장음표시 사용
461쪽
cum litis aestimatione pluris multantiir,ut a prς- Ἀfecto Praetorio ad quinquagenas auri libras pro I modo malefici j. Alias cotumacia punita est ue pi- Τgnoriscapione. Cic.j.Philipp. de M. Antonio,qui iinterminatus fuerat se disturbaturum Ciceronis idomum,qubd in Senatum non veni siet: Quis inquit v nquam lato damno Senatorem coegit lautquid est ultra pignus aut multam Z Capere erg5vel auferre pignora est, quod vulgo dicimus sat sire& mittere manum Imper bona , aut cogere per bonorum captionem .Huic poenae fere similis
est bonorum postessio, quam dat Praetor , ei, cui desertum est vadimonium,ut in causaQuintiana, ubi Sextus Naeuius milliis est in possessionem bo- qnorum Quin iij I propter Quantii contumaciam
deserti Vadimonij.Cicero:Ad Vadimonium non venerat is, qui cum tibi affinitas, societas,omnes denique causae & necessitudines veteres intercedebant.Illicone ad Praetorem ire conuenit Z Continuone verum fuit postulare , ut ex edicto bona possidere liceret λ Vbi verum pro aequo &iusto nouo modo, & magis Graeco quam Latino acci- lpitur. Et argumentum totius Q sentianae in possessione bonorum Naevio decreta ob contuma- ciam versatur. Cic. ibidem in propositione con- stentionis : Nego fuisse cur postularet, nego ex e-
dicto possidere potuisse,nego possedisse. Edictum
pertinet ad eos , qui fraudendi causa latitarent, qui in iudicio a nemine defensi sunt, qui cum Omnibus creditoribus suis male agunt. Cuius extant aliquot fragmenta in eadem oratione: fraudationis causa latitarat. Cui haeres non extabit,
qui exilio causa tum venem.Deinde. ciis ex edi-
462쪽
E meo in possessionem venerit , eum ita videtur iupossessione esse oportere. Ud ibidem reste cun odire poterit,id ibidem cuL Zodiat quod non poterit, id auferreo abducere licebit. Dominum inuitum detrudere non placet. Deinde pauid post: Intuitum de eraedio detrudi vetat .Proficiscenti tibi in possessionem Praetor ipse Sexte Nevi palam dicit: ita possideto,ut tecum simulpossideat uuintius:Ita pos-
si elo, ut Utantio ius non auferatur. Quae verba cum attentius exigo inducunt in animum morem quendam receptum hoc secuto,qui fortassis antiquitati reserri acceptus debebit: Solemus enim suspectis debitoribus & latitantibus ut ter- giuersati detrectent iudicium, dare Custodes , Mansores, vel ut vulgb dicimus Gardomansores, qui missi in pollessionem edicto, simul cum do
mino pollident, neque eius iuri quicquam detra
hunt,sed simul sint domi quasi in pollessione, ut
bonorum quidam Curatores , usque ad secudum decretum. At ex veteri iure per triginta dies debuit quis possidere, intra quos si nemo satis daret, poterat iure suo bona possessa proscribere iubli- ce libellis 6 aflixis venalia. Cic.ibidem: iutit P. Quintium sponsionem cum Sexto Naevio facere, si bona sua ex edicto P. Burrieni Praetoris triginta dies possetia non essent. Vehementissime por-rb exaggerat illic Cicero,quam miserabilis sit publica bonorum proscriptio,cum quis cum suis pe amitati ne hastae subiicitur, in faxo venditatur Praeconis voce:Cuius ait bona venierunt,cuius non modo illae amplissimae fortunae, sed etiam victus, vestitiisque necessarius sub Praecone cum dedecore subiectus est, is non modo ex numero vivorum
463쪽
exturbatur, sed si fieri potest infra mortuos etiam mandatur. & reliqua quae in hanc sententiam grauissime amplificat.
i. Magna Asterij) I sussunt IuvenaLSatyri3. r. Et tunc quo Me) Eiusdem Iuvenal. Satyrivit. 3. Apud eunde p.6.tib.Io. Al. t. . Libra autem auri) Libra aura in iure conti-netseptuaginta duos sobdos,constat ex Lquotiescunque.C.de suscepi propos. st amari lib. Io. Libra autem argenti quinis solidis ae limatur in L vnis. C. dea . praec. quod thesauri infere. Demonuenes contra Euergum scribit Athenienses non maiorem multam quingentis dragmis irrogarepotuisse.De ratione multarum vide nonnulla apud Alex. ab Alem geniat. Heribb.3. p. s. Alias contumaticl De hac superius lib.3.c.IO. quadam disia sunt. Sed exempla huc atque illuc allata non loquuntur de illa cotumaciae poena, quae luebatur in tu isto a Litigatoribus , sed de pignoriscapione,qua Senatores detreflantes venire et compar re in Sexatum multabantur.
