tunc enseretur impedimen tum temporale, reipecti omnium mulierum, ergo non dirimi mim
trimonium rued quid dicendum, si soluto matrimonio ciste sit infresilas religionem , vel tactus si sacerdos, ct postea inuentus est potens Quarta conclusio si recit solen ne votum religionis non tenetur, imm nec potest redire ad uxorem. Qiria votum solemne religionis dic
reni tante ratificare illud matriamonium de nouo , quia illud ma min montiam aetiim antequam prior vir profiteretur religionem fuerat mr tum , ut constat Hare manrem ad praesens quaesitum ex metato Dodi re Petro super Diuum Thomam, in additio tertiae pisiis tremo. a. articulo secundo 'Esset mine Eluendum stu biis mi an inaleficium posset solui alio maleficio, in aliquota modo iusto, sed eum illud dubium sit clarisii uincitiscussiim in primo his
soluit matrimonium ratum non con bronintro impressio. Quarti mos b. summatum,inpraesenti vero, non est non est adimsens denuo repetem. consummatum. dum.
Qvqnta conchiso si factus cst licerdos, uxor pelli illum, polia 3 37. -turi βω, Vesrientia tamen, n vult ingredi religionem , ' impediau minimonium ita non tenetur ad illam sed re autem noluerit Pleiacbi ut redire t Nam per susceptionem sa-cti ordinis non tollitur .imm nium, etiamsi non sit consuminatum
RS spondetur est Diuo Thoma in
additio.terent pariq. arx ic.3. per conchisiones.
' Prima conclusio: ssuria subsequi U Ili tur ad matri tauonium, non dissoluit Sexta.conclusio Si uxor non peia matrimonium quod antea validum 'iat illum potest manere in sim tuit, nam matrimonium ratum nonnisterio sacro cibia tamen si nil di luitur nisi per solemtiem religio uiuere separata, tenetur vovere,
Septima conclusio si uxo pondist istium matrimonium nuberet al teri, ille sacerdos qui erat situs vir, turinus estpotens, non potest manis professionem. Secunda concluso, siseria ansecedat matrimonium Maist non m neat usus rationis,matrimonium sub shquutum nullum est, quia ad matriamonium requultu conten sua sedaia Diqitia ον Orale
413쪽
ale pudicio rationis, non est consen A ctores, discipuli D.Τhom 3c proha. sus ergo matrimonium subsecutum tur in cap.dilectus, de sponsa.& ma.
lucida intexualla, contrahit dum nabetiudicium rationis, validum est matrim nium, quia habere potesticonsensum. Quatta conclusio si amenti v , mea te ex paue utriusque, uel memime solam,vias matri inon, est tm-trim. Neque furiossi ergo talem matrimonium millum est. Sed illa ratio D.Thom.est potissima: cum ad in trimoniu requiratur consensus legitimus, qvi in causa effetens maui-ruo ι, sine quo esse non potest, ut sapra dit finitum est, quaestio. praecipue articu. I. sed furiosus Iu potest habeae legitimum consensum , cum
diceadus,tum propter periculum a B non habeat usum rationis tempore hortus,tam etiam propter deciamon furiae ergo matrimonium est nullum . Idemque dicit capiti cum di Iectus a uirolis, qm usus matrimoniisu pete naturaordinatur ad bonum pro-ι. sed tunc seq-ut detrimentum Prolis,ergo interdicendus est.