6. Libellis affixis in De a tone libellorum sie Seneca lib. .de beneficiis r Spondeo inquito pro iudicato , ω su sensum amici bonis libellum 2eiicio, Creditoribus eius me obligaturus o ut posm seruare proscriptu,ipse proscriptionis periculum subeo. Vuid autem sit tabulam Agere Venuleio in t n. F.quod vi
aut clam.vide Alcciat.lib. .cap.2.Parerg.tur. De more inge larum tabularum alienis praediis vide etiam Enancis. Duaren. lib. 2. DiJundi. cap. 4. Ac de pro scribendorum bonorum ratione Iacob. Reuard. lib.
464쪽
477 LIBER V. ARGUM. C A P. III. Adhuc de Vadimon, desertioneintque de
praerogatiua domus.s Ed qui erat vadatus non ante in possessionem
mittebatur, quam esset cognitum factum, de- serii ' seri lertumque vadimonium, quod probatur non nuprobatis. actorum Commentariis,ut nunc, sed Testibus aduocatis. Factum esse testificabatur Antestatus 1 cui vulsa esset auricula: Desertum ex Oratione
pro initatio cognoscetur: ibi enim Cicero: Tum Naeuius ipse pueros circum amicos dimittit, ipse suos necessarios ab atriis Liciniis , & a faucibus Macelli corrogat,ut ad tabulam Sextiam sibi adsint hora secunda , postridie veniunt frequentes, testificantur ipsi non stitisse, & se stitisse: tabulae maxime signis hominum nobilium consignantur, disceditur. Postulat a Burrieno Praetore Naeuius,ut ex edicto bona possidere liceat. Postulare viata . in hac materia est solemniter & pro tribunali petere. Vlpian. I.C. in l.dies.*. hoc autem. Ede dam. insect. Sed iam ista expediuntur fide Actuarij, &mus, qui citauit, Accensi. Missio huiusmodi in
possemonem argumentum erat vadatum contu
macem: Interdum lis et amittebatur. Horatius Satyra ix.lib.j. Sermonum: V entum erat ad entae quarta iam parte diei Praeterita, casu tunc re fondere vadato Debebat,quod nisecissetperdere litem.
Dubius sum quidfaciam, inquit,
Rem pro lite dixit. Vnde Reus, cuius res, id est, causa controuertitur, &actus rerum pro actis
465쪽
i S HISTORIAE FORI ROM. . causarum apud Suetonium saepissime. Cicero pro Roscio Comoedo: Qujd ergd est i Quod & res eius est, cuius pecunia leuissima, &existimatio sanctissima fuit semper. id est, causa eius agitatur. Ι-bidem : Dic nunc si potes , si res, si cauta patituta
Dicitur etiam cadere 3 causa,vt in quarto Insti tutionum titulo de actionibus : Si quis agens in intentione sis a plus complexus 'fuerit, quam ad Teum pertineat, causa cadebat,id est,rem amitte bat , nec facile in integrum restituebatur a Praetore , nisi minor erat vigintiquitique annis. Cic. pro Comoedo Hic si tu amplius H S. nummo pe
tisti, tuam tibi debitum est, causam perdidisti. Et paulo infra: Nisi planum facit ad libellam sibi de- beri, causim perdidit. Tranq in Caligula: Comprehensis meritoriis vehiculis , & pistrinensibus iumentis panis saepe Romae deficiebat, dc Litigatorum plaerique , qudd occurrere absentes ad vadimonium non pollent, causa cadebant. Idem in Claudio dixit excidere formula: Iis,qui apud priuatos Iudices plus petendo formula excidistent, restituit actiones. Fabius cadere formula libr.iij. Neque ignoro multa transferri, cum in omnibus fere cautis, in quibus cecidisse quis formula dici itur, hae sint quaestiones, an huic, an cum hoc, an hac lege,an apud hunc, an hoc tempore liceat agere. QDd ad Actorem magis pertinet, .qui eX- cludebatur ab agendo, si male & extra ordinem lformulam intendisset, ut in publicis iudiciis, si quis libellum delatorium male concepisset, nihil lagebat, nisi alio legitime facto Reum repeteret, 'ivi in I. iij. n. de accusationibus & inscriptioni- bus. Idem est cum superioribus litem amittere. I
466쪽
LIBER V. . 479 Cicero pro Fonteio : Ad iudicium hoc modo venimus, ut totam litem aut obtineamus,aut amittamus.Caeterum introductam hanc possessionem bonorum suspicor aduersus eos, qui domi latitarent,neque sui publice copiam facerent,abripi inius non poterant Est enim iuris axioma,quod nemo inuitus de domo extrahi debeat ad ius,etiam Prae garairars Magistratus iubeat. Titus Caius lib. ij. ff. tit. de domu cm se in ius vocando.l.i8. Plaerique inquit putauerunt nullum de domo sua in ius vocari licere, quia
domus tutissimum cuique refugium, atque receptaculum sit, eique, qui inde in ius vocaretur, vim inferri videri. Deinde Iulius Paulus subiicit i. xix. Satisque poenae subire eum si non defendatur de latitet: Certum etenim est, quod mittitur Aduersarius in possessionem bonorum eius. Magna autem est domicilii cuiusque praerogativa, tanquam templi sacrariique priuati. Habent enim singulorum domus quaeque suos Lares , Penates , Genios, qui focis de pene- Z rei o P tralibus praesident tutela res. Hincque est, quod prisci illi, si quando se ad bellum accenderent, hoc primum sibi proponerent,eise pro aris & Ω- Pro amis of
cis pugnandum , ut eos ad arma impellere , non tam amor patriae, fortunarum tutela, patrimonij posse sito numque conseruatio, quam quaedam erga Deos publice consecratos , dc suos Lares religio concepta videretur. Atque Lararium 4 ma- Laratri .gni quide viri habuerunt, ubi priuatim suos quos
volebant Deos colebant , ut apud Tranq. & reliquos legimus. Atque pr ter hanc publice receptam de Laribus religiosam opinionem, & eam quasi ad nos transmissam sortassis obseruamus,
467쪽
Mos in extra' ut quis domi informis lethi modo abs trabe gutio, ibis.. in fregerit, aut alias sibi manus attulerit,e qui sibi moriis iuS cadauer effosso subtus limine,aut perfosso pa- eonflauerunt. Iiete turpiter non efferatur, sed extrahatur,tanquam limen ,aut senestrae, religionis in se aliquid aut sanctimoniae, quod resideret, haberent,quod foedaretur contactu cadaueris impuri, si elimi- Ianus. naretur. Ianus enim iis omnibus,quae cardinibus vertuntur,praeest, id est,ianuis,fenestris:Vnde apud Ouid.primo Fastorum:
Et ius vertendi cardinis omne meum est. Mui Rom. in Hoc etiam Romae seruabatur cum foras extra efferendi, ea- urbem efferrentur ad sepulchretum cadauera,cu
a crib s. rabant Pollinctores, aut Vespillones diligentissime, ne sandapila aut loculus portam,quae sacra erat, contactu foedaret.Cic.in Oratione pro domo sua de praerogatiua domus cuiusque eleganter inlaaec verba:Quid est sanctius Θ Quid omni religione munitius Zquam domus uniuscuiusque ciuium rHic arae sunt, hie foci, hic Dij Penates, hic sacra: λ religionis caeremoniae continentur, hoc perfugium est ita sanctum omnibus, ut inde abripi ne-Bonorumnsi minem fas sit.Enimuerd bonorum possessio aVas datore petenda fuit intra dies triginta:Alias temporis praerogatiua eximebatur: intra quos si qui fatis darent, aut iudicium accipere vellent tanquam Cognitores aut Procuratores, decretum Praetoris procedere non poterat. Cic. pro Quintio : Postulatus eras, quandb Z post triginta dies, nempe si te nihil impediret, si voluntas eadem maneret, si valeres, hi denique viueres. Ad haec decretum possessionis erat voluntariae iurisdictionis,& imperij, sed pro tribunali interponendum
468쪽
dum.praetor inquit Naevius iussi ei. Cui Cicer. per dialogismum& subiectionem: Opinor si vel let, si valeret, si ius diceret, si nemo recusaret,qui 'ex ipsius decreto & fatis daret & iudicium acci
pere vellet. Satisdatio autem erat sactum iri iu- Sari datis. dicatum, ut patet ex eadem oratione, non iudicio sisti,cum hoc ad Vades pertineret,ut diximus.