Quinta concla lictima me la Cn
se teneat ex parte taminae usus rea crimonis non est interdiceridus, quia tune non est periculum abortus, nec detrimentum petolis. Ait Diuus Tho338. Quaeritur m siseriasubsequatur ad matrimonium alidum , sine permittendi habere sum matrimoninii r
r Idetur pars affirmatura , nam anas circa primam conclauonem ille usus est licitus . ergo pe quod est certissima citae matrim mittendus, nam laris sua est Mamium sit solum ratum siue sit canis summat in uade tetminatum estaui cap. hi, qui mattinionium impedire
Possiunt. a. quaestione sexta Ratio baperta est Nam matrimomum estandissolubile ex natura rei,4 solam .dilialuitur per Messionem solem, Mem resistoni Circa secundam Sc tertiam, nis clusonem apparet ubium, an matrimonium contractum in amentia
si validuiti ex aliquibus argumentis, vae ponit Petriis Letisma ine em quaevi Vt septa,& artitaverum his des ictis vera conclusio est haec,
qaeo matrimonium contractum iaamentia nullum est , ut expresse te-
matrimonialis ergo , licitus, 4
Re ondetur, quod his non abis uantibus,si in utroque coniuge mentia, absque dubio sunt lepara didonec erepricane, dare e vim quod habeant viam coniugii
dum sic habeatur peccatum Distate essi videtur, sic tenent multi discipuli Diui Thomae , ratio est quia ex tali congressu manifestum imminet prolis periculum. cla saltem proles non potest commode educati,
tio est apertissima. . Nam talis moles ita se habet, ae si non haberet parentes,tu non habeat viam Diqiliae by Ooste
414쪽
v sum rationis. Et sicut vagus coue Α- matrem,qui possent illam eduea. bitus peccatum mortale ell, ita erit re secundum eue rationale.Nam diis peccatum mortale dare operam, ut imus. ideo vagus concubitus est illa isti furiosi carnaliter coniungantur citus ad prolem educendam. Et vl-Verum si alter fuerit sana mentisin tra hoc sequitur etiam periculum nulla est spes concipiendi, vel nullu aborrus, ut diximus, ersci peccat ungpericulum abortus, talis accessus no est illos copulare. Et respondetur χἀ 'videtur peccatum puta si mulierest illud,quod dicitur, quia ametes sunt sui compos ,- permittat virum ad . veluti pecora, sicut non est peccas accedere. Hanc conclusionem te tum copulare huiusmodi animalia. nent muli discipuli Diui Thomae ita nec amentes. Respodetur,inqui, nam talis mulier utitur re sua, Ac ni d quod non est eadem ratio, cum h hil malitimet ex tali casu, nee sequi mines generenta minem, non pe- turmala educatio prolis, ergo talis cus in pecoribus vero nullum sequi accessus non est peccatum,sed si sce tur idit timentum pioli,nec actus est mina fuerit amens, tegulariter illici illicitus ex natura res,at vero in ama
tus es accessius, si spes sit oneipien- tibus sequiturdetrimentum proli,&di, quia semper est probabile peti actus ille est illicitus ex naturare li
culum abortus,sescemina sit amens et in indiuiduo nullum sit peccatu, Ad argumentum in principion videlicet illorum,qui sunt amentes .ctum respondetur, quod ille,sus est . Haec praefatus Doctor ibidem ut suis illicitus, propter rationes supra praeadem quaestis arti sicut in prς- stas non enim semper est licitus, e eedenti quaesito.
sus matrimonialis,ut alias pluries dictum ess Haee praelatus Doctor Pe o. Quaeritur an matrimo im trus a Ledc sina super D. Thom in tractum ante legitimam atatem sit,aaddit Ii partis, quaestione 38. articu sitam ἐlo tertio.
ditione 3.par. quaen .esinr.c. dipulare carnaliter duos amemes uoco cens, quod matrimonium cum fiat
matrimon aliter e per modum c intractusaeuiusdam ordinationis legis positiuae subiacet, si
R Espondetur,quod est peceatum P ut desalii contractus.vnde secundumortale illos eoniungere carna iura determinatum est,quod ante illiter, ratio desumitur hie ex Di lud tempus discretimiis, qua rem; tio Thoma in praesenti atticulo cita possit sufficienter de matrimonio deto in praecedet qu sito, ex dictis, liberare. debitum sibi inuicem redquia tali culpa equitur detrimen tu dere, matrimoniamon contrabatur, molis ergo illieitum est illos copuia 4 non ita facta sint, dirimuntur. ia ex ratione supra posita,cum illa Hoc autem tempus, ut in pluribuos prolis esset ac senon haberet patre est in masculis in I anno in sinsui