PHILIPPI BRO DAEI I. C. COROLLARIUM
1. Cui vulsa eslet auricula in aliam opimonem Cuiati' lib. 3. Obseruat. p. i6. quam supra retulimus cap.I.huius lib. I. a. Interdum lis amittebatur) Si vadimonio quidem se sisZebat Reus, Acto ν non occurrebat, eremo- Tre d cium. dicium committebatur ab ipso Pyritore,is1 litem perdebat : Nam Reo petente concedebatur Congedium Curiae, ut dicimus in Praxi, G, absolutio inuantiae, id est,causa cadebat: quod ex Horati' versibus in textu citatis probaripotest, si vadatum, utrique com- Vadasus. mune,pro Reo,qui vadimonio obLEricitus sit interpretemur , uti debet, licet verbum re fondere non tam Actor quam Reo,conuenire videatur,siquidem hic vocanti, O interroganti reJondet. Si vero Reus va- Deserium vadimonium desereret, non utique semperpropterea δε- di 'im tem amittebat, sed poena in sipulatione comprehensa , committebatur nil enim aliud est, quam deserta pro
missio ct stipulatios tendi, de qua in Ase i quis. f.
quae situm f. i quis caul. nquam hoc vocabulum deserta in eadem lege nouum ct insolens videatur Alciato, legath diserta perperam. Non autem sem- persecundum praesentem Actiorem fertur sententia, ut videre est ex leroperandum. f. cum autem - Ἀ-
469쪽
dic. C. post. eod. . obsIante etiam regula iuris, Actore non probante absoluitur Reus , etiam si nihil praestiterit.I. 73.de iudic. Ex quibus apparet non idem esse desertum vadimonium quod eremodicium , et tmuander Budaeus existimant: nam deseritur vadimonium a solo Reo , nec propterea semperiis amittitur: L modicium autem ab utraque parte Litigantium committi potest. Neque etiam verum esse videtur, solos AEIOris in eremodiosum incιdere,cum ex d.l.properandum .f. sin autem seq.de iudi .LII.
I3.1. d.sU.3I. f.litem. e neggest. apparet, Rcum etiam litem deserere,quod sonat eremodicium z quod pace dodii et iri disium velim. 3. Causa cadere) Sic Cicero lib. I. ut totarum ad Trebatium I. C. ioca tur his verbis: Quod scribere oblitus es , minus multi iam te aduocato causa cadent. Hacilenus de vadimonio seu in ius vocatione , quae antiquitus febat per ipsos Actores praes tibus Araestatis, unde formulae frequentes apud Ciceronem non apparere , non facere sevi copiam in pubi co, euitare occursum Creditoris, agere ne Aduersarius sui copiam habeat, 'similes , pro latitare , Crturpiter seipsum occultare. erum iure nouo Pande Di m in Coduis solebant ad ipsius latitantis domum tabulis aut libellis Q is euocari. I. . g. toties. de damn. fedi. Lιθ. . z. quod vi aut clam. Usn etiam euocabantur Reι denuntiationibus Ο oieris, interdum edictis.L26.circa in.de fideis.lib. stae por-nis. .L8. ω 9 C. uom, in quand.iud. Trinis autem denunciationilus , titeris , aut edis l/s ad perficiendam Contumaciam opus eras, aut uno Mi ho per en, torto,si resposulabat, pro tribus, in quo quidem haec verba adiiciebantur. Si die scripto non veneris,
470쪽
quasi contumax condemnaberis. Nos in Praxicum inιimatione dicimus, quia haec clausula et effiawι is intimatur, id est,insinuatur Sme citatus compareat, aut non, ulterius in causa procedetur, uti
Iudici expedire visum erit. v Id idem fere dici
tur in L 7i. de iudic f. Post edictum peremptorium impetratum , cum dies eius superuenerit, tunc absens citari debet, siue res onderit, siue non ,agetur causa , ct pronunciabitur utique non secundum praesentem , sed talendum vel absens , si bonam causam habuit , vincero 6uod si is , qui edictum peremptorium irnpetrauit, absis die cognitionis , is vero , ad . uersus quem impetratum es , adsit, tum circumdu- en um erri edisium peremptorium , neque causa cognoscetur , neque secundum praesentem pronesn-ciabitur , sed in santia edicti peribit, ex integro autem litigari poterit. Circumducere autem edisium ciscunJuem latini dicitur , quod nos in Praxi dicimus , rabat re edictum. ou rq uocquer te denuit. Atque tribus his modis etiam contumacia Rei persiciebatur in causis publicis , ut, videre est ex d. l. absentem. f. de poenis. Nuncproclamationibus publicis in solemnibus, nec Proclorati non programmate ,. libellor m Uixione , ut videres ex s. 33 sequenti styli criminalis nuperirime edit Ier Regiam Catholicam Maiestatem.
Praxim , heu nimium, vidimus non ita dudum erga huius patriae Proceres , quorum conta macia publicatione bonorum exilio multata est. Sed haec fere e Contumacia, qua flebat in principio litis, ta ante litem contestatam , instar Rppendicis ad oram adfuimus. Post vero litis contestationem omnis terminus datus est peremptorius, ut notat Ioan. Andr.