415쪽
na autem in duodecim anno. Quia tamen praeceiixa iuris possiti uisuq iurur id, quod in pluribus est . Ideo si aliquis ad perfectionem debitam an re tempus praedictum perueniat, itaque vigoriaturae', rationis desectum aetatis suppleat, matrimonium non diloluirur,& id eis si contrahen
tes ante aianos pubertatis, ante Izm
pus praedictum,carnaliter fuerint copulati, nihiloininus matrimonia perpetuis titidissolubile. Hace sutiator Brasia pella sancti Doctoris in corpore articulii Sotus auia dicit, et non auderet asserere, quod sit legitimum matrimonium ante tepus est simu
nisi etiam copula fuerit consummata, vel saltem sponsi fuerint ad id ido
tia, & videtur conformis dictis Diui Tho. Et est aduertendum, ut hic admonet Petrus de Ledesina supra Ctira. quod completa aetate puberta ris, xstitiae usurationis lacet serte pro tune non esset aptiuado,vel poteria ad copulam, nihilominus maui
lidum, quia nihil descit ex requistis secundum ius Ecesesiasticum Nam
illa impotentia cli tantum tem p aalis, ut supponimus, rua non annullat mauimonium, Careera omnia' de Sotad. 3 e. v. e. D
sur ea illagitima matrimonio sint ille irim , ct in poenies illextim
n tu in acie Ecelacae, oblematis obis seruandis secundum Concit. Trid. nescientes nullum adesse impedimetum,& bona fide coluractum est matrimonium, ii post copulam, filioa habitos inue iliatur aliquod impedi
mentum, dirimes matrimonium, ni
hilominus fili sunt legitinii verum
si mala fide contraxiuent, dubita te x de imp dimento.tunc non essent legitimi. Unde sequite quod Do semper illegitiivus concubitus sis 1liciat. ut proles illeguli reuscatur; puIasi est illicitus propter vcdum coniugum,Nora aliud racemplum. ii coniuges post matrimonium consummarum profiterent in religione, iterum suscipereii lilios, quamuis Ougressus illa esset sacrilegus,in moriale peccatum,tamen si ij essent legiti-ici, quia adhuc perseuerat vinculum matrimonij. I bene ala Paludanus, quaest. .ar. .qui nascutur ex simplici fornieatione diculurnaturales,dα modo nemina non sit meretrix Ca teri vero dicuntur spuiij, iothi. Quantum ad secundam parte iraquesu, dici avis, quod parenae aenetur alere filios on est .mnauirales.sed etiam spurios.quantum uis fuerit scele stus concubitus, non solum humano sed etiam diuiuo iure. Proba tur ex ca.cum haberet,de eo,qui duxit in Matrimonium eam, quam pes luit per adulterium. Ubi Clemes It L praecepit, quod parentes necessaria subministrent filus ex dam nato coitu gelu re, ecundinu suas facultates. Et licet constaminus Imperator, &Iustinianus Cesar, legibus editis diaxerint tales filios non esse alendos, pluribus in loci tamen te vera, istae Disiliae by Orale
416쪽
leges sunt seuerissimae, G minus piet, Arinaestione secunda . sed ad querine dicam impiae,&ideo reuocatae,cu pertineat tunc periculum quaeritiir, respondet Siluest.ibi quod pertinet ad debitorem. Vnde ait,quod tenetur restituere in florenis, vel aures eiiisdem formae, quando sic&item
tum, secundum existimationem currentena tempore solutionis faciende. Quia contractus ex pacto iusto,quale est istud, sortitur obligationem, dc effectum Praeterea, liquis mutuauit centum libras in florenis, satis est resti tui sibi centum libras, etiam in lia moneta . Haec est Bariolana Paulus, intΕdesolutio.&est Silue'stri, communis sententia D
etorum. Preterea quando impliciter sine addito aliquo pacto, aliqius dixerito Mutuo tibi centum florenos, tunc si mutuans passurus est aliquoddam uersaram monetaram, an si licitum si num recipiendo in alia serma, unam mutuare, ut reddatur aha ah ta Florentinos florenos pro Sonenturi naturali expresse contrarientur, εc merito, inquam sunt abrogatae.
Quid enim culpei ille misellus puer
contraxit, ut penitus fortunae relinquatur ob aliena peccata Pater tam
communicat naturam filiis illegitimis, quam legitimis, scd educare fi lios,& conseruare in illis natura cornunicatam est Iuris diuini, & natu
rali ergo imp ijssimae sunt leges odi
positum staritere immo iuuare eos, ac educare,ut virtutib plene imbuatur,ad honorem Dei, pro communi bono. Quot enim viros vidimus huiusmodi classis maxime claros e uasisse Petrus a Ledesma super Divii Thom .in addit. 3. par quast. 68. M.
362. Quaeritur circa mutuationem disibus, recipere eos non Ienetur Hecat Siluester, citans Barto in LP ID
Sed quid fit in isto casn mutuans
recipiendo in alia secina, quando simpliciter sic mutuauit, nullum P
teretur damnum, an reneatur mu-
lucri velle reportare,aut aliquam o tuans in alia forma monetae soluebligationem ciuilem , vel onerosim o rionem istius mutui accep:are Silo alteri intui gere. Ergonem licet mu uester ait, cuidd non tenetur in aharius qualitatisq
D spondetur primis quod non li
a,cet mutuare pecuniam arEenaeam, ut aurea postea pro ea soluatur. Ita ait Nauarrus cap. 7.nu. 22 6. quia ratione mutui non licet aliquid tua re pecuniam argentuam, ut aurea reddatur. Praeterea si Petrus mutua uit Paulo centum ait reos, restituendos in auteos tantum, Paulus non potest resiluere illos in alia materia, neq; in alia forma, in uito ipso Petro. Haec conclutio cit biluestri, verbo solui. materia solutionem acceptare, quia mutuum debet restitui in coderu genere, cin eadem bonitate . N aliud pro alio, inuito cruditoro, solui non debet.
Concludit Siluest. per .cita. quo lincasu, quo simplicili mutuauit
quis aurum, curse situs u. tenetur
417쪽
solutione, auru oau crepetet etiam
1o , argentum pro argento mutuato.
in eade materia,licet indistincta Grno soluatur, si inde no reportat tam rium, via uis aliter consuetudo loci
Praeterea, potet qui pecuniam arcuniam argenteam, aurea, auream argeatea cinere, ela vendere,&etiam
aliquod lucr moderatur acciper . Haec est Nauare loco citato, catetur. Sc ille restituere tenetur.& sitisseno possit, mutuator potest eum de istorem sint constituere tauri reaij, quo ipse in fruinentum tunc aesti istur,ac eum de itistitia cogere ad seu nendum. Si autem mutuo non acc
perit,sed emptione ad lepus soluen olim, si venditor nil aliud dacat, non assignando tempus ad soluendii quiscunq; voluerit,exigere poterit Side . in summula verbo, surae. not. 2. Bbitor renetur ad soluendum tali pre- casua. Et paret,quia bic si quid lucr tio, quali tunc valebar, quando tradiaur,ex mutuo nolacratur sed ex pagmutatione,& emptione: sicut etiam poteri ex commodatione pecuniae, si Me, ut pignoridem aut ad ostent xionem dilutiarum,quo apertius, 1
gem quis ducat aut ob alium simile finem, aliquid accipere, quia ad hu-ausmodi fines etiat pecunia num Eata commodari potest. fumentum ab Hiquo non solum tune pretio debet exponere, an mutuν, veι emptione, accipiar. Eis nil exprimatur
Espondeo quod qui tradit frumentum. Use interrogate de het accipientem an mutuo, vel e smone id intendat suscipere: quia masniceteri quomodo accipiat. Si vim mutuo accipit,tenetur restitu Ee ipsum numeritum eiusdem quiliacatis, inuantitatis . ver ipsi: tra- aeneatura in pretium crescat, hi d crestate, unon nraefixum strem erus ad reddendum, mutuator potest. daibuam auandocunque volut12 eum fuerat ipsum frumentum. Si ve rh venditor, tuc nolebat venderci sed seruare ad tempus, quo praesumebat plus valiturum fruinentum, idq, x plicuitatem petori, tunc eo tempore soluere te ne tu r. v et creuerit vel aecrenetit pretium ipsius frumeuci : Haec est Sotii lib. 6 de iusti is r. quaest uar. 2. Haec asserti O, praeterquam quod est rationi consonam, fulcitari quo b alii iure,ff.desiae, .cred 4 idem i die iam est de vivo, alijsq; rebus O
Et aduerte dam, talibi diramus. quod peccatum est iniustitiae veta Nauarsus, ut supra nume- 2c.qui. quod sibi debetur, non vult reciper usque ad tempus, quo eius pretium trestat, cum debuor illud tempna expectare non renen Iur. E patet, quia
iste talia nolens tibi debuum tritiacum, aut vinum reciper viat lucrari impediam quam in custossienda a Ceret. insupe L. Ic periculura amissio. inis Utare, ergono caret iniustitia. Item dieecidum est dea Ilo ., qui alteri
418쪽
xtra illum quo iure tenetur, red A sicut qui modium tritici eum aetepit dat,quia illa obligatio est pecunia mutuo casu quo modius sit auctus, stimabilis ultra sortem, ideo usura. Hec idem Doctor Lopez, ubi supra cap 67. secundae partis. Et additur ex
Soto,dc Nauarro non esse peccatum,
neque iniustitiae prae se ferre, ex natura rei dissimulare,s non petere triti- sat est,quando eandem mensura reddat, luam suscepit, ita lassicit redd
recentum aureos in mensura qua antea valebat, i singulos ad valore unis
decim argenteorum, non ad ves rem tresuecim argenteoriam, etiamsi
cum,quod sibi debetur usque ad an ad valem valorem aucti essent undenum, tempus,in quo carius vendi non centum tunc integros restitui tur,nisi directe et indirecte debito rus esset. ris solutionem impediat, licet esset a duaritiae indicium euidentius, quameharitatis Magis mutuatario imputari deber, si sibi non consulat, quando ex re sua fuerit soluere, ne maiori summa prematur ad soluendum. maritur, an qui mutuat duc
tos centum, quando minori aestimantur,
si pone Regis pragmatica pretium augetur,quid sit agendum e R Espondetur, quod Silaestiverbοῦ
Vlura, Io I . reteri Din. Iuris
dicentes, quod si verisimiliter dubitatur tempore lutionis posse valere minus, vel plus, tunc eadem aurea monetae restituenda. Sed Sot. putat si ducatorum augetur postea valor, noessc restituendum en rum aureos Ratiocius est, quia aurei sunt moneta, id est,mensura preti rerum, ideo quando per pragmaticam augeretur eorum valor, iam in ratione monetae de mensurae variarentur.
Ergo sicut quando mensura tritim mutuata postea et aucta, non tenetur mutuatarius siluere illud ausu nentu, ita nec quando mόneta in valore est a ta tenetur nitituatarius
soluere illam cum xlla auctione, sed Igitur pro resilutione quaestionis sit prima cones usio.Si quis mutuans,
deceaureos , illos seruaturiis erat ad id punctum temporis,quo per prag maticam eorum usqr auctus estuicire exigere potest illos decem aureos integros, licet illos recipiendo numero integros, Z in valore audio per pragmaticam,plus in valore recipia quam mutuavisi sic ait Silues verbo, Vsur. I.F. I 4. Nauar.de,sur. num.
cem aureos mutuans non erat illos ieruaturus ad id teporis, quo eorum
valo auctor est per pragmatica, quia parabat illos statim expenderes tunc non potest licite illos integre, neque in valore aucto recipere. Et secudum istam cosiclusonem saluatur sententia Soli quia si mutuans non erat seruaturus aureos usque ad pretium eo rum autendum in mutuat pro roridem reddendis tempore aucti preti , usura est , iniustitia. Sic usurarius quodueesser, qui venderet triticum mense Augusti pro pretio cariori Maij, seipsὸno erat seruaturus illud. Haec Lopea cap. 57.2. par. sui Insti uinctorij.
419쪽
A constare ex processi poterit dod stuc itur, oministri iudicum tari,antequam terminus appellan . di excidat . sentcntia ita trantat in tem iudicatam, admon nere reum, ut appellet & india carcini dcfe tus processus. senten tiae, ito illo apud almi iudicem testificari,quod is non appelliet via
quia non ut locus, vel quia excidit tempus, tenetur il Irin exequi, etiamti sciat procedere ex insta cie
exeqm debeant quamcunque senteπ-
Espondetur, si sententia iudicis
X contineat intolerabilem errore, et manitestam iniquitatem,& ini stitiai non tenetur minister illa exequi dummodo aperte eam cogia Latini ulta Haee est couaunis om l suum Doctorum sententia , quia δε probatione propter rationem di-nianister tantum tenetur obediteri iam, quia iple non est iudex illius procinus, aut sentcntiae, sed solum exequutor . Haec assertio est Diui Thouiae,& Caietiari. a. huius ouest. 69. Siluesturm bo, iude .
dici in rebus licuis, onestis:
quiasuem talem sententiam est om- Dino illicitum,4 contra Dei praec Ptum, serm cooperari iniquitati ita incisi, quando ip e minister certo nouit illam inuinittam,quia alice carnifices martyrum rion cuctu culpandi. Cum exequerentur in illis tormentis sententiam suorum superiora, quos
tamen stat grauiter deliquiisse,nec Ἀη6. Quaeritur,an mentisi is rebus te excusata possunt)gimrantia,quia cui Asbus in indicio, quando rein legitimλ
pabilis erat, affectata. Quando autem sententia luduis non conti et manifestum errorem,aut iniquitate, etiam lassit contra veritatem, qui minister priuatim nouit,debet illam e- equi,quja minister, cum sit perso-m pubum,debet stare sententiet pu Nicae, non suae Mentiae priuatae,si istereMamrsit peccatum mortale etiam insa a Mati eo esonec
quomodocunque quis mentiatur in iudicio pecca mortaliter,sicuticu qui mentitur inccmtessione, quia utrobiquent inuiuia, vel iudici vacui index iuridi probationi. Potest sacramento,quod sine graui culpa eseame, dia debet minister, quando se se se non potest. Mihi tamen Oitimum ieemia est contra veritatem, quam ipse priuatim nouit,ves orando iudice, vel aliquo modo niti, ne exequatur sententia.sed alteri mandetur.similiter, si videat sententiam illam,ti;
vim esse contra veritatem, verum
tiam procedere ex probationibus non satis talfi iei cibus, neque imi nim haec opinio nimis rigida videtur.Quocirca distinguemium ex stimo.Nam vel talis legitime interrogatus menticue, cum iuramenta, vel sine illo. Si cum iuramento mortalia ter peccat, quia quodlibet falsum iuramento affirmatum,quantumuis leue sit inulest retes ut dictum est sup1a Diuiliae by Orale
420쪽
mpta de iuramento si aut mentitur Asine iuramento, etiamsi sub excomunicationis poma, vel in virtute obeiadientiae veritas requiratur, in rebus leuibus erit tantum veniale,in grauihus vero mortale Possunt enim haec peccata ex leuitate materiae fieri venialia sicut & quaecunque alia. Nonnulli dicunt, quod si praeceptum sit
.articulare, civ.g. mihi praelatus specialiter prec*iat, vel sub ex comis municatione, vel in virtute obedien tiae, ut rem sibi leuem reuelarem, sub
peccato mortali teneor dicere veritatem. Alias peccarem,circa principalem materia praecepti,quod sine cutipa mortali fieri non potest, se isti dicunt. Mihi tamen verius dicendum videtur, Praelatos in rebus leuibus non posse ponere praecepi si sub mottali 44 illud ponunt et se irrationabile,& sic facere contra illud, non es se peccatum mortale quod est intelligedum, dummodo certum sit talem rem esse leuem na in dubijs celtior pars est eligenda sub mortali. Similiter etiam mentiricii cofessione in re-hut leuibns,non est mortale, niis' amaenitens vult illa emcere materia principalem sacramenti poenitenti quod contingit, quando non habet mortaliaqtiioonfiteatur,& vult c si teri venialia, rimc enim grauem inivriam ictogat sacra inemo Getierum si poeniten habet peccata mortalia, qu constetur;nec vult confiteri veniali.i,que non sunt materia necessa. ria huius a menti confessionis. tiamsi circa illa inentiatur in consol sone . non peccabit mortaliter, ut comunita r dictin Doctores, praecipue bal. In lib. de ruit.&Iur.
quod iniuria facta iudici, aut Sare menaeo, in te leui non est necessariu . quod sit peccatum mortale QtIn e Lacunque autem Ieas legitime interrogamrdere graui tenetur sub mortali dicere veritatein,quod nisi fecerit: peccabit contra iustitiam, di tenebiatur ad restitutionem cuiuscumq; tacumenti inde alteri sabseeuti. Si veis ro interrogatio facta fuerit contra ostdinem iuris, siue inentiatur in re te ut, siue in graui, non erit mortalci sed tantum veniale. Erit enim id med cium solum Osriciosum,& non ini riosum, cum nulli eo faciat iniuria. Quod est intelligendum, d mm draid faciat sine iuramento.Nam qui cuiuramento mentitur, modo illud in particulari extatur, quod conti
git, quando aliquis sab particulari
iuramento interrogatur, an tale, vel
tale surtum commiserit, semperie cat mortaliter . Dixi modo iuramenis tum in particulari exigatur. Nam si exigitur in uniuersali, quod contingit, quando iudex, vel praelatus uni uersat iter ab aliquo accipit iura meri tui id icendi veritatem in omni bis de quibus fuerit interrogarus, quamuis postea ipse peculiariter iri terrogat tus deserim me illo, te quo iudex in re quaerere non potest, falsum dicat, credo illum non peccare mortaliter,
nec contra iuramentum facere. Secus enim legitimus illius communis iuramenti, quo promisit se veritatem dicturum,debet in illis, in quibus iudex potest legitime interrogare. Et quia de illo crimine, secundum iuris
dii positionern non interrogat, idcirco nec fiansit iuramentum, ne mUrta bicr